#دهرود | Explore Tumblr posts and blogs

sirafkhabar · 5 years ago

Text

بررسی پدیده شرجی،بادهای محلی و وضعیت رود خانه ها و چشمه های استان بوشهر

بررسی پدیده ی شرجی در استان بوشهر

از جنبه های مهم زیست اقلیم انسانی استان بوشهر، مساله ی شرجی و روند شدت آن در طول ماههای سال می باشد که حاصل تلفيق اثرات هوای گرم و مرطوب بوده. باد، تابش و ابرناکی نیز در میزان شدت یا تعدیل آن نقش مهمی ایفا می نماید.(شرجی،باد محلی و وضعیت رودخانه و چشمه بوشهر) هوای گرم و مرطوب غالبا ایجاد شرجی می کند که معمولا با افت توان فیزیکی و دماغی انسان همراه بوده و تأثیر آن در افرادی که دارای نارسایی گردش خون و یا عوارض گوناگون قلبی هستند، بیش از دیگران میباشد. تأثیر فیزیولوژیکی هوای مرطوب به درجه حرارت آن بستگی دارد و تحت شرایط حاد، تأثیر آن کاملا برعکس است. بدین معنا که حرارت های پایین تر از هوای مرطوب سردتر است تا هوایی که همان درجه حرارت را داراست، اما از رطوبت کمتری برخوردار است. از نظر فیزیولوژیکی علت ایجاد احساس دمازدگی (شرجی) در مرحله نخست، کاهش دفع گرمای مورد نیاز بدن است؛ به عبارت دیگر اختلال در تنظیم فیزیکی - شیمیایی بدن انسان، که بدان ��سیله ارگانیسم انسان قادر به سازش در مقابل تغییرات اقلیمی محیط می باشد، عامل اصلی احیای شرجی است. در حالی که عکس العمل انسان در مورد هوایی که دارای درجه حرارت کمتری است با افزایش تولید گرما توسط فرایندهای شیمیایی و فیزیکی مخصوص ذخیره گرما صورت می گیرد؛ این عکس العمل در مورد هوایی که در حال گرم شدن است با به کار افتادن تنظیم گرمایی فیزیکی و حتی الامکان با دفع بیشتر گرما از طریق هدایت فیزیکی (یا هدایت گرمایی) و تشعشع و تبخیر انجام میشود. به محض آن که حرارت هوای محیط بالاتر از حرارت متوسط بدن که ۳۷ درجه سانتیگراد است رسید، دفع گرما به هیچ عنوان نمی تواند از طریق موارد فوق انجام پذیرد، چون که بدن خود از طریق امواج گرمایی و هدایت فیزیکی از محیط انرژی دریافت نموده و گرمایی اضافی تولید می نماید و در این حالت تبخیر کارساز است که آن هم در صورتی عملی است که هوا از رطوبت اشباع نشده باشد. بنابراین در صورت وجود هوای اشباع شده و دمای حدود ۳۷ درجه سانتیگراد و یا بالاتر از آن، گرمای اضافی بدن به هیچ وجه نمی تواند دفع شده و عوارض گرمازدگی ظاهر می شود. بنابراین ایجاد احساس شرجی را می توان به عنوان اعلام خطر در مواقع اختلال در تنظیم حرارت و عدم سازی ارگانیسم انسان به تغییرات هیگروترمی اقلیم محیط تعبیر نمود.

