#سنگ مصنوعی شفاف

[azarndecor95-blog]

سنگ بک لایت

سنگ بک لایت دیوار_پوش #دیوار_پوش_پی_وی_سی #دیوار_پوش_یک_تکه #دیوار_پوش_بدون_درز #دیوار_پوش_طرح_سنگ #دیوار_پوش_پی_وی_سی_طرح_سنگ #دیوار_پوش_طرح_سنگ_مرمر

سنگ بک لایت

سنگ های تزئینی و طبیعی در صنعت ساختمان و دکوراسیون داخلی به دسته های مختلفی تقسیم بندی میشود. از نظر سختی و مقاومت ، طرح و رنگ و … طبقه بندی میشود . یکی از دسته های متفاوت و زیبای سنگ طبیعی در صنعت ساختمان ، سنگ اونیکس (onyx) میباشد. در ادامه با ویژگی های سنگ اونیکس آشنا خواهید شد.

سنگ اونیکس(onyx) چیست؟

اونیکس (onyx) یکی از انواع سنگ های قیمتی و زیبا ، از خانواده ی سنگ مرمر است؛ که…

[bestofficial]

اجرای سقف شیروانی و انواع پوشش سقف‌های شیب‌دار

انواع تایل های پوشش بام شیب‌دار؟

اجرای سقف شیروانی و انواع سقف‌های شیب دار با توجه به نمونه های مختلف کاشی‌ها بسته به نوع ساختمان، مانند ساختمان ویلا وجود دارد. از ورق‌های قیر با الیاف طبیعی می‌توان در زوایای مختلف آب و هوا و شرایط آب و هوایی (Andolin و Andovilla) گل رس رس رس (سفال طبرستان و سفال شیرکوه) کاشی قیر کاشی قیر با سنگریزه‌های معدنی رنگی در طرح‌های مختلف پوشیده شده (شینگل از ورق‌های سیمانی ورق‌های فلزی و فلزی (ایرانیت، ارداواز، کاشی‌های بام) ورق‌های فلزی گالوانیزه با سنگریزه‌های رنگی (دکرا، کاشی‌های بلند. فلز و غیره) ورق‌های گالوانیزه رنگی با طرح‌های مختلف (ورق‌های سفالی. ورق‌های فلزی زادولین شفاف ورق‌های پی وی سی و کاشی‌های سنگی سقف PVC ورق‌ها و پلی کربنات شفاف انواع ساندویچ پانل‌های صنعتی، کاشی‌های سرامیکی (ایندوزر)، سنگ سنگی بلند و سنگ سنگی (Arduis). مقالات بیشتر در زمینه اجرای سقف شیروانی را از منبع سایت دریافت کنید.

ساختار سقف شیب دار

در اجرای سقف شیروانی ، ساختار سقف شیب دار از چهار عنصر اصلی تشکیل شده است. اسکلت از خرپا و شاسی ساخته شده است که معمولاً از قوطی‌های فلزی ساخته شده است. در این مرحله از به اصطلاح هدبان نیز استفاده می‌شود. اجرای شاسی چوبی برای ایجاد شبکه یکپارچه برای بستر مناسب برای اجرای پوشش سقف نهایی. عایق (در صورت نیاز به سقف گرم) و همچنین در این مرحله در صورت لزوم می‌توان از لایه‌های ضد رطوبت قیر برای جلوگیری از نشت آب استفاده کرد. رطوبت و تعریق. سرانجام، آیا استفاده از کاشی‌های سقفی مطابق با اصول نصب مربوط به نوع پوشش سقف مورد استفاده است؟

طراحی سقف شیب دار

در اجرای سقف شیروانی طراحی سقف‌های شیب دار به دو صورت انجام می‌شوند:

سقف شیبدار ساده (یک شیب یا دو شیب ساده) و نوع دیگر سقف‌های چند شیب.

پوشش سقف شیب دار دارای انواع کاشی و سفال است. استفاده از این نوع سقف زیبایی خاصی به سقف شما خواهد بخشید. در نتیجه طراحی اصولی آن می تواند جلوه سقف شما را دو چندان کند. طراحان ویلانما در این راه همراه شما خواهند بود.

پوشش سقف شیب دار به خصوص قدیمی است. صحبت در مورد سفالگری در ایران قدمتی طولانی دارد و ارتباطی عمیق با معماری سنتی ما دارد، اما به دلیل سفال سنگی و نصب دشوار آن، یک حرفه‌ای تخصص لازم را جهت نصب آن دارد. امروزه از رقبای خود استفاده کمتری دارد. البته نمونه‌های سفالگری مشابه از سفال ساخته نمی‌شود و بسیار سبک‌تر از نمونه‌های سفال است اما زیبایی و اصالت این نمونه‌ها را هرگز نمی‌توان با سفال‌های سنتی مقایسه کرد. آیا دانستن و تغییر رنگ خورشید نشانگر گذر زمان در نمونه‌های غیر رس است؟

- مزایای استفاده از انواع مختلف سقف کاشی کاری شده:

ظاهر اصلی و چشم نواز.

- مضرات انواع پوشش سقف شیب دار در تایلند:

نیاز به نصب تخصصی و جزئیات اجرای کمی دشوارتر از اضافه وزن در مقایسه با نمونه‌های دیگر سقف‌های شکسته دارد

انواع سقف شیب دار فلزی

بام فلزی در برابر همه شرایط آب و هوایی بسیار مقاوم است، همچنین از نظر سبک و نصب آسان است.

دارند. این نوع سقف شیب دار در دو نوع صفحه تخته‌ای نیز در حالت سنگریزه ارائه می‌شود و البته نوع ورق و تابلو در ایران به طور عمده استفاده و عرضه می‌شود. ورق‌های بام فلزی معمولاً از آلومینیوم، روی و استیل ساخته می‌شوند. آن‌ها همچنین قابل بازیافت دارند.

- مزایای انواع سقف شیب دار فلزی:

نصب آسان، سبک و ضد آب.

- مضرات انواع مختلف سقف شیب دار فلزی: ظاهر با گذشت زمان تغییر می‌کند. انواع مدل‌ها و ظاهر کم.

پوشش سقف شیب‌دار شینگل آسفالتی

یکی از معروف ترین بام‌های تمایل در جهان، شینگل های قیر است که با طیف گسترده‌ای از طرح‌ها و الگوهای سقف‌های کاشی کاری شده و همچنین انواع متنوعی از رنگ که همیشه کارفرمایان را راضی می‌کند، توضیح داده می‌شود. علاوه بر این، یکی از دلایل محبوبیت سقف‌های آجدار کاشی آسفالت اقتصادی بودن آن است: در دوره نصب سریع و بدون درد کاشی‌های کاشی کاری شده و همچنین بخش اجرایی بسیار ساده و عملی کاشی‌ها، این محصول همیشه در دسته اول انتخاب سقف‌های شیب دار قرار داشت. ویژگی بارز شینگل آسفالت دوام آن است، که حتی به برخی از تولید کنندگان کاشی اجازه می‌دهد تا برای محصولات خود ضمانت مادام العمر ارائه دهند.

همچنین در اکثر شرایط آب و هوایی مناسب است و شیب کمی آسفالت یکی از نکات برجسته این ماده پوشش است.

سهولت و سرعت اجرای سبک سقف، انواع رنگ و طرح

- شینگل آسفالت دامنه‌های سقفی:

متأسفانه به دلیل عدم تولید داخلی، هزینه مشتری به دلیل واردات کمی بیشتر خواهد شد. علاوه بر این، با توجه به عرضه کالاهای مشابه چینی با کیفیت پایین به شرکت‌های غیرقانونی و بدون مجوز از سازمان استاندارد، دریافت مواد با کیفیت و یک اصل کمی پیچیده و انتخاب کمی برای مشتری که با محصول آشنا نیست، کمی دشوار می‌شود. پرفروش‌ترین مواد بام شیروانی در ایالات متحده در 59 سال گذشته شینگل قیر بوده است؟

پوشش سقف شیب‌دار سنگی

این یک پوشش سقف شیب دار است. پوشش سنگ، ظاهری خیره کننده و خاص به خانه شما می‌بخشد که از طریق ترکیبی از رنگ‌ها و طرح‌های مختلف جذابیت آن را دو چندان می‌کند. اما متاسفانه بندرت در ایران به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد، شاید یکی از دلایل آن عدم واردات این کالای لوکس یا سنگین بودن وزن آن باشد. عدم وجود محلول اصلاح مناسب یکی از دلایل محبوبیت کم چنین مواد بام متمایل به سقف است. روکش‌هایی برای بام شیب دار معمولاً به رنگ مشکی، خاکستری، قرمز و صورتی مشاهده می‌شود و استفاده هوشمندانه از چندین نوع ترکیب رنگی همیشه باعث می‌شود سقف سنگی در خورشید با شکوه باشد.

- مزایای استفاده از پوشش سقف شیب‌دار سنگی:

بسیار بادوام و مقاوم در برابر آتش نسبت به همه رقبای خود است و به سقف قابل اعتماد شما تبدیل خواهد شد.

- مضرات پوشش سقف شیب‌دار سنگی:

همانطور که احتمالاً قبلاً حدس زده‌اید، هزینه آن بسیار بیشتر از همه رقبای خود است و نیاز به نصب فرم و ساختاری که زمان بر و پرهزینه است، می‌باشد و انجام این کار به راحتی و مرتباً آسان نیست.

علاوه بر این، با توجه به حضور در بازار سنگفرش چینی با کیفیت پایین، آیا در مقایسه با سایر انواع سقف شیب دار، نیاز به محلول سخت و پرخطر دارد؟

سقف شیب دار چوبی

برای شروع، باید بیش از 100 سال پیش به مسافرت برویم، هنگامی که اولین خانه‌ها با سقف شیب دار و سقف‌های شیروانی با سقف‌های چوبی تزئین شده بودند و ظهور زمان، گذشته و حال صنعت ساخت و ساز را به یاد می‌آورد. فناوری سقف‌های چوبی نیز ظاهری جدید به دست آورد. این صنعت ساخت و ساز اولین پیشگام در پشت بام‌های سقفی و بام است و امروزه به دو صورت سنتی و مدرن مورد استقبال و استفاده قرار می‌گیرد. از آن در انواع مختلف درخت استفاده می‌شود، اما به شیوه‌ای مدرن و به شکل دو شینگل و سقف‌های شیب دار چوبی بریده شده که در مراحل استفاده می‌شوند، در کارخانه پردازش می‌شوند و سپس استفاده می‌شوند. اما بزرگترین مشکل پیش روی این نوع سقف‌های شیب دار همیشه مقاومت کم در برابر آتش و اشتعال زیاد آن امروزه با مواد افزودنی و فرآوری است.

سقف‌های چوبی این اشکال را کاهش داده، اما نصب در مقایسه با رقبای جدید خود در صنعت بام هنوز هم ضعیف است. استفاده در برابر آتش؟

مزایای استفاده از سقف شیب دار چوبی:

نمای چوبی همیشه با معمول مخلوط شده است

و خانه‌های جنگلی را برای شما به ارمغان می‌آورد.

مضرات یک سقف چوبی شیب دار؟

تغییر شکل بیرونی با گذشت زمان، ظرفیت کار بالا، انحنای چوب، رطوبت قوی و انواع پوشش‌های چوبی شیب دار

پوشش سقف شیب‌دار جدید

ترکیبی (مصنوعی)

سرانجام، با توجه به پیشرفت روز افزون فناوری و توجه زیاد و نیاز جامعه به صنعت ساخت و ساز، مواد و مصالح ساختمانی نیز در معرض فناوریهای جدید و جدید قرار گرفتند که منجر به تأثیر مستقیم این مشکل بر روی مصالح و بام شد. بنابراین، انواع جدید سقف و سقف شیب دار برای انواع لاستیک‌ها قابل استفاده است. پلاستیک و پلیمر اظهار داشت: این نوع سقف‌ها معمولاً به دلیل دارا بودن طیف گسترده‌ای از رنگ و انعطاف پذیری بالا، در طرح‌ها، شکل‌ها و رنگ‌های مختلف و همچنین در چوب یا ظروف سفالی موجود هستند. این سقف‌ها از سقف‌های شیب دار ساخته شده‌اند که در عین حال جامد هستند.

آن‌ها سبک هستند و به راحتی کار می‌کنند، و برخی از انواع مقاوم در برابر ترک هستند. امروزه با استفاده از فناوری پلیمر قوی و مهندس نانوتکنولوژی، سقف سبک اما باریک نیز به شما ارائه می‌دهد که به دلیل ماهیت صنعتی سقف، رنگ‌ها و طرح‌های بسیار گسترده‌ای را در اختیار شما قرار می‌دهد. اما صاحبان خانه معمولاً ترجیح می‌دهند از سقف کاشی کاری شده یا سقف سرامیکی یا چوبی استفاده کنند و اصالت را به قیمت ترجیح می‌دهند. با این وجود ناگفته نماند که قیمت بسیار پایین این نوع سقف‌های زیر زمینی باعث شده است تا مواد بین بام و مصالح ساختمانی ساخته شود.

مزایای سقف‌های شیب دار مصنوعی:

سبک، آسان برای کار، انواع رنگ و طرح

مضرات سقف‌های شیب دار مصنوعی:

توانایی جذب آب که در طولانی مدت تغییر شکل یا شکننده می‌شود.

ضمانت کمتری نسبت به رقبا و ظاهری با اصالت پایین تر.

منبع:

http://brick-sazeh-kerman.royablog.ir/post/17/نكات+مهم+در+طراحي+و+اجراي+سقف+شيرواني

[hefazsamen]

چگونگی نصب و نکات طلایی به هنگام اجرای آردواز

نصب آردواز یکی از کارهای سخت و مهم و تخصصی است که هر فرد آماتوری توانایی این کار را نداشته و برای نصب و اجرای آن نیاز به یک فرد متخصص و کارآزموده در این زمینه می باشد. نصاب آردوازهای شیروانی باید به خیلی از ریزه کاریها و فوت و فن های نصب آردواز اطلاع کامل داشته و به انواع مصالح آردواز و خصوصیات آنها و ابزار مورد نیاز برای نصب آنها آگاهی کامل داشته باشند. این اطلاعات جدای تکنیک های نصب آردواز است. از آنجائیکه نحوه نصب همه مدل های آردواز متفاوت از هم است بنابراین یک مجری شیروانی آردواز باید اطلاعات کاملی از کلیه مدل های آردواز را داشته باشد. تنها نکته مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد این ست که بعد از اتمام کار نصب آردواز، راه رفتن بر روی سقف آن ممنوع می باشد.

در تعریف کلی آردواز باید گفت این واژه یک اصطلاح فرانسوی است و در لغت به معنی سنگ دگرگون شده یا ریز دانه می باشد و نوعی از مصالح ساختمانی است که معمولاً برای زیباتر شدن پوشش سقف های شیروانی و یا محافظت کردن از نمای ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرند. این ترکیب که از الیاف مصنوعی، سیمان، پنبه نسوز، مواد شیمیایی، آزبست و آب تشکیل شده است، جزء اولین محصولاتی می باشد که برای پوشش سقف های شیبدار مورد استفاده قرار می گیرد و می توان گفت بهترین نظر و انتخاب برای سایبان درب ورودی نیز به حساب می آید. ورقه های این نوع مصالح ساختمانی معمولاً به صورت پله ای و با شیب های متفاوت طراحی و بر روی سقف شیروانی ساختمان ها و خانه های ویلایی، سقف آلاچیق ها، بالای پنجره ها، بر روی نمای اصلی ساختمان ها و.. نصب می شوند و با اینکه شکل ظاهری ورقه های آن تداعی کننده رنگ بتن می باشد ولی قابلیت رنگ پذیری به انواع رنگ های دلخواه دارد.

از ویژگی های بارز آردوازها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

مقاومت و دوام بسیار زیادی دارند و از نفوذ عوامل خارجی مانند باران، گرد و خاک و… ممانعت می کنند.

وزن بسیار کم و غیر قابل نفوذ

به دلیل استفاده از پشم شیشه و فوم در زمان نصب آردواز و اجرای آن، عایق گرما و سرما می باشند.

ورقه های آردواز بام ساختمان شما را در برابر بارش های سنگین برف، باران، تگرگ، آلودگی های شیمیایی، تغییرات شدید دمایی و خوردگی ها حفظ می کند.

این محصول به صورت آماده تهیه می شود و مدت زمان نصب آن بسیار کوتاه است.

به ساختمان نمای فوق‌العاده زیبا و کلاسیک می‌دهد.

مراحل اجرا و نصب آردواز

مراحل نصب آردواز باید به شکل کاملاً اصولی و مطابق با استانداردها صورت گیرد تا در آینده مشکلی حاصل نگردد. به طور کلی برای اجرا و نصب صحیح آردواز باید مراحل زیر را طی کنید.

به عنوان اولین گام در نصب اصولی آردواز باید این سازه ها را به طور دقیق و مهندسی شده طراحی کنید تا بیشترین تناسب و هماهنگی را با سایر اجزای ساختمان داشته باشد.

گام دوم تهیه تمام مواد و مصالح مورد نیاز برای نصب این سازه ها قبل از آغاز به کار می باشد.

مرحله بعد انجام زیرسازی های فلزی و سپس شاسی کشی و زیرسازی چوب با فواصل از قبل تعیین شده می باشد.

حال با رعایت تمام استاندارد ها و نکات ایمنی نوبت به نصب آردواز می رسد.

در مرحله آخر نیز به منظور آب بندی ساختمان نصب فلاشینگ ها و تیزه ها صورت می گیرد.

قیمت آردواز

برای اطلاع از قیمت روز سقف اردواز با مصالح دلخواه باید یک سری اندازه ها و ابعاد و همچنین حجم ورق مصرفی را محاسبه نمایید، از طرفی دیگر با در نظر گرفتن مواردی چون ابعاد دامنه ،لمبه و دامپا و همچنین ابعاد قالب نما و اینکه در نظر داشته باشید ناودان های با قطر مناسب را انتخاب کنید تا جوابگوی حجم زیادی از بارندگی های منطقه شما باشد تمامی این عوامل را محاسبه نموده و در قیمت و نصب آردواز ضرب می کنیم به این صورت می‌توانیم قیمت نسبی را به دست آوریم. توجه داشته باشید که به دلیل نوسانات بازار قیمت اردواز نیز روز به روز در حال تغییر می باشد. چنانچه برای محاسبه هزینه ها دچار مشکل شدید می توانید با کارشناسان حفاظ ثامن تماس گرفته و اطلاعات لازم را کسب نمایید.

توصیه های مهم در زمان نصب و اجرای آردواز

توجه به برخی نکات در ساخت سقف های آردواز  به قدری حائز اهمیت است که عدم توجه به آنها ممکن است خسارت های زیادی را در پی داشته باشد، توجه شما را به بررسی چند مورد از نکات بسیار مهم در زمان نصب آردواز جلب می نماییم.

یکی از مهمترین نکات برای اجرای درست و صحیح آردواز این است که قبل از اقدام به نصب اطلاعات کافی در زمینه انواع مصالح، ابزارهای مورد نیاز، تکنیک های جدید و به روز داشته باشید. همانطور که می دانید مصالح ساختمانی در انواع و کیفیت های متفاوتی در دسترس می باشند که هر کدام از آنها جنس و طول عمر متفاوتی دارند.در صورتی که ورق آردواز مورد نیاز برای پوشش دهی به سقف شیروانی ساختمان ها به درستی انتخاب شود طول عمر ساختمان شما تا صد سال تضمین خواهد شد، اما در مقابل، عدم انتخاب صحیح اردواز باعث می شود که بعد از مدت کوتاهی مجبور به پرداخت هزینه های زیادی برای تعمیرات سقف ساختمان خود شوید. به همین دلیل است که گفته می شود بهتر است نصاب در رابطه با انواع مصالح ساختمانی اطلاعات داشته باشد.

یکی دیگر از نکاتی که در صورت توجه به آن از یک اجرای موفق آردواز لذت خواهید برد این است که فاصله گذاری مناسب بین تمام قطعات آردواز را رعایت کنید.

همانطور که پیشتر گفتیم یکی از مراحل نصب آردواز انجام زیرسازی فلزی و شاسی کشی چوبی است، بنابراین انتخاب مصالح با کیفیت و با دوام بالا برای زیر سازی آردوازها نیز بسیار حائز اهمیت می باشد، یکی از بهترین مصالح برای زیرسازی این نوع پوشش، تخته های چوبی با ضخامت بین 3 تا 8 سانتی متر می باشد.

توصیه می شود به هیچ عنوان از مواد و مصالحی که برای اتصال به یکدیگر نیاز به چسب دارند، در زیرسازی آردواز ها استفاده نکنید، چرا که این امر طول عمر سقف ساختمان ها را به طور قابل توجهی کاهش می دهد.

مزایای نصب آردواز

جلوگیری از نفوذ آب و عمل به عنوان محافظ قوی

نقش سپری مقاوم در مقابل نفوذ آب با برف و باران را بازی میکند.

تمیز ماندن نما از آلودگی و کثیفی

بعضی از اشتباهات در اجرا و نصب اردواز:

کم بودن اطلاعات

توجه نکردن به تفاوت آردواز ها

کامل نبودن و شفاف نبودن موارد موجود در قرارداد

رعایت فاصله گذاری ها و اتصالات نادرست و بی کیفیت

راه رفتن بر روی ورق‌های آردواز

مواد پوششی ضعیف

اتصالات نادرست و بی کیفیت

توجه نکردن به تفاوت آردواز ها

آردوازها در هنگام نصب انواع و کیفیت و طول عمرهای متفاوت دارند. برای اینکه نمای ساختمان زیباتر شود ترکیب سیمان برای نما و کنیتکس برای رنگ رویه سیمان بری توصیه می شود. بهتر است از قبل به نوع آردواز انتخابی خود دقت کرده و با در نظر گرفتن انواع آردواز  سیمانی و اردواز فلزی تصمیم گرفت که کدام را نصب کرد و بر اساس نصب آن اگر فلزی می باشد رنگ های حاضری در بازار و اگر سیمان را انتخاب می‌کنید با در نظر گرفتن رنگ کنیتکس بر روی آن به زیبایی نمای خود بهبود ببخشید.

