realestateglory

[realestateglory]

Ile trzeba mieć na trzypokojowe mieszkania od dewelopera

W jakich cenach są najtańsze trójki w nowych projektach mieszkaniowych? Jaki mają metraż? W których inwestycjach je kupimy? Czy płacąc z góry gotówką można liczyć na rabat? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Tomasz Kaleta, dyrektor zarządzający ds. sprzedaży i marketingu w Develii

Obecnie najtańsze mieszkania trzypokojowe można nabyć w gdańskich projektach, takich jak Szmaragdowy Park czy Południe Vita. Ich cena zaczyna się od około 500 tys. złotych, a metraż waha się od 50 mkw. do 64 mkw. Są to projekty w realizacji, a kolejne wpłaty są dokonywane zgodnie z postępem prac budowlanych.

Agnieszka Majkusiak, dyrektor ds. sprzedaży Atal

W inwestycji Źródlana Residence w Piotrkowie Trybunalskim mamy w sprzedaży mieszkanie trzypokojowe o powierzchni 48 mkw. w cenie364 396 zł. W Redzie w projekcie Niebieski Bursztyn dostępny jest lokal z trzema pokojami o metrażu 53 mkw. w kwocie 462 162 zł. W poznańskim osiedlu Naramowice Odnova można nabyć trójkę wielkości 47 mkw. za 491 tys. zł. Trzypokojowe mieszkanie w Panoramie Reden w Chorzowie oferujemy w cenie 491 689 zł. W projekcie Nowe Miasto Polesie w Łodzi w ofercie jest lokal o powierzchni 57 mkw. za 502 276 zł.

Na tle rynku utrzymujemy atrakcyjny stosunek jakości i lokalizacji oferowanych mieszkań do ich cen za metr kw., co potwierdzają opinie klientów. Nasza polityka rabatowa jest dość konserwatywna i uwzględnia aktualne czynniki kosztowe, np. wzrost płac i stawek za grunty oraz wykonawstwo. Narzędzia promocyjne, jakie stosujemy, to przede wszystkim elastyczne harmonogramy płatności, dostosowane do potrzeb klienta oraz korzyści pozamieszkaniowe. W przypadku inwestycji będącej w trakcie realizacji płatności następują zgodnie z harmonogramem. Deweloper nie dysponuje środkami z wcześniejszych wpłat, są one zablokowane na rachunkach powierniczych do momentu osiągnięcia w projekcie odpowiedniej fazy budowy.

Agata Zambrzycka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu w Aurec Home

Projektujemy osiedla z myślą o zróżnicowanych potrzebach klientów, oferując szeroki wybór mieszkań dostosowanych do różnych preferencji i wymagań. Nasze inwestycje realizujemy w zielonych dzielnicach Warszawy, takich jak Włochy, Ursus i Białołęka, gdzie dostępne są lokale o różnych metrażach, w tym przestronne i funkcjonalne mieszkania trzypokojowe.

Ceny „trójek” zależą od lokalizacji i konkretnej inwestycji. W Miasteczku Jutrzenki - Dzielnica Lawendy zaczynają się od 13 750 zł za metr kwadratowy, a w Fabrica Ursus od 13 367 zł. Warto także zwrócić uwagę na położenie mieszkania w budynku, które wpływa na widok z okien, ilość naturalnego światła oraz poziom hałasu. Mieszkania na parterze, nad wjazdami do garaży lub blisko wejść do klatek schodowych są zazwyczaj tańsze. Klienci, którzy zdecydują się na zakup lokalu za gotówkę, mogą liczyć na rabat.

Magdalena Gosk, Sales Leader BPI Real Estate Poland

Mieszkania trzypokojowe w naszej ofercie cieszą się dużym zainteresowaniem klientów, szczególnie w ukończonych już projektach: Bernadovo, Czysta4 i Panoramiqa, w których mieszkania są gotowe do odbioru. Ten typ lokali jest aktualnie dostępny w ofercie inwestycji Bernadovo w Gdyni, Czysta4 we Wrocławiu, Cavallia i Panoramiqa w Poznaniu. Ceny i powierzchnia tych mieszkań różnią się w zależności od projektu. Wynoszą od około 10 500 zł/ mkw. w projekcie Panoramiqa do 20 300 zł/mkw. w inwestycji Bernadovo. Średni metraż to około 68 mkw. Dla naszych klientów, niezależnie od wybranej formy, płatności przewidujemy różnorodne oferty specjalne i rabaty.

Agnieszka Gajdzik-Wilgos, menadżer ds. sprzedaży Ronson Development

W naszych inwestycjach najmniejsze mieszkania trzypokojowe dostępne są w cenach od 436 tys. zł, za mieszkanie o powierzchni 46 mkw. w inwestycji Nowa Północ w Szczecinie. W Nowych Warzymicach w Poznaniu można kupić lokal o metrażu 67 mkw. za 710 tys. zł.

W inwestycji Grunwald Między Drzewami II mieszkanie wielkości 52 mkw. kosztuje 612 tys. zł. We Wrocławiu, w projekcie Viva III za lokal o metrażu 50 mkw. trzeba zapłacić 639 tys. zł.

W Warszawie, w Mieście Moim 58 mkw. to koszt 781 tys. zł. W Ursusie Centralnym mieszkanie 56 metrowe kosztuje 835 tys. zł, a w inwestycji Zielono Mi za 62 mkw. jest w cenie 1,055 mln zł.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami od klientów nie możemy przyjąć wpłaty większej niż odpowiadająca zaawansowaniu prac budowlanych. Harmonogram płatności jest ustalany w zależności od postępów projektu, a sposób finansowania, czy to kredytem, czy gotówką nie wpływa na możliwość uzyskania rabatu.

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg

Ciekawe oferty mieszkań trzypokojowych mamy w większości inwestycji w Warszawie, przykładowo w osiedlu Jutrzenki 92. W Gdańsku w projektach Rosa Residence i Przystanek Tarnogaj, a w Poznaniu – Początek Piątkowo i Stacja Jeżyce. Często w promocji mamy garaż w cenie lub inne atrakcyjne okazje. Ceny wahają się w zależności od lokalizacji od 620 tys. zł do 800 tys. zł.

Michał Witkowski, dyrektor ds. sprzedaży Lokum Deweloper

Trzypokojowe mieszkania to najczęściej wybór rodzin z dziećmi lub tych, którzy planują powiększyć rodzinę. Obecnie takie nieruchomości oferujemy w Sobótce i trzech inwestycjach we Wrocławiu. Na osiedlu Lokum Porto, łączącym w sobie zalety życia w centrum miasta z możliwością relaksu w otoczeniu natury, dysponujemy trzypokojowymi lokalami o metrażu od 52,58 mkw. do 72,03 mkw., których ceny zaczynają się od 799 000 zł.

Na naszym zielonym osiedlu-ogrodzie Lokum Verde, położonym na zacisznym Zakrzowie, oferujemy trzypokojowe mieszkania od 49,68 do 66,16 mkw., które można nabyć w cenie od 639 000 zł. Kolejną opcją dla osób szukających takiej nieruchomości jest oferta nowoczesnego osiedla Lokum la Vida, zlokalizowanego na wrocławskich Sołtysowicach, z dogodnym dostępem do rozbudowanej infrastruktury miejskiej i terenów zielonych. Tutaj w naszej ofercie są trzypokojowe mieszkania od 48,76 do 64,71 mkw. Lokal z tego segmentu można kupić za 714 000 zł. Mamy także propozycję dla tych, którzy chcą zamieszkać w wyjątkowej lokalizacji – na kameralnym osiedlu Lokum Monte z prywatną strefą wellness, usytuowanym w malowniczym otoczeniu Ślężańskiego Parku Krajobrazowego. Tu najtańsze mieszkanie trzypokojowe – dwupoziomowe o metrażu 70,44 mkw., z przestronną antresolą (20,53 mkw.), kosztuje 889 000 zł. Warto dodać, że w tej cenie zawarta jest usługa wykończenia w naszym programie Lokum pod klucz.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

W tej chwili mamy promocję w dwóch inwestycjach. W projekcie Moja Północna na warszawskim Tarchominie najniższą cenę za mkw. - 12 400 zł ma mieszkanie czteropokojowe o powierzchni 91 mkw. W inwestycji Wolne Miasto w Gdańsku, w najniższej cenie za mkw. - 10 300 zł można kupić czteropokojowe mieszkanie o metrażu 83 mkw.

Marek Starzyński, dyrektor sprzedaży w Okam Capital

W aktualnie realizowanych inwestycjach posiadamy w ofercie mieszkania trzypokojowe. W łódzkim projekcie NOW trzypokojowy lokal o powierzchni 78 mkw. kosztuje 10 tys. zł/mkw. W warszawskim Cityflow mieszkanie o metrażu 54 mkw. można zakupić za 19 350 zł/mkw., a w katowickim Inspire – za mieszkanie wielkości około 60 mkw. – ponad 12 tys. zł/mkw. Klienci mogą skorzystać z oferty specjalnej na zakup lokali w inwestycji NOW – mieszkania w cenie od 350 tys. zł.

Piotr Rojek, Kierownik Biura Obsługi Klientów Megapolis   Ceny naszych mieszkań uzależnione są od wielu różnych czynników, związanych m.in.: usytuowaniem względem stron świata, układem mieszkań oraz lokalizacją samej inwestycji. W portfolio naszej firmy znajdują się mieszkania w różnych rejonach miast, zarówno bliżej, jak i dalej od ich centrów, dlatego ceny za metr kwadratowy znacznie się od siebie różnią. W portfolio mamy mieszkania w różnych rejonach miast, zarówno bliżej, jak i dalej od ich centrów, dlatego ceny za metr kwadratowy są zróżnicowane.

Trójki to zazwyczaj mieszkania w metrażu od 49 mkw. do 53 mkw. Nasze obecne inwestycje to m.in.: największe, zlokalizowane na północy Krakowa Osiedle OZON, przy ul. Banacha oraz mniejsze osiedle LINK Bunscha na krakowskim Ruczaju, przy ul. Bunscha. Z inwestycji, których realizację planujemy w najbliższym czasie, warto wymienić osiedle przy ul. Lindego, w rejonie krakowskich Bronowic. Zawsze jesteśmy otwarci na rozmowę i z każdym klientem indywidualnie ustalamy warunki handlowe zakupu mieszkania. Zapewniamy kompleksową obsługę, zarówno procesu kredytowego związanego z zakupem mieszkania, jak i gwarancję niezmienności ceny. Jeśli zatem klient planuje wziąć kredyt, ma pewność, że cena z umowy rezerwacyjnej nie wzrośnie. Z kolei klienci, którzy dysponują gotówką potrzebną na zakup mieszkania, mogą również liczyć na preferencyjne warunki umowy.

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment

Jako deweloper gruntowy nie oferujemy sprzedaży mieszkań. W przygotowywanych projektach, jak Madalińskiego w Gdańsku planujemy mieszkania trzypokojowe z optymalną powierzchnią dla przyszłych mieszkańców. We wrześniu sprzedaliśmy grunt z pozwoleniem na budowę przy tej samej ulicy i można spodziewać się wprowadzenia mieszkań do sprzedaży w najbliższych tygodniach, gdzie w strukturze były również mieszkania trzypokojowe.

DOMPRESS

[realestateglory]

Czy rządowy Portal DOM z cenami mieszkań okaże się użyteczny dla nabywców

Projekt nowelizacji ustawy deweloperskiej przewiduje stworzenie Portalu DOM, który ma zwiększyć przejrzystość rynku m.in. w zakresie cen transakcyjnych mieszkań z pierwszej i drugiej ręki. Jak oceniają ten pomysł deweloperzy? W jakim stopniu portal może rzeczywiście pomóc kupującym? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Tomasz Kaleta, dyrektor zarządzający ds. sprzedaży i marketingu w Develii

Dopóki nie poznamy szczegółów dotyczących Portalu DOM, w tym jego konstrukcji, a przede wszystkim jakości danych i sposobu ich prezentacji, trudno jednoznacznie wypowiedzieć się na jego temat. Zgodnie z założeniami, portal ma prezentować odpowiednio zagregowane informacje statystyczne dotyczące cen transakcyjnych nieruchomości mieszkaniowych, uniemożliwiające jednak identyfikację szczegółów konkretnych transakcji. Tego typu dane kwartalne dla poszczególnych miast publikuje już m.in. NBP.

Łatwiejszy dostęp do danych z pewnością będzie pomocny nie tylko dla kupujących, ale również dla deweloperów. Nie sądzę jednak, aby sama dostępność tych danych miała wpływ na obniżenie cen mieszkań. Ceny nieruchomości są zmienne i zależne od rynku, a proces zakupu od momentu rezerwacji mieszkania, podczas której cena zostaje „zamrożona”, do podpisania umowy deweloperskiej może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy. W związku z tym dane dostępne na portalu mogą nie być w pełni aktualne.

Dodatkowo, cena konkretnego mieszkania w ramach jednej inwestycji zależy od kilku czynników, takich jak układ pomieszczeń, powierzchnia, piętro, orientacja względem stron świata, czy wielkości balkonu lub tarasu. W rezultacie cena za mkw. mieszkania może się różnić nawet o 6 tys. w ramach tej samej inwestycji. Należy również uwzględnić różnice w standardzie wykończenia i polityce sprzedaży pomiędzy sąsiadującymi projektami.

Mateusz Bromboszcz, wiceprezes Atal

Jesteśmy jednym z nielicznych deweloperów, który otwarcie informuje o cenach mieszkań na stronach swoich inwestycji. Upraszcza to proces zakupowy, pozwala klientom wybrać lokal najlepiej dopasowany do ich możliwości oraz zaplanować finansowanie. Baza ułatwiająca porównanie cen w określonej lokalizacji może być przydatna, lecz niewystarczająca bez analizy pozostałych cech danej nieruchomości. Poszczególne inwestycje różnią się bowiem standardem, skalą oraz wieloma indywidualnymi parametrami, np. takimi jak energooszczędność.

Jestem zdania, że przejrzystość cenowa to dobry standard rynkowy, natomiast trudno spodziewać się, że po wprowadzeniu planowanego instrumentu ceny nieruchomości nagle spadną. Jedynie oferenci, zwłaszcza operujący na rynku wtórnym, urealnią swoje wyjściowe oczekiwania.

Efekty, jak również obowiązki wobec deweloperów, związane z wdrożeniem narzędzia, łatwiej będzie ocenić na bardziej zaawansowanym etapie legislacyjnym, gdy znane będą konkretne rozwiązania i wymogi.

Agata Zambrzycka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu w Aurec Home

Projekt nowelizacji ustawy deweloperskiej zakłada, że portal DOM umożliwi porównywanie ofert mieszkaniowych z rzeczywistymi cenami transakcyjnymi, wspierając świadome decyzje zakupowe. Będzie on także pomocny dla firm, w tym dla nas deweloperów, w planowaniu inwestycji oraz dla instytucji publicznych w analizowaniu i dostosowywaniu narzędzi wsparcia mieszkalnictwa. Portal ma generować statystyki dotyczące rynku mieszkaniowego, takie jak liczba transakcji, ceny nieruchomości i profil demograficzny nabywców.

Niezależnie jednak od tego, czy planowane zmiany rzeczywiście przyczynią się do poprawy sytuacji mieszkalnictwa w Polsce, z całą pewnością wprowadzą dodatkowe, szerokie uprawnienia dla organów administracji publicznej, jak również dla Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w zakresie pozyskiwania informacji o dokonywanych transakcjach na rynku nieruchomości.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

Portal DOM jest dobrym rozwiązaniem i popieramy jego utworzenie o ile oczywiście „na koniec dnia” nie okaże się. że raportowanie jest tak pracochłonne dla deweloperów, że muszą tworzyć nowe miejsca pracy.

Andrzej Gutowski, dyrektor Sprzedaży Ronson Development

Działamy na polskim rynku od ponad 24 lat. Popieramy wszelkie inicjatywy, które zwiększają przejrzystość branży. Stawiamy na transparentność, wierząc, że dostęp do rzetelnych informacji wzmacnia zaufanie klientów i podnosi standardy w całym sektorze.

Oceniamy pozytywnie pomysł stworzenia Portalu DOM, który ma publikować ceny transakcyjne na rynku pierwotnym i wtórnym. Portal ten może pomóc nabywcom w podejmowaniu bardziej świadomych decyzji, zapewniając im lepszy wgląd w aktualne warunki rynkowe.

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robryg

Zwiększanie dostępności mieszkań dla Polaków jest bardzo ważne i każde rozwiązanie zwiększające transparentność na rynku nieruchomości mieszkaniowych jest istotne. Kluczowy będzie oczywiście sposób realizacji tego pomysłu, ale jestem przekonana, że deweloperzy chętnie zaangażują się we współpracę z rządem w tej kwestii.

Marcin Michalec, CEO Okam Capital

Na tym etapie wiemy jeszcze zbyt mało o finalnym kształcie projektu Portalu DOM. W jego zarysowym kształcie wydaje się być ciekawą inicjatywą, która może wpłynąć na dalszą poprawę przejrzystości rynku nieruchomości mieszkaniowych z punktu widzenia nabywców. Byłoby to narzędzie wspierające świadome decyzje zakupowe, bazujące na zgromadzonych w jednym miejscu cenach lokali na rynku pierwotnym i wtórnym i dające możliwość ich porównania. Jednocześnie dla deweloperów i sprzedających mieszkania wiązałoby się to z koniecznością raportowania danych sprzedażowych do portalu.

Anita Makowska, Starszy Analityk Biznesu w Archicom

Projekt nowelizacji ustawy deweloperskiej, zakładający stworzenie Portalu DOM, to krok w stronę większej transparentności rynku nieruchomości, który może przynieść korzyści, zarówno nabywcom, jak i deweloperom. Dostęp do cen transakcyjnych na rynku pierwotnym i wtórnym z pewnością ułatwi podjęcie bardziej świadomych decyzji zakupowych. Jednakże, proponowany sposób prezentowania cen oparty na minimum sześciu transakcjach rodzi wątpliwości, szczególnie w mniejszych miastach, gdzie ich liczba może być ograniczona, co w efekcie utrudni uzyskanie reprezentatywnych danych.

Ponadto, nieuwzględnienie standardu nieruchomości, szczególnie na rynku wtórnym, może prowadzić do niepełnego obrazu wartości prezentowanych ofert. Problematyczny może okazać się także długi okres pomiędzy zawarciem umowy na rynku pierwotnym a odbiorem lokalu, co sprawi, że cena transakcyjna nie zawsze będzie odzwierciedleniem aktualnych realiów rynkowych.

Portal może być użytecznym narzędziem, szczególnie dla bardziej doświadczonych uczestników rynku. Jednak bez odpowiedniej edukacji użytkowników, którzy mogą nie znać subtelnych różnic pomiędzy ceną ofertową, transakcyjną a rynkową, narażamy się na błędne interpretowanie informacji przez potencjalnych nabywców.

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment 

Projekt nowelizacji ustawy deweloperskiej, który zakłada utworzenie Portalu DOM, może przynieść istotne zmiany dla rynku nieruchomości, zarówno na poziomie transakcji, jak i przejrzystości całego procesu zakupowego.

Z perspektywy dewelopera gruntowego, tego rodzaju portal rzeczywiście ma potencjał, aby zwiększyć dostęp do informacji o rzeczywistych cenach transakcyjnych na rynku pierwotnym i wtórnym. Oferowanie dostępu do takich danych wpłynie pozytywnie na przejrzystość rynku, co może pomóc nabywcom w podejmowaniu bardziej świadomych decyzji. Transparentność cenowa to również czynnik, który może ograniczyć niepewność wśród kupujących, zwłaszcza na etapie porównywania ofert i negocjacji.