بادهای محلی استان بوشهر

بادهای محلی در واقع قسمتی از همان توفانهای خلیج فارس هستند که در اثر اختلاف فشار بین بیابان گرم عربستان و ارتفاعات جنوب ایران زاگرس) در فصول مختلف پدید می آید. این بادها تقریبا در تمام سواحل خلیج فارس می وزد و در نقاط مختلف خلیج فارس و بنابه مقتضیات زمانی یعنی فصول وقوع آنها، به وجود می آید. تصورات ذهنی دریانوردان محلی و تأثیر این بادها در زندگی آنها و نوع استفاده ای که در گذشته از نیروی باد، روی دریانوردی و صید انجام میشد و خطرات ناشی از آن، نام هایی گوناگون را برای بادها آفریده است. این بادها هر کدام فصل وزش خاصی دارند (به عبارت دیگر موسمی هستند و همراه با علایمی همچون شکل ابرها، نوع رعد و برق، صاف یا کدر بودن آسمان، نزدیکی یا دوری افق دید افق) در اثر شرایط خاص جوی، جزر و مد شدید یا هوای بسیار آرام آرامش قبل از توفان) و... پدید می آیند. بسیاری از دریانوردان این علایم را به خوبی می شناسند و با پدید آمدن هر یک از این علامت ها یا همان زمان، به دریا نمی روند و یا با احتیاط به جانب آن حرکت می کنند. اسامی برخی از این بادها و زمان وقوع آنها به ترتیب ماه های سال به شرح زیر است:شرجی،باد محلی و وضعیت رودخانه و چشمه بوشهر ۱. باد پیرزن (بردالعجوز) یا شمال پیرزن: زمان شروع این باد حدود ۱۰ تا ۱۳ فروردین است. این باد چون در بهار و تا حدودی با شروع فصل گرم (جنوب ایران) می وزد، شدت چندانی ندارد و حتی برای صید هم بسیار مفید است. اما با وجود کمی شدت، تأثیر آن روی افراد کهنسال تا اندازهای منفی است. ۲. باد غیوب (غیوبی) یا ثریه: جهت این باد در منطقه بوشهر، غرب و شمال غربی است، زمان وقوع آن چهل روز بعد از عید سال است (به چهار باد هم معروف است.) ٣. باد شمال ترازو: باد نسبتا ملایمی است و تأثیر مهمی در صید ماهی دارد. زمان وزش آن تقریبا شصت و پنج روز بعد از عید سال است. ۴. باد شمال بارح: باد ملایمی است که معمولا زمان وزش آن هفتاد و پنج روز بعد از عید سال است و تا پانزده روز ادامه دارد. ۵. باد شمال چهارمین ستاره (هفت برادران) یا دب اکبر: باد خنک و ملایمی است که زمان وزش آن پانزده مرداد است. ۶. باد شمال یا هیل: باد خنک و ملایمی است، در خنکی هوا و صید ماهی تأثیر خوبی دارد و زمان وزش آن بیست مرداد است. باد شمال پنجمین ستاره (هفت برادران): که زمان وزش آن حدود ده شهریور است. ۰۸ باد شمال (بعه) یا ششمین ستاره (هفت برادران): باد نسبتا خنکی است که تأثیر زیادی در دگرگونی هوا دارد، معمولا زمان وزش آن بیست شهریور است. ۹. باد شمال سبعه یا هفتمین ستاره (هفت برادران): حدود هفت روز طول می کشد. چهل و هشت ساعت اولیه آن شدید و بعدا ملایم میشود. زمان وزش آن تقریبا یکم تا هفتم مهر ماه است. ذکر این نکته لازم است که حد فاصل اواخر شهریور تا مهرماه از نظر مردم استان بوشهر و حتی بسیاری از نقاط ایران، زمان طلوع ستاره سهیل است چون در این زمان هوا کم کم رو به خنکی می رود، آن را نسبت می دهند به ستاره سهیل و به همین جهت بادهای این موقع به «باد سهیلی» معروف است.) ۱۰. باد لچیزب (لکيذب) یا باد گول زن: این باد دارای علایم خاصی نیست و معمولا زمان وزش آن پانزدهم تا بیست و پنجم آبان ماه است. در این مدت به طور ناگهانی گردباد همراه با رعد و برق بسیار شدیدی میوزد و گاهی نزد دریانوردان به «دولاب» هم معروف است. ۱۱. باد لیمر یا لهیمار: به علت شدت و دگرگونی که در هوا ایجاد می کند به نوعی پایان فصل گرما و آغاز فصل سرما را نوید میدهد. زمان وزش این باد حدود پانزدهم تا بیستم آبان ماه توأم با رعد برق و طوفان شدید است. شدت اولیه این باد از چند دقیقه تا چندین ساعت است و تبعات آن چند روز ادامه دارد. شدت این باد گاهی روی خشکی به حدی است که باعث ایجاد خسارت های سنگین مادی می شود و پایه های برق را از جا می کند و درختان زیادی را نابود می کند. اگر در دریا به شدت بوزد، باعث ایجاد امواج بلندی می شود که تأثیر آن تا عمق دریا اثر می کند و گیاهان کف دریا را به سطح دریا می آورد و آب دریا را کاملا گل آلود می کند، اما پس از شدت اولیه آن شرایط بسیار ایده آلی برای صید ایجاد می کند. ۱۲. باد تریه باد: بسیار سرد و شدیدی است که زمان وزش آن ۲۰ دی ماه است. ۱۳. باد چهار چهار: باد سردی است اما شدت زیادی ندارد، این باد چند روز قبل و پس از چله زمستان می وزد. ۱۴. باد توبيه: آخرین باد مهم شمال سال باد توبيه است: زمان وزش این باد آخر بهمن ماه است، این باد سرد همراه با رعد و برق است. شدت و سردی این باد به حدی است که دریانوردان به نوعی توبه می کنند که در این موقع شمال سال به دریا بیایند !! شرجی،باد محلی و وضعیت رودخانه و چشمه بوشهر