اجرا آردواز روی سقف شیروانی

اولین و مهمترین معیار تاثیر گذار در انتخاب سقف ساختمان و ویلا شرایط آب و هوایی می باشد، انتخاب صحیح سقف ساختمان با طول عمر بیشتر آن ارتباط مستقیم دارد. در نتیجه برای این اجرا باید از مصالح و متریال های بسیار با کیفیت، مقاوم و صحیح استفاده گردد و همچنین نصب درستی را در اجرای آن در نظر گرفت زیرا با کم گذاشتن از هر کدام از این متریال ها باعث به بار آوردن خسارت های بالا و جبران ناپذیر و هزینه‌های گزاف می شویم.

https://hefazsamen.com/?p=2513

[madfoam-yonolit-blog]

ساخت دکور با یونولیت

 قالب ریزی سازه ای قالب ریزی‌های سازه ای، ضمن ایجاد جداسازی بصری بین دیوارها و سقف، ویژگی‌های معماری منحصر به فردی را به فضاها اضافه می‌کنند. چه از این قالب‌ها برای پنهان کردن ترک‌ها و چه برای زیبایی‌ شناسی استفاده شود، قالب سازی از نوع تاجی شکل، ظرافت و شخصیت را به فضای داخلی منتقل می‌کند.  قالب‌های تاجی شکل برای دکوراسیون داخلی قالب‌های تاجی شکل به یونان باستان باز می‌گردد، که در آن صنعتگران و سازندگان قالب‌های زینتی را از سنگ تراورتن می‌ساختند. به طور کلی، قالب تاجی شکل امروزی به هر نوع برش افقی گفته می‌شود که دیوارها را از سقف جدا می‌کند و یا عناصر دکوراسیون داخلی دیگر، مانند درب و کابینت را تزئین می‌کند. به طور خاص، قالب سازی تاجی شکل اصطلاحی است برای شکل خاصی از تریم محفظه‌ای که در زاویه ای بین دیوار و سقف قرار می‌گیرد. با این حال قالب‌های تاجی شکل در انواع مختلفی از طرح‌ها و در عرض‌های مختلف تولید و ارائه می‌شود.

 متریال‌های مور�� استفاده در قالب سازی‌های تاجی شکل قالب‌های تاجی شکل از انواع مختلفی از متریال‌ها ساخته می‌شوند که هر کدام، جوانب مثبت و منفی خود را دارند.

o چوب، متریال استاندارد برای این صنعت است و شما می‌توانید انواع چوب‌های سخت از جمله بلوط و گردو را انتخاب کنید، که بسته به اندازه و زینتی بودن کار، قیمت آن بالا می‌رود.

o قالب ریزی با متریال فیبری با چگالی متوسط که با آن (MDF) گفته می‌شود، ترکیب خاک اره و رزین تحت فشار برای تشکیل قطعات تر و تمیز و گزینه کم هزینه ای است. بسته به نوع طراحی، می‌توانید بسیاری از قالبهای MDF را برای دکوراسیون خود انتخاب کنید.

o •استفاده از قالبهای یونولیتی و پلی اورتان در حمام‌ها و سایر مناطق که رطوبت بالایی ایجاد می‌کنند و متریال چوب تمایل به پوسیدگی دارد، مناسب است. قالب‌های یونولیتی سبک و قابلیت برش دهی آسانی دارند. این نوع قالب‌ها معمولاً با چسب‌های ساختمانی نصب می‌شود که بیشتر موضوع این مقاله در خصوص این نوع از قالب‌های یونولیتی است. قالب یونولیتی از نظر بودجه مناسب است و مانند PVC‌ها یک عایق ضد ضربه است. دو یا سه لایه رنگ با کیفیت به صاف کردن سطح این قالب‌ها کمک خواهد کرد و بسیار در دکور با یونولیت خوب و موثر است، زیرا بیشترین مقاومت در این سبکی را دارد و بزرگترین مزیت آن به حساب می‌آید.

در حالت کلی یونولیت شفاف، سخت و شکننده و متریالی ارزان قیمت است. یونولیت یک عایق مناسب در برابر بخار اکسیژن و رطوبت است، همچنین از نقطه ذوب نسبتاً کمی ‌برخوردار است. یونولیت یکی از پلاستیک‌های بسیار پرکاربرد است که مقیاس تولید آن به چندین میلیون تن در سال می‌رسد. یونولیت به طور طبیعی شفاف است، اما می‌تواند به وسیله رنگ‌ها به هر رنگ دلخواهی در بیاید که در این صنعت بسیار دیده می‌شود در قالب رنگ‌های مختلف به فروش می‌رسد و در دکوراسیون منازل هم بسیار استفاده از آن معمول است که قالب‌های تاجی شکل هم یکی از همین ارکان است.

 هفت دلیل انتخاب قالب‌های یونولیتی برای دکوراسیون می‌دانید که قالب‌های تاجی شکل چگونه می‌تواند به زیبایی یک خانه بیفزاید. در حالی که به طور سنتی، چوب ماده پیش فرض استفاده در این نوع قالب‌ها بوده است، اما اخیراً یونولیت به عنوان جایگزین بهتری برای این قالب‌ها معرفی شده است. در اینجا هفت دلیل برای انجام دکور با یونولیت به عنوان گزینه بهتری از چوب، بررسی شده است:

 نصب آسان قالب‌های تاجی شکل ساخته شده از یونولیت اغلب به راحتی قابل نصب است، در نتیجه در هزینه‌های هنگفت نصب و نگهداری صرفه جویی می‌کنید.

 مقرون به صرفه استفاده از فن آوری پیشرفته در ارزان تر ساختن مواد مصنوعی به این معنی است که تقریباً هر قالبی را می‌توانید با یک ماده قوی که ماندگار است، مقرون به صرفه ایجاد کنید.

 سبک وزن سبک بودن قالب‌های تاجی شکل یونولیتی، حمل و نقل و نصب آن را آسان تر می‌کند. این بدان معناست که در هزینه حمل و نقل نیز صرفه جویی می‌کنید.

 استفاده در سبک‌ها و بخش‌های مختلف اجزای قالب سازی برای دکور با یونولیت ، در سبک‌ها و طرح‌های متنوعی وجود دارد که می‌تواند پاسخگوی هر پیش فرضی که از دکوراسیون و چیدمان، دیوارها و سقف‌ها دارید، باشد.

 ارزان تر از متریال‌های دیگر برای رنگ کردن در مقایسه با چوب، یونولیت ها برای رنگ آمیزی ارزان تر هستند. آنچه در مورد قالب‌های یونولیتی به عنوان یک ویژگی منحصر به فرد شناخته می‌شود این است که رنگ آن به رنگ سفیدی در می‌آید که با بیشتر رنگ‌های دیوارها مطابقت دارند.

 انعطاف پذیری با توجه به هزینه کمتری که برای خرید و نصب قالب‌های یونولیتی وجود دارد، تغییر طرح و چیدمان منزل شما مقرون به صرفه تر می‌شود و کنترل بیشتری بر نحوه دکوراسیون منزل خود خواهید داشت.

 دوام طبیعت متریال یونولیتی باعث می‌شود که این متریال،در برابر رطوبت مقاوم بوده و آن را برای استفاده در مکان‌هایی که ممکن است دارای شرایط خاص رطوبتی باشند، ایده آل کند. این به این معنی است که نصب دکور با یونولیت در این مکان‌ها، به احتمال زیاد دوام بیشتری نسبت به چوب‌ها خواهد داشت.

 نصب دکور با یونولیت دکور با یونولیت ، از ساده ترین متریال‌ها برای نصب هستند که با ساخت اتصالات 45 درجه ای در گوشه‌های داخل و خارج شروع می‌شود. (اتصالات مورد استفاده، مفصلی است که انتهای دو قطعه جداگانه بر روی یک زاویه بریده می‌شود و در کنار هم قرار می‌گیرند.) برای ایجاد برش‌های دقیق، از اره میتر استفاده می‌شود. سپس یک گوشه داخلی اندازه گیری می‌شود و این مقدار اندازه گیری به قسمت پشتی قالب انتقال داده می‌شود. سپس یک برش 45 درجه ای ایجاد می‌شود تا زاویه ای تشکیل شود که که قسمت عقب آن از طرف مقابل طولانی تر باشد. برای یک گوشه بیرونی، اندازه گیری را به قسمت جلوی تریم انتقال داده و زاویه آن در جهت مخالف برش داده می‌شود تا یک زاویه 45 درجه در لبه جلویی، به عنوان طولانی ترین نقطه ایجاد شود. و در آخر با استفاده از چسب مخصوص قالب‌ها را نصب و قبل از رنگ آمیزی، گوشه‌ها و شکاف‌ها را با استفاده از لاتکس، درپوش می‌کنند.

https://www.madfoam.com/%d8%af%da%a9%d9%88%d8%b1-%d8%a8%d8%a7-%db%8c%d9%88%d9%86%d9%88%d9%84%db%8c%d8%aa.html

[topcopvc-blog]

با استفاده از مجموعه سنگ‌های مصنوعی شفاف تاپکو، می‌توانید یک عنصر گرم و بی‌نظیر را در هر سبک دکوراسیون داخلی ایجاد کنید؛ دکوراسیونی مدرن، هنری و یا کلاسیک. می‌توانید ورق‌های شفاف را برای کاربردهای عمودی مانند پوشش دیوار (دیوارهای روشن) و همچنین به صورت افقی در جلوی یک میز یا کانتر استفاده کنید. انتخاب‌ها با نور بی‌پایان هستند. سنگ مصنوعی اونیکس تاپکو، یک محصول منحصربه‌فرد و بسیار شبیه اونیکس طبیعی است.

[abzarmag]

یکی از مشکلات نگهداری از تجهیزات صنعتی، ساختمانی و الکترونیکی، تمیز کردن آن‌ها است. مثلا برای تمیز کردن یک دستگاه علف تراش، بای�� از چه ماده‌ای استفاده کرد که هم باعث تمیزی آن شده و هم در کارکرد و روانکاری آن مفید باشد؟ یا حتی برای تمیز کردن یک چمن زن، ماله پروانه ای، کاتر آسفالت بر و هر وسیله‌ی مکانیکی و الکترونیکی چه چیزی باید استفاده کنیم؟ این مطلب برای همین به نگارش در آمده است تا به شما بگوید بهترین ماده برای تمیزکاری و روانکاری وسایل مکانیکی و الکترونیکی کدام است؟ اگر خودتان تا اینجا حدس نزدید این ماده چیست، باید گفت نام این ماده روغن سیلیکون است که به روان کننده سیلکون نیز معروف است و می‌توان از آن با نام ماده شگفت انگیز! یاد کرد. تا پایان همراه ما باشید تا از مزایای روغن سیلیکون بیشتر بگوییم.

روغن سیلیکون چیست؟

روان کننده سیلیکون یا روغن سیلیکون نوعی ماده ساخته شده از مواد پلیمر مصنوعی است که کاربردهای فراوانی به ویژه برای وسایل مکانیکی و الکترونیکی دارد و در صنایع مختلف از آن استفاده می‌شود. رنگ روغن سیلیکون شفاف است و برای روانکاری و تمیزکاری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. بسیاری از این روغن برای روانکاری تردمیل استفاده می‌کنند برای همین خیلی از افراد آنرا با نام روغن سیلیکون تردمیل می‌شناسند؛ از روغن سیلیکون برای ماشین و حتی برای تجهیزات پزشکی نیز استفاده می‌شود که در ادامه به برخی از این موارد اشاره خواهیم کرد.

انواع روغن سیلیکون کدام است؟

روغن سیلیکون را از نظر غلظتی که دارد دسته بندی می‌کنند که در زیر می‌توانید این دسته بندی را مشاهده کنید:

روغن سیلیکون با غلظت ۱۰۰

روغن سیلیکون با غلظت ۳۵۰

روغن سیلیکون با غلظت ۱۰۰۰

روغن سیلیکون با غلظت ۱۲۵۰۰

روغن سیلیکون با غلظت ۶۰۰۰۰

و …

ویژگی‌های روغن سیلیکون چیست؟

این ماده شگفت انگیز خواص فراوانی دارد، به همین خاطر در هر صنعت و حرفه‌ای می‌توان از آن استفاده کرد، در جدول زیر می‌توانید مهم‌ترین خواص روغن سیلیکون را مشاهده کنید:

شماره خاصیت توضیحات ۱ ضدچسبندگی این ماده غلظت بالایی داشته و مثل چسب عمل می‌کند ۲ ضد یخ روغن سیلیکون در دمای زیر صفر یخ نمی‌زند ۳ ضد گردوغبار به دلیل این خاصیت برای تمیزکاری وسایل مکانیکی مناسب است ۴ بی بو این ماده برخلاف بسیاری از مواد شیمیایی هیچ بویی ندارد ۵ غیر سمی در ترکیبات روغن سیلیکون مواد سمی به کار نرفته است ۶ غیرقابل اشتعال برخلاف بسیاری از مواد شیمیایی، این ماده مشتعل نمی‌شود ۷ نقطه جوش بالا به دلیل بالا بودن نقطه جوش، برای روانکاری بسیار مناسب است ۸ عدم ایجاد کف در فعالیت زیاد مکانیکی، حباب و کف درست نمی‌کند ۹ مقاوم در برابر حرارت به دلیل بالا بودن نقطه جوش، در برابر حرارت نیز مقاوم است ۱۰ فشار بخار پایین این ماده در تداوم استفاده بخار نمی‌شود

روغن سیلیکون چه کاربردهایی دارد؟

با توجه به مواردی که در بالا برشمردیم، می‌توان طیف گسترده‌ای از لوازم و تجهیزات را مثال زد که به وسیله این روغن می‌توان آن‌ها را روانکاری و تمیز کرد، در بسیاری از صنایع حتی صنایع غذایی و پزشکی از روغن سیلیکون استفاده می‌شود. در ادامه برخی از کاربردهای روغن سیلیکون را بیان کرده‌ایم:

برای تمیزکاری و روانکاری انواع تجهیزات کشاورزی مثل چمن زن، علف تراش، اره زنجیری، چاله کن موتوری، شمشادزن، شاخه زن، قیچی‌های باغبانی، کولتیواتور، روتیواتور، شخم زن و …

برای تمیزکاری و روانکاری انواع تجهیزات ساختمانی مثل کمپکتور، ماله پروانه ای، موتور ویبراتور، شمشه ماله موتوری، کاتر آسفالت بر، غلتک، بتونیر و …

جهت استفاده در صنایع تجهیزات پزشکی

نکته: از روغن سیلیکون برای برخی متریال‌ها مثل چوب، سنگ و شیشه نمی‌توان استفاده کرد.

منابع بیشتر:

Silicone oil

What is silicone fluid used for

نوشته روغن سیلیکون چیست؟ اولین بار در فروشگاه اینترنتی ابزارینو پدیدار شد.

تیم تحریریه ابزارینو

[sajaxinfo]

انگشتر عقیق

سنگ عقیق چیست؟

بلور کوارتز انواع بسیار ریز و مخفی دارد که همان سنگ عقیق می باشد. این سنگ را میتوان از خانواده سنگ های کوارتزی رشته ای و کلسدونی (سنگ های یمانی) دانست. سختی عقیق بین 5/6 تا 7 درجه می باشد که در مقیاس مو در نظر می گیرند. به همین علت گاهی رفتار سفت و گاهی رفتار نرم از خود نشان می دهد.

سنگ عقیق چیست؟

تاریخچه سنگ عقیق

این سنگ در دوران ایران باستان به عنوان یک سنگ گرانبها و زینتی و البته که این سنگ را برای مواردی مثل طلسم و جادوگری استفاده میکردند. هنر مجسمه سازی ایران باستان از عقیق به عنوان یکی از زیبا ترین سنگ ها یاد کرده و همیشه از آن استفاده کرده است.

نام عقیق برگرفته از رودخانه آگات در شبه جزیره ای به نام سیسیل در ایتالیا است که این موضوع احتمال کشف سنگ عقیق را از این رودخانه گواهی میکند.

همچنین در دوره رنسانس در امپراتوری روم شرقی خانواده اشراف مشغول به جمع آوری و ظروف عقیقی مخصوصا کاسه و بشقاب عقیق میکردند .که امروزه برخی از آن ها را میتوان در موزه هایی مثل لوور پاریس پیدا کرد.

چگونگی تشکیل سنگ عقیق

ته نشین شدن سیلیس های موجود در بستر آب های زیر زمینی که در حفره های سنگ های آذرین تشکیل میشوند موجب پدید آمدن تبلور سیلیکاته ها در ماگمای در حال سرد شدن و انباشته شدن سیلیس ها در چاک ها و سوراخ های سنگهای لاوا میشود که موجب پیدایش عقیق میشوند. هرچه این حفره ها بزرگتر باشند شانس تشکیل عقیق بزرگتر بیشتر است.

عقیق ها دارای رنگ های بسیار متنوع و بعضا چند رنگه می باشند که این تنوع رنگ حدودا بیش از 30 رنگ را تحت الشعاع خود قرار میدهد .که میتوان به رنگ های : قرمز ، سبز ، قهوه ای ، خاکستری ، صورتی و سیاه اشاره کرد.

انواع سنگ عقیق

1. عقیق نواری یا لایه ای 11. عقیق آبدار

2. عقیق های منظره ای 12. عقیق خرد شده

3. عقیق ژئود ‌‌ 13. عقیق آبی نواری

4. عقیق آتشین 14. عقیق آبی النسبرگ

5. عقیق کوندور 15. عقیق آبی هلی

6. عقیق مجوف 16. عقیق دریاچه سوپریور

7. عقیق چشمی 17. عقیق بنفش سلوی

8. عقیق آگوا نیوا 18. عقیق چند وجهی

9. عقیق ابری 19. عقیق برگی

10. عقیق بوتسوانا 20. عقیق شجر

11. عقیق خزه ای 21. عقیق رنگین کمانی

راه تشخیص عقیق اصل از فرع

بهترین پیشنهاد این است که به یک متخصص سنگ شناس یا جواهر ساز مراجعه کنیم. ولی برای تشخیص های اولیه میتوان از درجه سختی سنگ که بین 5/6 تا 7 درجه بود متوجه شویم. اگر سنگی که مطمئن به اصل بودن آن هستید و درجه سختی آن را میدانید مثل سنگ یشم (که سختی یکسان با عقیق دارد) را روی سنگ بکشید، اگر خطی حاصل شد درجه سختی کمتری نسبت به عقیق واقعی دارد و نرم تر است.

رنگ عقیق تقریبا هیچ گاه به طور یکسان مات یا شفاف بلوری نیت زیرا بی نظمی و لایه لایه تشکیل شدن سنگ عقیق هیچگاه رنگ یکسانی را بجا نمی گذارد.

وزن عقیق طبیعی سنگین تر از عقیق مصنوعی می باشد.

برخی خواص سنگ عقیق

سنگ عقیق سنگ روزی نیز نام دارد که به افزایش درآمد و نیز دور نگه داشتن بلایا کمک میکند.

انگشتر عقیق

از دیر باز برای جلوگیری از خون ریزی های شدید به ویژه برای خانم ها تاثیر بسزایی داشته است.

عقیق برای حفظ تعادل و بهبود نقاط ضعیف بدن انسان بسیار مفید است.

زیورآلات عقیق برای به تعالی رساندن انسان و صلابت و آرامش روح انسان مفید بوده است.

سنگ عقیق در روایات

امام صادق (ع) : هر کس انگشتری از عقیق به دست کند پریشان نشود و مادام که با خود دارد اندوهی به او نمی‌ رسد.

حسین بن خالد از امام رضا (ع) نقل کرده است که ایشان فرمودند: - امام صادق(ع) فرموده است: هر کس انگشترى به دست کند که نگین آن عقیق باشد تهیدست نمى ‌شود و کارش به بهترین وجه فرجام خواهد یافت.

امام علی (ع) : دو رکعت نماز با انگشتر عقیق بهتر است از هزار رکعت که با آن نباشد .

https://goharfakher.ir/shop/44-aghigh/

[muzicnews]

غار کتله خور، اولین غار آهکی جهان

  معرفی

غار کتله‌خور غاری است خشکی -آبی که در استان زنجان، شهرستان خدابنده و در ۸۰ کیلومتری جنوب قیدار ۵ کیلومتری شهر گرماب واقع است. در بعضی مناطق غربی ایران به کوه کم ارتفاع “کَتَله” می‌گویند و احتمالاً وجه تسمیه این غار نیز همین است که در یکی از این کوه‌ها قرار گرفته‌است و خورشید از پشت آن طلوع می‌کند و به جای کتله خورشید به آن کتله خور می‌گویند. این غار قبل از سال ۱۳۰۰ خورشیدی کشف شده‌است و در سال ۱۳۳۰ توسط شخصی به نام جمالی زنجانی به ثبت رسیده‌است.

    پیشینه

نخستین بار در بهار سال ۱۳۳۱ خورشیدی گروهی از سرشناس‌ترین کوهنوردان ایران از اعضای باشگاه “نیرو راستی” اقدام به کشف و بازدید غار کتله خور کردند. یکی از اعضای زنجانی گروه نامبرده به نام سید اسدالله جمالی اقدام به ثبت رسمی غار کرد. از آن پس غار کتله خور به عنوان پدیده شگرف طبیعی مورد توجه علاقه‌مندان غارنوردی قرار گرفته‌است.

ساختمان در زیر کوه کتله خور قرار گرفته و از پایین دست دهانه آن رود شور که از شعبات فرعی قزل‌اوزن است جاری است. غار در منطقه مستطیل شکلی به ابعاد ۲۰۰۰×۱۵۰۰ متر به‌وجود آمده‌است. در محل یادشده عملکرد هوازدگی مکانیکی و نیروهای درونی به کمک یکدیگر تعدادی ترک یا گسل متقاطع را در محدوده داخلی این فضا به وجود آورده و به دلیل فراهم شدن سایر شرایط، فرایند غارزایی شروع شده‌است. دهانه غار در ارتفاع ۱۷۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و اختلاف ارتفاع آن با ارتفاع چشمه‌ای که آبهای فرورو حاصل از ریزش جوی غار را خارج می‌کند و به رود شور می‌ریزد، ۵۰ متر است.

ورودی غار یک دهلیز ۴۰۰۰ متری بوده با سقفی کوتاه و فاقد غار سنگ و چند دهلیز فرعی، پس از دهلیز فرعی یک دالان وسیع ۹۵۰ متری با سربالایی‌هایی به ارتفاع ۲ متر و گودال‌های خشک قرار دارد که با دو شاخه ۵۰ متری ادامه پیدا می‌کند و پس از عبور از یک سربالایی به تالار وسیعی پوشیده از چکنده و چکیده و ستون می‌رسد. در داخل تالار کوچک بلورین، که به تالار ستون‌ها چسبیده چاهی به عمق ۸ متر قرار دارد که احتمالاً محل خروج آب‌های فرورو سازنده غار است.

در حال حاضر این غار به سه بخش فرهنگی، تفریحی و ورزشی تقسیم شده‌است. بخش ورزشی آن که تنها مورد استفاده غارنوردان و صخره‌نوردان قرار می‌گیرد، حدود ۴ کیلومتر است که البته هنوز انتهای آن کشف نشده‌است. بخش تفریحی غار نیز که جهت بازدید عموم مورد استفاده قرار می‌گیرد حدود ۲ کیلومتر مسیر مستقیم است که گفته می‌شود این مسیر تنها ۳/۱ کل غار است. بخش فرهنگی غار نیز در بخش جنوبی آن قرار دارد. قسمت اصلی آن دالانی است طبیعی که جهت برگزاری مراسم‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته این دالان هیچگونه راه خروجی به بیرون نداشته و راه خروجی آن به صورت مصنوعی کنده شده اما خود دالان تماماً طبیعی بوده‌است.