Jeżeli chodzi o obowiązki deweloperów, Portal DOM prawdopodobnie będzie wiązał się z koniecznością przekazywania większej liczby danych dotyczących sprzedawanych nieruchomości. Wymagać to może dostosowania procesów raportowania oraz współpracy z administracją, aby zapewnić zgodność z nowymi przepisami. Dla nas jako dewelopera gruntowego, który zajmuje się projektami inwestycyjnymi od podstaw, nowe obowiązki mogą wymagać dodatkowej pracy w obszarze dokumentacji oraz monitorowania rynku co będzie miało znaczenie dla kosztów ponoszonej działalności a zatem i na ceny mieszkań, jednak w długiej perspektywie mogą one przyczynić się do stabilizacji sektora nieruchomości.

Pomimo potencjalnych obciążeń administracyjnych, uważam, że wdrożenie Portalu DOM może okazać się korzystne, zarówno dla deweloperów, jak i kupujących, ponieważ przejrzystość i dostępność danych to klucz do budowania zaufania na rynku nieruchomości. Dzięki temu projekt ten może także przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności na rynku, co ostatecznie wpłynie na poprawę jakości oferowanych produktów i usług.

DOMPRESS

[realestateglory]

Ile kosztują grunty pod budowę mieszkań

Jaki jest średni koszt zakupu ziemi w przeliczeniu na 1 mkw. PUM? Jak kształtuje się udział gruntu w całkowitym koszcie budowy mieszkań? Czy ceny działek i mieszkań mogłyby być niższe, gdyby rząd uwolnił państwowe zasoby ziemi? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Karol Dzięcioł, doradca zarządu ds. rozwoju biznesu w Develii

Koszt ten jest bardzo zróżnicowany, zarówno pod względem geograficznym, jak i segmentowym. Nie da się go jednoznacznie uśrednić, ponieważ nawet przy dużej skali działalności, takiej jak w przypadku Develii, margines błędu statystycznego jest spory. Możemy natomiast stwierdzić, że udział kosztu gruntu w projekcie deweloperskim, w relacji do całkowitych kosztów budowy, znacząco rośnie w porównaniu do poprzednich lat i często przekracza 30-35 proc. kosztu wytworzenia gotowego mieszkania. Dla porównania jeszcze kilka lat temu było to w granicach 20-25 proc. dla standardowych projektów ze średniej półki.

Jeśli chodzi o potencjalny spadek cen, wynikający z rządowych regulacji rynkowych, trudno przewidzieć natychmiastowe efekty. Podaż gruntów cechuje się przede wszystkim ograniczoną elastycznością związaną z kwestiami planistycznymi, procesami administracyjnymi oraz brakiem uzbrojenia terenów w infrastrukturę czy drogi. Z tej perspektywy trudno oszacować wpływ działań rządu na podaż nowych gruntów w miastach, zarówno jeśli chodzi o efekt, jak i czas jego oddziaływania.

Andrzej Gutowski, Dyrektor Sprzedaży Ronson Development

W przypadku segmentu popularnego w największych miastach Polski średni koszt zakupu ziemi w przeliczeniu na 1 mkw. PUM wynosi około 2-3 tys. zł. W segmencie średnim i wyższym ceny te kształtują się na poziomie 5-10 tys. zł za mkw. PUM. Koszt zakupu gruntów stanowi 20-30 proc. całkowitego kosztu budowy mieszkania. Jeśli rząd zdecydowałby się na uwolnienie zasobów gruntów państwowych, ceny działek mogłyby spaść o 20-30 proc., co stwarzałoby przestrzeń do obniżki cen mieszkań.

Andrzej Biedronka-Tetla, członek zarządu Atal ds. finansowych

Za pierwszą połowę 2024 roku Atal zaraportował zakup gruntów w średniej cenie 1401 zł za mkw. PUM (pow. użytkowa mieszkalna). Na ten cel wydaliśmy około 174 mln zł, a nowe działki pozwolą na zabudowę o wolumenie 124 tys. PUM.

Uwolnienie państwowych zasobów w dużych miastach, w dodatku w dobrych lokalizacjach, podziałałby pozytywnie na rynek. Pod warunkiem objęcia ich planami miejscowymi. Bez tego procedury administracyjne trwają dłużej, a to przekłada się na wyższe koszty inwestycji.

Trudno oszacować, o ile mogłyby spaść ceny gruntów, bez zdefiniowania kluczowych parametrów nowo rozważanej podaży, tj. jej skali, lokalizacji i powierzchni. Ta również ma znaczenie, gdyż duże areały z przeznaczeniem na projekty wieloetapowe są tańsze w zakupie w przeliczeniu na mkw. PUM.

Dariusz Skalski, Development Manager, BPI Real Estate Poland

Obecnie trudno podać jednoznaczną średnią cenę zakupu ziemi w przeliczeniu na 1 mkw. PUM, ponieważ ceny są mocno zróżnicowane w zależności od lokalizacji. W centralnych częściach Warszawy, gdzie ceny są najwyższe, koszt za 1 mkw. PUM może znacząco przekraczać 10 000 zł, a w niektórych przypadkach osiąga nawet poziom około 15 000 zł/mkw. Z kolei w mniej centralnych dzielnicach, takich jak Białołęka, ceny są znacznie niższe, często w przedziale o 2 500 – 4 000 zł mniej za mkw. Takie rozbieżności sprawiają, że uśredniona cena za zakupu 1 mkw. PUM może być myląca i nie oddawać realiów poszczególnych lokalizacji.

Określenie dokładnego procentu, jaki koszt gruntu stanowi w całkowitym koszcie budowy metra kwadratowego mieszkania jest trudne, ponieważ zależy to od lokalizacji oraz standardu projektu. W przypadku projektów premium, gdzie ceny ziemi są wyższe, koszt gruntu może stanowić nawet około 40 proc. całkowitego kosztu budowy 1 mkw. PUM. Natomiast w segmencie popularnym, gdzie działki są tańsze, udział ten jest znacznie mniejszy i może wynosić około 15 proc. Ostateczny procent zależy więc od specyfiki inwestycji, lokalizacji i ceny gruntu, która jest silnie związana z popytem i dostępnością terenów.

Bardzo trudno dokładnie oszacować, o ile mogłyby spaść ceny działek, gdyby rząd uwolnił państwowe zasoby gruntów. Kluczową rolę w tym procesie odgrywają miasta, które powinny sprzedawać więcej gruntów, aby zwiększyć ich dostępność na rynku. Zwiększona podaż z pewnością mogłaby wpłynąć na obniżenie cen, choć skala tego spadku zależałaby od wielu czynników, takich jak lokalizacja czy popyt na dane tereny. Warto również pamiętać, że sprzedaż gruntów odbywa się na przetargach, zazwyczaj w formie ustnej licytacji, co może podnosić ceny w przypadku wysokiego zainteresowania nabywców. Obecnie np. w Warszawie takie przetargi odbywają się średnio 2-3 razy w roku i dotyczą najczęściej dość niewielkich terenów a zatem często w ich trakcie ustanawiane są swoiste rekordy cenowe co potem przekłada się na wzrost cen nowych mieszkań na rynku.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

Ofertowe ceny m2 działki w przeliczeniu na PUM są różne w zależności od lokalizacji, ale spotykamy się już z ofertami 30-35 proc. w przeliczeniu do możliwej do uzyskania średniej ceny. Jako branża od lat apelujemy o uwolnienie obrotu gruntami rolnymi, możliwość realizacji inwestycji mieszkaniowych na gruntach spółek skarbu państwa i rozsądek w planowaniu przestrzennym.

Spotykamy się z przypadkami działek, które mają z dwóch stron ulicę, a z trzeciej pętlę autobusową, a mimo to mają przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową. Ciekawe, że położona w niewielkiej odległości działka, sąsiadująca z dwóch stron z ulicami i z dwóch z zabudową mieszkaniową ma natomiast przeznaczenie usługowe. Ograniczona podaż gruntów pod budownictwo mieszkaniowe jest podstawą przyczyną wysokich cen mieszkań.

Shraga Weisman, CEO Aurec Home

Cena gruntu, przeliczona na metr kwadratowy PUM, zależy od wielu czynników, w szczególności od momentu zakupu działki przez dewelopera, intensywności zabudowy (wielkości budynku i liczby kondygnacji), kosztów ewentualnego oczyszczenia gruntów poprzemysłowych przed rozpoczęciem budowy oraz kosztów uzbrojenia działki czy przeniesienia istniejącej infrastruktury technicznej. Brak gruntów pod zabudowę mieszkalną stanowi poważny problem, z którym zmaga się cała branża nieruchomości. Deweloperzy wielokrotnie apelowali do władz o odblokowanie dostępu do gruntów należących do Krajowego Zasobu Nieruchomości (KZN).

Dostęp do tańszych działek jest kluczowy, aby móc oferować mieszkania w przystępniejszych cenach. Uwolnienie terenów Krajowego Zasobu Nieruchomości może przyczynić się do zwiększenia podaży mieszkań, co teoretycznie powinno prowadzić do stabilizacji cen. Niemniej jednak samo uwolnienie terenów KZN może nie być wystarczające. Konieczne jest także wprowadzenie odpowiednich mechanizmów regulacyjnych, które zapewnią, że nowe mieszkania będą dostępne dla szerokiego kręgu społeczeństwa.

Marcin Michalec, CEO Okam Capital

Wybierając działki pod inwestycje, mamy na względzie przede wszystkim ich umiejscowienie. Stawiamy na topowe lokalizacje, niezależnie od złożoności działek. Możemy pochwalić się szeregiem projektów rewitalizacyjnych na terenach postindustrialnych. W naszym portfolio są takie inwestycje pofabryczne, jak kompleks biurowy Łódź.Work, projekt mieszkaniowy Strefa Progress w Łodzi czy Bohema–Strefa Praga w Warszawie. Przed nami wieloetapowa inwestycja F.S.O. PARK na terenie po byłej Fabryce Samochodów Osobowych. Niezależnie od skomplikowania takich projektów, podejmując się wyzwania ich realizacji, mamy szansę przekazywać na rynek ciekawe obiekty, znajdujące się w atrakcyjnych lokalizacjach, praktycznie niedostępnych na rynku dużych miast w innej formie.

Uwolnienie państwowych zasobów mogłoby w jakimś stopniu wpłynąć na obniżenie cen gruntów, przy czym trudno prognozować o ile, z uwagi na powiązanie wartości danej działki z wieloma czynnikami (plan zagospodarowania przestrzennego, dostępność infrastruktury drogowej czy energetycznej). Decyzja rządu miałaby też bezpośrednie przełożenie na zwiększenie dostępności gruntów w szczególności w największych polskich miastach, w których jest deficyt terenów pod nowe inwestycje.

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg

W wielu miastach widzimy ogromny potencjał dla zagospodarowania przestrzeni miejskich i dostarczania ciekawej oferty mieszkaniowej przez deweloperów. Uwolnienie państwowych zasobów nie jest kluczowe dla rozwoju tego rynku. Raczej też trudno się spodziewać, że mogłoby to wpłynąć na ceny gruntów.

Naszym celem jest budowanie mocnego, dużego portfela gruntów. Już dziś mamy jeden z największych banków ziemi wśród deweloperów w Polsce, ze świetnymi lokalizacjami. Mamy mocną, stabilną pozycję w Polsce . Jesteśmy jednym z najbardziej uznanych i wiarygodnych inwestorów. Cały czas zwiększamy swój obszar działania i szukamy kolejnych gruntów w aglomeracjach, w których działamy: Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu, Łodzi i Trójmieście.

W tym roku zainwestowaliśmy ponad 400 mln zł w bank ziemi rozszerzając nasz potencjał budowlany do ponad 25.000 mieszkań i planujemy kolejne zakupy gruntów. Chcemy intensywnie rozwinąć naszą działalność w Łodzi, gdzie widzimy ogromny potencjał rynku nieruchomości mieszkaniowych, ponadto analizujemy możliwości w każdym większym mieście w Polsce.

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment

Obecnie średni koszt zakupu ziemi w przeliczeniu na 1 m2 PUM z pozwoleniem na budowę, różni się znacznie w zależności od lokalizacji, na rynkach, gdzie prowadzimy działalność mieści się w przedziale od 1 500 do 6 500 zł za 1 m2 PUM. Warto zaznaczyć, że takie ceny mogą osiągnąć grunty z ostatecznym pozwoleniem na budowę, co wynika z faktu, że w większości przypadków nie jest możliwe uzyskanie maksymalnych parametrów wskazanych w miejscowych planach zagospodarowania terenu. Dopiero grunt, który przejdzie długotrwały i skomplikowany proces uzyskania ostatecznego pozwolenia na budowę można wyceniać na podstawie powyższych kwot. W przypadku mniej rozwiniętych miejsc koszt ten może być nieco niższy.

Koszt zakupu gruntu stanowi średnio od 22 proc. do 30 proc. całkowitego kosztu budowy metra kwadratowego mieszkania, w zależności od specyfiki projektu i lokalizacji.

Uwolnienie państwowych zasobów gruntowych potencjalnie mogłoby mieć wpływ na zmniejszenie cen działek. Wprowadzenie większej liczby działek na rynek zwiększyłoby podaż, co mogłoby zmniejszyć presję na ceny, zwłaszcza w miejscach, gdzie obecnie jest duży deficyt gruntów pod zabudowę. Na ostateczny efekt rynkowy wpływ mają również takie czynniki, jak lokalizacja tych gruntów, dostępność infrastruktury oraz regulacje planistyczne. Uwolnienie zasobów musi być też połączone z odpowiednimi zmianami legislacyjnymi, aby rzeczywiście obniżyć koszty inwestycyjne dla deweloperów i w konsekwencji dla nabywców mieszkań.

[realestateglory]

Jak sprzedają się nowe mieszkania

Jak wstrzymanie Kredytu na start wpływa na rynek mieszkaniowy? Jak idzie sprzedaż? Kto kupuje? Czy można liczyć na rabat? Jaka jest obecnie sytuacja na rynku nowych mieszkań? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl. 

Tomasz Kaleta, dyrektor zarządzający ds. sprzedaży i marketingu w Develii

Niepewność związana z uruchomieniem i warunkami programu „Kredyt na start” utrzymuje się od wielu miesięcy. Jednak od początku jego zapowiedzi zwracamy uwagę na ograniczony wpływ, jaki może on mieć na rynek mieszkaniowy. Z naszych szacunków wynika, że na wprowadzenie tego programu czeka około 10-15 proc. klientów. Aktualnie proporcje kupujących mieszkanie na kredyt oraz za gotówkę rozkładają się mniej więcej po równo.

Możemy mówić o tym, że rynek wrócił do względnej równowagi, a ceny mieszkań na rynku pierwotnym są stosunkowo stabilne. Chociaż sytuacja może się różnić w zależności od lokalnych rynków, to obecnie nie ma podstaw, aby spodziewać się spadku cen w największych miastach w Polsce.  Klienci mogą liczyć jedynie na niewielkie promocje na wybrane mieszkania w niektórych inwestycjach.

Zbigniew Juroszek, prezes zarządu Atal

Obserwujemy, że część kupujących wstrzymuje się z podpisaniem umów w związku z brakiem decyzji, co do rządowego wsparcia dla nabywców. Niezmiennie jesteśmy zdania, że nie odegra on tak kluczowej roli, jak prognozowali niektórzy komentatorzy. Ponadto jego selektywność w zakresie grupy docelowej nie będzie czynnikiem wpływającym na ceny mieszkań. Zakończenie okresu zawieszenia i niepewności, czyli jednoznaczna decyzja w zakresie uruchomienia bądź nie programu wsparcia, spowodowałaby podobny efekt w postaci przekształcenia przez większość klientów bieżących rezerwacji w umowy deweloperskie.

To, co zdecydowanie poprawiłoby sytuację popytową oraz podażową, to obniżenie stóp procentowych, a w efekcie obniżenie kosztu kredytu hipotecznego dla klientów i inwestycyjnego tj. firm deweloperskich. Od zakończenia wakacji widzimy, że więcej klientów decyduje się na zakup mieszkań. Spodziewamy się, że rozpoczęty czwarty kwartał przyniesie wzrost kontraktacji. W związku z tym konsekwentnie realizujemy harmonogramy budów i uruchomień sprzedaży.

Agata Zambrzycka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu w Aurec Home

Ze względu na ostatnie wydatki państwa związane z powodzią, wprowadzenie programu „Kredyt na start” w 2025 roku wydaje się mało prawdopodobne. Obecnie na rynku mieszkaniowym obserwujemy z jednej strony dynamiczny rozwój budownictwa społecznego, które od początku tego roku odnotowało wzrost liczby oddanych mieszkań o ponad 76 proc. w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego. Z drugiej strony, z powodu braku aktywnego rządowego programu dopłat, oferta dostępnych mieszkań na siedmiu największych rynkach nieruchomości w Polsce osiągnęła rekordowy poziom.

Mimo aktualnej sytuacji rynkowej nie rezygnujemy z planów realizacji nowych projektów. Intensywnie pracujemy, aby utrzymać wysoki standard zgodny z oczekiwaniami klientów. Systematycznie oddajemy do użytku mieszkania z kolejnych etapów inwestycji Miasteczko Jutrzenki – obecnie Dzielnicę Lawendy, gdzie oferujemy do wybranych lokali miejsce postojowe gratis. W marcu tego roku rozpoczęliśmy również sprzedaż mieszkań z osiedla Fabrica Ursus, które nawiązuje do historycznych elementów dawnej fabryki Ursus. Dzięki własnym zasobom finansowym oferujemy wybrane mieszkania w wysokim standardzie w cenie od 13 367 zł/mkw.  

Magdalena Gosk, Sales Leader BPI Real Estate Poland

W trzecim kwartale 2024 roku rynek nieruchomości charakteryzował się typowym sezonowym spowolnieniem sprzedaży mieszkań w okresie wakacyjnym. W tym czasie, zgodnie z przewidywaniami, aktywność klientów była niższa. Jednak wraz z nadejściem września zauważyliśmy wyraźne ożywienie, co potwierdza powrót klientów, którzy odłożyli decyzje zakupowe na czas po wakacjach. Choć obserwujemy wydłużony proces decyzyjny po stronie kupujących, zainteresowanie naszą ofertą pozostaje na wysokim poziomie.

Z optymizmem patrzymy na nadchodzące miesiące, spodziewając się kontynuacji tego trendu. Dla naszych klientów stale wprowadzamy różnorodne oferty specjalne i rabaty. Widzimy jednak, że klienci wykazują szczególne zainteresowanie naszymi inwestycjami z uwagi na ich doskonałą lokalizację, dodatkowym atutem jest także to, że trzy z oferowanych przez nas projektów są już gotowe do odbioru.

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg

Uważamy, że programy rządowe są ważne, ale nie wpływają istotnie na rozwój rynku mieszkaniowego w Polsce. Popyt na mieszkania utrzymuje się cały czas, głównie z powodu istotnej luki, jaka nadal jest notowana w Polsce. Dlatego wsparcie Polaków w możliwościach kupienia swojego M znacznie bardziej wpływa na kwestie dotyczące gospodarki ogółem, dzietności, etc.

Z punktu widzenia deweloperów znacznie ważniejsze są jednak możliwości zwiększania podaży – a więc wprowadzania mieszkań do oferty. Cały czas apelujemy o przyspieszenie samorządowych procedur administracyjnych. To jest dużo ważniejszy aspekt, aby móc zaoferować Polakom jak największa ofertę mieszkań, w tym także promocje. Nieustająco notujemy aktywność kupujących.

Uważamy, że popyt na mieszkania nie jest aż tak powiązany z programami rządowymi, jak niektórzy to przedstawiają, a banki i tak mają ciekawe oferty finansowania dla kupujących mieszkania. Wspieramy swoich klientów w pozyskiwaniu optymalnego finansowania i w procedurach kredytowych.

