#Heimans en Thijsse

[twafordizzy]

Uit het wandelboekje van Heimans en Thijsse

Jac. Thijsse (links) en E.Heimans; bron beeld: heimansenthijssestichting.nl In 1900 verscheen het Wandelboekje voor natuurvrienden van de mannen die natuur in ons land op de kaart zetten: Eli Heimans en Jac. Thijsse. Onderdeel van dat boekje is De Jaarkring. In die jaarkring beschreven de twee vertellers pur sang de natuur in de verschillende seizoenen. Opmerkelijk na herlezing is hoeveel natuur…

[brilmans]

Natuurhistorische parels!

In de kringloop

Wanneer ik een kringloopwinkels bezoek loop ik altijd linea recta richting de ‘boekenhoek’ om daar de natuurboeken door te spitten op antiquarische parels. Vaak ben ik daar zo mee klaar, omdat er onder de noemer ‘natuur’ nauwelijks een boek te vinden is. Een plank vol is veel!

Vaak vind ik dan ook niets, maar zo heel af en toe heb ik mazzel. Zo ook vandaag. In een kringloop aan de Haagse Pletterijkade trof ik tussen de contemporaine kattenencyclopedieën, tuinplantenbundels en aquariumgidsen twee mooie uitgaven: Hei en dennen (1948) en Geïllustreerde Flora van Nederland (1956) beiden van E. Heimans en Jac. P. Thijsse, waarbij opgemerkt moet worden dat aan laatstgenoemde werk ook de de botanicus Heinsius meewerkte. In de volksmond -of moet ik hier schrijven: door een schamele schare natuurliefhebbers- wordt de Geïllustreerde Flora van Nederland daarom ook de HH&T genoemd.

Wanneer ik klaar ben met de boeken kijk ik steevast of er tussen de ‘huishoudens van Jan Steen’, ‘de zonnebloemen van Van Gogh’ en het prutswerk van Henk en Ingrid nog mooie , prenten met natuurhistorische waarde te vinden zijn. Net als bij de boeken is dat zelden het geval. Maar soms…

Een Weinmann’s

Vandaag viel mij oog op een onooglijke lijst, met daarin een botanische prent waar ik enthousiast van werd. Van een afstand zag het er veelbelovend uit. En toen ik bij nadere inspectie zag dat het een heuse diepdruk betrof wist ik het zeker, die prent wilde ik hebben. Dat elke aanwijzing naar de maker of ouderdom ontbrak, nam ik voor lief.

Hand gekleurde gravure uit Phytanthoza iconographia Nr. 391 (a. Cistus cum Hypocystide, Ladanifere cypria, Ladanum Hypocyste b. Cistos Ledon, populnea fronde)

Na wat afdingen mocht ik de boeken en de prent voor acht euro hebben. Een koopje dus. Zeker nu ik heb weten te achterhalen waaruit de prent afkomstig is.

De gravure "Cistus cum Hypocistide" is afkomstig "Phytanthoza Iconographia" het meesterwerk van de 18e eeuwse apotheker en botanicus Johann Wilhelm Weinmann (1683-1741). En ergens in 1737 vervaardigd door Johann Jacob Haid.

Het geschepte papier, de afdruk van de etsplaat in het papier en de handgeschilderde kleuren doen stellig vermoeden dat het om een origineel gaat en daarmee is het een fantastische aanwinst voor de verzameling: een natuurhistorisch prent rechtstreeks uit de verlichting of zoals Weinmann waarschijnlijk had gezegd: die Aufklärung

Ps. De afbeelding stelt twee planten voor uit de zonneroodjesfamilie, waarvan een geparodieerd is door de parasitaire plant Cytinus hypocistis.

[woonideeen]

De (Be)Leefbare Tuin - Woon Ideeen

De (Be)Leefbare Tuin pleit voor bewust en succesvol tuinieren met respect voor- en kennis van uw leefomgeving. Op basis van zijn uitgebreide ervaring, wetenschappelijke inzichten en beproefde methoden biedt de auteur u op eigenzinnige en heel persoonlijke wijze volop praktische informatie.

