stichtingleerkracht

[stichtingleerkracht]

En toen werden het échte collega's

Annette, laten we haar zo noemen, hoorde je zelden klagen over haar collega’s: het team was gezellig, ze kon goed met haar collega’s overweg en ze trof sommigen zelfs buiten schooltijd. Maar diezelfde Annette vond dat ze veel te zwaar werd belast met allerlei schoolinhoudelijke taken. Ze had de ‘pech’ dat ze alles even leuk vond en altijd bereid was om nieuwe theorieën uit te proberen. Dat gaf haar energie en het hoorde volgens haar gewoon bij haar functie als docent. Maar het was wel erg veel allemaal. Vooral omdat ze maar drie dagen per week op school werkte.

  Als leidinggevende heb ik hierover vaker met haar een gesprek gehad. We gingen gezamenlijk op zoek naar taakverlichting. Misschien kon ze iets minder werk op zich nemen? Misschien moest ze leren om ‘nee’ te zeggen? Maar Annette gaf terug dat ze het minderen van haar werkzaamheden als gemis zou ervaren. Ze wilde juist overal bij betrokken zijn. Ze wilde haar vakkennis bijhouden. Ze wilde haar lessen perfectioneren. We kwamen er niet uit.

En Annette draafde verder.

Haar collega’s hadden vaak profijt van Annette. Als zij nog aan het bedenken waren hoe iets op te pakken, of nog nadachten over de zin van de voorgestelde vernieuwing, dan kwam Annette al naar school met allerlei zelf verzonnen en uitgewerkte oefeningen voor in de klas. Of complete lessen waarin delen van de vernieuwing al waren opgenomen. Zij deelde die kennis graag met haar collega’s. Die konden hun handen open houden en Annette voorzag ze van materiaal.

Zo gebeurde het ook toen haar vakgroep met een geheel nieuwe methode ging werken. Het goede van die methode was dat er veel door de school zelf moest worden uitgewerkt waardoor de lessen goed afgestemd konden worden op de leerlingen die onze school bemanden.

En toen gingen we met stichting LeerKRACHT in zee.

Het team vroeg zich nog wel af of het niet veel te druk ging worden, maar ze gingen aan de slag. Eén van hun interventies is de gezamenlijke lesvoorbereiding. Annette gaf direct aan, toen ze hiervan hoorde, dat zij graag samen met haar vakgroep een LeerKRACHT groep wilde worden. Dat was uiteraard geen probleem. Al binnen een paar weken was de manier van werken binnen die vakgroep totaal omgeslagen. Onder leiding van Annette werd bepaald welke materie er voor de komende periode uitgewerkt moest worden en wie wat deed. De vakgroepleden maakten afspraken wanneer iemand een eerste versie klaar moest hebben. Die versie werd dan door de hele vakgroep bekeken en becommentarieerd. Vervolgens ging de maker er weer mee aan de slag. De vakgroep bruiste van activiteiten. Alle docenten deden even enthousiast mee. Paradoxaal genoeg voelde het voor de docenten niet als meer werk terwijl het dat feitelijk wel was. In plaats van de handen open houden moesten ze nu de handen uit de mouwen steken. Maar het in gezamenlijkheid gestalte geven van materiaal leverde veel plezier, energie en nieuwe inzichten op.

En Annette? Die voelde ineens veel minder last op haar schouders drukken. Ze verzuchtte dan ook: Dit had veel eerder moeten gebeuren. Nu werken we pas als échte collega’s met elkaar.

Mooi. In gedachten stuur ik een bedankje naar mijn vroegere lerares Nederlands zuster Marie-Antoinette, die altijd zei:

Liefde vindt altijd tijd

  Bonita Smits Schoolleider voormalig Westburg College,  Amsterdam

[stichtingleerkracht]

Een sigaar uit eigen doos

Ik werk nu 25 jaar in het onderwijs en heb in mijn loopbaan al heel wat na- en bijscholing gezien. Meestal was ik daar niet heel erg enthousiast over. Het HML heeft dit jaar meegedaan aan leerKRACHT. In eerste instantie denk je bij leerKRACHT dat dit wederom een 'goedkope' manier is om het onderwijs te verbeteren. Het gaat niet over klassengrootte, lesmateriaal, ICT of extra hulp. Zou dit een truc zijn om op een 'slimme' manier de problemen in het onderwijs het hoofd te bieden?