Andrzej Gutowski, dyrektor Sprzedaży Ronson Development

Wstrzymanie programu „Kredyt na start” sprawiło, że wielu klientów, zmęczonych oczekiwaniem, ruszyło na zakupy. To ogranicza możliwość dawania rabatów, zwłaszcza w dużych miastach. Nie należy oczekiwać większych obniżek, ale ceny pozostaną stabilne. Obecnie kupują głównie klienci z 50-60 proc. wkładem własnym, którzy wspierają się kredytem, więc wysokość stóp procentowych nie jest dla nich decydująca. W budżecie na 2025 rok brakuje środków na nowe programy mieszkaniowe, a rząd skupia się na innych działaniach, co oznacza, że nowe wsparcie raczej nie nadejdzie. Choć 2024 rok może być słabszy od 2023, ale rynek mieszkań pozostaje stabilny.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

Obecnie mamy do czynienia z ograniczonym popytem ze względu na wysokie stopy procentowe. Wiele osób po prostu nie ma możliwości nabycia mieszkania. Wprowadzenie programu w zapowiadanym kształcie z pewnością pomogłoby przede wszystkim osobom nabywającym mieszkania na własne potrzeby. Oceniamy, że ograniczenia w stosunku do programu BK2% oraz duża podaż spowodują ożywienie, ale nie przyczynią się do wzrostu cen.

Marcin Michalec, CEO Okam Capital

Wiele osób młodych i o niższych dochodach oczekiwało wejścia w życie programu „Kredyt na start”, który pozwoliłby na realizację planów związanych z zakupem własnego mieszkania. Osoby interesujące się zakupem lokali na rynku łódzkim mogą skorzystać z oferty specjalnej, którą przygotowaliśmy na Łódzkie Targi Nieruchomości & Budowa Domu. W projekcie NOW znajdującym się w sąsiedztwie Nowego Centrum Łodzi, nowoczesne mieszkania można nabyć w cenie od 350 tys. zł. Natomiast w przypadku Strefy PROGRESS, zlokalizowanej w ścisłym centrum przy ul. Piotrkowskiej/al. Kościuszki na klientów czeka rabat w wysokości 50 tys. zł na zakup lokali, jak i możliwość wykończenia mieszkań z architektami z pracowni KODO. Przewidujemy również ofertę specjalną z okazji Dni otwartych na warszawskim projekcie Cityflow.

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment

Wstrzymanie programu „Kredyt na start” na tą chwilę wpływa niekorzystnie dla rynku. Każda niepewność jaka jest kreowana przez zapowiedzi programów, a następnie wstrzymywanie decyzji stawia kupujących w bardzo niekorzystnej sytuacji. Osoby, które dziś mają konieczność zmiany mieszkania często nie mogą podj��ć decyzji odkładając zakup do czasu ogłoszenia jednoznacznej informacji o programie, natomiast Ci którzy już tego czasu nie mają, gdy program wejdzie, stracą możliwość polepszenia sobie warunków zamieszkania.  Ma to znaczący wpływ na rynek mieszkaniowy, zwłaszcza dla młodych osób, które często stanowią dużą część odbiorców tego programu.

Dzisiejszy rynek nowych mieszkań charakteryzuje się dużą dynamiką, ale również sporym rozwarstwieniem. W dużych miastach wciąż widzimy wysoki popyt, zwłaszcza wśród osób zamożniejszych oraz inwestorów, którzy szukają nieruchomości jako zabezpieczenia kapitału w niepewnych czasach. Natomiast w mniejszych miejscowościach i na obrzeżach metropolii popyt jest bardziej wrażliwy na dostępność kredytów i wsparcie programów rządowych.

Główna grupa kupujących to inwestorzy, osoby z większym kapitałem własnym oraz te, które są mniej zależne od kredytów hipotecznych. Z drugiej strony młode rodziny i osoby dopiero rozpoczynające swoją karierę zawodową stoją przed większym wyzwaniem, szczególnie po wstrzymaniu programów wsparcia.

Taka sytuacja może również przyspieszyć decyzje inwestycyjne osób, które zastanawiają się nad zakupem mieszkania, obawiając się dalszych wzrostów cen. W dalszej perspektywie rynek mieszkaniowy w Polsce wciąż ma duży potencjał, a popyt na mieszkania, zwłaszcza w dużych miastach, będzie nadal wysoki i niezaspokojony.

[realestateglory]

Epika Jeżyce: materiał na deweloperski bestseller

W sercu poznańskich Jeżyc, przy ulicy Kraszewskiego 26 powstanie nowa inwestycja Duda Development. Epika Jeżyce to projekt, który łączy ciekawe rozwiązania architektoniczne z przebojową lokalizacją. Doskonała infrastruktura tej części Poznania, sąsiedztwo biznesowego centrum miasta oraz atrakcyjna aranżacja sprawia, że inwestycja przyciąga uwagę.   

Usytuowanie Epiki Jeżyce w jednej z ulubionych dzielnic mieszkańców Poznania, w niedalekiej odległości od Rynku Jeżyckiego, Ronda Kaponiera i Międzynarodowych Targów Poznańskich, czyni z niej świetną propozycję dla inwestorów, poszukujących lokali z przeznaczeniem na wynajem. Tym bardziej, że kupujący mogą uzyskać zwrot 23% VAT.

Przedsprzedaż mieszkań w Epice Jeżyce ruszyła podczas jesiennej edycji poznańskich Targów Mieszkań i Domów. W kompleksie znajdą się 172 apartamenty inwestycyjne o metrażach od 22 mkw. do 125 mkw., które dostępne są w cenie od 372 tys. zł brutto. W ofercie przeważają cieszące się największym powodzeniem kupujących lokale jedno- i dwupokojowe. Na parterze budynku mieścić się będzie 5 lokali o przeznaczeniu komercyjnym.

Mieszkańcy Epiki Jeżyce będą mogli korzystać z funkcjonalnych przestrzeni przeznaczonych do wypoczynku i rekreacji. Na dachu budynku zaaranżowany zostanie ogólnodostępny taras, z którego roztaczał się będzie spektakularny widok na miasto. Wewnętrzny dziedziniec ozdobi natomiast bujna zieleń. 

W inwestycji uwzględniono miejsca postojowe w podziemnej hali garażowej. Ne jej terenie znajdzie się także rowerownia z gniazdami do ładowania rowerów i hulajnóg elektrycznych. Wszystkie apartamenty wyposażone zostaną natomiast w nawiewniki z filtrem antysmogowym.

Przy realizacji projektu firma Duda Development kolejny raz połączyła siły ze studiem CDF Architekci. Generalnym wykonawcą inwestycji została firma W.P.I.P. - Mardom.

[realestateglory]

Czy niższe stopy procentowe mogłyby podbić sprzedaż mieszkań

Czy obniżka stóp procentowych i spadek oprocentowania kredytów hipotecznych spowodowałby ożywienie sprzedaży mieszkań? Jak dużym impulsem do zakupu byłyby tańsze kredyty standardowe, bez Kredytu na start? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Zbigniew Juroszek, prezes zarządu Atal

Bez wątpienia wysoki poziom stóp procentowych silnie i negatywnie oddziałuje na koniunkturę na rynku nieruchomości. Aktualnie w Polsce kredyty hipoteczne są jednymi z najdroższych w Europie - średnie oprocentowanie nowych zobowiązań oscyluje w granicach 8 proc. To bardzo mocno ogranicza popyt na mieszkania i zdolność kredytową nabywców. Ich sytuację poprawia stosunkowo duża dynamika wzrostu płac, co z drugiej strony podnosi koszty wytworzenia, nie pozostając bez wpływu także na wzrost cen mieszkań.

Do zakupów nie skłania też oferta banków, z wysoką marżą i przewagą produktów stałoprocentowych. Klienci przyznają, że gdy tylko pojawi się w przyszłości możliwość refinansowania kredytu, przejścia na niższe oprocentowanie i wpasowanie się w cykl obniżek stóp, chętnie skorzystają z takiej opcji.

Stopniowe zmniejszanie oprocentowania hipotek w Polsce sprawiłoby, że dyskusja o dopłatach państwowych straciłaby na znaczeniu. Standardowa oferta pozwalałaby bowiem na realizację planów mieszkaniowych wielu rodzin, które bez dopłat nie mogą pozwolić sobie teraz na zaciągnięcie zobowiązania kredytowego. Biorąc też pod uwagę proponowaną konstrukcję systemu dopłat z wieloma ograniczeniami, obniżka stóp naturalnie wyłączyłaby z niego część potencjalnych beneficjentów.

Tomasz Kaleta, dyrektor zarządzający ds. sprzedaży i marketingu w Develii

Obniżka stóp procentowych i spadek oprocentowania kredytów hipotecznych z pewnością wpłynęłyby pozytywnie na ożywienie sprzedaży mieszkań, zwłaszcza wśród klientów, którzy obecnie wahają się z podjęciem decyzji o zakupie. Niższe stopy procentowe mogłyby również pośrednio wpłynąć na decyzje osób kupujących za gotówkę w celach inwestycyjnych. W sytuacji, gdy oprocentowanie lokat i innych instrumentów finansowych o niskim ryzyku spada, inwestorzy szukają alternatywnych sposobów lokowania kapitału, a nieruchomości są często postrzegane jako stabilna i atrakcyjna w długim terminie inwestycja.

Z kolei niższe oprocentowanie standardowych kredytów hipotecznych, bez wsparcia z programu „Kredyt na start”, mogłoby stać się istotnym czynnikiem pobudzającym popyt. Dla wielu klientów, którzy nie kwalifikują się do programów rządowych, tańszy kredyt mógłby być realną zachętą do podjęcia decyzji o zakupie mieszkania.

Agata Zambrzycka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu w Aurec Home

Zdolność kredytowa jest zdecydowanie lepsza niż dwa lata temu, ale z powodu wysokiego oprocentowania osoby zarabiające płacę minimalną wciąż muszą odłożyć marzenia o zakupie własnej nieruchomości na później. Niewielkie obniżki stóp procentowych nie zmienią radykalnie tej sytuacji. Nawet spadek stóp o 1,75 pp nie przyniesie rewolucji w wysokości rat kredytu. Przykładowo, przy kredycie na 25 lat na kwotę 500 tys. zł, rata z marżą 2,3 pp (średnią dla kredytów z oprocentowaniem zmiennym) spadnie z obecnych 3900 zł do około 3350 zł. To spora różnica, ale kredytobiorcy w latach 2020-2021 płacili przy tych samych warunkach około 2250 zł miesięcznie.

Warto zaznaczyć, że w ostatnich trzech latach większość nowo udzielanych kredytów miała okresowo stałe oprocentowanie, więc obniżka stóp nie wpłynie na raty tych zobowiązań. Aby przywrócić równowagę na rynku nieruchomości, potrzebne są długofalowe działania, takie jak uwolnienie gruntów należących do spółek Skarbu Państwa na potrzeby nowych inwestycji deweloperskich czy usprawnienie procedur administracyjnych.

Magdalena Gosk, Sales Leader BPI Real Estate Poland

Dla wielu klientów tańszy kredyt stanowi kluczowy argument w procesie decyzyjnym zakupu nieruchomości. Szczególnie teraz, kiedy na rynku obserwujemy wydłużony proces decyzyjny. Obniżka stóp procentowych i spadek oprocentowania kredytów hipotecznych zawsze jest dodatkowym impulsem wpływającym na ożywienie sprzedaży mieszkań. Tańsze kredyty zwiększają zdolność kredytową nabywców obniżając miesięczne raty, co mogłoby zachęcić osoby, które ze względów finansowych chociażby dotychczas wstrzymywały się z decyzją o zakupie.

Z kolei w przypadku kredytów standardowych, bez programów wspierających, niższe oprocentowanie byłoby istotnym czynnikiem wpływającym na decyzję zakupową. Większość klientów szuka atrakcyjnych warunków finansowania. Tańsze kredyty zwiększyłyby konkurencyjność oferty standardowej i mogłyby przyciągnąć nowych nabywców, którzy wcześniej nie kwalifikowali się do droższych kredytów.

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg

Na rynku widzimy pozytywne trendy – niższa inflacja, środki płynące z UE oraz ustabilizowana gospodarka pozwalają zakładać, że popyt na mieszkania będzie rosnąć. Niestety nadal podaż jest niska, brakuje mieszkań, zwłaszcza w Warszawie, gdzie zainteresowanie zakupem jest największe. To wynik zbyt wolnych procedur administracyjnych, które trzeba zdecydowanie przyspieszyć. Dostęp do atrakcyjnego finansowania mieszkań dla Polaków jest bardzo ważny, ale niezależnie od programów rządowych widzimy, że banki przygotowują coraz ciekawsze oferty kredytowe. Dlatego mamy pewność, że rynek mieszkaniowy będzie nadal się rozwijać, a obniżka stóp procentowych będzie nieznacznie wpływać na tego wzrost.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

Obecnie mamy do czynienia z ograniczonym popytem ze względu na wysokie stopy procentowe. Wiele osób po prostu nie ma możliwości nabycia mieszkania. Wprowadzenie programu w zapowiadanym kształcie z pewnością pomogłoby przede wszystkim osobom nabywającym mieszkania na własne potrzeby. Oceniamy, że ograniczenia w stosunku do programu BK2% oraz duża podaż spowodują ożywienie, ale nie przyczynią się do wzrostu cen.

Marcin Michalec, CEO Okam Capital

Obniżka stóp procentowych, a tym samym zwiększenie zdolności kredytowej z pewnością pozwoliłoby na zakup mieszkań części potencjalnych nabywców. To jednak według prognoz eksperckich realnie może nastąpić dopiero w 2025 r. Jednocześnie niższe raty kredytów hipotecznych mogłyby też zachęcić kolejne osoby do inwestycyjnego zakupu lokali. Każda z tych form, czy mowa o rządowych programach preferencyjnych kredytów na pierwsze mieszkanie, czy tańszych kredytach hipotecznych - może pozytywnie wpłynąć na ożywienie rynku.

Andrzej Gutowski, dyrektor Sprzedaży Ronson Development

Obniżka stóp procentowych i spadek oprocentowania kredytów hipotecznych z pewnością ożywiłyby sprzedaż na rynku nieruchomości. Rynek deweloperski, w tym zakupy inwestycyjne, jest silnie zależny od poziomu stóp procentowych. Lata 2020 i 2021, kiedy stopy były rekordowo niskie, przyniosły duży ruch w nieruchomościach.

Nawet sama informacja o możliwej obniżce stóp procentowych ma znaczenie psychologiczne. Może skłonić kupujących do podjęcia decyzji. Taniejące kredyty, nawet bez „Kredytu na start,” mogłyby stać się znaczącym impulsem do zakupu dla wielu potencjalnych klientów.

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment 

Obecnie mamy najdroższe kredyty w Europie w związku z czym obniżka stóp procentowych i spadek oprocentowania kredytów hipotecznych z pewnością wpłynęłyby na ożywienie sprzedaży. Kredyty hipoteczne to kluczowy instrument finansowania zakupu nieruchomości, a ich preferencyjne formy mogą istotnie zmniejszyć barierę wejścia na rynek dla wielu potencjalnych nabywców.

Niższe oprocentowanie kredytów, bez dodatkowych programów wsparcia, mogłoby być silnym bodźcem, szczególnie dla osób, które planowały zakup, ale wstrzymywały się z decyzją w obliczu wysokich kosztów finansowania. Warto zauważyć, że każdy punkt procentowy, czy nawet jego ułamek, obniżki oprocentowania kredytu hipotecznego znacząco zmniejsza całkowity koszt kredytu w długoterminowej perspektywie, co czyni zakup nieruchomości bardziej atrakcyjnym i opłacalnym.

DOMPRESS

[realestateglory]

Czy deweloperzy mieszkaniowi zmieniają plany inwestycyjne

Czy brak wsparcia nabywców mieszkań preferencyjnym kredytem sprawia, że firmy zmieniają założenia sprzedażowe na ten rok i plany inwestycyjne? Jakie projekty weszły na rynek w 2024 roku? Budowa jakich inwestycji jest planowana? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Tomasz Kaleta, dyrektor zarządzający ds. sprzedaży i marketingu w Develii

Nasz cel sprzedaży na poziomie 2900 - 3100 mieszkań w 2024 roku pozostaje aktualny. Develia jest jednym z nielicznych deweloperów, którzy nie zredukowali w tym roku planów sprzedażowych. Podtrzymujemy także nasz cel związany z nowymi inwestycjami. W tym roku planujemy wprowadzić do oferty i rozpocząć budowę 3500 - 3700 mieszkań.

Zbigniew Juroszek, prezes zarządu Atal

Działamy zgodnie z przyjętym planem. Naszym celem jest posiadanie oferty, która zaspokoi potrzeby klientów z różnych segmentów rynku pierwotnego, w każdym okresie rynkowej koniunktury. W przypadku zwiększenia się strony popytowej, dzięki konsekwentnie realizowanym harmonogramom budów i uruchomień sprzedaży, będziemy gotowi z naszym rozbudowanym portfolio.

W tym roku rozpoczęliśmy prawie 20 nowych projektów lub ich kolejnych etapów, a w czwartym kwartale bieżącego roku wprowadzimy do sprzedaży kilka kolejnych. Niedawno uruchomiliśmy sprzedaż II etapu inwestycji Atal Apollina w gdańskich Kowalach oraz nowy projekt Akacjowa Wita w Krakowie.

W Trójmieście zamierzamy także rozpocząć sprzedaż kolejnych etapów już realizowanych inwestycji. Podobne plany, w tym zupełnie nowe projekty, mamy w aglomeracji śląskiej, Krakowie, Wrocławiu i Poznaniu.

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg

Wyniki pierwszego półrocza potwierdzają, że nasze cele założone na cały 2024 rok są jak najbardziej realne. Niezależnie od programów rządowych popyt na mieszkania w Polsce będzie utrzymywał się przez kolejne lata. Mamy w budowie około 3900 mieszkań, planujemy też nowe projekty i etapy na ok. 5000 mieszkań.

Stale powiększamy bank ziemi, w czerwcu zainwestowaliśmy w rozległe grunty w Warszawie i Gdańsku. Obecnie nasz bank ziemi jest jednym z największych wśród deweloperów działających na polskim rynku i obejmuje potencjał budowy ponad 25 000 lokali. Wprowadzamy nowe inwestycje do sprzedaży i chcemy zwiększać udziały rynkowe, umacniając pozycję jednego z liderów wśród deweloperów mieszkaniowych w Polsce.

Andrzej Gutowski, dyrektor Sprzedaży Ronson Development

Korekta planów sprzedażowych zależy od wielu czynników. W połowie roku dokonaliśmy zmian w oparciu o sytuację rynkową, która kształtowała się już na przełomie marca i kwietnia tego roku.

W 2024 roku wprowadziliśmy do oferty mieszkania na warszawskim osiedlu Zielono Mi (92 mieszkania), a także w naszych kluczowych inwestycjach: Miasto Moje (2 budynki, 152 mieszkania) oraz Ursus Centralny (2 budynki, 191 lokali).

W Szczecinie rozpoczęliśmy sprzedaż V etapu osiedla Nowe Warzymice (39 mieszkań) oraz projekt Nowa Północ (89 mieszkań). W Poznaniu natomiast wprowadziliśmy do oferty lokale w inwestycji Grunwald Między Drzewami II. Jeszcze w tym roku planujemy zasilić ofertę sprzedaży drugim etapem inwestycji Zielono Mi, który obejmie 106 mieszkań.