وضعیت رودخانه های استان بوشهر

استان بوشهر به دلیل شرایط اقلیمی خاص خود، گرمی هوا، کمی بارش (مخصوصا نباریدن برف نبودن ارتفاعات بلند، قرار نگرفتن در مسیر بادهای باران آور و عدم جذب رطوبت کافی، تقریبا هیچ رودخانه مهم و دایمی از آن سرچشمه نمی گیرد. تمامی رودخانه های استان، از استان های همجوار فارس و کهکیلویه و بویراحمد سرچشمه می گیرند.

رودخانه های استان بوشهر از جهت آبدهی به دو بخش تقسیم میشوند:

مسیر رودخانه های استان بوشهر بخش اول، رودخانه هایی که تقریبا در تمام طول سال بسیار جریان دارند، هر چند که میزان آب آنها در تمام فصول سال یکسان نیست، اما رودخانه های دائمی محسوب می شوند. مانند رودخانه های موند (مند)، دالکی، شاپور و حله. بخش دوم، رودخانه هایی که فقط در برخی ماه های سال جاری هستند و در بعضی ماه های دیگر به کلی خشک میشوند (رودخانه های فصلی) مانند رودخانه های اهرم، شور گناوه، دره آبداری و رودخانه دره گپ.

الف) رودخانه های دائمی

- رودخانه موند (مند) رودخانه موند پر آب ترین رودخانه در استان بوشهر می باشد. این رودخانه از ارتفاعات شمال غربی شیراز «انار» و «خانی بک» سرچشمه گرفته و به نام «قره آغاج» به سوی جنوب شرقی سرازیر می شود. این رودخانه پس از عبور از مجاورت دشتهای کوار، خفر، کارزین، شرف خليل و لاغر و همچنین تلاقی رودخانه های شور جهرم و دار الميزان، وارد استان بوشهر می گردد. پل رود موند (مند) در شهرستان دشتی رودخانه های شور دهرم (ادامه رودخانه فیروزآباد و رودخانه دشت پلنگ) و باغان نیز در داخل استان بوشهر به این رودخانه پیوسته پس از گذشت از میان اراضی وسیع منطقه دشتی از طریق خور زیارت وارد خلیج فارس می شود. وسعت كل حوزه در محل تخلیه خلیج فارس حدود ۲۸۴۰۰ کیلومتر مربع است که بالغ بر ۱۵ درصد آن مشتمل بر زیر حوزه های رودخانه های دشت پلنگ، باغان، شنبه سنا و رود شور در استان بوشهر واقع شده است. آب رودخانه مند در ابتدا دارای کیفیت مناسبی می باشد، ولی پس از اختلاط با جریان های شاخه های شور به تدریج از کیفیت آن کاسته می شود، به طوری که در محل ورود به استان بوشهر کیفیت آن به حدی نازل است که حتی جهت آبیاری نیز غیرقابل استفاده می باشد. حوزههای مهمی که در محدوده استان بوشهر قرار داشته و جریان های سطحی آنها به رودخانه مند می پیوندند و عبارتند از: دشت پلنگ، باغان، سنا و رود شور و خورموج ۱. رودخانه دشت پلنگ: این رودخانه از ارتفاعات دهرود (کوههای بز پر) و در جنوب شرقی برازجان سرچشمه می گیرد و پس از تلاقی با شاخه بوشکان از دشت سرمک عبور نموده و با رودخانه شور دهرم (ادامه به رودخانه فیروز آباد) تلاقی میشود و سپس به رودخانه موند می ریزد. رودخانه دشت پلنگ دارای حوزه وسیعی است که مساحت آن به کمی بیش از سه هزار کیلومتر مربع میرسد و تقریبا کل حوزه ی آن در استان بوشهر قرار دارد. کیفیت آب رودخانه مناسب نبوده و میزان بهره برداری از آن ناچیز است. ۲. رودخانه باغان: این رودخانه با حوزه ای به وسعت ۷۷۰ کیلومتر مربع از ارتفاعات اراضی مناطق جم به نام (بیخو و سمرکان) سرچشمه می گیرد و ابتدا به نام «سرچشمه» و سپس «باغان» موسوم می گردد. رودخانه باغان پس از عبور از مجاورت روستای «باغان» به رودخانه موند می پیوندد. آب این رودخانه از کیفیت خوبی برخوردار است و نسبت به سایر منابع سطحی استان، بهترین کیفیت را دارا است. ٣. رودخانه سنا: یکی از حوزه های فرعی رودخانه موند حوزه سنا می باشد که جریان های سطحی آن از ارتفاعات لاور سرچشمه می گیرد. اهمیت این حوزه به دلیل دارا بودن جریان پایه است.