#ไตรภพ กามภพ รูปภพ อรูปภพ

[pisanuv]

”สังสารวัฏ“ วงจรแห่งการเวียนว่ายตายเกิดที่ไม่มีวันสิ้นสุด

สังสารวัฏนี้แปลว่าวงจรแห่งการเวียนว่ายตายเกิดที่ไม่มีวันสิ้นสุด ที่สัตว์โลกทั้งหลายอย่างพวกเราคือจิตวิญญาณหรือดวงวิญญาณต่างๆ ที่เวียนว่ายตายเกิดอยู่ในไตรภพ ไตรภพนี้เป็นที่ตั้งของสังสารวัฏที่มีการเวียนว่ายตายเกิด สัตว์โลกคือดวงวิญญาณหรือดวงจิตดวงใจของสัตว์โลกแต่ละดวงนี้ ต้องเวียนว่ายตายเกิดอยู่ในภพต่างๆ มีอยู่ ๓ ภพใหญ่ๆ ด้วยกันเรียกว่า “ไตรภพ”

ไตรภพนี้ก็มีภพที่ ๑ เรียกว่า “กามภพ” ภพที่ ๒ เรียกว่า “รูปภพ” และภพที่ ๓ เรียกว่า “อรูปภพ” ภพเหล่านี้เป็นที่เกิดแก่เจ็บตายของดวงวิญญาณต่างๆ กามภพนี้เป็นภพของดวงวิญญาณที่เสพกาม เสพกามคุณ ๕ ได้แก่รูปเสียงกลิ่นรสโผฏฐัพพะชนิดต่างๆ ในกามภพนี้แบ่งไว้เป็น ๒ ซึกด้วยกัน ซีกหนึ่งเรียกว่า “สุคติ” และอีกซีกหนึ่งเรียกว่า “ทุคติ” ซีกที่เรียกว่าสุคติก็คือภพของเทวดา เป็นสวรรค์ชั้นต่างๆ ส่วนภพที่เป็นทุคติเรียกว่า “อบาย” มีอยู่ ๔ ได้แก่ เดรัจฉาน เปรต อสูรกาย และนรก ส่วนภพที่อยู่ตรงกลางระหว่างสุคติและทุคติก็คือภพของมนุษย์

พวกเราตอนนี้เป็นมนุษย์เพราะร่างกายเป็นมนุษย์ อยู่ในภพที่ไม่สูงไม่ต่ำ ไม่สุขไม่ทุกข์ มีทั้งสุขมีทั้งทุกข์ปนกันไป เป็นภพที่เราจะมาสร้างภพต่างๆ กัน ภพของมนุษย์นี้เป็นภพที่สามารถสร้างภพต่างๆ ได้ จะสร้างอบายก็ได้ สร้างสวรรค์ก็ได้ อยู่ที่การมาเกิดเป็นมนุษย์ ส่วนเวลาที่ไปเกิดในสุคติหรือทุคติ อันนี้ก็เป็นที่ไปรับผลของการกระทำในขณะที่เป็นมนุษย์ ถ้ากระทำบุญเวลาตายไปก็จะไปเป็นเทวดา เป็นเทพ ไปอยู่ในสวรรค์ชั้นต่างๆ อยู่ได้ระยะหนึ่ง เมื่อกำลังของบุญหมดลงก็จะกลับมาเกิดเป็นมนุษย์ใหม่ แล้วก็มาทำบุญทำบาปใหม่ ถ้าทำบาปเวลาตายไปดวงวิญญาณก็ไปเกิดเป็นเดรัจฉานบ้าง เป็นเปรตบ้าง เป็นอสูรกายบ้าง เป็นนรกบ้าง นี่เป็นอำนาจของบาปที่จะทำให้ดวงวิญญาณต้องไปอยู่ในทุคติ อยู่ในอบาย ภพเหล่านี้ ภพในอบายก็เป็นภพชั่วคราว อยู่ในอบายได้ เมื่อหมดเวลาของบาปที่ได้ทำเอาไว้ ก็จะกลับมาเกิดเป็นมนุษย์ใหม่ แล้วก็จะมาทำบุญทำบาปใหม่ ก็จะเวียนว่ายตายเกิดอย่างนี้ไปเรื่อยๆ นี่คือกามภพ

ส่วนอีก ๒ ภพได้แก่ รูปภพ และ อรูปภพ รูปภพก็คือภพของผู้ที่เสพรูปฌาน เช่น พวกนักบวชทั้งหลาย พวกนักบวชนี้เขาไม่ยินดีกับการเสพรูปเสียงกลิ่นรสโผฏฐัพพะ เขายินดีกับการเสพรูปฌานและอรูปฌานที่เป็นความสุขที่เหนือกว่าความสุขของกามสุข พวกนี้เวลามาเกิดเป็นมนุษย์ก็จะเป็นนักบวชกัน แล้วก็จะไปหาความสุขจากการถือศีล นั่งสมาธิเข้าฌานกัน ถ้าเข้าได้ในระดับรูปฌาน เวลาตายไปดวงวิญญาณก็จะไปอยู่ในรูปภพ คือภพของรูปพรหม เป็นสวรรค์ชั้นพรหม พวกที่สามารถเข้าสมาธิขั้นอรูปฌานได้ เวลาตายไปดวงวิญญาณก็จะไปอยู่ในอรูปภพ คือภพของอรูปพรหม ภพของรูปพรหม กับ ภพของอรูปพรหม ก็เป็นภพชั่วคราว ���มื่อกำลังของสมาธิหรือฌานเสื่อมลง ก็จะกลับมาเกิดเป็นมนุษย์ใหม่ กลับมาเกิดเป็นมนุษย์แล้วก็กลับมาบวชใหม่ ไปหาความสุขจากการนั่งสมาธิใหม่ นี่คือเรื่องของดวงวิญญาณต่างๆ ที่เวียนว่ายตายเกิดอยู่ในสังสารวัฏที่ไม่มีวันสิ้นสุด

ธรรมะหน้ากุฏิ

วันที่ ๘ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๖๖

พระอาจารย์สุชาติ อภิชาโต

วัดญาณสังวรารามฯ จังหวัดชลบุรี

[phratae]

พระแท้ | ไตรภพ กามภพ รูปภพ อรูปภพ