Shraga Weisman, CEO Aurec Home

Zmiany na rynku nieruchomości nie wpływają na nasze plany. Dzięki własnym zasobom finansowym oraz posiadanemu bankowi ziemi realizujemy nasze projekty zgodnie z przyjętą strategią na najbliższe lata. Obecnie finalizujemy kolejny etap budowy w ekologicznej inwestycji Miasteczko Jutrzenki – Dzielnicę Lawendy. W marcu tego roku rozpoczęliśmy także sprzedaż mieszkań w warszawskim osiedlu Fabrica Ursus, które charakteryzuje się industrialnym stylem, z historycznymi elementami dawnej fabryki Ursus wkomponowanymi w architekturę. Drugi etap, w którym oddamy 250 mieszkań do sprzedaży, planujemy uruchomić jesienią 2024.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

Sprzedaż w naszych inwestycjach jest niższa niż w końcówce 2023 i na początku tego roku, ale na tyle stabilna, że pozwala nam kontynuować założenia inwestycyjne. W tym roku mieliśmy wprowadzić do sprzedaży dwie inwestycje, ale te terminy uległy zmianie ze względu na przedłużające się procedury administracyjne.

Marcin Michalec, CEO Okam Capital

Na ten rok założyliśmy budowę lokali w segmentach medium plus i premium w trzech miastach, w Warszawie, Łodzi i Katowicach. Niebawem, z końcem 2024 roku zakończymy budowę pierwszego etapu Cityflow (przeszło 330 mieszkań) na warszawskiej Woli oraz pierwszego etapu łódzkiej Strefy Progress (blisko 260 lokali), prowadzimy też ich kolejne etapy.

Prace budowlane wokół inwestycji Now (ponad 300 mieszkań) w Łodzi są prowadzone wg harmonogramu, podobnie jak budowa czwartego i piątego etapu Inspire (ok. 190 lokali mieszkaniowych) w Katowicach i loftów Warzelnia by Bohema (67 lokali) w Warszawie.

Niedawno otrzymaliśmy z kolei pozwolenie na użytkowanie dla etapu D, E i F Bohemy - Strefa Praga, którą realizowaliśmy w ramach wieloetapowego kompleksu w Warszawie. Aktywnie rozbudowujemy bank ziemi. W tym roku zakupiliśmy grunt w aglomeracji warszawskiej oraz działkę w Łodzi. Planujemy ponadto rozszerzenie działalności w Katowicach.

Dawid Wrona, Chief Operating Officer w Archicom

Niezależnie od okoliczności rynkowych dążymy do realizacji swojego średnioterminowego celu, czyli sprzedaży 4000 mieszkań już w 2025 roku. Celem pośrednim na 2024 rok jest osiągnięcie sprzedaży na poziomie 2600 lokali. W ostatnich miesiącach skoncentrowaliśmy się na rozbudowie banku gruntów, szczególnie z zaawansowanymi pozwoleniami. Od początku roku zabezpieczyliśmy działki umożliwiające budowę 4000 mieszkań w największych polskich miastach. W pierwszym półroczu 2024 r. wprowadziliśmy na rynek około 2500 lokali w ramach 12 projektów, m.in. w Krakowie, Warszawie i Wrocławiu.

Rozpoczęliśmy także budowę kilku nowych inwestycji, spośród których warto wymienić Wita w Krakowie, Apartamenty M7 w Warszawie i Powstańców 7D we Wrocławiu. W kolejnych miesiącach będziemy kontynuować przyjętą strategię. Stabilna sytuacja finansowa spółki umożliwia nam dalszy dynamiczny rozwój. 

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment 

Brak wsparcia nabywców preferencyjnym kredytowaniem nie zmienił zasadniczo naszych założeń inwestycyjnych i planów sprzedażowych.  Jako deweloper gruntowy realizujemy projekty o różnym przeznaczeniu, nie tylko stricte mieszkaniowym, a nadto proces przygotowania gruntu do budowy, w czym się specjalizujemy, trwa z reguły kilka lat. Nie działamy pod wpływem krótkotrwałych wahań na rynku mieszkaniowym. Konsekwentnie realizujemy naszą strategię inwestycyjną opartą o dywersyfikację portfela produktów i uwzględnianie trendów długoterminowych, w tym w kontekście obserwacji ewolucji i kierunków rozwoju dojrzałych rynków Europy Zachodniej.

W tym roku rozpoczęliśmy kilka ważnych projektów. Przykładem może być inwestycja przy ulicy Madalińskiego w Gdańsku, gdzie rozwijamy tereny pod zabudowę wielorodzinną oraz PRS w budynkach zamieszkania zbiorowego. Mimo, że jesteśmy dopiero na wstępnym etapie jego realizacji już obserwujemy duże zainteresowanie potencjalnych inwestorów, dla których przejściowy brak preferencyjnych kredytów hipotecznych dla klientów indywidualnych nie ma żadnego znaczenia. Kontynuujemy również prace na terenach Warmii i Mazur, gdzie zaprojektowaliśmy inwestycje o zróżnicowanym charakterze, w tym pod budowę kompleksu wypoczynkowo – mieszkalnego. W najbliższym czasie planujemy również uruchomić inwestycje w atrakcyjnej lokalizacji Sudetów wschodnich. Nieruchomości z idealnym położeniem pod zabudowę hotelową.

[realestateglory]

Ile kosztują nowe kawalerki

Ile trzeba mieć na najmniejsze mieszkanie od dewelopera? W jakich cenach oferowane są kawalerki w nowych inwestycjach mieszkaniowych? W których projektach są dostępne? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Tomasz Kaleta, dyrektor zarządzający ds. sprzedaży i marketingu w Develii

Ceny kawalerek w naszej ofercie zależą m.in. od lokalizacji osiedla. Zaczynają się od 340 tys. zł dla lokali około 26 mkw. w inwestycji Unii Lubelskiej Vita w Poznaniu.

Natomiast w Warszawie i Krakowie koszt zakupu tego typu lokalu to wydatek rzędu blisko 500 tys. zł. Wynika to z faktu, że zrezygnowaliśmy z projektowania małych mieszkań, których powierzchnia, zgodnie z obowiązującymi przepisami, może wynosić od 25 mkw. na rzecz nieco większych, kompaktowych lokali o powierzchni około 32 mkw. z możliwością wydzielenia sypialni. Dzięki temu nasi klienci mogą wybrać przestronną kawalerkę lub kompaktową dwójkę, która jest tańsza od standardowego mieszkania dwupokojowego.

Agnieszka Majkusiak, dyrektor sprzedaży Atal

W inwestycji Ogrody Andersa w Gliwicach mamy w sprzedaży mieszkania jednopokojowe o powierzchni 26 mkw. w cenie przeszło 284 tys. zł. W łódzkim projekcie Atal Aura lokal o metrażu 26 mkw. można kupić za ponad 300 tys. zł. We Wrocławiu w osiedlu Atal Starachowicka na nabywców czeka mieszkanie 25 mkw. za około 336 tys. zł.

Osiedle Przyjemne w Gdańsku oferuje kawalerki 27 mkw. za  362 tys. zł. W inwestycji Atal Olimpijska w Katowicach mamy w sprzedaży mieszkanie o powierzchni około 26 mkw. za 382 tys. zł. W Krakowie w projekcie Przewóz 42 można kupić jedynkę 26 mkw. w kwocie ponad 452 tys. zł. W szczecińskim projekcie Heyki City Atal mamy kawalerki o powierzchni ponad 28 mkw. za 454 tys. zł.

Małgorzata Ostrowska, dyrektorka Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction

W Osiedlu Kościuszki w Chorzowie oferujemy mieszkanie o powierzchni 27 mkw. w cenie 354 tys. zł. W inwestycji Apartamenty na Wzgórzach w Zawadzie koło Myślenic mamy w sprzedaży kawalerkę wielkości 25 mkw., którą można kupić za 298 tys. zł. W szczecińskim projekcie Nad Odrą lokal o powierzchni 29 mkw. jest do nabycia za ponad 426 tys. zł. W Gdańsku w Osiedlu Horizon w ofercie jest mieszkanie jednopokojowe o metrażu 29 mkw. w cenie 541 tys. zł.

Michał Witkowski, dyrektor ds. sprzedaży Lokum Deweloper

Kawalerki oraz niewielkie mieszkania dwupokojowe są chętnie nabywane przez klientów poszukujących lokum na start. Ze względu na popularność tego typu metraży, ich dostępność systematycznie maleje, jednak w naszej wrocławskiej ofercie wciąż dostępne są kompaktowe lokale zaprojektowane tak, aby optymalnie wykorzystać każdy metr kwadratowy.

Na osiedlu Lokum Porto, znajdującym się na wrocławskim Starym Mieście, w lokalizacji cechującej się wysokim potencjałem inwestycyjnym, najmniejsze lokale o powierzchni około 32 mkw. oferujemy od 554 tys. zł. Kompaktowe mieszkania o powierzchni około 33 mkw. w cenie od 499 tys. zł proponujemy na osiedlu Lokum la Vida usytuowanym przy ulicy Herbsta we Wrocławiu, w otoczeniu rozbudowanej infrastruktury miejskiej oraz terenów rekreacyjnych.

Marek Starzyński, dyrektor ds. Sprzedaży, Okam Capital

Mieszkania jednopokojowe są pożądane przez klientów młodych, jak i indywidualnych inwestorów kupujących lokale pod wynajem. W naszych bieżących projektach wśród dostępnych tańszych lokali jednopokojowych mamy do dyspozycji przykładowo w Strefie Progress w Łodzi mieszkanie o powierzchni niewiele ponad 34 mkw. w promocyjnej cenie 11 374 zł/ mkw., w łódzkim projekcie NOW cena lokalu o powierzchni 33 mkw. z ogródkiem wynosi z rabatem  10 868 zł/mkw.

W inwestycji Cityflow  w Warszawie lokal o metrażu 32 mkw. również z ogródkiem można zakupić za 21 650 zł/mkw., a w projekcie Inspire w Katowicach jednopokojowe mieszkanie o powierzchni 29 mkw. mamy w cenie 14 400 zł/mkw.

Agnieszka Gajdzik - Wilgos, Manager ds. sprzedaży Ronson Development

W warszawskim osiedlu Ursus Centralny ceny kawalerek kształtują się pomiędzy 445 000 zł a 563 000 zł. Są to mieszkania o powierzchni od 25-33 mkw.

Z kolei w inwestycji Miasto Moje w Warszawie mieszkanie 25 metrowe można kupić za 420 000 zł. W Poznaniu, w inwestycji Grunwald Między Drzewami najtańsza kawalerkę kosztuje 350 000 zł, do tego z własnym ogródkiem. W Szczecinie ceny jednopokojowych mieszkań zaczynają się od 300 000 zł.

Agata Zambrzycka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu w Aurec Home

W 2023 roku największą popularnością cieszyły się mieszkania dwupokojowe, obecnie odnotowujemy także coraz większą liczbę zapytań o najmniejsze metraże. Popularność kawalerek wynika z ich kompaktowej formy. Nadają się, zarówno dla singli, studentów, par, jak i osób starszych. Poza tym, mimo wszystko są tańsze niż większe mieszkania. Kawalerki oferujemy we wszystkich naszych inwestycjach. Szczególnie warta wyróżnienia jest nowo powstająca inwestycja Fabrica Ursus, która w nowoczesny sposób nawiązuje do industrialnej przeszłości dawnych zakładów Ursus, w której nabywcy mogą wybierać spośród lokali o metrażach od 36 mkw.

Ceny kawalerek są zróżnicowane i zależą od wielu czynników, takich jak np. metraż czy piętro. Mamy szereg różnych budżetowych opcji dla potencjalnych właścicieli. Dzięki własnym źródłom finansowania możemy zaproponować nabywcom wybrane lokale w wysokim standardzie w cenie od 13 tys. za mkw.

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment 

Z pozycji dewelopera gruntowego zauważamy rosnące zainteresowanie deweloperów projektami obejmującymi kawalerki. Realizacja takich projektów często zależy od lokalizacji nieruchomości oraz wymogów planistycznych. Częstym przykładem, z jakim się spotykamy jest wymagana duża ilość miejsc parkingowych, która wymusza projektowanie większych lokali, co na pewno nie ułatwia optymalizacji struktury mieszkań. W dobrze zlokalizowanych nieruchomościach z dostępem do komunikacji miejskiej mieszkańcy kawalerek rzadko korzystają z samochodów, podczas gdy przepisy wymagają zapewnienia 1,2, a nawet 1,5 miejsca parkingowego na takie mieszkanie. Klienci kupujący kawalerki zazwyczaj nie są zainteresowani miejscami parkingowymi, a deweloperzy są zmuszeni je budować, co znacznie zwiększa koszty inwestycji. Warto zatem zwrócić uwagę na potrzebę dostosowania miejscowych planów zagospodarowania, które często były uchwalane 15-20 lat temu, gdy dominowały inne trendy.

DOMPRESS

[realestateglory]

Czy nabywcy mieszkań czekają na preferencyjny kredyt

Jak duża jest grupa osób, które planują zakup mieszkania, ale wstrzymują się z decyzją, bo oczekują na rządowe dopłaty w programie Na start? Jaki ma to wpływ na wyniki sprzedaży? Czy deweloperzy notują wzrost ilości rezerwacji? Czy rośnie liczba osób kupujących za gotówkę? Czy przesunięcie startu programu idzie w parze ze zmianami terminów rozpoczęcia budowy nowych projektów? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Tomasz Kaleta, dyrektor zarządzający ds. sprzedaży i marketingu w Develii

Szacujemy, że około 10-15 proc. klientów rzeczywiście czeka na wprowadzenie programu „Kredyt na start”. Nie przeceniałbym jednak jego wpływu na sektor mieszkaniowy. Z rządowego wsparcia, podobnie jak w przypadku „Bezpiecznego Kredytu 2 proc.”, będzie mogła skorzystać tylko określona grupa osób kupujących pierwsze mieszkanie. Dodatkowo nowy program wsparcia kredytobiorców wprowadza limity dochodowe, które wcześniej nie obowiązywały. Obecnie mniej więcej połowa mieszkań jest nabywana za gotówkę, a pozostała część na kredyt, zarówno przez osoby kupujące swoje pierwsze mieszkanie, które potencjalnie będą mogły skorzystać z rządowego wsparcia, jak i klientów, którzy decydują się na kolejny, często większy lokal. 

Jako jeden z największych deweloperów mieszkaniowych w Polsce analizujemy zapowiedzi programów rządowych i uwzględniamy ich potencjalny wpływ na rynek. Nie planujemy jednak pod nie oferty, ponieważ przygotowanie inwestycji zajmuje średnio około dwóch lat, podczas gdy czas obowiązywania rządowych programów, jak pokazuje przykład „Bezpiecznego Kredytu 2 proc., może trwać kilka miesięcy.

Mimo to, czekamy na jasną deklarację rządu, co do terminu uruchomienia „Kredytu na start”, co z pewnością wpłynęłaby stabilizująco na branżę. Aktualnie, pomimo słabszego drugiego kwartału br. i nie do końca korzystnej sytuacji na rynku, widzimy wzrost zainteresowania klientów. Jest to zgodne z trendem z poprzednich lat, kiedy wraz z początkiem wakacji kontaktów i samych rezerwacji jest więcej.

Moim zdaniem branża nieruchomości bardziej niż na start rządowego programu czeka na obniżkę stóp procentowych, co zwiększyłoby zdolność nabywczą i obniżyłoby koszt kredytów.

Agnieszka Majkusiak, dyrektor sprzedaży Atal

Jako wiodący deweloper z szeroką ofertą mieszkań mamy różne grupy odbiorców, a potencjalni beneficjenci programu dopłat są tylko jedną z nich. Trudno w związku z tym precyzyjnie oszacować, jak liczna jest ta określona grupa, zwłaszcza że wciąż nie są znane dokładne zasady wsparcia. Na pewno poprzez zawirowania polityczne i opóźnienie we wdrożeniu przepisów część klientów wstrzymuje się z zakupem. Przygotowaliśmy dla nich autorski program „Decyzja na raty”, umożliwiający rezerwację mieszkania z gwarancją ceny i ewentualne odstąpienie od umowy do końca marca. Efektem tego działania są coraz liczniejsze rezerwacje w takim systemie, choć w okresie wakacyjnym rynek ogólnie spowolnił.

Elastycznie podchodzimy także do kwestii harmonogramów płatności dla pozostałych klientów, którzy ze względu na wysokość stóp procentowych wolą odłożyć bieżące wpłaty na bardziej zaawansowany etap budowy. Dysponujemy pulą mieszkań z płatnościami w systemie 15/85 proc. czy też 10/90 proc.  Coraz większy udział w transakcjach mają klienci gotówkowi, którzy preferują indywidualną formę harmonogramu i systematycznie gromadzą środki na wpłaty.

Ponieważ oprocentowanie komercyjnych kredytów hipotecznych w Polsce jest teraz na jednym z najwyższych poziomów w Europie, zdolność kredytowa potencjalnych nabywców jest często niższa, niż zakładali na początku poszukiwań własnego „M”. Niektórzy klienci liczą na obniżki cen mieszkań, a właściwie śledzą publikacje prasowe, wskazujące na spadek dynamiki ich wzrostu, co powstrzymuje ich przed podjęciem decyzji. Tymczasem koszty zakupu gruntów i realizacji inwestycji nie dają deweloperom dużej przestrzeni do obniżania cen.

Naszym, strategicznym celem w długim okresie jest utrzymywanie atrakcyjnej i zróżnicowanej oferty mieszkań na największych rynkach mieszkaniowych w Polsce. Dlatego działamy zgodnie z założonymi planami inwestycyjnymi i harmonogramami budów.

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment

Ogłaszanie programów rządowych, takich jak „Na start”, bez określonego harmonogramu oraz przesuwanie terminów ich wprowadzenia, stwarza znaczną niepewność na rynku. Klienci opóźniają decyzje zakupowe w oczekiwaniu na dopłaty, co negatywnie wpływa na bieżącą sprzedaż mieszkań. Zauważamy wzrost liczby rezerwacji, jednak brak stabilności oraz niejasne warunki i daty wprowadzenia programu prowadzą do stagnacji i utrudniają planowanie, zarówno kupującym, jak i deweloperom. W strukturze sprzedaży można zaobserwować wzrost liczby transakcji gotówkowych, co jest po części odpowiedzią na niestabilność w dostępności kredytów preferencyjnych.

Przy tworzeniu programów rządowych kluczowe jest opracowanie długoterminowego i stabilnego planu wsparcia, który będzie przewidywalny dla wszystkich uczestników rynku. Rządowe inicjatywy mogą odegrać ważną rolę w zwiększaniu dostępności mieszkań, obecnie najlepszym wsparciem dla nabywców jest zapewnienie odpowiedniej podaży gruntów oraz uproszczenie procedur administracyjnych. Przykładem rynku, który korzysta z tych dwóch czynników, jest Łódź, gdzie dzięki bogatej podaży nieruchomości i przewidywalnym cenom, nabywcy mogą dokonać świadomego wyboru.

Małgorzata Ostrowska, dyrektorka Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction

Nie mamy tutaj dokładnych szacunków, ale faktycznie w naszych biurach sprzedaży można było mocno odczuć wstrzymywanie się z decyzjami zakupowymi do czasu uruchomienia nowego programu kredytowania. Z myślą o tych klientach uruchomiliśmy pilotażowy program w inwestycji “Apartamenty na Wzgórzach” w okolicy Myślenic, gdzie proponujemy najem mieszkań z opcją pierwokupu po wprowadzeniu zapowiadanego kredytu #naStart.

Opóźnienia we wprowadzeniu nowego programu wsparcia dla kredytobiorców nie wpłynęły na terminy realizacji naszych inwestycji, nie łączyliśmy tych dwóch tematów. Jeśli chodzi o klientów gotówkowych, mamy tu raczej stałe zainteresowanie, choć aktywność zakupów inwestycyjnych zwiększa się zwykle w ostatnim kwartale roku z uwagi na zbliżający się wówczas czas rozliczeń podatkowych i chęć optymalizacji podatkowej.

Shraga Weisman, CEO Aurec Home

Wszystkie inwestycje realizujemy zgodnie z planem. Zmiany w programie „Mieszkanie na start” nie wpływają na budowę i terminy oddawania lokali nabywcom. Od początku roku w naszym biurze sprzedaży zauważamy zwiększona liczbę zapytań i rezerwacji lokali spełniających kryteria rządowego dofinansowania i z miesiąca na miesiąc ta liczba rośnie.