غار کتله‌خور ازلحاظ کیفیت بلورها و قندیل‌ها، زیبایی و تعدد طبقات اولین غار آهکی جهان شناخته شده‌است که توسط سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و هزینه شخصی به نام مهندس عالی که مهندس عمران فرمانداری زنجان بود در طول پنج سال آماده بهره‌برداری گشت. از بهره‌برداری اولیه این غار چیزی حدود ۱۵ سال می‌گذرد که البته هنوز هم کاوش و فعالیت برای آماده‌سازی سایر قسمت‌های غار برای بازدید ادامه دارد.

غار کتله‌خور غاری است آهکی که در برخی نقاط آن گِل رُس و خاک‌های حاوی اکسید آهن قابل مشاهده است. این غار ازنظر سنی تقریباً هم‌سن غار علیصدر همدان است؛ البته این دو غار از دو جهت با هم تفاوت دارند؛ یکی اینکه غار علیصدر همدان غاری است کاملاً آبی، حال آنکه غار کتله‌خور زنجان غاری است تقریباً خشکی. دوم اینکه آهک‌های غار کتله‌خور نسبت به آهک‌های غار علیصدر بسیار خالص‌تر هستند که این خود عاملی است جهت زیباتر شدن غار، چراکه خالص بودن آهک‌ها موجب شفافیت آن‌ها و در نتیجه عبور نور از قندیل‌ها می‌شود.

یک نکته جالب توجه در رابطه با غار کتله‌خور این است که شواهد و بررسی‌های انجام شده مؤید این موضوع است که این غار در نهایت به غار علیصدر در همدان متصل می‌شود. همچنین یکی دیگر از عجایب و زیبایی‌های این غار تعدد طبقات آن است که اینگونه غارها در جهان بسیار کم‌نظیر هستند. گمان می‌رود که این غار دارای ۷ طبقه باشد که البته تاکنون تنها ۳ طبقه آن کشف شده‌است.

حدود ۷۰۰ متر اولیه غار قطری حدود ۷۰ سانتیمتر داشته‌است به‌طوری که رهنوردان اولیه غار این مسیر ۷۰۰ متری را سینه‌خیز طی کرده و مسیر خود را با علامت گذاری مشخص کرده‌اند. ۱۰۰ متر ابتدای غار محل زندگی انسان‌های نخستین بوده‌است که این موضوع را اسکلت ۸۰ انسانی که در این محل پیدا شده‌است تأیید می‌کند. گفتنی است که این اسکلت‌ها همچنان در این محل نگهداری می‌شوند. این غار دارای بخش‌های دیگری است که به ترتیب می‌توان میدان شیر خوابیده، میدان بیستون، میدان چهل‌ستون، سه‌راهی کوهی، میدان پنج‌شیر، تالار عروس، تونل قندیلی، اتاق عقد، پای فیل، شتر باجهاز، عروس و داماد، میدان شمع، دو جادوگر، نخل سوخته، میدان مریم مقدس و… را نام برد. تمامی این بخش‌ها حاصل تجمع‌های مختلف آهکی است که هرکدام براساس شباهتی که به یکی از اشیاء اطراف ما داشته‌اند به این اسامی خوانده می‌شوند. از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این غار می‌توان وجود ستون‌های آهکی عظیم را نام برد که حاصل به هم پیوستن استالاکتیت‌ها و استالاگمیت‌های آهکی هستند که باعث شده‌اند که این غار خود نگهدارنده خود باشد یعنی اینکه این ستون‌های عظیم نقش نگهدارنده‌هایی را بازی می‌کنند که مانع از فروریختن سقف غار می‌شود.

این غار در مراحل اولیه تشکیل خود غاری آبی بوده‌است که دراثر انحلال آبی گاهی اوقات توده‌های عظیمی از سنگ‌ها از توده اصلی جدا شده‌اند. تشکیل طبقات متعدد این غار باعث شده‌است که آب به طبقات زیرین نفوذ کرده و عملاً غار تبدیل به غاری خشکی گردد. از دیگر ویژگی‌های بارز این غار می‌توان وجود قندیل‌های زیبا و شفاف آهکی و استالاکتیت‌های گُل‌کلمی را نام برد. وجود چشمه‌های آب بسیار زلال در اطراف این غار و حفره‌های متعدد طبیعی هم از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این غار است. علاوه بر تمامی این مسائل در غار کتله‌خور همان طور که پیشتر آمد می‌توان تجمع‌های متفاوتی مشاهده کرد که یکی از این تجمع‌های زیبا و جالب‌توجه استالاگمیت‌هایی است که بسیار شبیه عروس و داماد هستند و به همین اسم نامگذاری شده‌اند. این غار در طول ۱۲۰ میلیون سالی که از عمرش می‌گذرد دستخوش تغییر و تحولات بسیاری شده‌است که برخی طبیعی و برخی هم مصنوعی بوده‌است. از تغییرات طبیعی این غار می‌توان شکستگی‌های حاصل از زمین‌لرزه‌ها، گسل‌خوردگی‌ها، لغزش‌ها و ریزش‌ها را نام برد.

        اکتشاف

برنامه بازدید از غار مزبور در خردادماه سال ۱۳۳۱ به‌اجراء درآمد و شرح زیبایی‌های خدادادی این غار در مجلات معتبر و پرتیراژ آن زمان مانند: ترقی، تربیت‌بدنی و پیشاهنگی- جوانان دموکرات و همچنین نشریات محلی زنجان چاپ شد. مرحومین موسوی کارمند بخشداری قیدار و محمد رضا روحانی، اطلاعاتی را دربارهٔ وجود این غار در اختیار سید اسدالله جمالی قرار دادند و او مطالعات لازم را در شناسایی آن انجام داد و بعد از حصول یقین و اطمینان از وجود غار از دوستان کوهنوردی که در باشگاه بلندآوازهٔ (نیرو و راستی) تهران داشت و خود نیز عضو آن باشگاه بود دعوت به‌عمل آورد که برای شرکت در برنامهٔ کشف غار کتله‌خور به زنجان عزیمت نمایند.

در آن زمان وسایط نقلیه در زنجان بسیار کم بود و راه‌های مواصلاتی و ماشین‌رو بین روستاها هم کمتر وجود داشت، کوهنوردان و غارشناسان تهرانی که به‌وسیله قطار و با تجهیزات نسبتاً کافی و کوهنوردی به زنجان آمده بودند، با استفاده از یک دستگاه ماشین باری متعلق به محمود ذوالفقاری از طریق سلطانیه به‌روستای کرسف عزیمت نموده و در آنجا پذیرایی محمدحسن امیرافشار قرار گرفتند و به درخواست وی فرمانده ژاندارمری (نیروی انتظامی) وقت که در کرسف بود موافقت کرد که کوهنوردان مسیر کرسف- گرماب را با استفاده از یک دستگاه ماشین (جمز) که مخصوص عملیات صحرایی ژاندارمری بود طی کنند.

کوه‌نوردان در روستای گرماب پس از گفتگوی کوتاهی با روستائیان گرماب و شنیدن اظهارات آن‌ها و آگاهی از عقاید خرافی که دربارهٔ این غار در میان روستائیان وجود داشت به همراه سید حسن طباطبایی پیش‌نماز گرماب و همچنین به‌همراهی پهلوان گرماب که مردی قوی‌هیکل و نیرومند بود به‌سوی غار حرکت کردند.

خبر و جریان کشف غار بزرگ به‌تفضیل در مجلهٔ پرتیراژ ترقی و مجلهٔ تربیت بدنی به‌چاپ رسید و در چند نشریهٔ دیگر هم منتشر شد و نظر علاقه‌مندان ورزش به این خبر جالب و اعجاب انگیز متوجه گردید.

علی رمضانی، ابراهیم فرح‌بخش، ناصر فلاح، فتح‌الله زندی، حسن فرهمند، علی حسین‌اف و عیسی امیدوار جهان‌گرد معروف ایرانی، کوه‌نوردان اعزامی از تهران بودند و در زنجان حسن پرستار و سید حسین موسوی و سید اسدالله جمالی به‌جمع کوه‌نوردان تهرانی پیوستند.

تنظیم برنامه بازدید غار کلا به‌ عهدهٔ سید اسدالله جمالی بود و کوه‌نوردان پس از انجام موفقیت‌آمیز برنامه کشف و بازدید غار، عکس و خاطرات خود را که درون یک جعبه پولادی نهاده بود در آخرین قسمت مسیر مورد بازدید غار قرار دادند که این جعبه پس از گذشت زمانی در حدود ۳۵ سال توسط گروه علمی دانشگاه همدان به‌خارج از غار آورده شد.

گفتنی آن که طبق رسم سنت جاری در کوه‌نوردی و غارشناسی آثار – علائم و یادبودهای اکیپ‌های قبلی باید دست نخورده و بدون جابجایی در محل اصلی و اولیه باقی بمانند و انتقال جعبه یادبود کوه‌نوردان باشگاه نیرو و راستی برخلاف رسم و نوعی سنت شکنی بوده‌است.

در سال‌های بعد تیم‌های متعدد کوه‌نوردی از سراسر کشور به‌منظور بازدید از غار کتله‌خور عزیمت کردند و دانشجویان دانشگاه‌های زنجان و همدان و استادان آن‌ها جزو بازدید کنندگان بودند و به‌قراری که قبلاً اشاره شد تیم فیلم‌برداری تلویزیون مرکز زنجان در سال‌های ۱۳۶۷ و ۱۳۶۸ برای فیلم‌برداری از قسمت‌های زیبا و دیدنی غار کتله‌خور عزیمت کرده‌اند، جمالی و سه نفر از دوستان کوه‌نورد او فرخ رحم‌دل، سید علی شکرآبی و علی طاهری که از کوه‌نوردان صاحب نام ایران بودند در برنامه تهیهٔ فیلم نهایت همکاری را ابراز داشتند.

فیلم تهیه شده، در برنامهٔ دیدنی‌ها و برنامه محلی زنجان در سه قسمت از برنامهٔ تلویزیون سراسری به‌نمایش درآمد. در اواخر آبان ماه سال ۱۳۷۰ غار کتله‌خور مورد بازدید یک گروه از کوه‌نوردان تیم کوه‌نوردی نیروی انتظامی ایران- ناحیه تهران بزرگ قرار گرفت، این گروه بنا به مندرجات مجلهٔ کیهان ورزشی شمارهٔ ۱۹۱۹ در مدت ۱۸ ساعت در درون غار کتله‌خور کاوش داشتند و موفق به‌نفوذ در زوایای صعب‌العبور طول شعبهٔ اصلی غار را (۲۱۵۰) متر و طول شعب فرعی این غار را چندین کیلومتر اعلام داشتند.

  موقعیت غار بر روی نقشه

نوشته غار کتله خور، اولین غار آهکی جهان اولین بار در تاریخ ما. پدیدار شد.

source https://tarikhema.org/travel/32912/%d8%ba%d8%a7%d8%b1-%da%a9%d8%aa%d9%84%d9%87-%d8%ae%d9%88%d8%b1%d8%8c-%d8%a7%d9%88%d9%84%db%8c%d9%86-%d8%ba%d8%a7%d8%b1-%d8%a2%d9%87%da%a9%db%8c-%d8%ac%d9%87%d8%a7%d9%86/

[iraandeco-blog]

نقش یک طراح داخلی در طراحی خانه

نقش یک طراح داخلی در طراحی خانه ویلایی ارائه پیشنهاد و توصیه است. توصیه‌هایی که تاثیر مستقیمی بر راحتی و امنیت مشتری داشته باشند. بخصوص در یک محیط تجاری که باید توصیه‌های ارائه شده را ارزیابی کرده و به صورت مستقل سنجید. توصیه‌های نامناسب و اشتباه منجر به ایجاد هزینه، تاخیر و خطر برای مشتری می‌شود که می‌توانند بر طراح و تامین کنندگان او تاثیرگذار باشند و باعث شکایت و ایجاد بدنامی برای آن­ها در این صنعت شود.

یک طراح برای آمکه بتواند طراحی خانه انجام دهد باید چندین دانش و مهارت داشته باشد. مهارت‌های یک طراح از دانش فنی گرفته تا قیمت گذاری و غیره، باید با هدف، عملکرد مورد نیاز و بودجه مشتری تطبیق داشته باشد و در عین حال، از نظر زیبایی شناسی مطابق با زمانه باشد.

به دکوراسیون خانه دوستانتان فکر کنید، آن خانه ها که به شما الهام می بخشند. زمانی که به دیدار دوستان و آشنایان ‌تان می‌روید، در خانه هایشان چه احساسی دارید؟ آیا دکوراسیون خانه هایشان درهم و برهم است، اغراق شده است و یا نسبت به سلیقه شما زیادی جسورانه است؟

آیا دکوراسیون خانه عروس آنها بیش از حدی که شما می‌پسندید خلوت و مینیمال است؟ این که بدانید در یک محیط زندگی واقعی چه احساسی دارید شما را به سمت پیدا کردن سبک مورد نظرتان برای محیط زندگی خودتان راهنمایی می کند.

آیا خانه به خصوصی هست که در آن احساس راحتی، آرامش و آسایش داشته باشید؟ کدام یک از ویژگی های محیط های خانگی را بیشتر دوست دارید و کدامشان کمتر قابل توجه است؟

اگر دوستی دارید که سلیقه اش شبیه شماست، از او بخواهید تا در طراحی‌ به شما کمک کند. حتی اگر تمام چیزی که می تواند به شما بگوید این باشد که از کجا لوازم منزل خود را تهیه می کند، باز هم غنیمت است.

اگر آکواریومی خالی از ماهی دارید که در گوشه ای از انباریتان همراه گرد و غبار روزهای گذشته به دست فراموشی سپرده شده است به شما مژده میدهم قادر خواهید بود با کمی تلاش آن را به یک ویواریوم زیبا و ارزشمند تبدیل سازید. ساخت ویواریوم بدلیل اکو سیستم پیچیده اش که معمولا به صورت عمودی هستند تا در ایستادگی کامل گیاه منظره خوبی را به نمایش گذارند تخصص و هزینه بالایی را نیاز دارند؛ اما در این روش هزینه ها کاهش یافته به طوری که هر خانواده ایرانی توانایی به دست آوردن آن را در گوشه ای از دکوراسیون منزل خواهد داشت. ویواریوم ها به گونه ای طراحی می شوند که حداقل رسیدگی و آبیاری را برای دوام گلها و گیاهان احتیاج دارند حتی اگر نور کافی به آنها نرسد مشکلی برایشان پیش نمی آید چرا که با تعبی�� منبع های نوری در قسمت های محتلف آن و تابش نور مصنوعی و به وجود آوردن دمای مناسب طراوت و سلامتی گلها و گیاهان به طور کامل حفظ می گردد.

گل کاکتوس بدلیل تنوع فراوان در شکل، اندازه و همچنین رسیدگی و آبیاری کمی که برای ادامه زندگی می خواهد گزینه مناسبی می باشد پس تعدادی از آنها را در اندازه کوچک تهیه فرمایید. شیشه آکواریوم را به خوبی شستشو دهید تا کاملا شفاف گردد و بعد از خشک شدن گلهای کاکتوس را همراه گلدانهایش با ترتیب دلخواه تان داخل آن کنار هم قرار دهید حال ماسه ساحل دریا را که در گل فروشیها یافت می شود با احتیاط بدون آنکه بر سطح خاک گلها ریخته شود بین گلدان ها تا قسمت لبه آنها بریزید. با سنگ ریزه های تزئینی دور تا دور لبه گلدان ها را حصارکشی نمایید، این کار دو حسن دارد یکی بر زیبایی و طبیعی جلوه دادن دیگری در زمان آبیاری گلها که موجب هدایت تان می گردد تا آب را بر ماسه ها نریزید کمک شایانی به شما خواهد کرد.

چند هالوژن کوچک از نوع آفتابی در چهار گوشه ویواریومتان که نورش به داخل تابانده شود نصب نمایید بدینگونه نور لازم برای رشد کاکتوس و دید بهتر برای منظره آن محیا می شود دقت کنید دکوراسیون منزل ایرانی هالوژن ها باید به طرف داخل شیشه از بالای گوشه ها گذارده شوند تا نور به سطح ماسه ها و گلها تابیده شود؛ اکنون که دیگر نمی توانیم همانند روزگار قدیم آن حیاطهای بزرگ دل انگیز را با باغچه های نقلی سرسبزش و حوض آبی نیلگونش را دارا باشیم می توانیم با کمی ابتکار و تلاش تابلویی سه بعدی از طبیعت سبز ایجاد کنیم که قابل لمس و حقیقی باشد. حال از ویواریوم زیبایتان نهایت استفاده و لذت را ببرید.

برای طراحی دکوراسیون اتاق کودک سعی کنید خارج از کلیشه‌ها فکر کرده و از ایده‌های جدید فرار نکنید. توصیه می‌شود، ابتدا یک سبک بخصوص را انتخاب کرده و پس از قرار دادن اشیا و اسباب اثاثیهٔ اصلی، روی جزئیات و نکات تزئینی تمرکز نمایید. به عنوان مثال یک تخت‌خواب با طرح خانه‌های جنگلی و پس‌زمینه‌ای از تصاویری که یک آلاچیق را تشکیل می‌دهند برای تداعی حس و حال قرار گرفتن در یک شرایط جنگلی بسیار مناسب خواهد بود. ایده های زیادی وجود دارد تا دکوراسیون اتاق خواب ایرانی خود را منحصر به فرد کنید.

سعی کنید از علایق فرزندانتان کمک بگیرید. سلیقه و خصوصیات فرزندتان را در طراحی دکوراسیون اتاق خواب خود در نظر داشته باشید. به طور مثال اگر کودک شما به داستان های تخیلی علاقه دارد سعی کنید اتاقی با اشیا و وسایلی که در داستان های تخیلی وجود دارد برای او آماده کنید. یا اگر به ربات ها علاقه نشان می دهد با رباتها اتاق انها را تزیین کنید. اگر در دکوراسیون اتاق کودک خود به این نکات توجه کنید و سعی کنید مطابق با آنچه که فرزندتان به آن توجه می کند و علاقه نشان میدهد اتاق او را بچینید با این کار به خلاقیت هر چه بیشتر فرزند خود کمک خواهید کرد و این بهانه ای می شود تا با استعدادهای فرزندانتان آشنا شوید.

[tirtaj]

اطلاعاتی جامع در مورد رزین اپوکسی

رزین اپوکسی که به اسم رزین اپوکسید نیز شناخته می‌شود. بیش از یک گروه اپوکسی (Epoxy) در ساختار مولکولی خود دارد. رزین‌ها به صورت طبیعی و مصنوعی وجود داشته و کاربرد‌های مختلفی دارند. در این مقاله سعی داریم اطلاعاتی در مورد ماهیت، قیمت و آموزش ساخت بدلیجات رزینی در اختیار شما قرار دهیم:

رزین اپوکسی چیست؟

قیمت رزین اپوکسی

آموزش ساخت بدلیجات رزین اپوکسی

رزین اپوکسی چیست؟

رزین اپوکسی یک ترکیب مصنوعی بسیار چسبناک است که معمولاً در آب حل نمی‌شود ولی در الکل قابل حل است. رزین اپوکسی‌ها که امروزه کاربرد زیادی در تقویت، ترمیم و مقاوم سازی انواع سازه‌ها (به خصوص تولید محصولات کامپوزیتی) دارند از دو جزء رزین اپوکسی و سخت کننده تشکیل می‌شوند. رزین اپوکسی استحکام  کششی، فشاری و خمشی مطلوبی دارد و به همین دلیل در صنعت ساخت و ساز به‌کار می‌رود.

از این محصول به عنوان روکش در کف سالن‌ها، کارخانه‌ها و سایر سطوح، هم‌چنین در ساخت بدلیجات استفاده می‌شود.

قیمت رزین اپوکسی

رزین اپوکسی‌ها با ترکیبات عالی و قیمت‌های مختلف در بازار عرضه می‌شوند. قیمت رزین اپوکسی‌ها به نوع، کاربرد و مقدار آن‌ها بستگی دارد. مثلاً قیمت رزین اپوکسی شفاف بین ۹۰ هزار تا ۲ میلیون تومان است.

آموزش ساخت بدلیجات رزین اپوکسی

با رزین اپوکسی می‌توانید به راحتی در منزل بدلیجات شیک و خاص بسازید. در اینجا نحوه‌ی ساخت این بدلیجات را به شما آموزش می‌دهیم:

۱- بطری‌های رزین و کاتالیزور را در آب گرم قرار دهید. با این کار رزین و کاتالیزور گرم شده و به راحتی با هم ترکیب می‌شوند (برای انجام این کار به هیچ عنوان از آب جوش استفاده نکنید).

۲- یک لیوان پلاستیکی بردارید و مقدار برابر رزین و کاتالیزر داخل آن بریزید و به مدت دو دقیقه با قاشق چوبی هم بزنید.

۳- این مواد را داخل قالب رزین بریزید و اجازه دهید کمی سفت شود (۱۵ دقیقه و یا بیشتر صبر کنید).

۴- برای گذاشتن اشیای تزیینی داخل قالب از یک موچین استفاده کنید. سپس قالب را با لایه‌ی نهایی رزین پر کنید.

۵- یک در پوش بر‌روی قالب‌های رزین بگذارید تا در مقابل گرد و خاک از آن محافظت کرده و به طور کامل خشک شود.

۶- بعد از خشک شدن می‌توانید بدلیجات را از قالب خارج کنید.

نکته‌هایی که هنگام ساخت بدلیجات رزینی باید رعایت کنید.

برای ساخت بدلیجات رزین اپوکسی لازم است میز کار مخصوصی داشته باشید زیرا اگر رزین روی فرش و یا هر چیز دیگری چکه کند، به سختی پاک می‌شود. پس در صورت امکان میز و یا محل کار خود را با پارچه و یا کاغذ پوشش دهید. البته هنگام کار با رزین باید از دستکش پلاستیکی و یا عینک استفاده کنید و در محیطی با تهویه مناسب کار کنید.

می‌توانید انواع وسایل تزیینی (وسایل ساخت بدلیجات) از جمله گل خشک، نگین، چوب، سنگ و … را در قالب رزین بگذارید.

قبل از قرار دادن وسایل تزیینی در قالب رزین از چسب ماد پاچ (Mod Podge) استفاده کنید. نگران استفاده از این چسب نباشید! زیرا این چسب سفید رنگ است و بعد از خشک شدن بی رنگ می‌شود و از تغییر رنگ و ایجاد حباب جلوگیری می‌کند (در صورت پیدا نکردن این چسب از ترکیب چسب چوب با آب استفاده کنید).