Ik bedoel maar, als je uiteindelijk alles zelf moet bedenken en uitvoeren wat er nodig is om je onderwijs te verbeteren heb je dan zoiets als leerKRACHT nodig? Dat kunnen we dan toch zelf ook wel bedenken? Dus waar gaat het dan over?

Waarschijnlijk komt er van ideeën voor verbetering, normaal gesproken, weinig terecht. In de waan van alle dag prutselen we doorgaans maar door op de ingeslagen weg, de normale gang van zaken en dan kan je nog best denken dat je goed bezig bent.

Het idee achter leerKRACHT is dat ‘goed’ niet goed genoeg is. Het moet beter. Elke dag een beetje beter, zeg maar. Volgens de informatie in de podcast over leerKRACHT gaat het om scholen die, op zich, al goed zijn maar die beter willen. Whiteboardsessies, lesbezoeken en samen lessen voorbereiden zouden moeten leiden tot een cultuurverandering. De vraag is dan of dat werkt.

Er zijn een aantal factoren die kunnen bijdragen aan het succes van leerKRACHT. Juist het idee dat het niet zoveel zin heeft om professionals de les te lezen is goed. Het idee dat docenten in staat moeten worden geacht om zelf handen en voeten te geven aan verbetering van hun eigen onderwijs is geniaal. Natuurlijk, wie anders? Wie kan mij iets leren?:-)

Daarnaast zijn het je collega’s waarmee je aan de slag moet. Het gaat over dezelfde school, dezelfde leerlingen en waarschijnlijk kan je van elkaar nog heel wat leren. Dat kan natuurlijk altijd al… maar kwam ’t daar dan ooit van? Ik vind het mooi. Je zult als docent natuurlijk altijd proberen bij te dragen aan verbetering van het onderwijs. Als je dat samen met je collega’s kan doen in een cultuur waarbij er ruimte is voor experimenteren, uitwisselen, enthousiasme en waardering waarom zou je dat dan niet doen?

Bij ons op het HML zijn wij als team 1 gestart in september. Wij hebben ons vooral bezig gehouden met HAVO-didactiek en motivatie. Ik ben daar heel tevreden over. Het is zo leuk om met collega's te werken aan je onderwijs: wat wil je, hoe kun je je onderwijs verbeteren, wat houdt leerlingen bezig?

’t Is dan wel een sigaar uit eigen doos, maar dat kan nog best lekker zijn.:-)

  Willem van Ravenstein Wiskundeleraar op het Haags Montessori Lyceum (HML)

Dit blog is oorspronkelijk gepubliceerd op Wiswijzer.

[stichtingleerkracht]

leerKRACHT op basisschool Rivierenwijk Deventer

De werkwijze van Stichting leerKRACHT is het beste wat ik in mijn carrière als schoolleider ben tegen gekomen. Ik heb er altijd sterk voor gekozen om onderwijskundig leider te zijn. Mijn grootste uitdaging daarin was altijd: “Hoe maak ik mensen verantwoordelijk voor hun eigen ontwikkeling, maar ook voor de schoolontwikkeling?”

  Ik heb altijd veel tijd gestoken in lesbezoeken, nagesprekken en coaching van leerkrachten. Op Basschool Rivierenwijk hadden we daar de laatste jaren een behoorlijke frequentie in. Leerkrachten werden twee keer per maand bezocht door de intern begeleiders, de directeur en soms door een externe organisatie die we hadden ingehuurd  voor onderwijsverbetering. De laatste jaren vroegen we voorafgaand aan de bezoeken een leervraag. Waarschijnlijk was dit proces te topdown, want het was heel moeilijk om leervragen te genereren.