Trudno powiedzieć, czy rezerwacji dokonują osoby liczące na tani kredyt, czy raczej osoby, które obawiają się powtórki z ubiegłego roku i chcą zdążyć z zakupem przed kolejnymi zawirowaniami na rynku. Bez wątpienia na preferencyjnym kredycie najbardziej skorzystają rodziny wielodzietne 2+3, które według założeń mogą posiadać nieruchomości, co umożliwi im np. sprzedaż obecnego mieszkania i zakup większego. Ta grupa otrzyma najwyższe limity kredytu z dopłatą.

Marek Starzyński, dyrektor ds. Sprzedaży, Okam Capital

Obecnie większość klientów wstrzymuje się z decyzją o zakupie mieszkania, co wynika z kilku czynników. Wśród nich jest przede wszystkim oczekiwanie na dofinansowanie z programu ‘Mieszkanie na start’, którego założenia nie są jeszcze znane, jak i na obniżki cen mieszkań. Nie bez znaczenia są także wysokie stopy procentowe kredytów.

Część osób rozważających zakup lokalu na niektórych lokalnych rynkach, analizuje i porównuje dostępne oferty ze względu na dużą liczbę realizowanych inwestycji. W ostatnim czasie widzimy wzrost zainteresowania mieszkaniami w projekcie Inspire w Katowicach. Mieszkania w warszawskim projekcie Cityflow niezmiennie cieszą się zainteresowaniem, na ten moment lokale nie znajdują się w zakładanych limitach programowych.

W żadnej z prowadzonych inwestycji nie odnotowujemy w ostatnim czasie znaczącego wzrostu zakupów mieszkań za gotówkę. Jednocześnie przesunięcie terminu wprowadzenia ‘Mieszkania na start’ nie wpływa na realizację przez nas projektów, które prowadzone są zgodnie z przyjętym harmonogramem. Wkrótce oddamy do użytkowania pierwszy etap Strefy Progress i Cityflow, rozwijamy ich drugie etapy. Kontynuujemy również prace wokół loftów w budynku Warzelnia by Bohema w stolicy, jak i ostatniego etapu Inspire w Katowicach.

Andrzej Gutowski, wiceprezes, dyrektor Działu Sprzedaży Ronson Development

Zauważamy, że coraz więcej klientów rezygnuje z oczekiwania na program "Na Start" i decyduje się na zakup mieszkania bez wsparcia rządowych dopłat do kredytów. Od początku 2024 roku widzimy stabilne zainteresowanie w naszych biurach sprzedaży, zarówno ze strony klientów kredytowych, jak i gotówkowych.

Przesunięcie terminu wejścia preferencyjnego kredytowania nie wpłynęło na nasze plany dotyczące dat rozpoczęcia nowych projektów. Już na początku roku zakładaliśmy, że program "Na Start" może nie zostać wdrożony w pełnym zakresie, dlatego konsekwentnie realizujemy nasze zamierzenia. Skupiamy się na płynnym wprowadzaniu nowych inwestycji, odpowiednim poziomie przedsprzedaży i wyprzedaży. Jednocześnie pilnując realizacji naszych rocznych celów w zakresie płynności finansowej.

[realestateglory]

Ile trzeba mieć na mieszkanie z ogródkiem

W jakiej cenie kupimy nowe mieszkania z ogródkami? Jak duże jest nimi zainteresowanie? Czy są droższe od lokali bez ogródków? O ile? W których inwestycjach je znajdziemy? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Tomasz Kaleta, dyrektor zarządzający ds. sprzedaży i marketingu w Develii

Mieszkania z ogródkiem są dostępne we wszystkich naszych projektach. Lokale tego typu, szczególnie w kameralnych inwestycjach o niskiej zabudowie, cieszą się dużym zainteresowaniem wśród naszych klientów. Ceny mieszkań z ogródkiem są zróżnicowane w zależności od inwestycji, zaczynają się od 7150 zł/mkw. w przypadku osiedla Ogrody Wojszyce we Wrocławiu. W ofercie dostępne są lokale o powierzchni do 160 mkw.

Agnieszka Majkusiak, dyrektor sprzedaży Atal

Mieszkania z ogródkami realizowane są w większości naszych projektów i cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem. Są dla klientów namiastką przydomowego ogródka. Po okresie nasilonej pandemii zauważyliśmy większe zainteresowanie mieszkaniami czteropokojowymi na parterze, zaczęliśmy więc częściej projektować je w naszych inwestycjach.

Bardzo często w takiej przestrzeni klienci aranżują sobie mini ogrody, strefy do wypoczynku, czy też tworzą miejsce zabawy dla swoich pociech. Mieszkania parterowe z ogródkami cieszą się także zainteresowaniem osób starszych, które chętnie wypoczywają we własnej zielonej przestrzeni, a prace ogrodowe sprawiają im przyjemność. Nabywcy posiadający psy również doceniają ogródki, które umożliwiają ich pupilom przebywanie na zewnątrz.

Kupujący nie płacą za sam ogródek, gdyż jest on wliczony w cenę całego mieszkania. Czasem stanowi dodatkową część przestrzeni tarasowej, którą w cennikach ujmuje się jako balkon. Jeśli powierzchnia ogródka jest nieduża, różnice cenowe również nie są duże. W przypadku większych jednostek o metrażu 100 - 200 mkw., szczególnie tych atrakcyjnie usytuowanych, cena za mkw. mieszkania jest wyższa niż w przypadku mieszkania np. na pierwszym piętrze.

W łódzkiej inwestycji Atal Aura mieszkanie o powierzchni 71 mkw. z ogródkiem 11 mkw. kosztuje ponad 681 tys. zł. W projekcie Modern Helenów lokal o metrażu 28 mkw. z ogródkiem wielkości 18 mkw. można kupić w cenie 365 tys. zł. W osiedlu Nowe Miasto Polesie w Łodzi oferujemy lokal wielkości 63 mkw. z ogródkiem 100 mkw. za 551 tys. zł.

We Wrocławiu w inwestycji Atal Strachowicka mieszkanie o powierzchni 41 mkw. z ogródkiem 46 mkw. jest dostępne w kwocie 521 tys. zł, a lokal wielkości 56 mkw. z ogródkiem 116 mkw. można nabyć za 678 tys. zł.

W poznańskich Naramowicach Odnova na mieszkanie o metrażu 70 mkw. z ogródkiem o powierzchni 116 mkw. trzeba mieć ponad 666 tys. zł.  

W projekcie Galaktyczna w Gdańsku mieszkanie 72 mkw. z ogródkiem wielkości 114 mkw. oferujemy za 781 tys. zł.

Małgorzata Ostrowska, dyrektorka Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction

Mieszkania z ogródkiem cieszą się dużym zainteresowaniem, szczególnie wśród osób z małymi dziećmi czy zwierzętami. Ogródek jest praktycznym rozwiązaniem, pełni też rolę rekreacyjną. Często na zakup mieszkania z ogródkiem decydują się osoby, które np. z powodów finansowych nie mogą sobie pozwolić na nabycie domu z ogrodem. Ceny mieszkań z ogródkiem różnią się w naszych inwestycjach w zależności od wielu czynników, w tym lokalizacji.

W projekcie Apartamenty na Wzgórzach w Zawadzie k. Myślenic mieszkanie o powierzchni 35 mkw. z ogródkiem 32 mkw. mamy w sprzedaży w cenie ponad 380 tys. zł.  

W Osiedlu Kościuszki w Chorzowie mieszkanie o powierzchni 45 mkw. i ogródkiem o metrażu 22 mkw. można zakupić za 419 tys. zł.

W warszawskiej inwestycji Zielony Lewandów lokal wielkości 42 mkw. z ogródkiem 28 mkw. kosztuje 639 tys. zł. W projekcie Naturalnie Aluzyjna w Warszawie w sprzedaży jest np. mieszkanie 52 mkw. z ogródkiem 78 mkw. w cenie przeszło 735 tys. zł.

Michał Witkowski, dyrektor ds. sprzedaży Lokum Deweloper

Mieszkania z ogródkami cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem klientów. Przygotowujemy ofertę w taki sposób, aby wpisywała się w potrzeby przyszłych mieszkańców, dlatego mieszkania z ogródkami są dostępne w niemal każdej naszej wrocławskiej inwestycji.

Na terenie osiedla Lokum la Vida położonego przy ul. Herbsta obecnie w ofercie posiadamy mieszkania o metrażach 33 - 72 mkw., do których przynależą ogródki o powierzchniach do 50 mkw. Dzięki temu nabywcy, którzy decydują się na mniejszy lokal, mogą cieszyć się urokami posiadania prywatnego ogródka. Najbardziej atrakcyjne cenowo lokum z ogródkiem o powierzchni 20 mkw. ma powierzchnię 33 mkw. i jest dostępne za 529 tys. zł.

Lokum Verde zlokalizowane na wrocławskim Zakrzowie to gotowe osiedle, którego znakiem rozpoznawczym są dziedzińce pełne urozmaiconej zieleni. W sprzedaży pozostało jeszcze kilka mieszkań z ogrodami. Najtańsze o wielkości 63 mkw. z ogródkiem o powierzchni 18 mkw. można w nim nabyć za 779 tys. zł.

W podwrocławskiej Sobótce, tuż przy Ślężańskim Parku Krajobrazowym powstało osiedle Lokum Monte. Atrakcyjna lokalizacja w otoczeniu lasów i wzniesień, prywatna strefa wellness oraz wysoki standard sprawiają, że jest to doskonały wybór dla poszukujących wytchnienia i bezpośredniego kontaktu z przyrodą. W ofercie inwestycji pozostały ostatnie wolne mieszkania, w tym trzypokojowe z dwoma ogrodami o powierzchniach 16 mkw. i 29 mkw. w cenie 709 tys. zł.

Agnieszka Gajdzik – Wilgos, Manager ds. sprzedaży w Ronson Development

W warszawskim Ursusie Centralnym zainteresowanie mieszkaniami z ogródkiem nie jest tak duże, jak mieszkaniami z tarasem. Jednak im większy ogródek, tym atrakcyjniejszy lokal. I tu cena może iść lekko do góry. Obecnie rozpiętość cen wynosi od ok 13.000 zł -16.244 zł za metr kwadratowy. Przykładowo 70-metrowe mieszkanie z ogródkiem o powierzchni 50 metrów kupić można za 908 960 zł.

W osiedlu Miasto Moje mieszkania z ogródkiem wybierają rodziny z dziećmi, także dlatego, że są to mieszkania tańsze, niż te na wyższych piętrach. Tu najtańsze 27-metrowe mieszkanie z 11-metrowym ogródkiem kupimy za ok 460 tys. zł.

W kameralnej inwestycji Zielono Mi na warszawskim Mokotowie mieszkania z ogródkiem cieszą się ogromnym zainteresowaniem. Najtańsze, 44-metrowe z ogródkiem o powierzchni 56 metrów kupić można za ok 780 tys. zł. W Poznaniu w osiedlu Grunwald Między Drzewami najtańsze mieszkanie z ogródkiem ma powierzchnię 27 mkw. i 16-metrowy ogródek. Kosztuje około 350 tys. zł.

W Szczecinie mieszkania z ogródkami są dostępne w obu naszych inwestycjach – Nowe Warzymice oraz Nowa Północ. Jest dość spore zainteresowanie takimi mieszkaniami, aczkolwiek kryterium ceny zawsze jest na pierwszym miejscu.

W inwestycji Nowa Północ ceny mieszkań z ogródkami są wyższe od lokali o podobnym metrażu bez ogródka i kształtują się w przedziale 11 000 – 17 000 zł/mkw. brutto. Najtańsze, 26-metrowe mieszkanie z 13-metrowym ogródkiem kupimy za 300 tys. zł.

W inwestycji Nowe Warzymice są tylko mieszkania z ogródkami. I tu przykładowo lokal wielkości 67 mkw. z ogródkiem o metrażu 42 mkw. kosztuje przeszło 710 tys. zł.

Agata Zambrzycka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu w Aurec Home

Mieszkania z ogródkiem szybko znikają z naszej oferty sprzedażowej, głównie dzięki rosnącej potrzebie posiadania prywatnej przestrzeni zewnętrznej. Lokale z ogródkiem są dostępne w ekologicznym Miasteczku Jutrzenki i industrialnej Fabrica Ursus.

Z doświadczenia wiemy, że nabywcy cenią sobie prywatny kawałek zieleni, który często stanowi dodatkową przestrzeń do relaksu, uprawy roślin czy spędzania czasu z rodziną. Na lokale z ogródkiem decydują się głównie rodziny z dziećmi, właściciele zwierząt domowych oraz seniorzy. Mieszkania z ogródkiem zazwyczaj osiągają wyższe ceny za metr kwadratowy w porównaniu do podobnych lokali bez takiej przestrzeni. Co ważne, takie mieszkanie szybciej zyskuje na wartości, co czyni je atrakcyjnym także dla inwestorów poszukujących nieruchomości o wysokim potencjale wzrostu.

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment 

Z perspektywy dewelopera gruntowego, bierzemy pod uwagę potrzeby obecnego rynku nieruchomości. Aktualnie coraz większą popularnością cieszą się inwestycje opracowywane w duchu „zielonej architektury”, dlatego też projektujemy mieszkania z ogródkami, które mocno zyskały na atrakcyjności w ostatnich latach.

Przykładem takiej inwestycji jest działka przy ulicy Madalińskiego w Gdańsku, gdzie dla wszystkich mieszkań na parterze zaprojektowaliśmy ogródki. Obecnie rozpoczynamy prace nad kolejnym projektem na tej samej ulicy, w którym, korzystając z potencjału znacznie większego terenu, planujemy stworzyć zielone przestrzenie dla mieszkańców oraz duże  i przestronne ogródki przynależne do mieszkań na parterze.

Marek Starzyński, dyrektor ds. Sprzedaży, Okam Capital

Zieleń stanowi ważny element naszych inwestycji. W częściach wspólnych udostępniamy mieszkańcom wewnętrzne patia, tarasy na dachach z roślinnością czy zielone oazy, służące do wypoczynku oraz rekreacji. Wszystkie mieszkania w naszych projektach wyposażone są w balkony lub tarasy, a do lokali zlokalizowanych na parterze przynależą ogródki. Ceny tych ostatnich uzależnione są m.in. od wielkości ogródków czy położenia względem klatki schodowej.

Mieszkania z ogródkami wzbudzają zainteresowanie klientów w zacisznych okolicach, w bardziej kameralnych osiedlach. Najchętniej wybierają je rodziny z małymi dziećmi lub ze zwierzętami.

W centrach miast nabywcy chętniej wybierają mieszkania na wyższych piętrach, jak na przykład w łódzkich projektach: Strefa PROGRESS i NOW. Stąd lokale z ogródkami są w nich tańsze niż mieszkania zlokalizowane na wyższych kondygnacjach. W Strefie PROGRESS za dwupokojowe mieszkanie o powierzchni ok. 48 mkw. z ogródkiem poniżej 20 mkw. trzeba zapłacić niewiele ponad 10 200 zł/mkw. Z kolei w NOW, cena za lokal czteropokojowy w metrażu 93 mkw., z blisko 85 metrowym ogródkiem sięga 10 300 zł/mkw.

W przypadku warszawskiej inwestycji Cityflow, cena mieszkania dwupokojowego o powierzchni 60 mkw. z przylegającym do niego ogródkiem wielkości ok. 18 mkw. wynosi 18 900 zł/ mkw.

W katowickiej inwestycji INSPIRE mieszkania na parterze to jedne z najtańszych w ofercie. Dwupokojowych lokali z ogródkiem o powierzchni od 22 mkw. do 85 mkw. zaczynają się od lekko ponad 12 000 zł/mkw.

Dawid Wrona, Chief Operating Officer w Archicom

Mieszkania z ogródkami stanowią obecnie blisko 5 proc. nasze joferty, a zainteresowanie nimi utrzymuje się na niezmiennym, wysokim poziomie. Szczególnie dostrzegamy to wśród klientów poszukujących większych, czteropokojowych lub pięciopokojowych lokali. Kupujący coraz częściej wybierają nieruchomości oferujące kontakt z naturą i możliwość relaksu na świeżym powietrzu.

Mieszkania z ogródkami są zazwyczaj droższe od swoich odpowiedników na parterze, a także lokali na pierwszym piętrze. Różnica w cenie może wynosić od 20 tys. zł do 100 tys. zł, a w przeliczeniu na metr kwadratowy to zazwyczaj około 500 zł – w zależności od inwestycji. Na finalną cenę wpływa kilka czynników, takich jak wielkość ogródka czy też jego położenie. Znaczne zainteresowanie tego typu mieszkaniami widać na przykładzie trzeciego etapu inwestycji Sady nad Zieloną we Wrocławiu, gdzie na 44 mieszkania tylko 9 z ogródkami pozostało dostępnych.

[realestateglory]

Jak usprawnić budowę mieszkań

Co najbardziej hamuje dziś realizację inwestycji mieszkaniowych? Jakie regulacje mogłyby usprawnić budowę i pomóc w rozwoju mieszkalnictwa w Polsce? Jakie zmiany dotyczące rynku nieruchomości powinni wprowadzić decydenci, by mieszkań było więcej i były tańsze? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Tomasz Kaleta, dyrektor zarządzający ds. sprzedaży i marketingu w Develii

Największymi barierami dla działalności deweloperskiej pozostają niezmiennie: długi czas procedowania inwestycji w urzędach – obecnie wprowadzenie inwestycji na rynek od zakupu gruntu trwa średnio dwa lata, dynamicznie zmieniające się przepisy, które nierzadko wdrażane są z pominięciem konsultacji z przedstawicielami branży oraz niska dostępność działek pod zabudowę mieszkaniową.

Dlatego popieramy wszelkie rozwiązania, które mogłyby przyczynić się do zwiększenia podaży na rynku pierwotnym. Jednym z przykładów takiego działania jest zapowiadana zmiana przepisów dotyczących gruntów rolnych w miastach. Byłaby ona w stanie uwolnić znaczną część gruntów, których sprzedaż jest ograniczona przez ustawę o kształtowaniu ustroju rolnego. Proces przygotowania ich do realizacji zabudowy wymagać będzie wielu miesięcy pracy, co w rezultacie przełoży się na zwiększenie podaży nowych mieszkań dopiero za kilka lat. Jednak w mojej ocenie w dłuższej perspektywie czasu mogłoby to wpłynąć stabilizująco na ceny mieszkań i pozwoliłoby zaspokoić potrzeby popytowe ludności.

Mateusz Bromboszcz, wiceprezes Atal

Aktualne realia procedowania spraw w urzędach istotnie wpływają na rozwój mieszkalnictwa w Polsce. Państwo powinno zderegulować i uprościć procedury, nadmiernie wydłużające proces inwestycyjny, a także ustandaryzować je, gdyż interpretacja i egzekucja przepisów w poszczególnych gminach jest dziś różna. Brak postępów w tych kwestiach, nie tylko hamuje rozwój mieszkalnictwa, przyczyniając się do powstawania luki podażowej, lecz także wywiera presję na ceny mieszkań.

Osobną kwestią jest to, że większość regulacji chroniących klientów obciąża deweloperów. Jesteśmy bodajże najbardziej uregulowanym rynkiem ze wszystkich. Nie mamy nic przeciwko temu, aby klient był chroniony, gdyż jest to także w naszym interesie, jednakże przeskalowanie w tym zakresie skutkuje wzrostem cen mieszkań.

Jako branża chcielibyśmy również, aby przepisy uchwalane były z odleglejszą perspektywą czasową, zaś jakość prawa była wysoka, nie budząc wątpliwości interpretacyjnych. Aktualnie wiele aktów jest uchwalanych w zbyt szybkim tempie, okresy przejściowe są zbyt krótkie, a to nie służy optymalnemu dostosowaniu planów inwestycyjnych do zmieniających się warunków i ogólnie szkodzi rynkowi.