قبل از قرار دادن اشیاء در قالب ظرف رزین، سایز آن‌ها را با سایز قالب مطابقت دهید. اگر وسایلی مانند پَر، روبان و یا هر وسیله‌ی تزیینی دیگری را می‌خواهید در این قالب قرار دهید در ابتدا باید با استفاده از قیچی آن‌ها را سایز کنید.

قبل از استفاده از قالب رزین از اسپری مخصوص استفاده کنید و ته قالب‌ها را اسپری کنید. با انجام این کار بدلیجات در پایان کار به راحتی از قالب جدا می‌شوند.

برای ساخت بدلیجات رزین از رزین پلی یورتان استفاده کنید زیرا “رزین پلی استر” مصارف صنعتی و مجسمه سازی دارد و پس از خشک شدن زرد می‌شود و مناسب ساخت بدلیجات نیست.

در این نوشته سعی داشته‌ایم شما را با ماهیت، قیمت و آموزش ساخت بدلیجات زرین اپوکسی آشنا کنیم. نظرات خود را در پایین همین مطلب با ما به اشتراک بگذارید.

نوشته اطلاعاتی جامع در مورد رزین اپوکسی اولین بار در تیرتاج. پدیدار شد.

from WordPress https://ift.tt/2Qkf7r8 via IFTTT

[summermkelley]

پی آر ایس ایس۔1؛ پاکستان کا پہلا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ

پی آر ایس ایس۔1 سے خصوصاً پاکستانی سرحدوں کی نگرانی و جاسوسی کرنا بھی ممکن ہے فوٹو : فائل

الیکشن کی گہماگہمی میں پچھلے دنوں سامنے آئی ایک خوش خبری ماند سی پڑگئی، حالانکہ اسے نمایاں ہونا چاہیے تھا۔ ہمیں خوش خبریاں کم ہی ملتی ہیں اور پژمردہ کرنے والی ضرورت سے زیادہ۔ بہرحال اچھی خبر یہ ہے کہ 9 جولائی کو پاکستان کا پہلا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ یا مصنوعی سیارہ’’ پی آر ایس ایس۔1 ‘‘(PRSS-1) خلا میں کامیابی سے بھجوا دیا گیا۔ ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ مصنوعی سیاروں کی خاص قسم ہے۔ اس میں ایسے طاقتور کیمرے، ریڈار اور دیگر حساس آلات نصب ہوتے ہیں جن کی مدد سے زمین کے مناظر کی صاف شفاف یا ہائی ریزولیشن تصاویر لینا ممکن ہے۔دنیا میں چند ہی ممالک ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ کا کنٹرول رکھتے ہیں۔اب پاکستان بھی اس خصوصی کلب کا رکن بن چکا۔

ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ عسکری اور غیر عسکری، دونوں قسم کے مقاصد میں کام آتے ہیں۔ عسکری طور پر سیٹلائٹ سے حاصل کردہ تصاویر دشمن کی نگرانی کرنے اور اس پہ نظر رکھنے میں کام آتی ہیں۔ وہ ایک ملک کی فوج کو دشمن کی نقل و حرکت دیکھنے میں مدد دیتی نیز سرحدوں کی حفاظت کرتی ہیں۔ اگر کوئی بھی دشمن چوری چھپے سرحد پار کرے، تو تصاویر کے ذریعے اسے شناخت کرنا ممکن ہوتا ہے۔ جاسوسی و نگرانی کرانے کی صلاحیت رکھنے کے باعث ہی ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ ’’خلا میں آنکھ‘‘ بھی کہلاتے ہیں۔ اصطلاح میں انہیں ’’جاسوس سیٹلائٹ‘‘ کہا جاتا ہے۔غیر عسکری طور پہ اولیّں پاکستانی سیٹلائٹ وطن عزیز کے دوردراز علاقوں میں بسلسلہ قدرتی وسائل کی تلاش ارضیاتی سروے کرنے،قدرتی آفات پر نظر رکھنے ،زرعی تحقیق انجام دینے اور پاک چین اقتصادی راہداری کے منصوبے پایہ تکمیل تک پہنچانے میں  مدد دے گا۔

عالمی طاقتوں مثلاً امریکا، روس، چین نے بڑی تعداد میں ریموٹ سیسنگ سیٹلائٹ خلا میں چھوڑ رکھے ہیں حتیٰ کہ ہمارا پڑوسی بھارت بھی خلا میں تیرہ ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ رکھتا ہے۔ یہ مصنوعی سیارے عسکری اور غیر عسکری، دونوں لحاظ سے بھارتیوں کے کام آرہے ہیں۔ بھارت نے آخری ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ، کارٹوسیٹ 2 ای (Cartosat-2E) پچھلے سال جون میں چھوڑا تھا۔ بھارت کے سائنسی و تحقیقی ادارے مزید ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ تیار کررہے ہیں۔ مقصد یہ ہے کہ بھارتی فوج اپنی وسیع و عریض سرحدوں کی چوبیس گھنٹے نگرانی کرسکے۔

پاک فوج اپنی سرحدوں کی نگرانی و جاسوسی کی خاطر دوست ملک، چین کے ریموٹ سینسنگ سیاروں سے مدد لے رہی ہے۔ مگر ہمارے سیکورٹی اداروں کی خواہش تھی کہ پاکستان کے پاس اپنا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بھی ہونا چاہیے تاکہ وہ نگرانی و جاسوسی کی اہم سرگرمی میں خود مختار ہوسکیں۔ ہر کام میں دوسروں پر انحصار قومی سلامتی کو خطرہ میں ڈال سکتا ہے۔اسی لیے مئی 2016ء میں ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ تیار کرنے کے سلسلے میں پاکستان اور چین کے مابین ایک اہم معاہدہ ہوا۔ اس معاہدے کی رو سے چین کے قومی ادارے، چائنا اکیڈمی آف سپیس ٹیکنالوجی نے پاکستان کے لیے جدید ترین آلات سے مزین ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بنانے کی ہامی بھرلی۔ معاہدے کے تحت اس سیٹلائٹ کی ٹیکنالوجی بھی پاکستان کو منتقل ہونی تھی۔ یہی وجہ ہے پاکستان کے قومی خلائی ادارے، سپارکو کے ماہرین اور ہنرمندوں نے بھی پہلے پاکستانی ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ کی تیاری میں حصہ لیا۔ اسی لیے پی آر ایس ایس۔1 کی کامیابی سے تکمیل وطن عزیز کی سائنسی و تکنیکی تاریخ میں سنگ میل کا درجہ رکھتی ہے۔

سپارکو کے ماہرین نے پاک ٹیس۔1 اے (PakTES-1A) کے نام سے ایک چھوٹا تجرباتی سیٹلائٹ تیار کیا تھا۔ اسے بھی پی آر ایس ایس۔1 کے ساتھ شمال مغرب چین میں واقع جیکوان سیٹلائٹ لانچ سینٹر سے لانگ مارچ۔2 سی نامی راکٹ کے ذریعے خلا میں بھیجا گیا۔ یہ دونوں سیٹلائٹ اب اپنے متعین مدار میں گھوم رہے ہیں۔پاکستانی سائنس داں، انجینئر اور ہنرمند چاہتے تو اپنے طور پر بھی ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بناسکتے تھے۔ مگر یہ خطرہ موجود تھا کہ تجربے کی کمی کے باعث منصوبہ ناکام ہوجائے۔ یوں کروڑوں روپے ضائع ہوجاتے۔ اس خطرے سے بچنے کے لیے ہی ضروری سمجھا گیا کہ پاکستانی سائنس داں و انجینئر چینی ہنرمندوں کے ساتھ کام کرکے پہلے تجربہ و مہارت حاصل کرلیں۔ اس کے بعد وہ اپنے وسائل سے ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بنانے پر قادر ہوجاتے۔

پی آر ایس ایس۔1 بارہ سو کلو وزنی سیٹلائٹ ہے۔اب یہ 640 کلو میٹر کی بلندی پر فضا میںگھوم رہا ہے۔ اس کی تیاری پر چوبیس ارب چھبیس کروڑ روپے لاگت آئی۔ اس رقم کا ’’70 فیصد‘‘ سرمایہ چین نے فراہم کیا جو قسطوں کی صورت پاکستان کو لوٹانا ہے۔ یاد رہے، پاکستان اس قسم کا جدید ترین ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ کسی مغربی ملک مثلاً جرمنی یا فرانس سے خریدتا تو خریداری پر کم از کم پینتالیس ارب روپے خرچ ہوجاتے۔ پی آر ایس ایس۔1 سات برس تک پاکستان کی عسکری و غیر عسکری ضروریات پوری کرے گا۔

پی آر ایس ایس۔1 تین بنیادی آلات رکھتا ہے… پنچرو میٹک کیمرا(panchromatic)، ملٹی سپیکٹل کیمرا(multispectral) اور سینیتھک اپرچر ریڈار(synthetic aperture radar) ۔دونوں کیمرے ہائی ریزولیشن تصاویر اتارنے میں کام آتے ہیں۔ جبکہ ریڈار ان تصاویر کو دو یا تین سہ العبادی (dimensional) صورت دیتا ہے۔ زمینی اسٹیشن پر بیٹھا پی آر ایس ایس۔1 کو کنٹرول کرنے والا عملہ درج بالا آلات کے ذریعے پاکستان کے کسی بھی علاقے کی صاف شفاف تصاویر حاصل کرسکتا ہے۔

جیسا کہ بتایا گیا، پی آر ایس ایس۔1 سے خصوصاً پاکستانی سرحدوں کی نگرانی و جاسوسی کرنا بھی ممکن ہے۔آج دنیا بھر میں انٹیلی جنس یا شعبہ جاسوسی بہت ترقی یافتہ ہوچکا اور وہ کئی مرحلے یا تہیں رکھتا ہے۔ ایک مرحلہ سیٹلائٹ سے حاصل کردہ تصاویر اور دیگر ڈیٹا پر مشتمل ہے۔ اصطلاح میں جاسوسی کا یہ مرحلہ ’’تصویری انٹیلی جنس‘‘ (imaging intelligence) کہلاتا ہے۔ بھارت سمیت دیگر سپرپاورز ایسے ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بھی تیار کرچکیں جن میں کیمرے نہیں صرف ریڈار نصب ہیں۔ یہ ریڈار زمین سے آنے والی مختلف برق مقناطیسی (الیکٹرومیگنیٹک) شعاعیں پکڑ کر تصویری ہیت بناتے ہیں۔

پاک افغان سرحد پر نظر

پی آر ایس ایس۔1 خصوصاً پاک افغان سرحد پر نظر رکھنے میں کام آئے گاتاکہ وہاں سے دہشت گرد پاکستان میں داخل ہوں تو فوراًنظروں میں آ جائیں۔یہ عمل دراصل بدلتی جیو پولیٹکس یا جغرافیائی سیاست سے تعلق رکھتا ہے۔ امریکی صدر ٹرمپ یہ نعرہ لگا کر اقتدار میں آئے تھے کہ وہ امریکا کی چھیڑی تمام جنگیں ختم کردیں گے، مگر وہ اپنا وعدہ پورا نہیں کرسکے۔ وجہ یہ کہ امریکی فوج ان پر حاوی ہوچکی۔امریکی جرنیل جغرافیائی اہمیت کے باعث افغانستان کو سونے کی چڑیا سمجھتے ہیں۔ اس مملکت کے ساتھ دو ایٹمی قوتوں (چین، پاکستان) کی سرحدیں لگتی ہیں۔ مستقبل کی ایٹمی قوت (ایران) بھی اس کی پڑوسی ہے۔دو اور ایٹمی قوتیں، روس اور بھارت بھی نزدیک ہی آباد ہیں۔ نیز قدرتی وسائل سے مالا مال وسطی ایشیا بھی افغانستان کے پچھواڑے واقع ہے۔ لہٰذا امریکی فوج اس ملک کو جغرافیائی سیاست کے حوالے سے نہایت اہم سمجھتی ہے اور اسے ہرگز خیرباد نہیں کہنا چاہتی۔

مسئلہ یہ ہے کہ امریکی فوج افغانستان میں اپنی تاریخ کی طویل ترین جنگ لڑنے کے باوجود طالبان کو شکست نہیں دے سکی۔ اس ناکامی کے باعث امریکا میں مختلف دانشور اور عوام بھی اپنے حکمران طبقے پر گرجتے برستے رہتے ہیں۔ اکثر صدر ٹرمپ پر شدید دباؤ پڑجاتا ہے کہ وہ افغانستان سے امریکی فوج واپس بلوالیں مگر امریکی جرنیل ایسا ہرگز نہیں چاہتے۔

افغانستان میں اپنی فوج ٹھہرانے کی خاطر امریکی جرنیلوں نے حال ہی میں نئی چال چلی ہے۔ وہ یہ کہ داعش کو افغان طالبان کے سامنے کھڑا کیا جائے۔ اس چال سے امریکی جرنیل کئی مفاد حاصل کرنا چاہتے ہیں۔ مثلاً یہ کہ دونوں گروہوں کی لڑائی سے طالبان کمزور ہوجائیں۔ دوم اس خانہ جنگی سے امریکی فوج کو افغانستان میں مذید قیام کا بہانہ مل جائے گا۔ امریکی فوج مسلسل یہ پروپیگنڈا کررہی ہے کہ اگر امریکا افغانستان سے رخصت ہوا، تو وہاں بستے جنگجو دوبارہ امریکی و یورپی مفادات کے خلاف سرگرم ہوجائیں گے اور امریکی عوام پر بھی حملے کریں گے۔

داعش یا امارات اسلامیہ کو عراق و شام میں شکست ہوچکی۔ اس شکست میں روس اور ایران نے اہم کردار ادا کیا۔ داعش میں ہزاروں غیر ملکی جنگجو بھی شامل تھے۔ اب خبریں ہیں کہ امریکی ہیلی کاپٹر عراق و شام سے ان غیر ملکی جنگجوؤں کو افغانستان لارہے ہیں۔ مدعا یہ ہے کہ اس مملکت کو داعش کا نیا ہیڈکوارٹر بنایا جاسکے۔عالم اسلام میں سرگرم جنگجوؤں کو اپنے مفادات کی خاطر استعمال کرنا امریکا نے وتیرہ بنالیا ہے۔ اس عمل کی باقاعد ابتدا سویت یونین کے خلاف افغان مجاہدین کی جنگ سے ہوئی۔ تب امریکا افغان مجاہدین اور القاعدہ جیسی جنگجو تنظی��وں کو سرمایہ و اسلحہ فراہم کرتا رہا۔ جب 1989ء میں سویت فوج تھک ہار کر واپس گئی اور خصوصاً القاعدہ مقبوضہ کشمیر، چیچنیا، بوسنیا، فلسطین، فلپائن میں متحرک ہوئی تو امریکی اس کے مخالف بن گئے۔ وہ اپنے مفادات کو کسی قیمت پر زک پہنچتا نہیں دیکھ سکتے تھے۔

القاعدہ اور امریکی جرنیلوں کا ٹکراؤ بڑھا اور اس نے عالم اسلام اور مغرب کے کئی ممالک کو بھی اپنی لپیٹ میں لے لیا۔ آخر امریکا جدید ترین اسلحے اور جاسوسی و کھوج کی اعلیٰ صلاحیتوں کے باعث القاعدہ کو تباہ کرنے میں کامیاب رہا۔ لیکن 2013ء میں القاعدہ نے صدر شام بشارالاسد کے خلاف اعلان جنگ کیا، تو امریکی اس کے سرگرم جنگجوؤں کو سرمایہ و اسلحہ فراہم کرنے لگی۔ وجہ یہی کہ امریکا بشارالاسد کے خلاف تھا۔ اس مثال سے عیاں ہے کہ امریکی حکمران طبقہ اپنے مفادات پورے کرنے کی خاطر ہر قسم کی جائز و ناجائز سرگرمیاں اپنا سکتا ہے۔

جب لیبیا میں القاعدہ اور دیگر جنگجو گروہ صدر معمر قذافی کے خلاف سرگرم ہوئے، تو امریکا نے انہیں بھی سرمایہ و اسلحہ فراہم کیا۔ امریکی حکمران صدر قذافی سے نفرت کرتے تھے کیونکہ وہ خصوصاً افریقی ممالک کو امریکا اور دیگر مغربی طاقتوں کے خلاف ابھارتے تھے۔ امریکا اور فرانس کی مالی و عسکری مدد ہی سے جنگجو قذافی حکومت کا خاتمہ کرنے میں کامیاب ہوسکے۔آج امریکی جرنیل افغانستان میں ایک نئے خفیہ کھیل کی ابتدا کرچکے۔ اب امریکی چوری چھپے وہاں داعش کے بچے کھچے جنگجو لاکر انہیں سرمایہ و اسلحہ دے رہے ہیں تاکہ وہ ان کے مفادات پورے کرسکیں۔اکثر جنگجو سمجھتے ہیں کہ وہ ایک اہم نظریاتی یا مذہبی ذمے داری پوری کررہے ہیں۔ وہ یہ بات نہیں سمجھ رہے کہ امریکی جرنیل انہیں اپنے مقاصد کی خاطر استعمال کرتے ہیں۔

پاکستان تحریک طالبان کے بیشتر عناصر بھی داعش کا حصہ بن چکے۔ جب گیارہ سال قبل یہ تنظیم قائم ہوئی تب بہرحال وہ نظریاتی جنگ لڑرہی تھی۔ لیکن رفتہ رفتہ یہ تنظیم بھارت کی پراکسی یا خفیہ کٹھ پتلی بن گئی۔ اس نے پھر پاکستانی قوم اور سیکورٹی اداروں پر خوفناک حملے کیے۔ تاہم پاک فوج کی زبردست فوجی مہمات نے پاکستان تحریک طالبان کی کمر توڑ کر رکھی دی۔ چناں چہ اب تنظیم کے جنگجو امریکا و بھارت کی نئی پراکسی، داعش کا حصہ بن رہے ہیں۔روایتی طور پر پاکستان افغان طالبان سے قربت رکھتا ہے۔ اسی لیے داعش مملکت پاکستان کے خلاف بھی سرگرم ہوچکی۔ حال ہی میں خیبرپختونخواہ اور بلوچستان میں پاکستانیوں پر ہوئے بیشتر حملے داعش ہی نے مقامی دہشت گرد تنظیموں کی مدد سے کرائے۔ گویا پاک فوج اور پاکستانی قوم کے سامنے ایک نیا دشمن نمودار ہوچکا۔

افغان حکومت امریکی فوج کی کٹھ پتلی ہے، اس لیے وہ داعش کی راہ نہیں روک سکتی۔ چین، روس اور ایران بھی آگاہ ہیں کہ امریکا، بھارت اور افغان حکومت پر مشتمل ٹرائیکا اپنے مقاصد کے لیے داعش کو افغانستان میں طاقتور بنارہا ہے۔ چونکہ اس جنم لیتے دیو سے انہیں بھی خطرہ ہے، اس لیے وہ داعش سے نمٹنے کی خاطر پاکستان کی مدد کرنے کو تیار ہیں۔ اس سلسلے میں کچھ عرصہ قبل اسلام آباد میں چاروں ممالک کے انٹیلی جنس سربراہوں کا اجلاس ہوا جو ایک زبردست اور تاریخی واقعہ ہے۔ یہ عیاں کرتا ہے کہ بدلتی جغرافیائی سیاست کے باعث خطے میں نئی گریٹ گیم شروع ہوچکی۔پاکستان کے لیے اس نئے خفیہ کھیل میں فوائد مضمر ہیں اور خطرات بھی، جن پر پھر کبھی تفصیلی بات ہوگی۔اس گریٹ گیم کے خطرات سے بچاؤ کے لیے ضروری ہے کہ پاکستان پی آر ایس ایس۔1 جیسے مزید ریموٹ سینسنگ سیارے فضا میں بھجوائے۔ اس طرح وہ چوبیس گھنٹے اپنی مشرقی اور شمالی سرحدوں پر ہوشیاری سے اور چوکنے انداز میں نظر رکھ سکے گا۔

The post پی آر ایس ایس۔1؛ پاکستان کا پہلا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ appeared first on Urdu Khabrain.

from Urdu Khabrain https://ift.tt/2L3DnuY via Roznama Urdu

[dragnews]

پی آر ایس ایس۔1؛ پاکستان کا پہلا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ

پی آر ایس ایس۔1 سے خصوصاً پاکستانی سرحدوں کی نگرانی و جاسوسی کرنا بھی ممکن ہے فوٹو : فائل

الیکشن کی گہماگہمی میں پچھلے دنوں سامنے آئی ایک خوش خبری ماند سی پڑگئی، حالانکہ اسے نمایاں ہونا چاہیے تھا۔ ہمیں خوش خبریاں کم ہی ملتی ہیں اور پژمردہ کرنے والی ضرورت سے زیادہ۔ بہرحال اچھی خبر یہ ہے کہ 9 جولائی کو پاکستان کا پہلا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ یا مصنوعی سیارہ’’ پی آر ایس ایس۔1 ‘‘(PRSS-1) خلا میں کامیابی سے بھجوا دیا گیا۔ ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ مصنوعی سیاروں کی خاص قسم ہے۔ اس میں ایسے طاقتور کیمرے، ریڈار اور دیگر حساس آلات نصب ہوتے ہیں جن کی مدد سے زمین کے مناظر کی صاف شفاف یا ہائی ریزولیشن تصاویر لینا ممکن ہے۔دنیا میں چند ہی ممالک ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ کا کنٹرول رکھتے ہیں۔اب پاکستان بھی اس خصوصی کلب کا رکن بن چکا۔

ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ عسکری اور غیر عسکری، دونوں قسم کے مقاصد میں کام آتے ہیں۔ عسکری طور پر سیٹلائٹ سے حاصل کردہ تصاویر دشمن کی نگرانی کرنے اور اس پہ نظر رکھنے میں کام آتی ہیں۔ وہ ایک ملک کی فوج کو دشمن کی نقل و حرکت دیکھنے میں مدد دیتی نیز سرحدوں کی حفاظت کرتی ہیں۔ اگر کوئی بھی دشمن چوری چھپے سرحد پار کرے، تو تصاویر کے ذریعے اسے شناخت کرنا ممکن ہوتا ہے۔ جاسوسی و نگرانی کرانے کی صلاحیت رکھنے کے باعث ہی ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ ’’خلا میں آنکھ‘‘ بھی کہلاتے ہیں۔ اصطلاح میں انہیں ’’جاسوس سیٹلائٹ‘‘ کہا جاتا ہے۔غیر عسکری طور پہ اولیّں پاکستانی سیٹلائٹ وطن عزیز کے دوردراز علاقوں میں بسلسلہ قدرتی وسائل کی تلاش ارضیاتی سروے کرنے،قدرتی آفات پر نظر رکھنے ،زرعی تحقیق انجام دینے اور پاک چین اقتصادی راہداری کے منصوبے پایہ تکمیل تک پہنچانے میں  مدد دے گا۔