شرجی،باد محلی و وضعیت رود خانه و چشمه بوشهر رودخانه دالکی - این رودخانه از دامنه ی جنوبی کوه «دشت ارژن» در ۴۸ کیلومتری غرب شیراز واقع در دهستان «کوهمره سرچشمه می گیرد و رو به سوی جنوب شرقی سرازیر می گردد. در جنوب روستای «برم زرد» (۴۲ کیلومتری جنوب غربی شیراز) با رودخانه «سرخون» مخلوط می شود و به نام رودخانه «جره» از طریق دره غربی کوه سلامتی رو به جنوبی متوجه می گردد و پس از طی دره جنوبی کوه «پاهيم» وارد دهستان «جره» از شهرستان کازرون می شود و به سوی غرب منحرف می گردد . در این دهستان با ریزابه های بزرگ و کوچک فراوانی از جمله رودخانه شیرین مخلوط می شود و رود «شور جره» تغییر نام میدهد و به سوی شمال غربی متوجه می گردد و به نام رودخانه «دالکی» به دهستان «کمارج» از شهرستان کازرون داخل می شود و پس از طی دره های پر پیچ و خم دهستان مزبور و مخلوط شدن با ریزابه ی بلند دیگری که آن نیز رود دالکی نام دارد، از طریق دهستان «شهر دالکی» به شهرستان برازجان وارد می شود و در ۱۷ کیلومتری شمال غربی برازجان در محل «دورودگاه» به رودخانه «شیرین» (شاپور) می پیوندند و رودخانه «حله» را تشکیل میدهد. به علت ورود چشمه های گوگردی فراوان به آب این رود در منطقه دالکی کیفیت آب آن نامناسب است، با وجود این برای آبیاری نخلستان های دشتستان به خصوص «سعدآباد» و «دالکی» از آب آن استفاده میشود. طول رودخانه دالکی ۱۷۰ کیلومتر است. بستر رودخانه دالکی رودخانه شاپور- این رودخانه از ارتفاعات ۴۰ کیلومتری جنوب شرقی کازرون و ۵۳ کیلومتری جنوب غربی شیراز واقع در دهستان «کوهمره» بنام «کوهرم سرخی و فامور» سرچشمه می گیرد و رو به سوی شمال غربی روان می شود. در ۱۴ کیلومتری شرق کازرون با رودخانه «حنا» مخلوط می شود و به نام رودخانه «سفید» از طریق دره شمال شرقی کوه «دوان» همچنان به سوی شمال غربی جریان می یابد و پس از آن که در ۱۷ کیلومتری شمال کازرون با رودخانه «تنگ شیب» مخلوط شد، به رودخانه «شاپور» تغییر نام میدهد و از طریق «تنگ چوگان» به دهستان «شاپور» وارد می شود. در این دهستان با ریزابه های فراوانی از جمله رود «شکستان» شكینان درهم می آمیزد و رو به سوی جنوب غربی به دهستان «خشت» از شهرستان کازرون وارد می گردد. در این دهستان به سوی غرب تغییر جهت داده و پس از عبور از دره شمالی کوه «پوزهی» (حسن کرچال) به دهستان «مزارعی» از شهرستان برازجان وارد می شود، در این دهستان با ریزابه های فراوانی که غالبا از شمال سرازیر شده اند، مخلوط می گردد و مرز میان دهستان های «مزارعی»، «شبانکاره» و «زیر راه» را تشکیل میدهد و به نام رودخانه «شیری« (شاپور) در ۱۷ کیلومتری شمال برازجان در محل «دورودگاه» به رودخانه دالکی مخلوط و به نام «حله» به خلیج فارس میریزد. طول رودخانه شاپور ۲۳۰ کیلومتر است ... رود حله - رود حله از پیوند دو رود دالکی و شاپور در «دورودگاه» تشکیل می شود. این رود در شمال شرقی روستای «گره بند» به دو شاخه شمالی و جنوبی تقسیم می شود که شاخه ی جنوبی، آب تالاب حله را تشکیل میدهد، تداخل آب شور و شیرین در این تالاب سبب شده است که انبوهی از گیاهان آبزی و حاشیه ای در منطقه مستقر شوند و محیطی مناسب برای زمستان گذاری پرندگان مهاجر به وجود آید. سرانجام این رودخانه بعد از عبور از نزدیکیهای روستاهای «محرزی»، «گوابين»، «فراکه» و «رمله» از طریق خور «حله» در ۱۲ کیلومتری شمال بندر بوشهر وارد خلیج فارس می شود.