Małgorzata Ostrowska, dyrektorka Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction

Często odpowiadamy na to pytanie i zawsze wymieniamy tu kilka kwestii. Przede wszystkim potrzeb�� uwolnienia gruntów, które pozwolą na realizację atrakcyjnych inwestycji w dobrych lokalizacjach. Kolejny temat to usprawnienie tematu formalności związanych z budową nowych osiedli. Wydłużające się procedury wpływają często na koszt realizacji inwestycji, więc działa to na niekorzyść wszystkich stron. Stymulowanie popytu jest kluczowe dla rozwiązania jednego z największych aktualnie problemów na rynku mieszkaniowym czyli ograniczania niedoboru mieszkań, gdyż obecnie wiele osób i wiele rodzin jest wykluczonych ze względu na brak zdolności kredytowej.

Andrzej Gutowski, wiceprezes, dyrektor Działu Sprzedaży Ronson Development

Rozwój mieszkalnictwa w Polsce stoi w obliczu wielu problemów, które hamują jego dynamikę. Uczestnicy rynku niezmiennie podkreślają potrzebę spójnej polityki mieszkaniowej, wprowadzenia zmian, które usprawniłyby budowę mieszkań. Tych nie rozwiąże jedna ustawa. Potrzeba pakietu ustaw, które stworzą strategię dla budownictwa mieszkaniowego w Polsce na wiele lat do przodu. Do jej przygotowania potrzebna jest współpraca pomiędzy rządem, przedstawicielami środowiska deweloperskiego i władzami lokalnymi.

Mieszkania budowane w niższych kosztach byłyby tańsze, ale do tego potrzebne jest uruchomienie zasobu państwowego i wszelkich gruntów, które w tym zasobie są dostępne. Kolejnym czynnikiem jest uwolnienie gruntów rolnych w granicach miast, aby dostęp do nich był łatwiejszy. Kluczowa jest także stabilność i skuteczność prawa. Przepisy, które umożliwią deweloperom realizację przedsięwzięć mieszkaniowych,  powinny ten proces usprawniać a nie wydłużać. Na obecnej sytuacji najbardziej cierpią metropolie, a to są największe rynki mieszkaniowe. Tutaj terminy ustawowe w żadnym stopniu nie są respektowane.

Shraga Weisman, CEO Aurec Home

Deweloperzy niezmiennie i od lat domagają się od decydentów dyrektyw w trzech najważniejszych kwestiach: uwolnienia gruntów spółek Skarbu Państwa, usprawnienia procedur administracyjnych i rozsądnej reformy systemu mieszkalnictwa.

Głównym czynnikiem ograniczającym podaż nowych mieszkań jest mała dostępność gruntów. W Warszawie planem zagospodarowania przestrzennego jest objęte tylko 40 proc. obszaru. Z produkcji mieszkaniowej wyłączone są także działki rolne – bez braku możliwości przekształcenia, a wiele tego typu gruntów znajduje się na przykład w granicach administracyjnych Warszawy. Deweloperzy mają ogromne zapotrzebowanie na grunty nadające się pod zabudowę mieszkaniową, w tym te które obecnie znajdują się w zasobach Krajowego Zasobu Nieruchomości, spółek Skarbu Państwa oraz tereny po niszczejących biurowcach czy sklepach wielkopowierzchniowych. Czekamy z niecierpliwością na ustawę zapowiedzianą przez ministra rozwoju i technologii Krzysztofa Paszyka, która pozwoli „uruchomić dodatkowe grunty i budować więcej mieszkań".

Drugą kwestią jest przyśpieszenie procesu uruchamiania nowych inwestycji. Wydłużający się czas uzyskania pozwoleń na budowę sprawia, że inwestorzy muszą czekać kilkanaście miesięcy na rozpoczęcie prac. W największych miastach procedury administracyjne często przeciągane są bez merytorycznej konieczności i trwają nawet latami, pomimo że ustawowy czas uzyskania pozowania na budowę to 65 dni. Opóźnienia w wydawaniu zgód i decyzji przekładają się na poziom oferty deweloperskiej, koszty prowadzenia inwestycji oraz zdolność do sprawnego uruchamiania nowych projektów i oddawania lokali do użytkowania.

Trzeci postulat deweloperów do decydentów jest związany ze stworzeniem długofalowej strategii mieszkaniowej, która kompleksowo nakreśli kwestie mieszkalnictwa w Polsce. My deweloperzy doskonale wiemy, że jednorazowe i krótkoterminowe programy działają jedynie po stronie popytowej i są dedykowane tylko ograniczonej grupie klientów. Wspomaganie jedynie strony popytowej programami opartymi na dopłatach jak np. Bezpieczny kredyt 2 proc. czy Mieszkanie na start w dłuższej perspektywie przynosi szybki wykup określonych lokali i gwałtowny wzrost cen nieruchomości. Nam zależy na równoważeniu wsparcia.

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment 

Jednym z głównych wyzwań dla inwestycji mieszkaniowych jest obecnie skomplikowany i czasochłonny proces uzyskiwania pozwoleń na budowę. Znaczne opóźnienia wynikające z konieczności uzyskania wielu zgód, opinii i decyzji, a także zmienność interpretacji przepisów, wpływają na wydłużenie czasu realizacji projektów. Uproszczenie procedur administracyjnych oraz przyspieszenie procesów związanych z wydawaniem pozwoleń na budowę byłyby kluczowe dla zwiększenia dynamiki rynku mieszkaniowego. Kolejną istotną kwestią, w której zmiany przepisów mogłyby przynieść znaczące korzyści, jest dostęp do gruntów pod zabudowę. Wprowadzenie elastyczniejszych regulacji dotyczących przeznaczenia gruntów oraz mobilizacja ich właścicieli do udostępniania terenów pod budownictwo mieszkaniowe mogłoby znacząco zwiększyć dostępność działek pod budowę nowych inwestycji. Mogłoby to obniżyć koszty nabycia gruntów, co jest jednym z podstawowych czynników wpływających na ostateczną cenę mieszkań. Decydenci powinni również skupić się na stabilności i przewidywalności prawa. Częste zmiany przepisów, ich niejasność oraz skomplikowana interpretacja negatywnie wpływają na planowanie i realizację inwestycji. Stabilne i jednoznaczne przepisy umożliwiłyby lepsze planowanie inwestycji w dłuższej perspektywie czasowej, co mogłoby przyczynić się do zwiększenia podaży mieszkań i obniżenia ich cen. Jednym z rozwiązań, które mogłoby wspomóc rynek mieszkaniowy, jest wprowadzenie programów wsparcia finansowego dla inwestorów, realizujących projekty o podwyższonym standardzie energetycznym lub budujących mieszkania na wynajem w ramach programów społecznych. Takie inicjatywy mogłyby stymulować rozwój rynku w sposób zrównoważony, jednocześnie odpowiadając na rosnące potrzeby mieszkańców. Podsumowując, głównymi przeszkodami dla inwestycji mieszkaniowych są obecnie złożoność procedur administracyjnych, ograniczona dostępność gruntów oraz brak stabilności przepisów. Skupienie się decydentów na wymienionych kwestiach, mogłoby istotnie zwiększyć liczbę dostępnych mieszkań na rynku i obniżyć ich ceny.

Marek Starzyński, dyrektor ds. Sprzedaży, Okam Capital

Kluczowym wyzwaniem, z jakim od dłuższego czasu mierzy się rynek nieruchomości w największych, polskich miastach jest ograniczona ilość gruntów pod nowe projekty mieszkaniowe. Stąd niezbędne byłoby uwolnienie, także z zasobów Skarbu Państwa, terenów do zabudowy wielorodzinnej. Przełożyłoby się to pozytywnie na stosunek na linii podaż-popyt, większą dostępność mieszkań czy stabilizację cen. Istotnym elementem byłoby również wprowadzenie urzędowych usprawnień oraz uproszczeń w procedurach administracyjnych, które pozwoliłyby na szybszą realizację formalności związanych z rozpoczęciem procesów inwestycyjnych.

Dawid Wrona, Chief Operating Officer w Archicom

Szacunki wskazują, że w kraju brakuje około 2, może nawet 3 mln mieszkań. Wielu może to dziwić, gdy obserwują w swoich miastach wygrodzenia kolejnych placów budowy, rosnące na nich zabudowania oraz czytają informacje o premierach i kontynuacjach prowadzonych już inwestycji. Ale niedobór lokali jest faktem od wielu lat. To nie jest jednak sytuacja bez wyjścia, natomiast poprawa dostępności oferty mieszkaniowej na naszym rynku zależy od kilku czynników.

Przede wszystkim należy przepracować kwestię planów miejscowych tak, aby były to działania długoterminowe. Po drugie warto uwolnić w aglomeracjach maksymalnie dużą ilość terenów należących dzisiaj do jednostek budżetowych Skarbu Państwa. Mam tu na myśli grunty położone w szczególności w centrach miast i dobrze skomunikowane z najdalszymi nawet dzielnicami. Przyjazna kompleksowa polityka mieszkaniowa państwa powinna także uwzględnić skrócenie wszelkich procedur administracyjnych, a także ich uspójnienie na terenie całego kraju. Na pewno pomógłby w tym dialog i zaufanie na linii biznes-administracja, ponieważ to najkrótsza droga do wypracowania konsensusu pomiędzy inwestorami a samorządami. Potrzebne jest m.in. ujednolicenie we wszystkich polskich miastach podejścia do np. wydawania pozwoleń czy warunków zabudowy.

DOMPRESS

[realestateglory]

RONSON wyznacza nowy standard obsługi deweloperskiej

Nowa strategia marki RONSON Development stawia w centrum klienta

RONSON Development podnosi poprzeczkę dla branży deweloperskiej w zakresie obsługi klienta. Firma wprowadza nową strategię marki, która łączy wykorzystanie najnowszych technologii z nowymi typami specjalistów dedykowanych do opieki nad klientem przed i po zakupie mieszkania.

RONSON działa na polskim rynku od 24 lat. Zrealizował kilkadziesiąt projektów, wybudował tysiące mieszkań. Doświadczenie i osiągniecia firmy, przekładają się na zaufanie klientów, którzy wracają dziś by kupić wymarzone „M” dla swoich dzieci. Na sukces firmy składa się praca zespołu fachowców z wieloletnim doświadczeniem w branży i współpraca z rzetelnymi wykonawcami.  Przyszedł czas na kolejny krok.

– 24 lata działalności to wystarczająco długi okres, by zbudować nie tylko silną pozycję rynkową, ale również charakter marki. RONSON intensywnie rozwijał się przez lata. To doświadczenie pozwala nam być partnerem i doradcą, któremu mogą zaufać klienci. – mówi Boaz Haim, Prezes RONSON Development. I dodaje: –  Nową strategię marki zatytułowaliśmy „Expect more”. Chcemy, aby każdy klient stykając się z marką RONSON mógł oczekiwać więcej – lepszego produktu, wyższej jakości obsługi oraz szybszego i bardziej efektywnego rozwiązywania swoich problemów. W RONSON klient jest naszą najważniejszą wartością, a wszystkie działania są ukierunkowane na zaspokojenie jego oczekiwań. Pracownicy i podwykonawcy muszą rozumieć, że klient jest dla nas najważniejszy. To sprawia, że wartościami naszej marki jest proaktywność, profesjonalizm, wysoki standard naszych inwestycji w swoich segmentach. Ale również wartości dodane w realizowanych inwestycjach, które wyróżniają nas na tle konkurencji.– komentuje Boaz Haim.

Strategia wprowadza nowy standard obsługi klienta deweloperskiego. Nazwano go „Standardem RONSON”. Nad jego stworzeniem pracował zespół ekspertów RONSON.

- Do pokazania się w nowej odsłonie przygotowywaliśmy się 1,5 roku. Zaczęliśmy od usprawnienia procesów, poprawy struktury, oceny kompetencji naszych menadżerów i ustalenia dla nich optymalnej ścieżki rozwoju. Wraz z całym zespołem odbyliśmy serię warsztatów określających wartości marki RONSON. Analizując rynek i jego potrzeby, postanowiliśmy jeszcze bardziej zainwestować w innowacje i nowe technologie. By zapewnić najwyższy standard obsługi, wprowadzamy wiele zaawansowanych narzędzi. Wśród nich - nowoczesny, intuicyjny Panel Klienta, który umożliwia szybki kontakt z deweloperem. Znajdą się tu porady, wskazówki i informacje o aktualnym stanie zaawansowania budowy. Za pośrednictwem Panelu będzie można skontaktować się z odpowiednim działem w naszej firmie i szybko znaleźć pomoc. Klient będzie miał również dostęp do harmonogramu płatności i będzie mógł zaakceptować termin odbioru lokalu, czy umowy przenoszącej własność. Ale nasza opieka nad klientem się tu nie kończy. Po odebraniu kluczy do własnego ,,M”, na klientów czeka Opiekun Inwestycji. Ten fachowiec będzie dostępny na terenie osiedla  przez cały rok po oddaniu budynku do użytku. Szybko i sprawnie przeprowadzi drobne naprawy, a jeśli będzie potrzeba zaangażowania zewnętrznych podwykonawców, po dokonaniu wizji lokalnej wypełni z Klientem formularz zgłoszenia usterki, aby przyspieszyć termin naprawy i zminimalizować formalności. Powołaliśmy również nowe stanowisko Quality Managera, czyli fachowca odpowiedzialnego za regularne monitorowanie inwestycji na etapie budowy i poddawanie przeglądom mieszkań zanim zaprosimy klientów na odbiory. Jego nadzór zminimalizuje liczbę usterek i zapewni najwyższą jakość naszych inwestycji.– opisuje Karolina Bronszewska, Dyrektor Marketingu i Innowacji RONSON.

Nowej strategii marki RONSON towarzyszy nowa identyfikacja wizualna. – Zmieniona szata graficzna, logo, strona internetowa oraz odświeżone biura sprzedaży to pierwsze zmiany, które będą widoczne dla klientów. To także nowości w naszych social mediach. Na kanałach społecznościowych RONSON pojawią się krótkie filmy z udziałem ekspertów. Wprowadzą one w tajniki najnowszych technologii i innowacyjnych rozwiązań stosowanych w budynkach. Klienci będą mogli śledzić kulisy pracy nad projektami. A przeczytać ich rady i opinie w wypowiedziach prasowych. – komentuje Karolina Bronszewska.

– ��Jesteśmy przekonani, że nasze podejście oraz wykorzystanie zaawansowanych technologii nie tylko zadowoli klientów, ale także zapoczątkuje nowe standardy na rynku deweloperskim. – podsumowuje Boaz Haim, Prezes RONSON Development.

[realestateglory]

Jak ustawa schronowa wpłynie na rynek nowych mieszkań

Jaki wpływ na rynek mieszkaniowy będzie miała ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej, która przewiduje, że podziemne kondygnacje w nowych budynkach wielorodzinnych oraz garaże mają być zaprojektowane tak, by można było w nich urządzić miejsca doraźnego schronienia? Czy nowe przepisy, które mają obowiązywać od 2026 roku podniosą koszty budowy w nowych projektach? O ile? Czy przełoży się to na ceny mieszkań? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Tomasz Kaleta, dyrektor zarządzający ds. sprzedaży i marketingu w Develii

W mojej ocenie wejście w życie przepisów ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej będzie miało istotny wpływ na rynek nieruchomości. Przepisy te stawiają wyzwania, nie tylko przed branżą deweloperską, ale także budowlaną. Z pewnością potrzebne będą dodatkowe nakłady inwestycyjne wynikające m.in. z konieczności wprowadzenia wzmocnień konstrukcyjnych. W przypadku nowych budynków zapowiadane regulacje mogą spowodować zmniejszenie powierzchni, która mogłaby zostać przeznaczona na miejsca parkingowe lub komórki lokatorskie. Można się spodziewać, że wydłużeniu ulegnie zarówno czas projektowania, jak i realizacji inwestycji, a także wzrosną koszty tych procesów. W rezultacie nowe przepisy mogą prowadzić do wzrostu cen mieszkań, co ostatecznie obciąży nabywców.

Mateusz Bromboszcz, wiceprezes Atal

Branża deweloperska ocenia projekt w obecnym brzmieniu – a szczególnie jego przepisy wprowadzające - jednoznacznie negatywnie. Jest zdecydowanie za mało czasu na wprowadzenie rozwiązań w życie. Szczególnie, że przepisy są niejasne w przedstawionym kształcie i budzą wiele wątpliwości interpretacyjnych.

Proponowane zmiany z pewnością wpłyną na wyższe ceny mieszkań, bo rozwiązania technologiczne będą zdecydowanie droższe niż stosowane obecnie. Pierwsze szacunki odnoszące się do zwiększonych kosztów wykonania dodatkowych prac i robót budowlanych w odniesieniu do garaży, które nie będą schronami (więcej wymogów) a jedynie miejscami doraźnego schronienia (mniej wymogów), mówią o dodatkowych kosztach rzędu od 300 zł/mkw. wzwyż. Szczegółowe koszty budowy schronów, z uwagi na obecne brzmienie przepisów są trudne do oszacowania.

Ponadto, nowo wymagane wyposażenia budynków według projektowanych przepisów są obecnie trudno dostępne na rynku. Dlatego mogą być obiektem spekulacji, a ich ceny zawyżone. Warto pamiętać, że rosnące koszty inwestycji oznaczać będą wyższe ceny gotowego metra kwadratowego mieszkania. W związku z tym nabywcy będą musieli liczyć się z rosnącymi cenami nieruchomości.

Shraga Weisman, CEO Aurec Home

Ustawa schronowa znacząco wpłynie na inwestycje deweloperskie. Przepisy ustawy przewidują, że podziemne kondygnacje, m.in. w budynkach wielorodzinnych oraz podziemne garaże mają być zaprojektowane tak, by można było w nich urządzić „miejsca doraźnego schronienia”. Oznacza to wiele zmian, deweloperzy będą musieli dostosować się do nowych wymogów, co może spowodować opóźnienia w realizacji projektów i wydłużenie procesu uzyskiwania pozwoleń na budowę. Zmiany zaproponowane w ustawie zaburzą projekty deweloperskie, bo przede wszystkim wiążą się z koniecznością całkowitego przeprojektowania budynku. Wydzielenie w garażu podziemnym dodatkowego pomieszczenia na cel ochronny pomniejszy liczbę miejsc parkingowych, proporcjonalnie pomniejszając liczbę mieszkań.

Ponadto, zmiany te zaburzą stabilność prowadzenia działalności gospodarczej i to nie tylko nam deweloperom, ale wszystkich podmiotów działających na rynku mieszkań, czyli samorządom realizujących inwestycje komunalne, spółdzielniom czy Towarzystwom Budownictwa Społecznego. Wymóg budowy schronów lub pomieszczeń ochronnych w nowych budynkach zwiększy także koszty budowy. Deweloperzy będą musieli uwzględnić dodatkowe koszty związane z konstrukcją tych pomieszczeń, co wpłynie na końcowe ceny mieszkań.

Małgorzata Ostrowska, dyrektorka Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction

Jedną z kluczowych konsekwencji zmian będzie na pewno zwiększenie kosztów realizacji inwestycji, co przełoży się na finalną cenę nieruchomości.

Marek Starzyński, dyrektor ds. Sprzedaży, Okam Capital

Wprowadzenie obowiązku budowy doraźnych schronów przez deweloperów przełoży się na konieczność dostosowania projektów architektonicznych, a tym samym na wzrost kosztów realizacji inwestycji. Prawdopodobnie koszty te będą musiały zostać ujęte przez inwestorów w cenach lokali. Istotne jest również, aby deweloperzy i generalni wykonawcy otrzymali czas na przygotowanie się do zmian w przepisach.