عالمی طاقتوں مثلاً امریکا، روس، چین نے بڑی تعداد میں ریموٹ سیسنگ سیٹلائٹ خلا میں چھوڑ رکھے ہیں حتیٰ کہ ہمارا پڑوسی بھارت بھی خلا میں تیرہ ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ رکھتا ہے۔ یہ مصنوعی سیارے عسکری اور غیر عسکری، دونوں لحاظ سے بھارتیوں کے کام آرہے ہیں۔ بھارت نے آخری ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ، کارٹوسیٹ 2 ای (Cartosat-2E) پچھلے سال جون میں چھوڑا تھا۔ بھارت کے سائنسی و تحقیقی ادارے مزید ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ تیار کررہے ہیں۔ مقصد یہ ہے کہ بھارتی فوج اپنی وسیع و عریض سرحدوں کی چوبیس گھنٹے نگرانی کرسکے۔

پاک فوج اپنی سرحدوں کی نگرانی و جاسوسی کی خاطر دوست ملک، چین کے ریموٹ سینسنگ سیاروں سے مدد لے رہی ہے۔ مگر ہمارے سیکورٹی اداروں کی خواہش تھی کہ پاکستان کے پاس اپنا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بھی ہونا چاہیے تاکہ وہ نگرانی و جاسوسی کی اہم سرگرمی میں خود مختار ہوسکیں۔ ہر کام میں دوسروں پر انحصار قومی سلامتی کو خطرہ میں ڈال سکتا ہے۔اسی لیے مئی 2016ء میں ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ تیار کرنے کے سلسلے میں پاکستان اور چین کے مابین ایک اہم معاہدہ ہوا۔ اس معاہدے کی رو سے چین کے قومی ادارے، چائنا اکیڈمی آف سپیس ٹیکنالوجی نے پاکستان کے لیے جدید ترین آلات سے مزین ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بنانے کی ہامی بھرلی۔ معاہدے کے تحت اس سیٹلائٹ کی ٹیکنالوجی بھی پاکستان کو منتقل ہونی تھی۔ یہی وجہ ہے پاکستان کے قومی خلائی ادارے، سپارکو کے ماہرین اور ہنرمندوں نے بھی پہلے پاکستانی ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ کی تیاری میں حصہ لیا۔ اسی لیے پی آر ایس ایس۔1 کی کامیابی سے تکمیل وطن عزیز کی سائنسی و تکنیکی تاریخ میں سنگ میل کا درجہ رکھتی ہے۔

سپارکو کے ماہرین نے پاک ٹیس۔1 اے (PakTES-1A) کے نام سے ایک چھوٹا تجرباتی سیٹلائٹ تیار کیا تھا۔ اسے بھی پی آر ایس ایس۔1 کے ساتھ شمال مغرب چین میں واقع جیکوان سیٹلائٹ لانچ سینٹر سے لانگ مارچ۔2 سی نامی راکٹ کے ذریعے خلا میں بھیجا گیا۔ یہ دونوں سیٹلائٹ اب اپنے متعین مدار میں گھوم رہے ہیں۔پاکستانی سائنس داں، انجینئر اور ہنرمند چاہتے تو اپنے طور پر بھی ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بناسکتے تھے۔ مگر یہ خطرہ موجود تھا کہ تجربے کی کمی کے باعث منصوبہ ناکام ہوجائے۔ یوں کروڑوں روپے ضائع ہوجاتے۔ اس خطرے سے بچنے کے لیے ہی ضروری سمجھا گیا کہ پاکستانی سائنس داں و انجینئر چینی ہنرمندوں کے ساتھ کام کرکے پہلے تجربہ و مہارت حاصل کرلیں۔ اس کے بعد وہ اپنے وسائل سے ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بنانے پر قادر ہوجاتے۔

پی آر ایس ایس۔1 بارہ سو کلو وزنی سیٹلائٹ ہے۔اب یہ 640 کلو میٹر کی بلندی پر فضا میںگھوم رہا ہے۔ اس کی تیاری پر چوبیس ارب چھبیس کروڑ روپے لاگت آئی۔ اس رقم کا ’’70 فیصد‘‘ سرمایہ چین نے فراہم کیا جو قسطوں کی صورت پاکستان کو لوٹانا ہے۔ یاد رہے، پاکستان اس قسم کا جدید ترین ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ کسی مغربی ملک مثلاً جرمنی یا فرانس سے خریدتا تو خریداری پر کم از کم پینتالیس ارب روپے خرچ ہوجاتے۔ پی آر ایس ایس۔1 سات برس تک پاکستان کی عسکری و غیر عسکری ضروریات پوری کرے گا۔

پی آر ایس ایس۔1 تین بنیادی آلات رکھتا ہے… پنچرو میٹک کیمرا(panchromatic)، ملٹی سپیکٹل کیمرا(multispectral) اور سینیتھک اپرچر ریڈار(synthetic aperture radar) ۔دونوں کیمرے ہائی ریزولیشن تصاویر اتارنے میں کام آتے ہیں۔ جبکہ ریڈار ان تصاویر کو دو یا تین سہ العبادی (dimensional) صورت دیتا ہے۔ زمینی اسٹیشن پر بیٹھا پی آر ایس ایس۔1 کو کنٹرول کرنے والا عملہ درج بالا آلات کے ذریعے پاکستان کے کسی بھی علاقے کی صاف شفاف تصاویر حاصل کرسکتا ہے۔

جیسا کہ بتایا گیا، پی آر ایس ایس۔1 سے خصوصاً پاکستانی سرحدوں کی نگرانی و جاسوسی کرنا بھی ممکن ہے۔آج دنیا بھر میں انٹیلی جنس یا شعبہ جاسوسی بہت ترقی یافتہ ہوچکا اور وہ کئی مرحلے یا تہیں رکھتا ہے۔ ایک مرحلہ سیٹلائٹ سے حاصل کردہ تصاویر اور دیگر ڈیٹا پر مشتمل ہے۔ اصطلاح میں جاسوسی کا یہ مرحلہ ’’تصویری انٹیلی جنس‘‘ (imaging intelligence) کہلاتا ہے۔ بھارت سمیت دیگر سپرپاورز ایسے ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بھی تیار کرچکیں جن میں کیمرے نہیں صرف ریڈار نصب ہیں۔ یہ ریڈار زمین سے آنے والی مختلف برق مقناطیسی (الیکٹرومیگنیٹک) شعاعیں پکڑ کر تصویری ہیت بناتے ہیں۔

پاک افغان سرحد پر نظر

پی آر ایس ایس۔1 خصوصاً پاک افغان سرحد پر نظر رکھنے میں کام آئے گاتاکہ وہاں سے دہشت گرد پاکستان میں داخل ہوں تو فوراًنظروں میں آ جائیں۔یہ عمل دراصل بدلتی جیو پولیٹکس یا جغرافیائی سیاست سے تعلق رکھتا ہے۔ امریکی صدر ٹرمپ یہ نعرہ لگا کر اقتدار میں آئے تھے کہ وہ امریکا کی چھیڑی تمام جنگیں ختم کردیں گے، مگر وہ اپنا وعدہ پورا نہیں کرسکے۔ وجہ یہ کہ امریکی فوج ان پر حاوی ہوچکی۔امریکی جرنیل جغرافیائی اہمیت کے باعث افغانستان کو سونے کی چڑیا سمجھتے ہیں۔ اس مملکت کے ساتھ دو ایٹمی قوتوں (چین، پاکستان) کی سرحدیں لگتی ہیں۔ مستقبل کی ایٹمی قوت (ایران) بھی اس کی پڑوسی ہے۔دو اور ایٹمی قوتیں، روس اور بھارت بھی نزدیک ہی آباد ہیں۔ نیز قدرتی وسائل سے مالا مال وسطی ایشیا بھی افغانستان کے پچھواڑے واقع ہے۔ لہٰذا امریکی فوج اس ملک کو جغرافیائی سیاست کے حوالے سے نہایت اہم سمجھتی ہے اور اسے ہرگز خیرباد نہیں کہنا چاہتی۔

مسئلہ یہ ہے کہ امریکی فوج افغانستان میں اپنی تاریخ کی طویل ترین جنگ لڑنے کے باوجود طالبان کو شکست نہیں دے سکی۔ اس ناکامی کے باعث امریکا میں مختلف دانشور اور عوام بھی اپنے حکمران طبقے پر گرجتے برستے رہتے ہیں۔ اکثر صدر ٹرمپ پر شدید دباؤ پڑجاتا ہے کہ وہ افغانستان سے امریکی فوج واپس بلوالیں مگر امریکی جرنیل ایسا ہرگز نہیں چاہتے۔

افغانستان میں اپنی فوج ٹھہرانے کی خاطر امریکی جرنیلوں نے حال ہی میں نئی چال چلی ہے۔ وہ یہ کہ داعش کو افغان طالبان کے سامنے کھڑا کیا جائے۔ اس چال سے امریکی جرنیل کئی مفاد حاصل کرنا چاہتے ہیں۔ مثلاً یہ کہ دونوں گروہوں کی لڑائی سے طالبان کمزور ہوجائیں۔ دوم اس خانہ جنگی سے امریکی فوج کو افغانستان میں مذید قیام کا بہانہ مل جائے گا۔ امریکی فوج مسلسل یہ پروپیگنڈا کررہی ہے کہ اگر امریکا افغانستان سے رخصت ہوا، تو وہاں بستے جنگجو دوبارہ امریکی و یورپی مفادات کے خلاف سرگرم ہوجائیں گے اور امریکی عوام پر بھی حملے کریں گے۔

داعش یا امارات اسلامیہ کو عراق و شام میں شکست ہوچکی۔ اس شکست میں روس اور ایران نے اہم کردار ادا کیا۔ داعش میں ہزاروں غیر ملکی جنگجو بھی شامل تھے۔ اب خبریں ہیں کہ امریکی ہیلی کاپٹر عراق و شام سے ان غیر ملکی جنگجوؤں کو افغانستان لارہے ہیں۔ مدعا یہ ہے کہ اس مملکت کو داعش کا نیا ہیڈکوارٹر بنایا جاسکے۔عالم اسلام میں سرگرم جنگجوؤں کو اپنے مفادات کی خاطر استعمال کرنا امریکا نے وتیرہ بنالیا ہے۔ اس عمل کی باقاعد ابتدا سویت یونین کے خلاف افغان مجاہدین کی جنگ سے ہوئی۔ تب امریکا افغان مجاہدین اور القاعدہ جیسی جنگجو تنظیموں کو سرمایہ و اسلحہ فراہم کرتا رہا۔ جب 1989ء میں سویت فوج تھک ہار کر واپس گئی اور خصوصاً القاعدہ مقبوضہ کشمیر، چیچنیا، بوسنیا، فلسطین، فلپائن میں متحرک ہوئی تو امریکی اس کے مخالف بن گئے۔ وہ اپنے مفادات کو کسی قیمت پر زک پہنچتا نہیں دیکھ سکتے تھے۔

القاعدہ اور امریکی جرنیلوں کا ٹکراؤ بڑھا اور اس نے عالم اسلام اور مغرب کے کئی ممالک کو بھی اپنی لپیٹ میں لے لیا۔ آخر امریکا جدید ترین اسلحے اور جاسوسی و کھوج کی اعلیٰ صلاحیتوں کے باعث القاعدہ کو تباہ کرنے میں کامیاب رہا۔ لیکن 2013ء میں القاعدہ نے صدر شام بشارالاسد کے خلاف اعلان جنگ کیا، تو امریکی اس کے سرگرم جنگجوؤں کو سرمایہ و اسلحہ فراہم کرنے لگی۔ وجہ یہی کہ امریکا بشارالاسد کے خلاف تھا۔ اس مثال سے عیاں ہے کہ امریکی حکمران طبقہ اپنے مفادات پورے کرنے کی خاطر ہر قسم کی جائز و ناجائز سرگرمیاں اپنا سکتا ہے۔

جب لیبیا میں القاعدہ اور دیگر جنگجو گروہ صدر معمر قذافی کے خلاف سرگرم ہوئے، تو امریکا نے انہیں بھی سرمایہ و اسلحہ فراہم کیا۔ امریکی حکمران صدر قذافی سے نفرت کرتے تھے کیونکہ وہ خصوصاً افریقی ممالک کو امریکا اور دیگر مغربی طاقتوں کے خلاف ابھارتے تھے۔ امریکا اور فرانس کی مالی و عسکری مدد ہی سے جنگجو قذافی حکومت کا خاتمہ کرنے میں کامیاب ہوسکے۔آج امریکی جرنیل افغانستان میں ایک نئے خفیہ کھیل کی ابتدا کرچکے۔ اب امریکی چوری چھپے وہاں داعش کے بچے کھچے جنگجو لاکر انہیں سرمایہ و اسلحہ دے رہے ہیں تاکہ وہ ان کے مفادات پورے کرسکیں۔اکثر جنگجو سمجھتے ہیں کہ وہ ایک اہم نظریاتی یا مذہبی ذمے داری پوری کررہے ہیں۔ وہ یہ بات نہیں سمجھ رہے کہ امریکی جرنیل انہیں اپنے مقاصد کی خاطر استعمال کرتے ہیں۔

پاکستان تحریک طالبان کے بیشتر عناصر بھی داعش کا حصہ بن چکے۔ جب گیارہ سال قبل یہ تنظیم قائم ہوئی تب بہرحال وہ نظریاتی جنگ لڑرہی تھی۔ لیکن رفتہ رفتہ یہ تنظیم بھارت کی پراکسی یا خفیہ کٹھ پتلی بن گئی۔ اس نے پھر پاکستانی قوم اور سیکورٹی اداروں پر خوفناک حملے کیے۔ تاہم پاک فوج کی زبردست فوجی مہمات نے پاکستان تحریک طالبان کی کمر توڑ کر رکھی دی۔ چناں چہ اب تنظیم کے جنگجو امریکا و بھارت کی نئی پراکسی، داعش کا حصہ بن رہے ہیں۔روایتی طور پر پاکستان افغان طالبان سے قربت رکھتا ہے۔ اسی لیے داعش مملکت پاکستان کے خلاف بھی سرگرم ہوچکی۔ حال ہی میں خیبرپختونخواہ اور بلوچستان میں پاکستانیوں پر ہوئے بیشتر حملے داعش ہی نے مقامی دہشت گرد تنظیموں کی مدد سے کرائے۔ گویا پاک فوج اور پاکستانی قوم کے سامنے ایک نیا دشمن نمودار ہوچکا۔

افغان حکومت امریکی فوج کی کٹھ پتلی ہے، اس لیے وہ داعش کی راہ نہیں روک سکتی۔ چین، روس اور ایران بھی آگاہ ہیں کہ امریکا، بھارت اور افغان حکومت پر مشتمل ٹرائیکا اپنے مقاصد کے لیے داعش کو افغانستان میں طاقتور بنارہا ہے۔ چونکہ اس جنم لیتے دیو سے انہیں بھی خطرہ ہے، اس لیے وہ داعش سے نمٹنے کی خاطر پاکستان کی مدد کرنے کو تیار ہیں۔ اس سلسلے میں کچھ عرصہ قبل اسلام آباد میں چاروں ممالک کے انٹیلی جنس سربراہوں کا اجلاس ہوا جو ایک زبردست اور تاریخی واقعہ ہے۔ یہ عیاں کرتا ہے کہ بدلتی جغرافیائی سیاست کے باعث خطے میں نئی گریٹ گیم شروع ہوچکی۔پاکستان کے لیے اس نئے خفیہ کھیل میں فوائد مضمر ہیں اور خطرات بھی، جن پر پھر کبھی تفصیلی بات ہوگی۔اس گریٹ گیم کے خطرات سے بچاؤ کے لیے ضروری ہے کہ پاکستان پی آر ایس ایس۔1 جیسے مزید ریموٹ سینسنگ سیارے فضا میں بھجوائے۔ اس طرح وہ چوبیس گھنٹے اپنی مشرقی اور شمالی سرحدوں پر ہوشیاری سے اور چوکنے انداز میں نظر رکھ سکے گا۔

The post پی آر ایس ایس۔1؛ پاکستان کا پہلا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ appeared first on Urdu Khabrain.

from Urdu Khabrain https://ift.tt/2L3DnuY via Today Pakistan

[katarinadreams92]

پی آر ایس ایس۔1؛ پاکستان کا پہلا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ

پی آر ایس ایس۔1 سے خصوصاً پاکستانی سرحدوں کی نگرانی و جاسوسی کرنا بھی ممکن ہے فوٹو : فائل

الیکشن کی گہماگہمی میں پچھلے دنوں سامنے آئی ایک خوش خبری ماند سی پڑگئی، حالانکہ اسے نمایاں ہونا چاہیے تھا۔ ہمیں خوش خبریاں کم ہی ملتی ہیں اور پژمردہ کرنے والی ضرورت سے زیادہ۔ بہرحال اچھی خبر یہ ہے کہ 9 جولائی کو پاکستان کا پہلا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ یا مصنوعی سیارہ’’ پی آر ایس ایس۔1 ‘‘(PRSS-1) خلا میں کامیابی سے بھجوا دیا گیا۔ ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ مصنوعی سیاروں کی خاص قسم ہے۔ اس میں ایسے طاقتور کیمرے، ریڈار اور دیگر حساس آلات نصب ہوتے ہیں جن کی مدد سے زمین کے مناظر کی صاف شفاف یا ہائی ریزولیشن تصاویر لینا ممکن ہے۔دنیا میں چند ہی ممالک ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ کا کنٹرول رکھتے ہیں۔اب پاکستان بھی اس خصوصی کلب کا رکن بن چکا۔

ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ عسکری اور غیر عسکری، دونوں قسم کے مقاصد میں کام آتے ہیں۔ عسکری طور پر سیٹلائٹ سے حاصل کردہ تصاویر دشمن کی نگرانی کرنے اور اس پہ نظر رکھنے میں کام آتی ہیں۔ وہ ایک ملک کی فوج کو دشمن کی نقل و حرکت دیکھنے میں مدد دیتی نیز سرحدوں کی حفاظت کرتی ہیں۔ اگر کوئی بھی دشمن چوری چھپے سرحد پار کرے، تو تصاویر کے ذریعے اسے شناخت کرنا ممکن ہوتا ہے۔ جاسوسی و نگرانی کرانے کی صلاحیت رکھنے کے باعث ہی ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ ’’خلا میں آنکھ‘‘ بھی کہلاتے ہیں۔ اصطلاح میں انہیں ’’جاسوس سیٹلائٹ‘‘ کہا جاتا ہے۔غیر عسکری طور پہ اولیّں پاکستانی سیٹلائٹ وطن عزیز کے دوردراز علاقوں میں بسلسلہ قدرتی وسائل کی تلاش ارضیاتی سروے کرنے،قدرتی آفات پر نظر رکھنے ،زرعی تحقیق انجام دینے اور پاک چین اقتصادی راہداری کے منصوبے پایہ تکمیل تک پہنچانے میں  مدد دے گا۔

عالمی طاقتوں مثلاً امریکا، روس، چین نے بڑی تعداد میں ریموٹ سیسنگ سیٹلائٹ خلا میں چھوڑ رکھے ہیں حتیٰ کہ ہمارا پڑوسی بھارت بھی خلا میں تیرہ ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ رکھتا ہے۔ یہ مصنوعی سیارے عسکری اور غیر عسکری، دونوں لحاظ سے بھارتیوں کے کام آرہے ہیں۔ بھارت نے آخری ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ، کارٹوسیٹ 2 ای (Cartosat-2E) پچھلے سال جون میں چھوڑا تھا۔ بھارت کے سائنسی و تحقیقی ادارے مزید ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ تیار کررہے ہیں۔ مقصد یہ ہے کہ بھارتی فوج اپنی وسیع و عریض سرحدوں کی چوبیس گھنٹے نگرانی کرسکے۔

پاک فوج اپنی سرحدوں کی نگرانی و جاسوسی کی خاطر دوست ملک، چین کے ریموٹ سینسنگ سیاروں سے مدد لے رہی ہے۔ مگر ہمارے سیکورٹی اداروں کی خواہش تھی کہ پاکستان کے پاس اپنا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بھی ہونا چاہیے تاکہ وہ نگرانی و جاسوسی کی اہم سرگرمی میں خود مختار ہوسکیں۔ ہر کام میں دوسروں پر انحصار قومی سلامتی کو خطرہ میں ڈال سکتا ہے۔اسی لیے مئی 2016ء میں ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ تیار کرنے کے سلسلے میں پاکستان اور چین کے مابین ایک اہم معاہدہ ہوا۔ اس معاہدے کی رو سے چین کے قومی ادارے، چائنا اکیڈمی آف سپیس ٹیکنالوجی نے پاکستان کے لیے جدید ترین آلات سے مزین ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بنانے کی ہامی بھرلی۔ معاہدے کے تحت اس سیٹلائٹ کی ٹیکنالوجی بھی پاکستان کو منتقل ہونی تھی۔ یہی وجہ ہے پاکستان کے قومی خلائی ادارے، سپارکو کے ماہرین اور ہنرمندوں نے بھی پہلے پاکستانی ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ کی تیاری میں حصہ لیا۔ اسی لیے پی آر ایس ایس۔1 کی کامیابی سے تکمیل وطن عزیز کی سائنسی و تکنیکی تاریخ میں سنگ میل کا درجہ رکھتی ہے۔

سپارکو کے ماہرین نے پاک ٹیس۔1 اے (PakTES-1A) کے نام سے ایک چھوٹا تجرباتی سیٹلائٹ تیار کیا تھا۔ اسے بھی پی آر ایس ایس۔1 کے ساتھ شمال مغرب چین میں واقع جیکوان سیٹلائٹ لانچ سینٹر سے لانگ مارچ۔2 سی نامی راکٹ کے ذریعے خلا میں بھیجا گیا۔ یہ دونوں سیٹلائٹ اب اپنے متعین مدار میں گھوم رہے ہیں۔پاکستانی سائنس داں، انجینئر اور ہنرمند چاہتے تو اپنے طور پر بھی ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بناسکتے تھے۔ مگر یہ خطرہ موجود تھا کہ تجربے کی کمی کے باعث منصوبہ ناکام ہوجائے۔ یوں کروڑوں روپے ضائع ہوجاتے۔ اس خطرے سے بچنے کے لیے ہی ضروری سمجھا گیا کہ پاکستانی سائنس داں و انجینئر چینی ہنرمندوں کے ساتھ کام کرکے پہلے تجربہ و مہارت حاصل کرلیں۔ اس کے بعد وہ اپنے وسائل سے ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بنانے پر قادر ہوجاتے۔

پی آر ایس ایس۔1 بارہ سو کلو وزنی سیٹلائٹ ہے۔اب یہ 640 کلو میٹر کی بلندی پر فضا میںگھوم رہا ہے۔ اس کی تیاری پر چوبیس ارب چھبیس کروڑ روپے لاگت آئی۔ اس رقم کا ’’70 فیصد‘‘ سرمایہ چین نے فراہم کیا جو قسطوں کی صورت پاکستان کو لوٹانا ہے۔ یاد رہے، پاکستان اس قسم کا جدید ترین ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ کسی مغربی ملک مثلاً جرمنی یا فرانس سے خریدتا تو خریداری پر کم از کم پینتالیس ارب روپے خرچ ہوجاتے۔ پی آر ایس ایس۔1 سات برس تک پاکستان کی عسکری و غیر عسکری ضروریات پوری کرے گا۔