Uniek of nieuw zijn veel van die denkbeelden en wenken niet; ze werden deels een eeuw geleden al uitgedragen door Eli Heimans en Jac P. Thijsse. Bulsing breekt een lans voor hun gedachtegoed en beschrijft haarfijn hoe relevant en broodnodig (her)waardering daarvan is om onze leefomgeving op korte termijn zélf te verbeteren.

De samenstelling van dit boek zal bij menigeen warme herinneringen aan Thijsse en diens overbekende plaatjesalbums oproepen. Met ruim 900 afbeeldingen, waarvan het grootste deel in kleur, is De (Be)Leefbare Tuin een weet-, kijk- en zoekboek dat in woord en beeld een schat aan kennis en inzichten biedt. Gewapend daarmee kijkt u anders naar de rol en mogelijkheden van uw eigen stuk(je) grond. En kunt u slimmer, duurzamer, budgetvriendelijker en met plezier aan de slag. In uw (be)leefbare tuin, waar het voor u en (wanneer u er oog voor heeft) voor wat er groeit, bloeit, woekert, vliegt, krioelt en scharrelt goed toeven is.

Het bericht De (Be)Leefbare Tuin verscheen eerst op Voorlichtingsburo Wonen.

from Woonblog – Voorlichtingsburo Wonen http://www.voorlichtingsburowonen.nl/woonblog/boeken-blog/de-beleefbare-tuin/

van Woon Ideeen https://interieurideeen.wordpress.com/2018/09/29/de-beleefbare-tuin/

[brilmans]

Handleiding bij het onderwijs in de plantkunde

Hein Willems Heinsius 

Hoewel de naam Hein Willems Heinsius - ‘Han’ voor bekenden - u waarschijnlijk weinig zegt, zelfs niet wanneer ik zeg dat het een bioloog van betekenis was, is het een naam die zo in de natuurhistorisch Canon past. Ergens vlak naast Jac. P. Thijsse met wie hij vanaf 1909 in samenwerking met Eli Heimans de Geïllustreerde flora van Nederland in een tiental herdrukken verbeterde.

Misschien wel de belangrijkste daad die Heinsius verrichte was om in 1901 samen met zijn collega-leraar Hendrik Heukels het initiatief te nemen tot oprichting van de (Koninklijke) Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (NNV). Een vereniging die in 1905 de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten in het zadel hielp.

Een mooi boek

Toen de plantkundige, Dr. Hein Willems Heinsius aan het eind van de 19e eeuw de opdracht kreeg het in Duitsland algemeen gebruikte boek “Leitfaden für den Unterricht in der Botanik. Nach methodischen Grundsätzen bearbeitet von Dr. Otto Vogel, Dr. Karl Müllenhoff und Dr. Paul Röseler” te bewerken, aanvaarde hij die opdracht graag, onder voorbehoud nochtans, dat hij veel zou mogen wijzigen, weglaten of bijvoegen. En dat mocht hij.

In 1900 voltooide Heinsius de werkzaamheden. Het resultaat was de 1e druk van “Handleiding bij het onderwijs in de plantkunde” een alleraardigst studieboek aangaande een heden ten dage zo goed als uitgestorven schoolvak vol mooie illustraties en een aantal prachtige zeer natuurgetrouwe gekleurde platen.

Onlangs wist ik in de kringloopwinkel  een 4e druk uit 1916 van Heinsius ‘Plantkunde’ te bemachtigen. Voor 1.50 euro! En hoewel die qua inhoud enigszins is aangepast ten opzichte van de eerste druk, is het nog steeds een hebbedingetje. Misschien zelfs wel meer. In de 2e, 3e en 4e druk zijn namelijk een aantal afbeelding verbeterd, vervangen en toegevoegd.

Proefjes

Omdat Heinsius snapte dat natuurbeleving meer is dan lezen en plaatjes kijken voegde hij ter ter leering ende vermaeck een aantal eenvoudige proefjes toe. Deze zijn zo leuk dat ik denk dat ik ze zelf ook ga doen. Mocht dat zover zijn, dan blog ik dat.