Andrzej Gutowski, wiceprezes, dyrektor Działu Sprzedaży Ronson Development

Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej to istotna inicjatywa, która w obliczu narastających zagrożeń związanych z konfliktem zbrojnym, wprowadza potrzebne rozwiązania zwiększające bezpieczeństwo mieszkańców. Nowe przepisy stawiają jednak przed deweloperami poważne wyzwania. Z pewnością wpłyną one na wzrost kosztów realizacji inwestycji, co w konsekwencji przełoży się na wyższe ceny mieszkań.

Istnieje również ryzyko, że regulacje te, mogą być sprzeczne z obecnymi planami zagospodarowania przestrzennego, co zmusi deweloperów do przeprojektowania inwestycji. Dodatkowym wyzwaniem jest krótkie vacatio legis, zaplanowane na początek 2026 roku, które pozostawia niewiele czasu na dostosowanie projektów. To może prowadzić do opóźnień w rozpoczęciu planowanych inwestycji, a w skrajnych przypadkach do ich zaniechania.

Michał Świętosławski, specjalista ds. Komunikacji w Archicom

Z naszych dotychczasowych doświadczeń wynika, że klienci decydujący się na zakup mieszkań nie wykazują zainteresowania ewentualnym doposażeniem osiedla w schron. Aktualne przepisy prawa również nie stawiają przed inwestorami takiego wymogu. Choć obecnie nie dostrzegamy konieczności budowania tego rodzaju infrastruktury, nie odrzucamy takiej opcji definitywnie, biorąc pod uwagę potencjalną zmianę okoliczności w przyszłości.

Z naszych szacunków wynika, że koszt budowy takiego obiektu znacząco przekroczyłby kwotę 5 tys. zł za mkw. jego powierzchni całkowitej. W kalkulacji należy jednak uwzględnić również wydatki związane z utrzymaniem schronu w okresie jego eksploatacji. Wyzwaniami w realizacji projektu byłoby z pewnością wliczenie powierzchni schronu do wskaźnika intensywności zabudowy, a także zachowanie zgodności z postanowieniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment

W obliczu rosnących zagrożeń, takich jak zmiany klimatyczne czy potencjalne konflikty, zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom powinno być priorytetowe. Wprowadzenie regulacji, które nakładają obowiązek projektowania podziemnych kondygnacji i garaży z możliwością przekształcenia ich w schrony, postrzegamy jako właściwy kierunek działania. W przyszłości takie rozwiązania mogą stać się kluczowym elementem systemu ochrony ludności.

Wprowadzenie tych przepisów będzie miało istotny wpływ na rynek nieruchomości. Konieczność projektowania podziemnych kondygnacji i garaży z możliwością adaptacji tych powierzchni na schrony wiąże się z dodatkowymi wydatkami na materiały budowlane, prace inżynieryjne oraz techniczne zabezpieczenia. Szacujemy, że nowe wymagania dotyczące dostosowania projektów budowlanych do nowych standardów spowodują wzrost kosztów budowy o około 5-10 proc.

Wzrost kosztów realizacji inwestycji może prowadzić do wzrostu cen mieszkań w nowych projektach. Ostateczny wpływ na ceny będzie miał popyt oraz dostępność gruntów.

W rezultacie nowe przepisy mogą spowodować umiarkowany wzrost cen na rynku pierwotnym, co może wpłynąć na dostępność mieszkań dla niektórych grup nabywców.

Pomimo potencjalnych wyzwań finansowych, wierzymy, że w dłuższej perspektywie wprowadzenie tych regulacji przyniesie korzyści, poprawiając bezpieczeństwo mieszkańców i podnosząc standardy budownictwa w Polsce. Będziemy na bieżąco monitorować rozwój sytuacji oraz dostosowywać nasze strategie inwestycyjne, tak aby nasze projekty, nie tylko spełniały nowe wymagania, ale również pozostawały konkurencyjne na rynku.

[realestateglory]

Dyfrakcja - nowa inwestycja mieszkaniowa na mapie Łodzi

We wrześniu ruszyła budowa kolejnej inwestycji firmy Duda Development w Łodzi. Dyfrakcja to projekt, w którym znajdzie się 214 mieszkań o metrażach od 25 mkw. do 97 mkw., w rozkładzie jedno do czteropokojowych. Nieruchomość usytuowana jest przy ulicy Wodnej 3, w dynamicznie rozwijającym się Nowym Centrum Łodzi. Generalnym wykonawcą inwestycji jest ALSTAL Grupa Budowlana.

Nowe Centrum Łodzi to inicjatywa związana z rewitalizacją obszaru między ulicami Narutowicza, Kopcińskiego, Tuwima i Piotrkowską, która stanowi największy projekt urbanistyczny w Europie Środkowo-Wschodniej. Początkowo w obrębie NCŁ rozwijała się zabudowa biurowa, natomiast aktualnie na jego terenie dominuje infrastruktura mieszkalna z funkcją kulturalno-rozrywkową. 

Mieszkańcy Dyfrakcji Łódzkiej będą mieć na wyciągnięcie ręki Centrum Nauki i Techniki EC1 czy Teatr Wielki, a także parki sprzyjające wypoczynkowi na świeżym powietrzu.

Projekt Dyfrakcji stworzyła pracownia architektoniczna Unicorn. W sześciopiętrowym budynku zaplanowano funkcjonalne mieszkania o zróżnicowanych metrażach i układach, tak by odpowiedni lokal dla siebie mogli znaleźć, zarówno zapracowani single, jak i rodziny z dziećmi. Mieszkańcy będą mogli korzystać z podziemnej hali garażowej i boksów rowerowych. Na parterze budynku znajdzie się 8 lokali handlowo-usługowych. 

Dyfrakcja jest kolejnym projektem realizowanym na terenie Łodzi przez Duda Development. Poznańska firma, działająca na polskim rynku nieruchomości od ponad 25 lat, odpowiada za realizację inwestycji Diasfera, zlokalizowanej tuż przy alei Piłsudskiego, pomiędzy ulicami Kilińskiego i Targową, której trzeci etap jest teraz w budowie. Oba projekty łączą nowoczesne trendy architektoniczne z inspiracją unikalnym charakterem Łodzi, wyznaczonym jej historią. 

Zakończenie budowy Dyfrakcji planowane jest na październik 2026 roku. Sprzedaż mieszkań już się rozpoczęła.

Duda Development

[realestateglory]

Jakie rozwiązania sprzyjające oszczędnościom stosowane są w osiedlach

Czy w nowych osiedlach stosowane są technologie pozwalające mieszkańcom zaoszczędzić na zużyciu energii i wody? Jak dużą oszczędność można dzięki temu uzyskać? Jak ważne jest to dla kupujących mieszkania? Jak wielu nabywców pyta o takie rozwiązania? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Tomasz Kaleta, dyrektor zarządzający ds. sprzedaży i marketingu w Develii

Rosnąca świadomość ekologiczna społeczeństwa sprawia, że klienci coraz częściej zwracają uwagę na proekologiczne rozwiązania stosowane w inwestycjach i biorą je pod uwagę przy zakupie mieszkania. W naszych projektach uwzględniamy różnorodne rozwiązania służące oszczędności energii i wody. Osiedlem wyróżniającym się pod tym względem jest Orawska Vita we Wrocławiu, gdzie zainstalowaliśmy m.in. system zagospodarowania wody szarej, który zredukuje ilość ścieków i tym samym przełoży się na oszczędności dla mieszkańców oraz panele fotowoltaiczne na dachach budynków.

Dzięki tym rozwiązaniom mieszkańcy mogą zaoszczędzić nawet kilkaset złotych rocznie na rachunkach za energię i wodę. Ostateczna kwota zależy od wielu czynników, takich jak wielkość mieszkania i indywidualne zużycie. W naszej ofercie dostępny jest aktualnie drugi etap tej wrocławskiej inwestycji.

Dodatkowo stolarka okienna we wszystkich naszych projektach charakteryzuje się wysoką energooszczędnością i odpowiednim współczynnikiem przenikania ciepła, co wynika z rygorystycznych warunków technicznych  obowiązujących w Polsce i całej Unii Europejskiej.

Agnieszka Majkusiak, dyrektor sprzedaży Atal

Nasze zespoły sprzedażowe stosunkowo rzadko otrzymują szczegółowe zapytania o te kwestie. Kluczowymi parametrami wyboru nieruchomości wciąż są cena i lokalizacja. Mimo to jestem zdania, że na rynku mieszkaniowym świadomość klientów w zakresie ekotrendów będzie wrastać. Sprzyjać temu będą nowe przepisy i regulacje dotyczące tej dziedziny oraz wchodzenie na rynek klientów z tzw. pokolenia Z.

Inwestycje z „zieloną” i „niebieską” infrastrukturą są dobrze postrzegane przez klientów, a ekologiczne elementy stanowią ważny element naszego całościowego podejścia do projektowania nowoczesnych osiedli. Ta sfera, oprócz zalet marketingowo-wizerunkowych, ma także stronę praktyczną. Na stosowanych rozwiązaniach korzystają bowiem bezpośrednio sami lokatorzy budynków, a pośrednio też jako członkowie wspólnot mieszkaniowych, poprzez zmniejszenie kosztów utrzymania powierzchni wspólnych. Jak duże są to oszczędności, to już zależy od wielu indywidualnych parametrów oraz systemów rozliczeń, niemniej jednak w skali lat mogą to być kwoty warte uwagi.

Na naszych osiedlach instalujemy m.in.: panele fotowoltaiczne, pompy ciepła, czujniki ruchu i zmierzchu oraz oświetlenie typu LED, które montujemy w częściach wspólnych, wewnątrz i na zewnątrz budynków. W niektórych inwestycjach, np. Masarska 6 Apartamenty, Strachowicka Atal, stosujemy przesłony i panele zewnętrzne przesuwne, które mogą ograniczyć przegrzewanie lokali.

Nasze technologie wykonania, w tym m.in. docieplenie budynków/mieszkań oraz wysokiej klasy stolarka okienna, pomagają w optymalizacji kosztów związanych z ogrzewaniem mieszkania.

Osobna grupa działań dotyczy gospodarowania wodą. Przykładowo, w naszym ekologicznie modelowym osiedlu Zacisze Marcelin w Poznaniu, dzięki systemowi retencji wód deszczowych podlewane są nimi rośliny. Zrównoważone systemy odwadniające wody deszczowe zaprojektowaliśmy także w niedawno rozpoczętej inwestycji Atal Zawiślańska Wille Miejskie w Gdańsku, gdzie ponad połowę obszaru stanowi zieleń. Ogrody deszczowe są zresztą coraz powszechniejszym elementem naszych inwestycji.

Ponadto, w wielu z nich stosujemy na budynkach dachy zielone, które opóźniają odpływ wody, zatrzymują tzw. deszczówkę, zapobiegając nagrzewaniu się dachu w upalne dni, czy stratom ciepła w zimie. Pochłaniają one także promieniowanie UV. W wielu miejscach projektujemy przepuszczalne nawierzchnie, zwiększające dostępność wody opadowej dla roślin.

Małgorzata Ostrowska, dyrektorka Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction

Kwestie kosztów utrzymania nieruchomości są coraz bardziej istotne dla naszych klientów i otrzymujemy coraz więcej zapytań o rozwiązania, które pomagają w optymalizacji wspomnianych kosztów. Od kilku lat stawiamy na przyjazne środowisku, efektywne energetycznie osiedla bazujące na drewnianych prefabrykatach i technologii szkieletowej. Są one wyposażone w liczne, dodatkowe rozwiązania: fotowoltaikę, rekuperację, ogrzewanie podłogowe.

Mieszkańcy naszych “zielonych” inwestycji cieszą się nie tylko faktem, że mieszkają w niskoemisyjnych budynkach, ale przede wszystkim mogą oszczędzić na rachunkach za wodę czy ogrzewanie.

Andrzej Gutowski, wiceprezes, dyrektor Działu Sprzedaży Ronson Development

Świadomość klientów w kwestii rozwiązań ekologicznych w ostatnich latach znacząco się zwiększyła. Coraz więcej konsumentów pyta o to, jakie rozwiązania zastosowaliśmy w projekcie, którym są zainteresowani. Oświetlenie LED na klatkach schodowych i terenie zewnętrznym, instalacje fotowoltaiczne zasilające części wspólne, zbiorniki na wodę deszczową do podlewania zieleni wokół budynku. A także bardzo wysokiej jakości materiały izolacyjne, których zastosowanie przekłada się na zmniejszenie ilości energii potrzebnej do ogrzania budynków to już u nas standard.  

W warszawskim osiedlu Zielono Mi zastosowaliśmy trend biofiliczny – koncepcję łączącą nowoczesność z naturą. Osiedle zostało zaprojektowane z myślą o minimalnym wpływie na środowisko, co objawia się obecnością zieleni na elewacjach, zielonymi dachami, skrzynkami rozsączającymi, panelami fotowoltaicznymi, zbiornikami retencyjnymi, ekologicznymi łąkami kwietnymi oraz energooszczędnym oświetleniem LED. Mieszkańcy mogą również cieszyć się zaawansowanymi rozwiązaniami technologicznymi w ramach pakietu smart, dzięki czemu wygodnie i wydajnie będą zarządzać domem, oszczędzając energię i redukując wydatki.

Jeszcze większy wachlarz rozwiązań eko daje zabudowa jednorodzinna. Nasi klienci z inwestycji Nova Królikarnia będą mogli cieszyć się domami wyposażonymi w rekuperację, pompę ciepła, zbiorniki na deszczówkę czy możliwością montażu fotowoltaiki. Każdy dom jest wyposażony w gniazdo do ładowania auta elektrycznego i oświetlenie LED.

W przypadku projektu Nowe Warzymice 5, czyli domów dwulokalowych w zabudowie bliźniaczej, zastosowaliśmy rekuperację, pompę ciepła i ogrzewanie podłogowe. Dodatkowo jako opcję klient może wykonać zbiornik na wodę deszczową i instalację fotowoltaiczną. Takie ulepszenia pozwalają zaoszczędzić nawet kilkaset złotych miesięcznie.

EKO Falenty to także inwestycja, która idzie w parze z naturą. W ramach projektu, z myślą o ochronie środowiska przewidzieliśmy rozwiązania takie jak rekuperacja, która pozwala na odzyskiwanie ciepła z zużytego powietrza, przyczyniając się do ogrzewania domów, czy kotły kondensacyjne oraz oświetlenie LED.

Coraz więcej osób zwraca uwagę na rozwiązania zgodne z ideą zrównoważonego budownictwa. Nie zawsze najważniejszy jest aspekt finansowy. Klienci doceniają nasze podejście i rozwiązania, które przede wszystkim są bezpieczne dla środowiska, co bardzo nas cieszy.

Marek Starzyński, dyrektor ds. Sprzedaży, Okam Capital

W nowych inwestycjach wdrażamy rozwiązania proekologiczne, stanowiące element Nowej Polityki Jakości Okam. Zrównoważone projekty wpływające na ochronę klimatu to ważny element naszej polityki. Jednocześnie mamy na uwadze, że coraz więcej nabywców przykłada wagę do rozwiązań wpływających pozytywnie na jakość codziennego życia, jak i środowisko naturalne.

W ramach powstających inwestycji, np. Cityflow w Warszawie oraz NOW w Łodzi w każdym mieszkaniu zainstalowany zostanie system inteligentnego domu, pozwalający na zdalne zarządzanie ogrzewaniem, elektrycznością, oświetleniem oraz zaworami wody. Na budowanych osiedlach wdrażamy również panele fotowoltaiczne czy systemy odzysku wody deszczowej. Wspomniane rozwiązania pozwalają na większą kontrolę kosztów ponoszonych w gospodarstwach domowych i częściach wspólnych, a tym samym niższe rachunki za media.

Inwestycją obfitującą w szereg rozwiązań proekologicznych będzie F.S.O. Park w Warszawie. Koncepcja architektoniczna tego, wieloetapowego projektu przewiduje wdrożenia w zakresie energii: kolektory słoneczne, pompy ciepła czy ogniwa fotowoltaiczne z perowskitu, a także z obszaru niebieskiej infrastruktury: system zagospodarowania wody opadowej za pomocą ogrodów deszczowych, niecek infiltrujących czy stawów retencyjnych, a także lokalne stacje podczyszczania do odzysku ścieków szarych z mieszkań. 20 ha z 62 ha powierzchni stanowić będą tereny zielone, w tym 10 ha centralny park. Roślinność znajdzie się również na budynkach, ograniczając CO2 i wpływając pozytywnie na jakość powietrza.

Tomasz Trzyszka, dyrektor Techniczny Aurec Home

Wzrost świadomości na temat zmian klimatycznych i potrzeby ochrony środowiska sprawiają, że coraz więcej nabywców zwraca uwagę na ekologiczne aspekty nieruchomości. Kupujący często preferują budynki, które są bardziej energooszczędne, emitują mniej dwutlenku węgla i korzystają z odnawialnych źródeł energii. Dlatego każdy nasz projekt inwestycyjny opiera się na zrównoważonych rozwiązaniach i ekologicznych technologiach przyjaznych dla środowiska.

Już na etapie budowy osiedli instalujemy w budynkach elementy oszczędzające energię, m.in.: panele fotowoltaiczne, wentylację mechaniczną czy gruntowne wymienniki ciepła. Ekologiczne inwestycje idą w parze z energooszczędnym oświetleniem, dlatego w nieruchomościach i w częściach wspólnych instalujemy źródła światła wykorzystujące technologię LED. Czujniki ruchu w połączeniu ze światłem LED zainstalowane na klatkach schodowych i w korytarzach znacznie obniżają koszty utrzymania części wspólnych. Rozwiązania te są przyjazne dla środowiska i wykorzystują naturalny sposób wytwarzania energii, co oznacza, że mieszkańcy oszczędzają na rachunkach nawet 40 proc. w skali roku.

We wszystkich naszych inwestycjach stosujemy także odzysk wody deszczowej. W naszych osiedlach ulokowane są w zbiorniki retencyjne, w których magazynowana jest deszczówka, wykorzystywana przez mieszkańców do podlewania ogródków, upraw w szklarniach czy osiedlowej zieleni. Ważną kwestią są także duże przeszklenia w lokalach, które naturalnie doświetlają przestrzeń mieszkalną. W kameralnej inwestycji My Forest, zlokalizowanej na warszawskiej Białołęce, z prywatnym lasem dostępnym tylko dla mieszkańców, powstają lokale wyposażone w antresole z ogromnymi sześciometrowymi oknami, zapewniającymi maksymalny dostęp do światła naturalnego.

Karolina Plata, architekt w Alter Investment

Jako deweloper gruntowy, uwzględniając potrzeby rynkowe, przy opracowywaniu naszych inwestycji przykładamy dużą wagę do zastosowania zasad zrównoważonego projektowania. Wierzymy, że odpowiedzialność za przyszłość środowiska naturalnego spoczywa na każdym z nas, dlatego dokładamy wszelkich starań, aby nasze projekty były nie tylko innowacyjne, ale również przyjazne dla środowiska.

Obserwujemy, że kwestia ekologii staje się z dnia na dzień coraz ważniejsza, co potwierdza rosnąca liczba zapytań dotyczących proekologicznych technologii. Zdecydowana większość zwracających się do nas klientów ma świadomość zalet stosowania energooszczędnych rozwiązań w budynkach mieszkalnych. Coraz więcej osób interesuje się nie tylko lokalizacją osiedla czy jego walorami wizualnymi, ale też certyfikacją budynków czy wykorzystywaniem odnawialnych źródeł energii.