In april 2013 kwam ik via mijn netwerk in contact met Stichting leerKRACHT en McKinsey. De eerste sessie deed me beseffen dat dit wel eens een enorme ommekeer kon betekenen in de samenwerking tussen collega’s en de versterking van onze schoolontwikkeling. Tegelijkertijd besefte ik dat dit het juiste moment was. We hadden vier jaar met een externe organisatie gewerkt aan onderwijsverbetering en er lag volgens mij een stevig fundament. Ik heb vervolgens het team meegenomen in mijn enthousiasme en hen voorgehouden dat ik veel vertrouwen had in hun capaciteiten en dat dit het juiste moment was om te kantelen van de externe begeleiding naar het aanboren van de interne deskundigheid via de systematiek van stichting leerKRACHT.

In het begin van het schooljaar 2013-2014 was er direct een enthousiaste groep die mee wilde op bootcamp. Direct daarna zijn we gestart in de bovenbouw met 5 groepen en 8 collega’s. Eigenlijk overtrof het mijn verwachtingen. Van meet af aan zag ik dat mensen door bij elkaar op lesbezoek te gaan en door samen lessen voor te bereiden, zich veel meer verantwoordelijk gingen voelen voor de verbetering. Ik had daar niet direct een concreet antwoord op, maar ik zag in ieder geval dat er een vibe van samenwerking, plezier en saamhorigheid door de school ging. De verklaring van het succes is: verbetering gaat heel snel. Wat ik vandaag bij mijn collega zie, kan ik morgen in mijn eigen groep gebruiken.

De twee volgende groepen (onder- en middenbouw) wilden niet wachten totdat de eerste acht weken waren afgelopen zodat de volgend golf kon starten. Het enthousiasme van de bovenbouw was zo aanstekelijk, dat zij bij mij aandrongen om zo snel mogelijk te starten.

Inmiddels is leerKRACHT een natuurlijk onderdeel van de school geworden. Iedere week worden in alle bouwen en het MT bordsessies gehouden, iedere leerkracht gaat één keer per week op lesbezoek en ontvangt een collega in de les, en lessen worden gezamenlijk voorbereid.

Het effect: - Collega’s geven aan dat zij de samenwerking hoger zijn gaan waarderen - We zijn echt een lerende organisatie te worden - Het begint er op te lijken dat mijn rol als leidinggevend een andere aan het worden is.

Ton Plagman Directeur Basisschool Rivierenwijk in Deventer

Op de foto zie je dat ook de nieuwbouw van de school in ontwikkeling is.

[stichtingleerkracht]

Louis-KRACHT

“Bijzonder dat, ondanks de hectiek van het schooljaar, zoveel mensen deze bijeenkomst van leerKRACHT willen bijwonen.”  Hiermee opent Bert Wiltink, interim-directeur van OBS Hannie Schaft, de feestpizza van 19 juni. Aan het einde van het schooljaar staan leraren normaal gesproken niet in de rij voor een bijscholingsavond. Maar voor de afsluitende bijeenkomst van leerKRACHT maken zij graag een uitzondering.

Op deze feestpizzasessie gaan de leraren vlak voor hun vakantie nog één keer serieus en enthousiast aan de slag. Dit keer staat het jaarbord centraal. Op dit bord stellen de lerarenteams hun doelen vast voor het komende schooljaar, zodat zij ook na de zomer weer aan de slag kunnen gaan volgens de methode van leerKRACHT. Dat na een jaar van hard werken aan professionalisering de bordsessies hun neus nog niet uit komen is een raadsel. Maar Bert Wiltink heeft hier wel een theorie over:

  “LeerKRACHT, het doet iets met jezelf en met je team. Er is soms niet zoveel nodig om een beetje een redelijk team in een flow te brengen… Kijk naar het WK. Het Nederlands voetbal zit in het slob, we doen Europees niet meer mee, onze competitie wordt wel de Mickey Mouse-competitie genoemd. Spanje, Italië, Engeland, Frankrijk, daar gebeurt het. En dan is er ineens een WK en komt zo’n matig team ineens in een flow!!!

Wat is het geheim? Ik denk dat je kunt spreken van de zogenaamde Louis-KRACHT….