پی آر ایس ایس۔1 تین بنیادی آلات رکھتا ہے… پنچرو میٹک کیمرا(panchromatic)، ملٹی سپیکٹل کیمرا(multispectral) اور سینیتھک اپرچر ریڈار(synthetic aperture radar) ۔دونوں کیمرے ہائی ریزولیشن تصاویر اتارنے میں کام آتے ہیں۔ جبکہ ریڈار ان تصاویر کو دو یا تین سہ العبادی (dimensional) صورت دیتا ہے۔ زمینی اسٹیشن پر بیٹھا پی آر ایس ایس۔1 کو کنٹرول کرنے والا عملہ درج بالا آلات کے ذریعے پاکستان کے کسی بھی علاقے کی صاف شفاف تصاویر حاصل کرسکتا ہے۔

جیسا کہ بتایا گیا، پی آر ایس ایس۔1 سے خصوصاً پاکستانی سرحدوں کی نگرانی و جاسوسی کرنا بھی ممکن ہے۔آج دنیا بھر میں انٹیلی جنس یا شعبہ جاسوسی بہت ترقی یافتہ ہوچکا اور وہ کئی مرحلے یا تہیں رکھتا ہے۔ ایک مرحلہ سیٹلائٹ سے حاصل کردہ تصاویر اور دیگر ڈیٹا پر مشتمل ہے۔ اصطلاح میں جاسوسی کا یہ مرحلہ ’’تصویری انٹیلی جنس‘‘ (imaging intelligence) کہلاتا ہے۔ بھارت سمیت دیگر سپرپاورز ایسے ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بھی تیار کرچکیں جن میں کیمرے نہیں صرف ریڈار نصب ہیں۔ یہ ریڈار زمین سے آنے والی مختلف برق مقناطیسی (الیکٹرومیگنیٹک) شعاعیں پکڑ کر تصویری ہیت بناتے ہیں۔

پاک افغان سرحد پر نظر

پی آر ایس ایس۔1 خصوصاً پاک افغان سرحد پر نظر رکھنے میں کام آئے گاتاکہ وہاں سے دہشت گرد پاکستان میں داخل ہوں تو فوراًنظروں میں آ جائیں۔یہ عمل دراصل بدلتی جیو پولیٹکس یا جغرافیائی سیاست سے تعلق رکھتا ہے۔ امریکی صدر ٹرمپ یہ نعرہ لگا کر اقتدار میں آئے تھے کہ وہ امریکا کی چھیڑی تمام جنگیں ختم کردیں گے، مگر وہ اپنا وعدہ پورا نہیں کرسکے۔ وجہ یہ کہ امریکی فوج ان پر حاوی ہوچکی۔امریکی جرنیل جغرافیائی اہمیت کے باعث افغانستان کو سونے کی چڑیا سمجھتے ہیں۔ اس مملکت کے ساتھ دو ایٹمی قوتوں (چین، پاکستان) کی سرحدیں لگتی ہیں۔ مستقبل کی ایٹمی قوت (ایران) بھی اس کی پڑوسی ہے۔دو اور ایٹمی قوتیں، روس اور بھارت بھی نزدیک ہی آباد ہیں۔ نیز قدرتی وسائل سے مالا مال وسطی ایشیا بھی افغانستان کے پچھواڑے واقع ہے۔ لہٰذا امریکی فوج اس ملک کو جغرافیائی سیاست کے حوالے سے نہایت اہم سمجھتی ہے اور اسے ہرگز خیرباد نہیں کہنا چاہتی۔

مسئلہ یہ ہے کہ امریکی فوج افغانستان میں اپنی تاریخ کی طویل ترین جنگ لڑنے کے باوجود طالبان کو شکست نہیں دے سکی۔ اس ناکامی کے باعث امریکا میں مختلف دانشور اور عوام بھی اپنے حکمران طبقے پر گرجتے برستے رہتے ہیں۔ اکثر صدر ٹرمپ پر شدید دباؤ پڑجاتا ہے کہ وہ افغانستان سے امریکی فوج واپس بلوالیں مگر امریکی جرنیل ایسا ہرگز نہیں چاہتے۔

افغانستان میں اپنی فوج ٹھہرانے کی خاطر امریکی جرنیلوں نے حال ہی میں نئی چال چلی ہے۔ وہ یہ کہ داعش کو افغان طالبان کے سامنے کھڑا کیا جائے۔ اس چال سے امریکی جرنیل کئی مفاد حاصل کرنا چاہتے ہیں۔ مثلاً یہ کہ دونوں گروہوں کی لڑائی سے طالبان کمزور ہوجائیں۔ دوم اس خانہ جنگی سے امریکی فوج کو افغانستان میں مذید قیام کا بہانہ مل جائے گا۔ امریکی فوج مسلسل یہ پروپیگنڈا کررہی ہے کہ اگر امریکا افغانستان سے رخصت ہوا، تو وہاں بستے جنگجو دوبارہ امریکی و یورپی مفادات کے خلاف سرگرم ہوجائیں گے اور امریکی عوام پر بھی حملے کریں گے۔

داعش یا امارات اسلامیہ کو عراق و شام میں شکست ہوچکی۔ اس شکست میں روس اور ایران نے اہم کردار ادا کیا۔ داعش میں ہزاروں غیر ملکی جنگجو بھی شامل تھے۔ اب خبریں ہیں کہ امریکی ہیلی کاپٹر عراق و شام سے ان غیر ملکی جنگجوؤں کو افغانستان لارہے ہیں۔ مدعا یہ ہے کہ اس مملکت کو داعش کا نیا ہیڈکوارٹر بنایا جاسکے۔عالم اسلام میں سرگرم جنگجوؤں کو اپنے مفادات کی خاطر استعمال کرنا امریکا نے وتیرہ بنالیا ہے۔ اس عمل کی باقاعد ابتدا سویت یونین کے خلاف افغان مجاہدین کی جنگ سے ہوئی۔ تب امریکا افغان مجاہدین اور القاعدہ جیسی جنگجو تنظیموں کو سرمایہ و اسلحہ فراہم کرتا رہا۔ جب 1989ء میں سویت فوج تھک ہار کر واپس گئی اور خصوصاً القاعدہ مقبوضہ کشمیر، چیچنیا، بوسنیا، فلسطین، فلپائن میں متحرک ہوئی تو امریکی اس کے مخالف بن گئے۔ وہ اپنے مفادات کو کسی قیمت پر زک پہنچتا نہیں دیکھ سکتے تھے۔

القاعدہ اور امریکی جرنیلوں کا ٹکراؤ بڑھا اور اس نے عالم اسلام اور مغرب کے کئی ممالک کو بھی اپنی لپیٹ میں لے لیا۔ آخر امریکا جدید ترین اسلحے اور جاسوسی و کھوج کی اعلیٰ صلاحیتوں کے باعث القاعدہ کو تباہ کرنے میں کامیاب رہا۔ لیکن 2013ء میں القاعدہ نے صدر شام بشارالاسد کے خلاف اعلان جنگ کیا، تو امریکی اس کے سرگرم جنگجوؤں کو سرمایہ و اسلحہ فراہم کرنے لگی۔ وجہ یہی کہ امریکا بشارالاسد کے خلاف تھا۔ اس مثال سے عیاں ہے کہ امریکی حکمران طبقہ اپنے مفادات پورے کرنے کی خاطر ہر قسم کی جائز و ناجائز سرگرمیاں اپنا سکتا ہے۔

جب لیبیا میں القاعدہ اور دیگر جنگجو گروہ صدر معمر قذافی کے خلاف سرگرم ہوئے، تو امریکا نے انہیں بھی سرمایہ و اسلحہ فراہم کیا۔ امریکی حکمران صدر قذافی سے نفرت کرتے تھے کیونکہ وہ خصوصاً افریقی ممالک کو امریکا اور دیگر مغربی طاقتوں کے خلاف ابھارتے تھے۔ امریکا اور فرانس کی مالی و عسکری مدد ہی سے جنگجو قذافی حکومت کا خاتمہ کرنے میں کامیاب ہوسکے۔آج امریکی جرنیل افغانستان میں ایک نئے خفیہ کھیل کی ابتدا کرچکے۔ اب امریکی چوری چھپے وہاں داعش کے بچے کھچے جنگجو لاکر انہیں سرمایہ و اسلحہ دے رہے ہیں تاکہ وہ ان کے مفادات پورے کرسکیں۔اکثر جنگجو سمجھتے ہیں کہ وہ ایک اہم نظریاتی یا مذہبی ذمے داری پوری کررہے ہیں۔ وہ یہ بات نہیں سمجھ رہے کہ امریکی جرنیل انہیں اپنے مقاصد کی خاطر استعمال کرتے ہیں۔

پاکستان تحریک طالبان کے بیشتر عناصر بھی داعش کا حصہ بن چکے۔ جب گیارہ سال قبل یہ تنظیم قائم ہوئی تب بہرحال وہ نظریاتی جنگ لڑرہی تھی۔ لیکن رفتہ رفتہ یہ تنظیم بھارت کی پراکسی یا خفیہ کٹھ پتلی بن گئی۔ اس نے پھر پاکستانی قوم اور سیکورٹی اداروں پر خوفناک حملے کیے۔ تاہم پاک فوج کی زبردست فوجی مہمات نے پاکستان تحریک طالبان کی کمر توڑ کر رکھی دی۔ چناں چہ اب تنظیم کے جنگجو امریکا و بھارت کی نئی پراکسی، داعش کا حصہ بن رہے ہیں۔روایتی طور پر پاکستان افغان طالبان سے قربت رکھتا ہے۔ اسی لیے داعش مملکت پاکستان کے خلاف بھی سرگرم ہوچکی۔ حال ہی میں خیبرپختونخواہ اور بلوچستان میں پاکستانیوں پر ہوئے بیشتر حملے داعش ہی نے مقامی دہشت گرد تنظیموں کی مدد سے کرائے۔ گویا پاک فوج اور پاکستانی قوم کے سامنے ایک نیا دشمن نمودار ہوچکا۔

افغان حکومت امریکی فوج کی کٹھ پتلی ہے، اس لیے وہ داعش کی راہ نہیں روک سکتی۔ چین، روس اور ایران بھی آگاہ ہیں کہ امریکا، بھارت اور افغان حکومت پر مشتمل ٹرائیکا اپنے مقاصد کے لیے داعش کو افغانستان میں طاقتور بنارہا ہے۔ چونکہ اس جنم لیتے دیو سے انہیں بھی خطرہ ہے، اس لیے وہ داعش سے نمٹنے کی خاطر پاکس��ان کی مدد کرنے کو تیار ہیں۔ اس سلسلے میں کچھ عرصہ قبل اسلام آباد میں چاروں ممالک کے انٹیلی جنس سربراہوں کا اجلاس ہوا جو ایک زبردست اور تاریخی واقعہ ہے۔ یہ عیاں کرتا ہے کہ بدلتی جغرافیائی سیاست کے باعث خطے میں نئی گریٹ گیم شروع ہوچکی۔پاکستان کے لیے اس نئے خفیہ کھیل میں فوائد مضمر ہیں اور خطرات بھی، جن پر پھر کبھی تفصیلی بات ہوگی۔اس گریٹ گیم کے خطرات سے بچاؤ کے لیے ضروری ہے کہ پاکستان پی آر ایس ایس۔1 جیسے مزید ریموٹ سینسنگ سیارے فضا میں بھجوائے۔ اس طرح وہ چوبیس گھنٹے اپنی مشرقی اور شمالی سرحدوں پر ہوشیاری سے اور چوکنے انداز میں نظر رکھ سکے گا۔

The post پی آر ایس ایس۔1؛ پاکستان کا پہلا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ appeared first on Urdu Khabrain.

from Urdu Khabrain https://ift.tt/2L3DnuY via Hindi Khabrain

[newestbalance]

پی آر ایس ایس۔1؛ پاکستان کا پہلا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ

پی آر ایس ایس۔1 سے خصوصاً پاکستانی سرحدوں کی نگرانی و جاسوسی کرنا بھی ممکن ہے فوٹو : فائل

الیکشن کی گہماگہمی میں پچھلے دنوں سامنے آئی ایک خوش خبری ماند سی پڑگئی، حالانکہ اسے نمایاں ہونا چاہیے تھا۔ ہمیں خوش خبریاں کم ہی ملتی ہیں اور پژمردہ کرنے والی ضرورت سے زیادہ۔ بہرحال اچھی خبر یہ ہے کہ 9 جولائی کو پاکستان کا پہلا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ یا مصنوعی سیارہ’’ پی آر ایس ایس۔1 ‘‘(PRSS-1) خلا میں کامیابی سے بھجوا دیا گیا۔ ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ مصنوعی سیاروں کی خاص قسم ہے۔ اس میں ایسے طاقتور کیمرے، ریڈار اور دیگر حساس آلات نصب ہوتے ہیں جن کی مدد سے زمین کے مناظر کی صاف شفاف یا ہائی ریزولیشن تصاویر لینا ممکن ہے۔دنیا میں چند ہی ممالک ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ کا کنٹرول رکھتے ہیں۔اب پاکستان بھی اس خصوصی کلب کا رکن بن چکا۔

ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ عسکری اور غیر عسکری، دونوں قسم کے مقاصد میں کام آتے ہیں۔ عسکری طور پر سیٹلائٹ سے حاصل کردہ تصاویر دشمن کی نگرانی کرنے اور اس پہ نظر رکھنے میں کام آتی ہیں۔ وہ ایک ملک کی فوج کو دشمن کی نقل و حرکت دیکھنے میں مدد دیتی نیز سرحدوں کی حفاظت کرتی ہیں۔ اگر کوئی بھی دشمن چوری چھپے سرحد پار کرے، تو تصاویر کے ذریعے اسے شناخت کرنا ممکن ہوتا ہے۔ جاسوسی و نگرانی کرانے کی صلاحیت رکھنے کے باعث ہی ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ ’’خلا میں آنکھ‘‘ بھی کہلاتے ہیں۔ اصطلاح میں انہیں ’’جاسوس سیٹلائٹ‘‘ کہا جاتا ہے۔غیر عسکری طور پہ اولیّں پاکستانی سیٹلائٹ وطن عزیز کے دوردراز علاقوں میں بسلسلہ قدرتی وسائل کی تلاش ارضیاتی سروے کرنے،قدرتی آفات پر نظر رکھنے ،زرعی تحقیق انجام دینے اور پاک چین اقتصادی راہداری کے منصوبے پایہ تکمیل تک پہنچانے میں  مدد دے گا۔

عالمی طاقتوں مثلاً امریکا، روس، چین نے بڑی تعداد میں ریموٹ سیسنگ سیٹلائٹ خلا میں چھوڑ رکھے ہیں حتیٰ کہ ہمارا پڑوسی بھارت بھی خلا میں تیرہ ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ رکھتا ہے۔ یہ مصنوعی سیارے عسکری اور غیر عسکری، دونوں لحاظ سے بھارتیوں کے کام آرہے ہیں۔ بھارت نے آخری ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ، کارٹوسیٹ 2 ای (Cartosat-2E) پچھلے سال جون میں چھوڑا تھا۔ بھارت کے سائنسی و تحقیقی ادارے مزید ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ تیار کررہے ہیں۔ مقصد یہ ہے کہ بھارتی فوج اپنی وسیع و عریض سرحدوں کی چوبیس گھنٹے نگرانی کرسکے۔

پاک فوج اپنی سرحدوں کی نگرانی و جاسوسی کی خاطر دوست ملک، چین کے ریموٹ سینسنگ سیاروں سے مدد لے رہی ہے۔ مگر ہمارے سیکورٹی اداروں کی خواہش تھی کہ پاکستان کے پاس اپنا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بھی ہونا چاہیے تاکہ وہ نگرانی و جاسوسی کی اہم سرگرمی میں خود مختار ہوسکیں۔ ہر کام میں دوسروں پر انحصار قومی سلامتی کو خطرہ میں ڈال سکتا ہے۔اسی لیے مئی 2016ء میں ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ تیار کرنے کے سلسلے میں پاکستان اور چین کے مابین ایک اہم معاہدہ ہوا۔ اس معاہدے کی رو سے چین کے قومی ادارے، چائنا اکیڈمی آف سپیس ٹیکنالوجی نے پاکستان کے لیے جدید ترین آلات سے مزین ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بنانے کی ہامی بھرلی۔ معاہدے کے تحت اس سیٹلائٹ کی ٹیکنالوجی بھی پاکستان کو منتقل ہونی تھی۔ یہی وجہ ہے پاکستان کے قومی خلائی ادارے، سپارکو کے ماہرین اور ہنرمندوں نے بھی پہلے پاکستانی ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ کی تیاری میں حصہ لیا۔ اسی لیے پی آر ایس ایس۔1 کی کامیابی سے تکمیل وطن عزیز کی سائنسی و تکنیکی تاریخ میں سنگ میل کا درجہ رکھتی ہے۔

سپارکو کے ماہرین نے پاک ٹیس۔1 اے (PakTES-1A) کے نام سے ایک چھوٹا تجرباتی سیٹلائٹ تیار کیا تھا۔ اسے بھی پی آر ایس ایس۔1 کے ساتھ شمال مغرب چین میں واقع جیکوان سیٹلائٹ لانچ سینٹر سے لانگ مارچ۔2 سی نامی راکٹ کے ذریعے خلا میں بھیجا گیا۔ یہ دونوں سیٹلائٹ اب اپنے متعین مدار میں گھوم رہے ہیں۔پاکستانی سائنس داں، انجینئر اور ہنرمند چاہتے تو اپنے طور پر بھی ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بناسکتے تھے۔ مگر یہ خطرہ موجود تھا کہ تجربے کی کمی کے باعث منصوبہ ناکام ہوجائے۔ یوں کروڑوں روپے ضائع ہوجاتے۔ اس خطرے سے بچنے کے لیے ہی ضروری سمجھا گیا کہ پاکستانی سائنس داں و انجینئر چینی ہنرمندوں کے ساتھ کام کرکے پہلے تجربہ و مہارت حاصل کرلیں۔ اس کے بعد وہ اپنے وسائل سے ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بنانے پر قادر ہوجاتے۔

پی آر ایس ایس۔1 بارہ سو کلو وزنی سیٹلائٹ ہے۔اب یہ 640 کلو میٹر کی بلندی پر فضا میںگھوم رہا ہے۔ اس کی تیاری پر چوبیس ارب چھبیس کروڑ روپے لاگت آئی۔ اس رقم کا ’’70 فیصد‘‘ سرمایہ چین نے فراہم کیا جو قسطوں کی صورت پاکستان کو لوٹانا ہے۔ یاد رہے، پاکستان اس قسم کا جدید ترین ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ کسی مغربی ملک مثلاً جرمنی یا فرانس سے خریدتا تو خریداری پر کم از کم پینتالیس ارب روپے خرچ ہوجاتے۔ پی آر ایس ایس۔1 سات برس تک پاکستان کی عسکری و غیر عسکری ضروریات پوری کرے گا۔

پی آر ایس ایس۔1 تین بنیادی آلات رکھتا ہے… پنچرو میٹک کیمرا(panchromatic)، ملٹی سپیکٹل کیمرا(multispectral) اور سینیتھک اپرچر ریڈار(synthetic aperture radar) ۔دونوں کیمرے ہائی ریزولیشن تصاویر اتارنے میں کام آتے ہیں۔ جبکہ ریڈار ان تصاویر کو دو یا تین سہ العبادی (dimensional) صورت دیتا ہے۔ زمینی اسٹیشن پر بیٹھا پی آر ایس ایس۔1 کو کنٹرول کرنے والا عملہ درج بالا آلات کے ذریعے پاکستان کے کسی بھی علاقے کی صاف شفاف تصاویر حاصل کرسکتا ہے۔

جیسا کہ بتایا گیا، پی آر ایس ایس۔1 سے خصوصاً پاکستانی سرحدوں کی نگرانی و جاسوسی کرنا بھی ممکن ہے۔آج دنیا بھر میں انٹیلی جنس یا شعبہ جاسوسی بہت ترقی یافتہ ہوچکا اور وہ کئی مرحلے یا تہیں رکھتا ہے۔ ایک مرحلہ سیٹلائٹ سے حاصل کردہ تصاویر اور دیگر ڈیٹا پر مشتمل ہے۔ اصطلاح میں جاسوسی کا یہ مرحلہ ’’تصویری انٹیلی جنس‘‘ (imaging intelligence) کہلاتا ہے۔ بھارت سمیت دیگر سپرپاورز ایسے ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بھی تیار کرچکیں جن میں کیمرے نہیں صرف ریڈار نصب ہیں۔ یہ ریڈار زمین سے آنے والی مختلف برق مقناطیسی (الیکٹرومیگنیٹک) شعاعیں پکڑ کر تصویری ہیت بناتے ہیں۔

پاک افغان سرحد پر نظر

پی آر ایس ایس۔1 خصوصاً پاک افغان سرحد پر نظر رکھنے میں کام آئے گاتاکہ وہاں سے دہشت گرد پاکستان میں داخل ہوں تو فوراًنظروں میں آ جائیں۔یہ عمل دراصل بدلتی جیو پولیٹکس یا جغرافیائی سیاست سے تعلق رکھتا ہے۔ امریکی صدر ٹرمپ یہ نعرہ لگا کر اقتدار میں آئے تھے کہ وہ امریکا کی چھیڑی تمام جنگیں ختم کردیں گے، مگر وہ اپنا وعدہ پورا نہیں کرسکے۔ وجہ یہ کہ امریکی فوج ان پر حاوی ہوچکی۔امریکی جرنیل جغرافیائی اہمیت کے باعث افغانستان کو سونے کی چڑیا سمجھتے ہیں۔ اس مملکت کے ساتھ دو ایٹمی قوتوں (چین، پاکستان) کی سرحدیں لگتی ہیں۔ مستقبل کی ایٹمی قوت (ایران) بھی اس کی پڑوسی ہے۔دو اور ایٹمی قوتیں، روس اور بھارت بھی نزدیک ہی آباد ہیں۔ نیز قدرتی وسائل سے مالا مال وسطی ایشیا بھی افغانستان کے پچھواڑے واقع ہے۔ لہٰذا امریکی فوج اس ملک کو جغرافیائی سیاست کے حوالے سے نہایت اہم سمجھتی ہے اور اسے ہرگز خیرباد نہیں کہنا چاہتی۔