رودخانه های فصلی

۱. رودخانه اهرم - این رودخانه با حوزه ای به وسعت یک هزار کیلومتر مربع در استان بوشهر و در شرق آن قرار دارد. این رودخانه از تلاقی دو شاخه اصلی رود «باهوش» و «رود شیرین» تشکیل شده و سپس وارد اراضی دشت اهرم می شود. از آب رودخانه اهرم برای آبیاری اراضی دشت اهرم استفاده میشود. ۲. رودخانه شور گناوه - این رودخانه با حوزه ای به وسعت حدود یک هزار کیلومتر مربع در مجاورت حوزه رودخانه شاپور قرار گرفته است. از ارتفاعات «بیدکرز» در جنوب سرچشمه گرفته سپس وارد استان بوشهر میشود. کیفیت آب این رودخانه قابل قبول نبوده و استفاده از آن بسیار کم است. ٣. رودخانه دره آبداری حوزه دره آبداری در شمال غربی بندر گناوه قرار دارد. وسعت آن در بالا دست محور شمالی- جنوبی و روستای «سیدمحمود» به ۸۶۰ کیلومتر مربع می رسد. کیفیت آب رودخانه در حد قابل قبول بوده اما بهره برداری از آن به علت سیلابی بودن رژیم رودخانه، امکان پذیر نیست. اما از آب آن می توان اراضی به نسبه مناسب اطراف شول را آبیاری کرد. ۴. رودخانه گپ - حوزه ی «دره گپ» بین دره «آبداری» و «شور» قرار گرفته است. وسعت آن در محل ورود به دشت ۴۰۰ کیلومتر مربع است. جریان های این رودخانه عموما سیلابی و فصلی است، کیفیت این رودخانه تا حدودی قابل قبول میباشد و برای کشاورزی به طور ناچیزی مناسب است.

چشمه های استان بوشهر

در استان بوشهر به علت ساختار زمین شناسی خاصی که دارد، منابع نسبتأ غنی از چشمه ها و آب های معدنی و زیرزمینی وجود دارد. آبهای معدنی استان شامل آبهای کلردار، گوگردی و کلرو سولفاته می باشند که هر کدام دارای خواص درمانی متفاوت و متنوعی هستند. مهمترین چشمه ها و آب معدنی های استان بوشهر عبارتند از: - آب گرم دالکی در ۱۸ کیلومتری شهر برازجان - آب گرم برازجان در ۱۲ کیلومتری جاده برازجان به کازرون - آب گرم خانیک در ۱ کیلومتری روستای خانیک برازجان - آب گرم اهرم در ۶۳ کیلومتری جاده بوشهر به بندرعباس - آب گرم میراحمد در ۷۷ کیلومتری جاده اهرم به خورموج - آب گرم قوچارک در ۵ کیلومتری جنوب غربی اهرم. - آب گرم نیکو در شمال خورموج و در مسیر جاده بوشهر - بندرعباس - آب گرم گنویه در کنار جاده خورموج - دیر و در حوالی روستای گنویه - آب گرم میانلو در شمال شهرستان کنگان Read the full article

#آبوهوایاستانبوشهر #بادهایمحلیاستانبوشهر #بادهایمحلیبوشهر #پدیدهشرجیدربوشهر #چشمههایآبگرمبوشهر #چشمههایاستانبوشهر #چشمههایطبیعیبوشهر #رودخانههایبوشهر #رودخانههایاستانبوشهر #شرجیدربوشهر

0 notes