Waarom is Nederland een ronde verder?? In de eerste plaats zit er een goede leider… . Eén die gelooft in zijn jongens en dat krijgt ie terug (zie van Persie maar ook die jonge gasten). Ten tweede zitten er een paar jongens in het elftal die het hele team op sleeptouw nemen… . Voortrekkers. Niet ieder is gelijk, maar hoe mooi als er aanstekelijk enthousiasme in een team is. Dus ook  als het even tegen zit- Australië- slepen ze elkaar er door heen… Niet de moed verliezen!! Doorgaan… . Daarnaast wordt op een positieve manier feedback gegeven op elkaar en is er geen sprake van afzeikerij….. Die oude rotten die trots zij op de jonge jongens!! Ik hoorde Robben met trots spreken over die jonge gasten van net 21 die het zo geweldig deden. En last but not least er wordt samen gewerkt … gun ook de ander een doelpunt. Zelfs Robben speelt tegenwoordig over (soms).

Nou , als deze dingen er zijn, is er wat te vieren samen. Kijk terug op wat goed was en bouw verder met elkaar naar een professioneel team!!!"

  Het is wel duidelijk: op OBS Hannie Schaft zal geen leraar buiten spel staan. Dat is nog eens een mooie gedachte om het schooljaar mee af te sluiten. Prettige wedstrijd!

  Met dank aan Bert Wiltink

[stichtingleerkracht]

Het geheim van de coach en de duct tape

Sinds de oprichting van Stichting leerKRACHT ben ik nauw betrokken geweest bij de diverse onderdelen.  Als Expertcoach  heb ik verschillende scholen en hun teams begeleid. In het eerste jaar vanuit de pilot, waarbij ik samen met leerkrachten, schoolleiders en de collega’s van Stichting leerKRACHT, op zoek ben gegaan naar de juiste invulling van het programma en de passende ritmiek. In het tweede jaar ben ik betrokken geweest bij de opschaling van deelnemende scholen in regio Zaandam en in 2014 in Groningen. Sinds kort ben ik toegetreden tot de Adviesraad van Stichting leerKRACHT omdat ik, naast mijn bekende kritische blik, de Stichting een zeer warm hart toedraag.

  Genieten doe ik als expertcoach van de vele gesprekken met leraren en schoolleiders. Vooral het eerste echte start- en kennismakingsgesprek na de informatiebijeenkomsten blijft me vaak bij. Dit vindt meestal plaats met alleen de schoolleider en de locatieleider.

Mooie gesprekken zijn het, over de stip op de horizon, de visie, de transformatie die de scholen graag in gang willen gaan zetten. Goed ook dat de schoolleider het helder  voor ogen heeft. Prachtig wanneer het ook de gedeelde visie van het team is die aansluit bij de leerlingen en de schoolomgeving. Ook daar hebben we het over in zo 'n gesprek. Vervolgens 'Wat verwacht je dan als schoolleider van het team?' en 'Wat zijn dan de wezenlijke punten van ontwikkeling of verandering?' en ook 'Wat hebben zij nodig van elkaar en van jou als schoolleider?' Allemaal zinvolle aspecten. Het beeld dat dan geschetst wordt is ongeveer het plaatje van een professionele leergemeenschap: Leren van en met elkaar, iedere dag een stapje beter. Helemaal des leerKRACHT.

Na anderhalf uur rond ik dit stuk van het gesprek af met de laatste, doch zeker niet mijn minst belangrijke vraag: 'En… (lange tijd bewuste stilte) … waar mag ik jou als schoolleider dan op coachen?'. Voor mij als Expert-coach is dit het mooiste moment in het gesprek. Dan gebeurt er namelijk iets. Als je mensen zou kunnen ZIEN denken, dan aanschouw ik op dat moment het prototype 'denkhoofd'. Vervolgens breekt het ijs en ons gesprek krijgt een wezenlijk verdiepende wending: de beoogde transformatie in relatie tot leiderschapsstijlen. Immers, bij een professionele leergemeenschap past een leiderschapsstijl vanuit een coachende houding, faciliteren, rolmodel en ondersteunen.

Mijn laatste drie gesprekken leverden alle drie het volgende antwoord op: 'Op mijn handen leren zitten! En dat is nog niet zo gemakkelijk.'

Tja daar ben ik coach voor... en in noodgevallen hebben we altijd nog de duct tape!

  Angèle van der Star MEL Expert-coach Stichting LeerKRACHT Adviesraad Stichting leerKRACHT namens AOb

[stichtingleerkracht]

[stichtingleerkracht]