مسئلہ یہ ہے کہ امریکی فوج افغانستان میں اپنی تاریخ کی طویل ترین جنگ لڑنے کے باوجود طالبان کو شکست نہیں دے سکی۔ اس ناکامی کے باعث امریکا میں مختلف دانشور اور عوام بھی اپنے حکمران طبقے پر گرجتے برستے رہتے ہیں۔ اکثر صدر ٹرمپ پر شدید دباؤ پڑجاتا ہے کہ وہ افغانستان سے امریکی فوج واپس بلوالیں مگر امریکی جرنیل ایسا ہرگز نہیں چاہتے۔

افغانستان میں اپنی فوج ٹھہرانے کی خاطر امریکی جرنیلوں نے حال ہی میں نئی چال چلی ہے۔ وہ یہ کہ داعش کو افغان طالبان کے سامنے کھڑا کیا جائے۔ اس چال سے امریکی جرنیل کئی مفاد حاصل کرنا چاہتے ہیں۔ مثلاً یہ کہ دونوں گروہوں کی لڑائی سے طالبان کمزور ہوجائیں۔ دوم اس خانہ جنگی سے امریکی فوج کو افغانستان میں مذید قیام کا بہانہ مل جائے گا۔ امریکی فوج مسلسل یہ پروپیگنڈا کررہی ہے کہ اگر امریکا افغانستان سے رخصت ہوا، تو وہاں بستے جنگجو دوبارہ امریکی و یورپی مفادات کے خلاف سرگرم ہوجائیں گے اور امریکی عوام پر بھی حملے کریں گے۔

داعش یا امارات اسلامیہ کو عراق و شام میں شکست ہوچکی۔ اس شکست میں روس اور ایران نے اہم کردار ادا کیا۔ داعش میں ہزاروں غیر ملکی جنگجو بھی شامل تھے۔ اب خبریں ہیں کہ امریکی ہیلی کاپٹر عراق و شام سے ان غیر ملکی جنگجوؤں کو افغانستان لارہے ہیں۔ مدعا یہ ہے کہ اس مملکت کو داعش کا نیا ہیڈکوارٹر بنایا جاسکے۔عالم اسلام میں سرگرم جنگجوؤں کو اپنے مفادات کی خاطر استعمال کرنا امریکا نے وتیرہ بنالیا ہے۔ اس عمل کی باقاعد ابتدا سویت یونین کے خلاف افغان مجاہدین کی جنگ سے ہوئی۔ تب امریکا افغان مجاہدین اور القاعدہ جیسی جنگجو تنظیموں کو سرمایہ و اسلحہ فراہم کرتا رہا۔ جب 1989ء میں سویت فوج تھک ہار کر واپس گئی اور خصوصاً القاعدہ مقبوضہ کشمیر، چیچنیا، بوسنیا، فلسطین، فلپائن میں متحرک ہوئی تو امریکی اس کے مخالف بن گئے۔ وہ اپنے مفادات کو کسی قیمت پر زک پہنچتا نہیں دیکھ سکتے تھے۔

القاعدہ اور امریکی جرنیلوں کا ٹکراؤ بڑھا اور اس نے عالم اسلام اور مغرب کے کئی ممالک کو بھی اپنی لپیٹ میں لے لیا۔ آخر امریکا جدید ترین اسلحے اور جاسوسی و کھوج کی اعلیٰ صلاحیتوں کے باعث القاعدہ کو تباہ کرنے میں کامیاب رہا۔ لیکن 2013ء میں القاعدہ نے صدر شام بشارالاسد کے خلاف اعلان جنگ کیا، تو امریکی اس کے سرگرم جنگجوؤں کو سرمایہ و اسلحہ فراہم کرنے لگی۔ وجہ یہی کہ امریکا بشارالاسد کے خلاف تھا۔ اس مثال سے عیاں ہے کہ امریکی حکمران طبقہ اپنے مفادات پورے کرنے کی خاطر ہر قسم کی جائز و ناجائز سرگرمیاں اپنا سکتا ہے۔

جب لیبیا میں القاعدہ اور دیگر جنگجو گروہ صدر معمر قذافی کے خلاف سرگرم ہوئے، تو امریکا نے انہیں بھی سرمایہ و اسلحہ فراہم کیا۔ امریکی حکمران صدر قذافی سے نفرت کرتے تھے کیونکہ وہ خصوصاً افریقی ممالک کو امریکا اور دیگر مغربی طاقتوں کے خلاف ابھارتے تھے۔ امریکا اور فرانس کی مالی و عسکری مدد ہی سے جنگجو قذافی حکومت کا خاتمہ کرنے میں کامیاب ہوسکے۔آج امریکی جرنیل افغانستان میں ایک نئے خفیہ کھیل کی ابتدا کرچکے۔ اب امریکی چوری چھپے وہاں داعش کے بچے کھچے جنگجو لاکر انہیں سرمایہ و اسلحہ دے رہے ہیں تاکہ وہ ان کے مفادات پورے کرسکیں۔اکثر جنگجو سمجھتے ہیں کہ وہ ایک اہم نظریاتی یا مذہبی ذمے داری پوری کررہے ہیں۔ وہ یہ بات نہیں سمجھ رہے کہ امریکی جرنیل انہیں اپنے مقاصد کی خاطر استعمال کرتے ہیں۔

پاکستان تحریک طالبان کے بیشتر عناصر بھی داعش کا حصہ بن چکے۔ جب گیارہ سال قبل یہ تنظیم قائم ہوئی تب بہرحال وہ نظریاتی جنگ لڑرہی تھی۔ لیکن رفتہ رفتہ یہ تنظیم بھارت کی پراکسی یا خفیہ کٹھ پتلی بن گئی۔ اس نے پھر پاکستانی قوم اور سیکورٹی اداروں پر خوفناک حملے کیے۔ تاہم پاک فوج کی زبردست فوجی مہمات نے پاکستان تحریک طالبان کی کمر توڑ کر رکھی دی۔ چناں چہ اب تنظیم کے جنگجو امریکا و بھارت کی نئی پراکسی، داعش کا حصہ بن رہے ہیں۔روایتی طور پر پاکستان افغان طالبان سے قربت رکھتا ہے۔ اسی لیے داعش مملکت پاکستان کے خلاف بھی سرگرم ہوچکی۔ حال ہی میں خیبرپختونخواہ اور بلوچستان میں پاکستانیوں پر ہوئے بیشتر حملے داعش ہی نے مقامی دہشت گرد تنظیموں کی مدد سے کرائے۔ گویا پاک فوج اور پاکستانی قوم کے سامنے ایک نیا دشمن نمودار ہوچکا۔

افغان حکومت امریکی فوج کی کٹھ پتلی ہے، اس لیے وہ داعش کی راہ نہیں روک سکتی۔ چین، روس اور ایران بھی آگاہ ہیں کہ امریکا، بھارت اور افغان حکومت پر مشتمل ٹرائیکا اپنے مقاصد کے لیے داعش کو افغانستان میں طاقتور بنارہا ہے۔ چونکہ اس جنم لیتے دیو سے انہیں بھی خطرہ ہے، اس لیے وہ داعش سے نمٹنے کی خاطر پاکستان کی مدد کرنے کو تیار ہیں۔ اس سلسلے میں کچھ عرصہ قبل اسلام آباد میں چاروں ممالک کے انٹیلی جنس سربراہوں کا اجلاس ہوا جو ایک زبردست اور تاریخی واقعہ ہے۔ یہ عیاں کرتا ہے کہ بدلتی جغرافیائی سیاست کے باعث خطے میں نئی گریٹ گیم شروع ہوچکی۔پاکستان کے لیے اس نئے خفیہ کھیل میں فوائد مضمر ہیں اور خطرات بھی، جن پر پھر کبھی تفصیلی بات ہوگی۔اس گریٹ گیم کے خطرات سے بچاؤ کے لیے ضروری ہے کہ پاکستان پی آر ایس ایس۔1 جیسے مزید ریموٹ سینسنگ سیارے فضا میں بھجوائے۔ اس طرح وہ چوبیس گھنٹے اپنی مشرقی اور شمالی سرحدوں پر ہوشیاری سے اور چوکنے انداز میں نظر رکھ سکے گا۔

The post پی آر ایس ایس۔1؛ پاکستان کا پہلا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ appeared first on Urdu Khabrain.

from Urdu Khabrain https://ift.tt/2L3DnuY via Urdu News

[party-hard-or-die]

پی آر ایس ایس۔1؛ پاکستان کا پہلا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ

پی آر ایس ایس۔1 سے خصوصاً پاکستانی سرحدوں کی نگرانی و جاسوسی کرنا بھی ممکن ہے فوٹو : فائل

الیکشن کی گہماگہمی میں پچھلے دنوں سامنے آئی ایک خوش خبری ماند سی پڑگئی، حالانکہ اسے نمایاں ہونا چاہیے تھا۔ ہمیں خوش خبریاں کم ہی ملتی ہیں اور پژمردہ کرنے والی ضرورت سے زیادہ۔ بہرحال اچھی خبر یہ ہے کہ 9 جولائی کو پاکستان کا پہلا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ یا مصنوعی سیارہ’’ پی آر ایس ایس۔1 ‘‘(PRSS-1) خلا میں کامیابی سے بھجوا دیا گیا۔ ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ مصنوعی سیاروں کی خاص قسم ہے۔ اس میں ایسے طاقتور کیمرے، ریڈار اور دیگر حساس آلات نصب ہوتے ہیں جن کی مدد سے زمین کے مناظر کی صاف شفاف یا ہائی ریزولیشن تصاویر لینا ممکن ہے۔دنیا میں چند ہی ممالک ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ کا کنٹرول رکھتے ہیں۔اب پاکستان بھی اس خصوصی کلب کا رکن بن چکا۔

ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ عسکری اور غیر عسکری، دونوں قسم کے مقاصد میں کام آتے ہیں۔ عسکری طور پر سیٹلائٹ سے حاصل کردہ تصاویر دشمن کی نگرانی کرنے اور اس پہ نظر رکھنے میں کام آتی ہیں۔ وہ ایک ملک کی فوج کو دشمن کی نقل و حرکت دیکھنے میں مدد دیتی نیز سرحدوں کی حفاظت کرتی ہیں۔ اگر کوئی بھی دشمن چوری چھپے سرحد پار کرے، تو تصاویر کے ذریعے اسے شناخت کرنا ممکن ہوتا ہے۔ جاسوسی و نگرانی کرانے کی صلاحیت رکھنے کے باعث ہی ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ ’’خلا میں آنکھ‘‘ بھی کہلاتے ہیں۔ اصطلاح میں انہیں ’’جاسوس سیٹلائٹ‘‘ کہا جاتا ہے۔غیر عسکری طور پہ اولیّں پاکستانی سیٹلائٹ وطن عزیز کے دوردراز علاقوں میں بسلسلہ قدرتی وسائل کی تلاش ارضیاتی سروے کرنے،قدرتی آفات پر نظر رکھنے ،زرعی تحقیق انجام دینے اور پاک چین اقتصادی راہداری کے منصوبے پایہ تکمیل تک پہنچانے میں  مدد دے گا۔

عالمی طاقتوں مثلاً امریکا، روس، چین نے بڑی تعداد میں ریموٹ سیسنگ سیٹلائٹ خلا میں چھوڑ رکھے ہیں حتیٰ کہ ہمارا پڑوسی بھارت بھی خلا میں تیرہ ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ رکھتا ہے۔ یہ مصنوعی سیارے عسکری اور غیر عسکری، دونوں لحاظ سے بھارتیوں کے کام آرہے ہیں۔ بھارت نے آخری ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ، کارٹوسیٹ 2 ای (Cartosat-2E) پچھلے سال جون میں چھوڑا تھا۔ بھارت کے سائنسی و تحقیقی ادارے مزید ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ تیار کررہے ہیں۔ مقصد یہ ہے کہ بھارتی فوج اپنی وسیع و عریض سرحدوں کی چوبیس گھنٹے نگرانی کرسکے۔

پاک فوج اپنی سرحدوں کی نگرانی و جاسوسی کی خاطر دوست ملک، چین کے ریموٹ سینسنگ سیاروں سے مدد لے رہی ہے۔ مگر ہمارے سیکورٹی اداروں کی خواہش تھی کہ پاکستان کے پاس اپنا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بھی ہونا چاہیے تاکہ وہ نگرانی و جاسوسی کی اہم سرگرمی میں خود مختار ہوسکیں۔ ہر کام میں دوسروں پر انحصار قومی سلامتی کو خطرہ میں ڈال سکتا ہے۔اسی لیے مئی 2016ء میں ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ تیار کرنے کے سلسلے میں پاکستان اور چین کے مابین ایک اہم معاہدہ ہوا۔ اس معاہدے کی رو سے چین کے قومی ادارے، چائنا اکیڈمی آف سپیس ٹیکنالوجی نے پاکستان کے لیے جدید ترین آلات سے مزین ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بنانے کی ہامی بھرلی۔ معاہدے کے تحت اس سیٹلائٹ کی ٹیکنالوجی بھی پاکستان کو منتقل ہونی تھی۔ یہی وجہ ہے پاکستان کے قومی خلائی ادارے، سپارکو کے ماہرین اور ہنرمندوں نے بھی پہلے پاکستانی ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ کی تیاری میں حصہ لیا۔ اسی لیے پی آر ایس ایس۔1 کی کامیابی سے تکمیل وطن عزیز کی سائنسی و تکنیکی تاریخ میں سنگ میل کا درجہ رکھتی ہے۔

سپارکو کے ماہرین نے پاک ٹیس۔1 اے (PakTES-1A) کے نام سے ایک چھوٹا تجرباتی سیٹلائٹ تیار کیا تھا۔ اسے بھی پی آر ایس ایس۔1 کے ساتھ شمال مغرب چین میں واقع جیکوان سیٹلائٹ لانچ سینٹر سے لانگ مارچ۔2 سی نامی راکٹ کے ذریعے خلا میں بھیجا گیا۔ یہ دونوں سیٹلائٹ اب اپنے متعین مدار میں گھوم رہے ہیں۔پاکستانی سائنس داں، انجینئر اور ہنرمند چاہتے تو اپنے طور پر بھی ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بناسکتے تھے۔ مگر یہ خطرہ موجود تھا کہ تجربے کی کمی کے باعث منصوبہ ناکام ہوجائے۔ یوں کروڑوں روپے ضائع ہوجاتے۔ اس خطرے سے بچنے کے لیے ہی ضروری سمجھا گیا کہ پاکستانی سائنس داں و انجینئر چینی ہنرمندوں کے ساتھ کام کرکے پہلے تجربہ و مہارت حاصل کرلیں۔ اس کے بعد وہ اپنے وسائل سے ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بنانے پر قادر ہوجاتے۔

پی آر ایس ایس۔1 بارہ سو کلو وزنی سیٹلائٹ ہے۔اب یہ 640 کلو میٹر کی بلندی پر فضا میںگھوم رہا ہے۔ اس کی تیاری پر چوبیس ارب چھبیس کروڑ روپے لاگت آئی۔ اس رقم کا ’’70 فیصد‘‘ سرمایہ چین نے فراہم کیا جو قسطوں کی صورت پاکستان کو لوٹانا ہے۔ یاد رہے، پاکستان اس قسم کا جدید ترین ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ کسی مغربی ملک مثلاً جرمنی یا فرانس سے خریدتا تو خریداری پر کم از کم پینتالیس ارب روپے خرچ ہوجاتے۔ پی آر ایس ایس۔1 سات برس تک پاکستان کی عسکری و غیر عسکری ضروریات پوری کرے گا۔

پی آر ایس ایس۔1 تین بنیادی آلات رکھتا ہے… پنچرو میٹک کیمرا(panchromatic)، ملٹی سپیکٹل کیمرا(multispectral) اور سینیتھک اپرچر ریڈار(synthetic aperture radar) ۔دونوں کیمرے ہائی ریزولیشن تصاویر اتارنے میں کام آتے ہیں۔ جبکہ ریڈار ان تصاویر کو دو یا تین سہ العبادی (dimensional) صورت دیتا ہے۔ زمینی اسٹیشن پر بیٹھا پی آر ایس ایس۔1 کو کنٹرول کرنے والا عملہ درج بالا آلات کے ذریعے پاکستان کے کسی بھی علاقے کی صاف شفاف تصاویر حاصل کرسکتا ہے۔

جیسا کہ بتایا گیا، پی آر ایس ایس۔1 سے خصوصاً پاکستانی سرحدوں کی نگرانی و جاسوسی کرنا بھی ممکن ہے۔آج دنیا بھر میں انٹیلی جنس یا شعبہ جاسوسی بہت ترقی یافتہ ہوچکا اور وہ کئی مرحلے یا تہیں رکھتا ہے۔ ایک مرحلہ سیٹلائٹ سے حاصل کردہ تصاویر اور دیگر ڈیٹا پر مشتمل ہے۔ اصطلاح میں جاسوسی کا یہ مرحلہ ’’تصویری انٹیلی جنس‘‘ (imaging intelligence) کہلاتا ہے۔ بھارت سمیت دیگر سپرپاورز ایسے ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بھی تیار کرچکیں جن میں کیمرے نہیں صرف ریڈار نصب ہیں۔ یہ ریڈار زمین سے آنے والی مختلف برق مقناطیسی (الیکٹرومیگنیٹک) شعاعیں پکڑ کر تصویری ہیت بناتے ہیں۔

پاک افغان سرحد پر نظر

پی آر ایس ایس۔1 خصوصاً پاک افغان سرحد پر نظر رکھنے میں کام آئے گاتاکہ وہاں سے دہشت گرد پاکستان میں داخل ہوں تو فوراًنظروں میں آ جائیں۔یہ عمل دراصل بدلتی جیو پولیٹکس یا جغرافیائی سیاست سے تعلق رکھتا ہے۔ امریکی صدر ٹرمپ یہ نعرہ لگا کر اقتدار میں آئے تھے کہ وہ امریکا کی چھیڑی تمام جنگیں ختم کردیں گے، مگر وہ اپنا وعدہ پورا نہیں کرسکے۔ وجہ یہ کہ امریکی فوج ان پر حاوی ہوچکی۔امریکی جرنیل جغرافیائی اہمیت کے باعث افغانستان کو سونے کی چڑیا سمجھتے ہیں۔ اس مملکت کے ساتھ دو ایٹمی قوتوں (چین، پاکستان) کی سرحدیں لگتی ہیں۔ مستقبل کی ایٹمی قوت (ایران) بھی اس کی پڑوسی ہے۔دو اور ایٹمی قوتیں، روس اور بھارت بھی نزدیک ہی آباد ہیں۔ نیز قدرتی وسائل سے مالا مال وسطی ایشیا بھی افغانستان کے پچھواڑے واقع ہے۔ لہٰذا امریکی فوج اس ملک کو جغرافیائی سیاست کے حوالے سے نہایت اہم سمجھتی ہے اور اسے ہرگز خیرباد نہیں کہنا چاہتی۔

مسئلہ یہ ہے کہ امریکی فوج افغانستان میں اپنی تاریخ کی طویل ترین جنگ لڑنے کے باوجود طالبان کو شکست نہیں دے سکی۔ اس ناکامی کے باعث امریکا میں مختلف دانشور اور عوام بھی اپنے حکمران طبقے پر گرجتے برستے رہتے ہیں۔ اکثر صدر ٹرمپ پر شدید دباؤ پڑجاتا ہے کہ وہ افغانستان سے امریکی فوج واپس بلوالیں مگر امریکی جرنیل ایسا ہرگز نہیں چاہتے۔

افغانستان میں اپنی فوج ٹھہرانے کی خاطر امریکی جرنیلوں نے حال ہی میں نئی چال چلی ہے۔ وہ یہ کہ داعش کو افغان طالبان کے سامنے کھڑا کیا جائے۔ اس چال سے امریکی جرنیل کئی مفاد حاصل کرنا چاہتے ہیں۔ مثلاً یہ کہ دونوں گروہوں کی لڑائی سے طالبان کمزور ہوجائیں۔ دوم اس خانہ جنگی سے امریکی فوج کو افغانستان میں مذید قیام کا بہانہ مل جائے گا۔ امریکی فوج مسلسل یہ پروپیگنڈا کررہی ہے کہ اگر امریکا افغانستان سے رخصت ہوا، تو وہاں بستے جنگجو دوبارہ امریکی و یورپی مفادات کے خلاف سرگرم ہوجائیں گے اور امریکی عوام پر بھی حملے کریں گے۔

داعش یا امارات اسلامیہ کو عراق و شام میں شکست ہوچکی۔ اس شکست میں روس اور ایران نے اہم کردار ادا کیا۔ داعش میں ہزاروں غیر ملکی جنگجو بھی شامل تھے۔ اب خبریں ہیں کہ امریکی ہیلی کاپٹر عراق و شام سے ان غیر ملکی جنگجوؤں کو افغانستان لارہے ہیں۔ مدعا یہ ہے کہ اس مملکت کو داعش کا نیا ہیڈکوارٹر بنایا جاسکے۔عالم اسلام میں سرگرم جنگجوؤں کو اپنے مفادات کی خاطر استعمال کرنا امریکا نے وتیرہ بنالیا ہے۔ اس عمل کی باقاعد ابتدا سویت یونین کے خلاف افغان مجاہدین کی جنگ سے ہوئی۔ تب امریکا افغان مجاہدین اور القاعدہ جیسی جنگجو تنظیموں کو سرمایہ و اسلحہ فراہم کرتا رہا۔ جب 1989ء میں سویت فوج تھک ہار کر واپس گئی اور خصوصاً القاعدہ مقبوضہ کشمیر، چیچنیا، بوسنیا، فلسطین، فلپائن میں متحرک ہوئی تو امریکی اس کے مخالف بن گئے۔ وہ اپنے مفادات کو کسی قیمت پر زک پہنچتا نہیں دیکھ سکتے تھے۔

القاعدہ اور امریکی جرنیلوں کا ٹکراؤ بڑھا اور اس نے عالم اسلام اور مغرب کے کئی ممالک کو بھی اپنی لپیٹ میں لے لیا۔ آخر امریکا جدید ترین اسلحے اور جاسوسی و کھوج کی اعلیٰ صلاحیتوں کے باعث القاعدہ کو تباہ کرنے میں کامیاب رہا۔ لیکن 2013ء میں القاعدہ نے صدر شام بشارالاسد کے خلاف اعلان جنگ کیا، تو امریکی اس کے سرگرم جنگجوؤں کو سرمایہ و اسلحہ فراہم کرنے لگی۔ وجہ یہی کہ امریکا بشارالاسد کے خلاف تھا۔ اس مثال سے عیاں ہے کہ امریکی حکمران طبقہ اپنے مفادات پورے کرنے کی خاطر ہر قسم کی جائز و ناجائز سرگرمیاں اپنا سکتا ہے۔

جب لیبیا میں القاعدہ اور دیگر جنگجو گروہ صدر معمر قذافی کے خلاف سرگرم ہوئے، تو امریکا نے انہیں بھی سرمایہ و اسلحہ فراہم کیا۔ امریکی حکمران صدر قذافی سے نفرت کرتے تھے کیونکہ وہ خصوصاً افریقی ممالک کو امریکا اور دیگر مغربی طاقتوں کے خلاف ابھارتے تھے۔ امریکا اور فرانس کی مالی و عسکری مدد ہی سے جنگجو قذافی حکومت کا خاتمہ کرنے میں کامیاب ہوسکے۔آج امریکی جرنیل افغانستان میں ایک نئے خفیہ کھیل کی ابتدا کرچکے۔ اب امریکی چوری چھپے وہاں داعش کے بچے کھچے جنگجو لاکر انہیں سرمایہ و اسلحہ دے رہے ہیں تاکہ وہ ان کے مفادات پورے کرسکیں۔اکثر جنگجو سمجھتے ہیں کہ وہ ایک اہم نظریاتی یا مذہبی ذمے داری پوری کررہے ہیں۔ وہ یہ بات نہیں سمجھ رہے کہ امریکی جرنیل انہیں اپنے مقاصد کی خاطر استعمال کرتے ہیں۔

پاکستان تحریک طالبان کے بیشتر عناصر بھی داعش کا حصہ بن چکے۔ جب گیارہ سال قبل یہ تنظیم قائم ہوئی تب بہرحال وہ نظریاتی جنگ لڑرہی تھی۔ لیکن رفتہ رفتہ یہ تنظیم بھارت کی پراکسی یا خفیہ کٹھ پتلی بن گئی۔ اس نے پھر پاکستانی قوم اور سیکورٹی اداروں پر خوفناک حملے کیے۔ تاہم پاک فوج کی زبردست فوجی مہمات نے پاکستان تحریک طالبان کی کمر توڑ کر رکھی دی۔ چناں چہ اب تنظیم کے جنگجو امریکا و بھارت کی نئی پراکسی، داعش کا حصہ بن رہے ہیں۔روایتی طور پر پاکستان افغان طالبان سے قربت رکھتا ہے۔ اسی لیے داعش مملکت پاکستان کے خلاف بھی سرگرم ہوچکی۔ حال ہی میں خیبرپختونخواہ اور بلوچستان میں پاکستانیوں پر ہوئے بیشتر حملے داعش ہی نے مقامی دہشت گرد تنظیموں کی مدد سے کرائے۔ گویا پاک فوج اور پاکستانی قوم کے سامنے ایک نیا دشمن نمودار ہوچکا۔

افغان حکومت امریکی فوج کی کٹھ پتلی ہے، اس لیے وہ داعش کی راہ نہیں روک سکتی۔ چین، روس اور ایران بھی آگاہ ہیں کہ امریکا، بھارت اور افغان حکومت پر مشتمل ٹرائیکا اپنے مقاصد کے لیے داعش کو افغانستان میں طاقتور بنارہا ہے۔ چونکہ اس جنم لیتے دیو سے انہیں بھی خطرہ ہے، اس لیے وہ داعش سے نمٹنے کی خاطر پاکستان کی مدد کرنے کو تیار ہیں۔ اس سلسلے میں کچھ عرصہ قبل اسلام آباد میں چاروں ممالک کے انٹیلی جنس سربراہوں کا اجلاس ہوا جو ایک زبردست اور تاریخی واقعہ ہے۔ یہ عیاں کرتا ہے کہ بدلتی جغرافیائی سیاست کے باعث خطے میں نئی گریٹ گیم شروع ہوچکی۔پاکستان کے لیے اس نئے خفیہ کھیل میں فوائد مضمر ہیں اور خطرات بھی، جن پر پھر کبھی تفصیلی بات ہوگی۔اس گریٹ گیم کے خطرات سے بچاؤ کے لیے ضروری ہے کہ پاکستان پی آر ایس ایس۔1 جیسے مزید ریموٹ سینسنگ سیارے فضا میں بھجوائے۔ اس طرح وہ چوبیس گھنٹے اپنی مشرقی اور شمالی سرحدوں پر ہوشیاری سے اور چوکنے انداز میں نظر رکھ سکے گا۔

The post پی آر ایس ایس۔1؛ پاکستان کا پہلا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ appeared first on Urdu Khabrain.

from Urdu Khabrain https://ift.tt/2L3DnuY via Daily Khabrain

[jebandepourtoipetite]

پی آر ایس ایس۔1؛ پاکستان کا پہلا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ

پی آر ایس ایس۔1 سے خصوصاً پاکستانی سرحدوں کی نگرانی و جاسوسی کرنا بھی ممکن ہے فوٹو : فائل

الیکشن کی گہماگہمی میں پچھلے دنوں سامنے آئی ایک خوش خبری ماند سی پڑگئی، حالانکہ اسے نمایاں ہونا چاہیے تھا۔ ہمیں خوش خبریاں کم ہی ملتی ہیں اور پژمردہ کرنے والی ضرورت سے زیادہ۔ بہرحال اچھی خبر یہ ہے کہ 9 جولائی کو پاکستان کا پہلا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ یا مصنوعی سیارہ’’ پی آر ایس ایس۔1 ‘‘(PRSS-1) خلا میں کامیابی سے بھجوا دیا گیا۔ ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ مصنوعی سیاروں کی خاص قسم ہے۔ اس میں ایسے طاقتور کیمرے، ریڈار اور دیگر حساس آلات نصب ہوتے ہیں جن کی مدد سے زمین کے مناظر کی صاف شفاف یا ہائی ریزولیشن تصاویر لینا ممکن ہے۔دنیا میں چند ہی ممالک ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ کا کنٹرول رکھتے ہیں۔اب پاکستان بھی اس خصوصی کلب کا رکن بن چکا۔

ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ عسکری اور غیر عسکری، دونوں قسم کے مقاصد میں کام آتے ہیں۔ عسکری طور پر سیٹلائٹ سے حاصل کردہ تصاویر دشمن کی نگرانی کرنے اور اس پہ نظر رکھنے میں کام آتی ہیں۔ وہ ایک ملک کی فوج کو دشمن کی نقل و حرکت دیکھنے میں مدد دیتی نیز سرحدوں کی حفاظت کرتی ہیں۔ اگر کوئی بھی دشمن چوری چھپے سرحد پار کرے، تو تصاویر کے ذریعے اسے شناخت کرنا ممکن ہوتا ہے۔ جاسوسی و نگرانی کرانے کی صلاحیت رکھنے کے باعث ہی ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ ’’خلا میں آنکھ‘‘ بھی کہلاتے ہیں۔ اصطلاح میں انہیں ’’جاسوس سیٹلائٹ‘‘ کہا جاتا ہے۔غیر عسکری طور پہ اولیّں پاکستانی سیٹلائٹ وطن عزیز کے دوردراز علاقوں میں بسلسلہ قدرتی وسائل کی تلاش ارضیاتی سروے کرنے،قدرتی آفات پر نظر رکھنے ،زرعی تحقیق انجام دینے اور پاک چین اقتصادی راہداری کے منصوبے پایہ تکمیل تک پہنچانے میں  مدد دے گا۔

عالمی طاقتوں مثلاً امریکا، روس، چین نے بڑی تعداد میں ریموٹ سیسنگ سیٹلائٹ خلا میں چھوڑ رکھے ہیں حتیٰ کہ ہمارا پڑوسی بھارت بھی خلا میں تیرہ ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ رکھتا ہے۔ یہ مصنوعی سیارے عسکری اور غیر عسکری، دونوں لحاظ سے بھارتیوں کے کام آرہے ہیں۔ بھارت نے آخری ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ، کارٹوسیٹ 2 ای (Cartosat-2E) پچھلے سال جون میں چھوڑا تھا۔ بھارت کے سائنسی و تحقیقی ادارے مزید ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ تیار کررہے ہیں۔ مقصد یہ ہے کہ بھارتی فوج اپنی وسیع و عریض سرحدوں کی چوبیس گھنٹے نگرانی کرسکے۔

پاک فوج اپنی سرحدوں کی نگرانی و جاسوسی کی خاطر دوست ملک، چین کے ریموٹ سینسنگ سیاروں سے مدد لے رہی ہے۔ مگر ہمارے سیکورٹی اداروں کی خواہش تھی کہ پاکستان کے پاس اپنا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بھی ہونا چاہیے تاکہ وہ نگرانی و جاسوسی کی اہم سرگرمی میں خود مختار ہوسکیں۔ ہر کام میں دوسروں پر انحصار قومی سلامتی کو خطرہ میں ڈال سکتا ہے۔اسی لیے مئی 2016ء میں ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ تیار کرنے کے سلسلے میں پاکستان اور چین کے مابین ایک اہم معاہدہ ہوا۔ اس معاہدے کی رو سے چین کے قومی ادارے، چائنا اکیڈمی آف سپیس ٹیکنالوجی نے پاکستان کے لیے جدید ترین آلات سے مزین ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بنانے کی ہامی بھرلی۔ معاہدے کے تحت اس سیٹلائٹ کی ٹیکنالوجی بھی پاکستان کو منتقل ہونی تھی۔ یہی وجہ ہے پاکستان کے قومی خلائی ادارے، سپارکو کے ماہرین اور ہنرمندوں نے بھی پہلے پاکستانی ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ کی تیاری میں حصہ لیا۔ اسی لیے پی آر ایس ایس۔1 کی کامیابی سے تکمیل وطن عزیز کی سائنسی و تکنیکی تاریخ میں سنگ میل کا درجہ رکھتی ہے۔

سپارکو کے ماہرین نے پاک ٹیس۔1 اے (PakTES-1A) کے نام سے ایک چھوٹا تجرباتی سیٹلائٹ تیار کیا تھا۔ اسے بھی پی آر ایس ایس۔1 کے ساتھ شمال مغرب چین میں واقع جیکوان سیٹلائٹ لانچ سینٹر سے لانگ مارچ۔2 سی نامی راکٹ کے ذریعے خلا میں بھیجا گیا۔ یہ دونوں سیٹلائٹ اب اپنے متعین مدار میں گھوم رہے ہیں۔پاکستانی سائنس داں، انجینئر اور ہنرمند چاہتے تو اپنے طور پر بھی ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بناسکتے تھے۔ مگر یہ خطرہ موجود تھا کہ تجربے کی کمی کے باعث منصوبہ ناکام ہوجائے۔ یوں کروڑوں روپے ضائع ہوجاتے۔ اس خطرے سے بچنے کے لیے ہی ضروری سمجھا گیا کہ پاکستانی سائنس داں و انجینئر چینی ہنرمندوں کے ساتھ کام کرکے پہلے تجربہ و مہارت حاصل کرلیں۔ اس کے بعد وہ اپنے وسائل سے ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بنانے پر قادر ہوجاتے۔

پی آر ایس ایس۔1 بارہ سو کلو وزنی سیٹلائٹ ہے۔اب یہ 640 کلو میٹر کی بلندی پر فضا میںگھوم رہا ہے۔ اس کی تیاری پر چوبیس ارب چھبیس کروڑ روپے لاگت آئی۔ اس رقم کا ’’70 فیصد‘‘ سرمایہ چین نے فراہم کیا جو قسطوں کی صورت پاکستان کو لوٹانا ہے۔ یاد رہے، پاکستان اس قسم کا جدید ترین ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ کسی مغربی ملک مثلاً جرمنی یا فرانس سے خریدتا تو خریداری پر کم از کم پینتالیس ارب روپے خرچ ہوجاتے۔ پی آر ایس ایس۔1 سات برس تک پاکستان کی عسکری و غیر عسکری ضروریات پوری کرے گا۔

پی آر ایس ایس۔1 تین بنیادی آلات رکھتا ہے… پنچرو میٹک کیمرا(panchromatic)، ملٹی سپیکٹل کیمرا(multispectral) اور سینیتھک اپرچر ریڈار(synthetic aperture radar) ۔دونوں کیمرے ہائی ریزولیشن تصاویر اتارنے میں کام آتے ہیں۔ جبکہ ریڈار ان تصاویر کو دو یا تین سہ العبادی (dimensional) صورت دیتا ہے۔ زمینی اسٹیشن پر بیٹھا پی آر ایس ایس۔1 کو کنٹرول کرنے والا عملہ درج بالا آلات کے ذریعے پاکستان کے کسی بھی علاقے کی صاف شفاف تصاویر حاصل کرسکتا ہے۔

جیسا کہ بتایا گیا، پی آر ایس ایس۔1 سے خصوصاً پاکستانی سرحدوں کی نگرانی و جاسوسی کرنا بھی ممکن ہے۔آج دنیا بھر میں انٹیلی جنس یا شعبہ جاسوسی بہت ترقی یافتہ ہوچکا اور وہ کئی مرحلے یا تہیں رکھتا ہے۔ ایک مرحلہ سیٹلائٹ سے حاصل کردہ تصاویر اور دیگر ڈیٹا پر مشتمل ہے۔ اصطلاح میں جاسوسی کا یہ مرحلہ ’’تصویری انٹیلی جنس‘‘ (imaging intelligence) کہلاتا ہے۔ بھارت سمیت دیگر سپرپاورز ایسے ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ بھی تیار کرچکیں جن میں کیمرے نہیں صرف ریڈار نصب ہیں۔ یہ ریڈار زمین سے آنے والی مختلف برق مقناطیسی (الیکٹرومیگنیٹک) شعاعیں پکڑ کر تصویری ہیت بناتے ہیں۔

پاک افغان سرحد پر نظر

پی آر ایس ایس۔1 خصوصاً پاک افغان سرحد پر نظر رکھنے میں کام آئے گاتاکہ وہاں سے دہشت گرد پاکستان میں داخل ہوں تو فوراًنظروں میں آ جائیں۔یہ عمل دراصل بدلتی جیو پولیٹکس یا جغرافیائی سیاست سے تعلق رکھتا ہے۔ امریکی صدر ٹرمپ یہ نعرہ لگا کر اقتدار میں آئے تھے کہ وہ امریکا کی چھیڑی تمام جنگیں ختم کردیں گے، مگر وہ اپنا وعدہ پورا نہیں کرسکے۔ وجہ یہ کہ امریکی فوج ان پر حاوی ہوچکی۔امریکی جرنیل جغرافیائی اہمیت کے باعث افغانستان کو سونے کی چڑیا سمجھتے ہیں۔ اس مملکت کے ساتھ دو ایٹمی قوتوں (چین، پاکستان) کی سرحدیں لگتی ہیں۔ مستقبل کی ایٹمی قوت (ایران) بھی اس کی پڑوسی ہے۔دو اور ایٹمی قوتیں، روس اور بھارت بھی نزدیک ہی آباد ہیں۔ نیز قدرتی وسائل سے مالا مال وسطی ایشیا بھی افغانستان کے پچھواڑے واقع ہے۔ لہٰذا امریکی فوج اس ملک کو جغرافیائی سیاست کے حوالے سے نہایت اہم سمجھتی ہے اور اسے ہرگز خیرباد نہیں کہنا چاہتی۔

مسئلہ یہ ہے کہ امریکی فوج افغانستان میں اپنی تاریخ کی طویل ترین جنگ لڑنے کے باوجود طالبان کو شکست نہیں دے سکی۔ اس ناکامی کے باعث امریکا میں مختلف دانشور اور عوام بھی اپنے حکمران طبقے پر گرجتے برستے رہتے ہیں۔ اکثر صدر ٹرمپ پر شدید دباؤ پڑجاتا ہے کہ وہ افغانستان سے امریکی فوج واپس بلوالیں مگر امریکی جرنیل ایسا ہرگز نہیں چاہتے۔

افغانستان میں اپنی فوج ٹھہرانے کی خاطر امریکی جرنیلوں نے حال ہی میں نئی چال چلی ہے۔ وہ یہ کہ داعش کو افغان طالبان کے سامنے کھڑا کیا جائے۔ اس چال سے امریکی جرنیل کئی مفاد حاصل کرنا چاہتے ہیں۔ مثلاً یہ کہ دونوں گروہوں کی لڑائی سے طالبان کمزور ہوجائیں۔ دوم اس خانہ جنگی سے امریکی فوج کو افغانستان میں مذید قیام کا بہانہ مل جائے گا۔ امریکی فوج مسلسل یہ پروپیگنڈا کررہی ہے کہ اگر امریکا افغانستان سے رخصت ہوا، تو وہاں بستے جنگجو دوبارہ امریکی و یورپی مفادات کے خلاف سرگرم ہوجائیں گے اور امریکی عوام پر بھی حملے کریں گے۔

داعش یا امارات اسلامیہ کو عراق و شام میں شکست ہوچکی۔ اس شکست میں روس اور ایران نے اہم کردار ادا کیا۔ داعش میں ہزاروں غیر ملکی جنگجو بھی شامل تھے۔ اب خبریں ہیں کہ امریکی ہیلی کاپٹر عراق و شام سے ان غیر ملکی جنگجوؤں کو افغانستان لارہے ہیں۔ مدعا یہ ہے کہ اس مملکت کو داعش کا نیا ہیڈکوارٹر بنایا جاسکے۔عالم اسلام میں سرگرم جنگجوؤں کو اپنے مفادات کی خاطر استعمال کرنا امریکا نے وتیرہ بنالیا ہے۔ اس عمل کی باقاعد ابتدا سویت یونین کے خلاف افغان مجاہدین کی جنگ سے ہوئی۔ تب امریکا افغان مجاہدین اور القاعدہ جیسی جنگجو تنظیموں کو سرمایہ و اسلحہ فراہم کرتا رہا۔ جب 1989ء میں سویت فوج تھک ہار کر واپس گئی اور خصوصاً القاعدہ مقبوضہ کشمیر، چیچنیا، بوسنیا، فلسطین، فلپائن میں متحرک ہوئی تو امریکی اس کے مخالف بن گئے۔ وہ اپنے مفادات کو کسی قیمت پر زک پہنچتا نہیں دیکھ سکتے تھے۔

القاعدہ اور امریکی جرنیلوں کا ٹکراؤ بڑھا اور اس نے عالم اسلام اور مغرب کے کئی ممالک کو بھی اپنی لپیٹ میں لے لیا۔ آخر امریکا جدید ترین اسلحے اور جاسوسی و کھوج کی اعلیٰ صلاحیتوں کے باعث القاعدہ کو تباہ کرنے میں کامیاب رہا۔ لیکن 2013ء میں القاعدہ نے صدر شام بشارالاسد کے خلاف اعلان جنگ کیا، تو امریکی اس کے سرگرم جنگجوؤں کو سرمایہ و اسلحہ فراہم کرنے لگی۔ وجہ یہی کہ امریکا بشارالاسد کے خلاف تھا۔ اس مثال سے عیاں ہے کہ امریکی حکمران طبقہ اپنے مفادات پورے کرنے کی خاطر ہر قسم کی جائز و ناجائز سرگرمیاں اپنا سکتا ہے۔

جب لیبیا میں القاعدہ اور دیگر جنگجو گروہ صدر معمر قذافی کے خلاف سرگرم ہوئے، تو امریکا نے انہیں بھی سرمایہ و اسلحہ فراہم کیا۔ امریکی حکمران صدر قذافی سے نفرت کرتے تھے کیونکہ وہ خصوصاً افریقی ممالک کو امریکا اور دیگر مغربی طاقتوں کے خلاف ابھارتے تھے۔ امریکا اور فرانس کی مالی و عسکری مدد ہی سے جنگجو قذافی حکومت کا خاتمہ کرنے میں کامیاب ہوسکے۔آج امریکی جرنیل افغانستان میں ایک نئے خفیہ کھیل کی ابتدا کرچکے۔ اب امریکی چوری چھپے وہاں داعش کے بچے کھچے جنگجو لاکر انہیں سرمایہ و اسلحہ دے رہے ہیں تاکہ وہ ان کے مفادات پورے کرسکیں۔اکثر جنگجو سمجھتے ہیں کہ وہ ایک اہم نظریاتی یا مذہبی ذمے داری پوری کررہے ہیں۔ وہ یہ بات نہیں سمجھ رہے کہ امریکی جرنیل انہیں اپنے مقاصد کی خاطر استعمال کرتے ہیں۔

پاکستان تحریک طالبان کے بیشتر عناصر بھی داعش کا حصہ بن چکے۔ جب گیارہ سال قبل یہ تنظیم قائم ہوئی تب بہرحال وہ نظریاتی جنگ لڑرہی تھی۔ لیکن رفتہ رف��ہ یہ تنظیم بھارت کی پراکسی یا خفیہ کٹھ پتلی بن گئی۔ اس نے پھر پاکستانی قوم اور سیکورٹی اداروں پر خوفناک حملے کیے۔ تاہم پاک فوج کی زبردست فوجی مہمات نے پاکستان تحریک طالبان کی کمر توڑ کر رکھی دی۔ چناں چہ اب تنظیم کے جنگجو امریکا و بھارت کی نئی پراکسی، داعش کا حصہ بن رہے ہیں۔روایتی طور پر پاکستان افغان طالبان سے قربت رکھتا ہے۔ اسی لیے داعش مملکت پاکستان کے خلاف بھی سرگرم ہوچکی۔ حال ہی میں خیبرپختونخواہ اور بلوچستان میں پاکستانیوں پر ہوئے بیشتر حملے داعش ہی نے مقامی دہشت گرد تنظیموں کی مدد سے کرائے۔ گویا پاک فوج اور پاکستانی قوم کے سامنے ایک نیا دشمن نمودار ہوچکا۔

افغان حکومت امریکی فوج کی کٹھ پتلی ہے، اس لیے وہ داعش کی راہ نہیں روک سکتی۔ چین، روس اور ایران بھی آگاہ ہیں کہ امریکا، بھارت اور افغان حکومت پر مشتمل ٹرائیکا اپنے مقاصد کے لیے داعش کو افغانستان میں طاقتور بنارہا ہے۔ چونکہ اس جنم لیتے دیو سے انہیں بھی خطرہ ہے، اس لیے وہ داعش سے نمٹنے کی خاطر پاکستان کی مدد کرنے کو تیار ہیں۔ اس سلسلے میں کچھ عرصہ قبل اسلام آباد میں چاروں ممالک کے انٹیلی جنس سربراہوں کا اجلاس ہوا جو ایک زبردست اور تاریخی واقعہ ہے۔ یہ عیاں کرتا ہے کہ بدلتی جغرافیائی سیاست کے باعث خطے میں نئی گریٹ گیم شروع ہوچکی۔پاکستان کے لیے اس نئے خفیہ کھیل میں فوائد مضمر ہیں اور خطرات بھی، جن پر پھر کبھی تفصیلی بات ہوگی۔اس گریٹ گیم کے خطرات سے بچاؤ کے لیے ضروری ہے کہ پاکستان پی آر ایس ایس۔1 جیسے مزید ریموٹ سینسنگ سیارے فضا میں بھجوائے۔ اس طرح وہ چوبیس گھنٹے اپنی مشرقی اور شمالی سرحدوں پر ہوشیاری سے اور چوکنے انداز میں نظر رکھ سکے گا۔

The post پی آر ایس ایس۔1؛ پاکستان کا پہلا ریموٹ سینسنگ سیٹلائٹ appeared first on Urdu Khabrain.

from Urdu Khabrain https://ift.tt/2L3DnuY via