Jakub Tamborowski, Regionalny Kierownik Sprzedaży w Archicom

Bez wątpienia dostrzegamy wśród naszych klientów wzrost zainteresowania rozwiązaniami prośrodowiskowymi. Coraz więcej nabywców nieruchomości poszukuje mieszkań w inwestycjach wpisujących się w ekologiczne standardy i otoczonych zielonymi terenami. Motywacją w tym zakresie jest, zarówno poczucie odpowiedzialności wobec otaczającego świata, jak i kwestie ekonomiczne. Choć „betonowanie” sprawia wrażenie tańszego, początkowa inwestycja w zrównoważone budownictwo przynosi długoterminowe korzyści, również dla przyszłych mieszkańców. Obniżenie kosztów utrzymania nieruchomości ma związek m.in. z rozwiązaniami umożliwiającymi oszczędność wody, takimi jak systemy retencyjne do zbierania i ponownego wykorzystania wody deszczowej, ogrody deszczowe czy też stosowaniem przepuszczalnych i mineralnych nawierzchni oraz naturalnych materiałów w zewnętrznych przestrzeniach wspólnych.

Stawiamy również na wykorzystanie „zielonej” energii. Coraz częściej montujemy na dachach naszych inwestycji panele fotowoltaiczne umożliwiające ograniczenia wydatków związanych z eksploatacją budynków, a także oferujemy smart udogodnienia do racjonalnego zarządzania urządzeniami w mieszkaniach naszych klientów. Istotnym elementem mający dodatkowy wpływ na ten aspekt jest również optymalny rozkład lokali, który zapewnia ich naturalne doświetlenie.

[realestateglory]

Czy budowa mieszkań na terenach przeznaczonych pod zabudowę biurową czy handlową jest opłacalna

Czy w kontekście deficytu gruntów deweloperzy planują budowę mieszkań na zabudowanych działkach w formule lex deweloper? W jakich okolicznościach opłacalna jest realizacja budynków wielorodzinnych w miejsce obiektów biurowych czy handlowych? Czy firmy biorą pod uwagę takie rozwiązanie, by zwiększyć skalę inwestycji mieszkaniowych? Pod jakie projekty zakupione zostały grunty w ostatnim czasie? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Tomasz Kaleta, dyrektor zarządzający ds. sprzedaży i marketingu w Develii

Ograniczona podaż gruntów w dużych miastach w niektórych przypadkach będzie wymuszać na deweloperach realizację inwestycji w formule lex deweloper i jest to nieuniknione. Spodziewamy się, że tego typu projektów będzie przybywać. My również wnikliwie analizujemy nieruchomości z potencjałem do realizacji zabudowy mieszkaniowej w miejsce istniejącej starszej zabudowy usługowej bądź poprzemysłowej w drodze przewidzianej w lex deweloper. Jest to proces kilkuletni i złożony, dlatego też w strukturze naszej grupy funkcjonuje wyspecjalizowana powołana m.in. w tym celu spółka Develia Land Development. Obecnie prowadzimy kilka takich procesów dotyczących nieruchomości znajdujących się w największych miastach Polski.

Jednym z przykładów osiedli, które powstało w formule lex deweloper jest Lizbońska w Warszawie. Zrealizowaliśmy je z deweloperem Grupo Lar Polska w ramach współpracy joint venture. Nasz partner był odpowiedzialny za przygotowanie inwestycji zgodnie z tą procedurą i był to pierwszy tego typu projekt w Warszawie. Realizacja Lizbońskiej od samego początku prowadzona była przy uwzględnieniu ustaleń z konsultacji społecznych. Celem było zachowanie spójności z otoczeniem oraz troska o środowisko.

Mateusz Bromboszcz, wiceprezes Atal

Specustawa ta nie spełniła oczekiwań, jakie pokładali w niej deweloperzy i nie przysporzyła znacząco nowych powierzchni pod zabudowę. O jej dość nikłym wpływie na sytuację mieszkaniową w Polsce świadczy stosunkowo nieduża liczba decyzji wydanych w tym trybie, które przełożą się bodajże na ok. 35-40 tys. mkw. PUM w skali całego kraju, a to niewiele, jak na okres 6 lat. Teraz, wobec reformy planistycznej i kończącego się okresu obowiązywania lex deweloper, losy tego instrumentu są przesądzone. Niestety, ze szkodą dla rozwoju rynku mieszkaniowego, wszak grunty dla których to narzędzie było adekwatne, najczęściej były położone w dobrych lokalizacjach i jako m.in. poprzemysłowe czy handlowe, były wyposażone w niezbędne uzbrojenie i dogodną komunikację.

Praktyka pokazała, że z punktu widzenia inwestorów lex deweloper to bardzo żmudny, ryzykowny i nieefektywny proces. Mankamentem okazały się nie tylko procedury uchwalania, w tym częste negowanie uchwał miejskich przez inne organy, lecz także nieprzystające do realiów przepisy, np. narzucony odgórnie wskaźnik parkingowy (1,5 miejsca), szczególnie niemający uzasadnienia w centrach miast. Problemem często był też brak doświadczenia po stronie miast, co do efektywnych i przejrzystych sposobów prowadzenia dialogu społecznego, czy zasad określających reguły partycypacji inwestora w rozbudowach niezbędnej infrastruktury; nie tylko sieciowej, ale także oświatowej czy innej. W efekcie nie wykorzystano potencjału i korzyści, jakie dla gmin miało to narzędzie w zakresie rozwoju mieszkalnictwa, mimo szerokiego pola do konsultacji i partycypacji. Sama specustawa może być doskonałym narzędziem dla miast i świadomych włodarzy do kształtowania przestrzeni miejskich, w sposób godzący interesariuszy procesów inwestycyjnych oraz mieszkańców, przy czym to po ich stronie leży dobór narzędzi i prowadzenie całego procesu w sposób budujący zaufanie do gminy oraz inwestora.

Mimo to, zdarzają się atrakcyjne tereny z dużym potencjałem, warte przekształceń oraz zwiększonego nakładu pracy i czasu, z czym wiąże się wyburzenie i zmiana funkcji. Dobrym tego przykładem jest inwestycja Atal w Gdyni przy ul. Kcyńskiej. Nabyliśmy tam teren po jednym z operatorów powierzchni handlowych, który zakończył w Polsce działalność. Realizujemy w tym miejscu duży projekt mieszkaniowy Atal Symbioza. Atutem miejsca jest dobra lokalizacja i skomunikowanie, a z uwagi na wcześniejszą działalność także dostępność infrastruktury i mediów. To zarazem plusy, które mogły przekonać deweloperów do tego rodzaju inwestycji.

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment

Formuła lex deweloper, umożliwiająca realizację inwestycji mieszkaniowych na terenach dotychczas wykorzystywanych pod zabudowę biurową lub handlową otwiera nowe perspektywy dla rynku nieruchomości. Tego typu projekty mogą być szczególnie opłacalne w lokalizacjach o wysokim popycie na mieszkania, gdzie dostęp do atrakcyjnych, niezabudowanych działek jest ograniczony. Rozważamy wykorzystanie formuły lex deweloper jako jednego ze sposobów na zwiększenie skali  inwestycji. Z uwagi na rosnące zapotrzebowanie na mieszkania oraz ograniczoną dostępność atrakcyjnych działek, tego typu rozwiązania mogą stanowić istotny element naszej strategii rozwoju. Budowa na gruntach w formule lex deweloper to strategiczny kierunek, który może znacząco zwiększyć skalę naszej działalności, szczególnie w miastach o wysokim popycie na mieszkania. Jesteśmy gotowi dostosować nasze projekty do tych nowych możliwości, mając na uwadze rentowność i jakość realizowanych inwestycji.

Dawid Wrona, Chief Operating Officer w Archicom

W naszej ocenie budowa inwestycji miastotwórczych, wielofunkcyjnych oraz nowoczesnych w miejscach, które dotychczas charakteryzowała mniej estetyczna i funkcjonalna zabudowa, to dobry pomysł na zrównoważony rozwój miast. W ramach inwestycji Modern Mokotów w Warszawie zobowiązaliśmy się do budowy nie tylko budynków mieszkalnych czy komercyjnych, ale także szkoły publicznej i parku linearnego. Tym samym dokonujemy rewolucji na terenie poprzemysłowego Służewca, czyli w okolicy, do której przez lata przyszyta została łatka tzw. stołecznego Mordoru. Wyburzając w okolicy ul. Wołoskiej i Domaniewskiej budynki biurowe, zmieniamy zabetonowane przestrzenie w zielony i tętniący życiem projekt z mieszkaniami, usługami, gastronomią, parkiem linearnym i strefami do rekreacji i odpoczynku.

Aktualnie jesteśmy również na etapie konsultacji społecznych w sprawie dalszego zagospodarowania przestrzeni przy al. KEN 14 na warszawskich Kabatach. Naszą ambicją jest stworzenie w tym miejscu nowego centrum lokalnego Kabat, które stanie się wygodnym miejscem do życia, spotkań i odpoczynku z centralnym punktem w postaci miejskiego placu – Rynku Kabackiego. Jesteśmy beneficjentem tego rodzaju podejścia do miejskiej transformacji, ponieważ dostrzegamy w nim ogromny potencjał urbanistyczny.

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home 

Brak gruntów pod zabudowę mieszkalną jest dużym problemem, z którym zmaga się cała branża mieszkaniowa. Jako silny i stabilny deweloper mamy swój bank ziemi i obecnie inwestujemy w projekty, które są w trakcie realizacji. O wykupie starych budynków i ich przekształceniu zdecydowaliśmy już kilka lat temu, kiedy zakupiliśmy tereny pofabryczne pod budowę unikalnego osiedla Fabrica Ursus. Część zabudowy mieszkaniowej utworzą, pozostające pod ochroną konserwatora zabytków, fragmenty dawnej fabryki Ursus. Na działce o powierzchni 2,5 ha ruszyła już budowa ok. 800 mieszkań, o metrażu od 35 do 100 mkw., ulokowanych w 6-7 kondygnacyjnych budynkach mieszkalnych.

Na horyzoncie są dwa nowe projekty, czyli osiedla My Forest i My River zlokalizowane na warszawskiej Białołęce. W pierwszym przypadku mieszkańcy będą mieli do dyspozycji prywatny las, w drugim – rzekę.

Andrzej Gutowski, wiceprezes, dyrektor Działu Sprzedaży Ronson Development

Ustawa o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących, zwana lex deweloper, stanowi dla nas narzędzie wspierające realizację inwestycji mieszkaniowych. Korzystamy z dobrodziejstw tego prawa, realizując projekt na terenie dawnej hali fabryki Ursus. Tam planujemy stworzyć blisko 1,5 tysiąca nowoczesnych mieszkań oraz infrastrukturę towarzyszącą, jak szkoła, żłobek, przedszkole oraz przestrzeń kulturalną.

Z obecnego prawa wiemy jednak, że nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, która na jesieni 2023 roku wdrożyła reformę planistyczną, skróciła czas obowiązywania lex deweloper o trzy lata, czyli do końca 2025 roku. Z uwagi na ograniczony czas działania ustawy nie rozważamy zakupu nowych gruntów mieszkaniowych związanych z tym prawem. Jeżeli ustawa zostanie wydłużona, a takie rozmowy trwają, rozważamy możliwość rozszerzenia naszej działalności inwestycyjnej w tym zakresie.

Marek Starzyński, dyrektor ds. Sprzedaży, Okam Capital

Dostępność działek pod kolejne inwestycje w dużych miastach, w których popyt przewyższa znacząco podaż jest znacznie ograniczona. Stąd szukamy i rozwijamy bank ziemi w oparciu o ciekawe, często nieoczywiste grunty pofabryczne. Realizacja pierwszego etapu inwestycji F.S.O. PARK na warszawskiej Pradze Północ zakładana jest w ramach tzw. procedury Lex deweloper. Byłaby to największa w historii tego typu realizacja w stolicy. Ta faza obejmie blisko 13,5 ha, na których powstanie ok. 2 000 mieszkań, ok. 60 lokali handlowo-usługowych, fragment centralnego parku, a także wybudowana na nasz koszt, publiczna szkoła podstawowa dla 650 dzieci, która zostałaby przekazana na rzecz lokalnego samorządu. Rozpoczęcie prac w obrębie tej fazy inwestycji planowane jest w 2025 r. i może potrwać ok. 10 lat.

W bieżącym roku podpisaliśmy też umowę przedwstępną zabezpieczającą grunt w aglomeracji warszawskiej, na którym zakładamy możliwość wybudowania ok. 1000 mieszkań. Zakontraktowaliśmy również działkę na terenach pofabrycznych w Łodzi.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

Pozyskanie gruntów o innym przeznaczeniu niż mieszkalne dla realizacji projektów mieszkaniowych jest jednym ze sposobów zmniejszenia kryzysu mieszkaniowego. Wiele gruntów i powstałych na nich budynków było realizowanych w oparciu o stare miejscowe plany które z kolei nie przewidziały pewnych kierunków rozwoju miast czy ich rejonów. Wymagają one rewizji.

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg

W czerwcu 2024 roku Grupa TAG Immobilien, do której należy Robyg i Vantage, zainwestowała 390 mln zł w bank ziemi w całej Polsce. Bank ziemi Grupy obejmuje potencjał budowy ponad 25 000 lokali w całej Polsce. Mamy jeden z największych banków ziemi wśród deweloperów w Polsce. Nasze grunty są bardzo dobrze zlokalizowane w pięciu aglomeracjach, w których działamy: Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu, Łodzi i Trójmieście.

Cały czas szukamy nowych gruntów, bo popyt na mieszkania rośnie i chcielibyśmy wprowadzać jeszcze szybciej kolejne inwestycje do sprzedaży. Dostępność gruntów w największych miastach jest obecnie mniejsza, ale nadal jest ogromny potencjał dla zagospodarowania przestrzeni miejskich i dostarczania ciekawej oferty mieszkaniowej przez deweloperów. Odnośnie tzw. specustawy lex deweloper analizujemy kilka takich projektów.

[realestateglory]

Zrównoważone budownictwo vs nowe projekty mieszkaniowe

Na jaką skalę w nowych osiedlach uwzględniane są proekologiczne rozwiązania i wykorzystywana zielono-niebieska infrastruktura? Czy zrównoważony sposób budowania zwiększa koszt inwestycji? Jak bilansują się takie projekty poprzez późniejsze mniejsze koszty eksploatacji? Czy mieszkania w inwestycjach przyjaznych dla środowiska są chętniej kupowane? W których projektach znajdziemy najwięcej rozwiązań proekologicznych? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Tomasz Kaleta, dyrektor zarządzający ds. sprzedaży i marketingu w Develii

Zieleń na osiedlu to aspekt, który staje się coraz ważniejszy dla klientów, przez co również deweloperzy poświęcają jej projektowaniu coraz więcej uwagi. W każdym projekcie staramy się zachować balans pomiędzy oczekiwaniami przyszłych mieszkańców, a tym za co mogą zapłacić, co jednocześnie w nieuzasadniany sposób nie wpływa na wzrost kosztu inwestycji. Zdajemy sobie sprawę, że zieleń to jeden z istotnych czynników, który przekłada się na decyzje zakupowe klientów. Warto przy tym wspomnieć także o rozwiązaniach proekologicznych, które wpływają na niższy koszt eksploatacji mieszkania w przyszłości. Niestety generują wyższe koszty realizacji, a wielu nabywców wciąż nie jest skłonnych za nie dopłacać.

Mamy nadzieję, że ze względu na rosnącą świadomość ekologiczną społeczeństwa coraz więcej osób będzie patrzeć na te rozwiązania jak na inwestycje. Zwłaszcza w kontekście zaostrzających się warunków technicznych, które muszą spełniać deweloperzy. Przykładowo wymagania energetyczne względem budynków już teraz wymuszają wykorzystanie w części projektów paneli fotowoltaicznych. Naszymi inwestycjami, które wyróżniają się szczególną dbałością o zieleń lub rozwiązaniami ekologicznymi są m.in. Aleje Praskie w Warszawie, Ceglana Park w Katowicach, Przemyska Vita w Gdańsku oraz Orawska Vita we Wrocławiu.

Małgorzata Ostrowska, dyrektorka Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction

Realizacja inwestycji w duchu zrównoważonego budownictwa to dla nas jeden ze strategicznych celów rozwoju. Z jednej strony budowanie osiedli, które mają szereg rozwiązań przyjaznych środowisku wiąże się z większymi nakładami finansowymi. Z drugiej strony, stawiamy na budowanie osiedli z drewnianych prefabrykatów powstających w naszej fabryce w Tłuszczu, co sprawia, że realizacja tych projektów jest dużo sprawniejsza i szybsza niż w przypadku tradycyjnej technologii, a to oznacza nie tylko oszczędność czasu, ale i pieniędzy.

Nasze efektywne energetycznie osiedla mają istotny, wspólny mianownik. Zastosowana technologia, materiały oraz rozwiązania sprawiają, że wznoszone przez nas budynki są praktycznie zeroemisyjne, a koszt utrzymania takiej nieruchomości jest dużo niższy niż w przypadku regularnych osiedli. To czynnik, który zdecydowanie przyciąga nowych klientów, choć rośnie też powoli świadomość ekologiczna kupujących. Stąd też nasze powiększające się portfolio efektywnych energetycznie osiedli. Większość zielonych inwestycji mamy na Mazowszu. Warto tu wymienić osiedla Naturalnie Aluzyjna i ECOBerensona na warszawskiej Białołęce czy ostatnie etapy osiedla domów Villa Campina pod Ożarowem Mazowieckim. Jedna z naszych najnowszych propozycji realizowanych w duchu zrównoważonego budownictwa to Apartamenty na Wzgórzach nieopodal Myślenic i Krakowa.

Mateusz Bromboszcz, wiceprezes Atal

Nie tylko standard mieszkań i powierzchni wspólnych, lecz także sposób zagospodarowania terenów zewnętrznych i zieleń na osiedlach są ważnym atutem sprzedażowym. Zwłaszcza dla młodszych pokoleń klientów, zwracających uwagę na kwestie ekologii i zrównoważenia środowiska. Choć w realiach wysokich stóp procentowych i wobec trudności z pozyskaniem finansowania na zakup własnego M, kluczowym kryterium wyboru wciąż jest cena.

Przykładamy dużą wagę do zielonych i oszczędnościowych rozwiązań, które pozwalają przyszłym mieszkańcom i wspólnotom zmniejszyć koszty eksploatacyjne. Służą temu liczne rozwiązania w naszych realizacjach, jak np. w modelowym zielonym osiedlu Atal Zacisze Marcelin w Poznaniu. Wśród elementów takiej infrastruktury są m.in. panele fotowoltaiczne, pompy ciepła oraz zrównoważone systemy odwadniające wody deszczowe, jak np. w niedawno rozpoczętej, gdańskiej inwestycji Atal Zawiślańska Wille Miejskie, której ponad połowę obszaru stanowi zieleń.

To wszystko zwiększa atrakcyjność naszych osiedli, lecz przy tym wiąże się z dodatkowymi nakładami, które są jednak niezbędne, aby sprostać wymaganiom klientów i utrzymywać wysoki standard oraz jakość. Na wzrost kosztów z pewnością przełożą się także rygorystyczne przepisy związane z dyrektywami unijnymi na rzecz energooszczędności i zeroemisyjności budynków. Deweloperzy muszą więc szukać balansu, aby atrakcyjność inwestycji połączyć z dostępnością cenową, a w niedalekiej przyszłości także z wyśrubowanymi normami proekologicznymi i taksonomią.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

W naszych projektach zawsze staraliśmy się zapewnić jak najwięcej zieleni i przestrzeni przyjaznych mieszkańcom. Jest to raczej kwestia etyki biznesu i zachowania pewnych standardów projektowych niż rachunku ekonomicznego. Więcej zieleni oznacza bardziej ekstensywną zabudowę czy konieczność przeniesienia ruchu kołowego pod budynki. Co w oczywisty sposób wiąże się ze wzrostem kosztów realizacji, a co za tym idzie nieco wyższą ceną. Te koszty jednak procentują klientom w późniejszym czasie, bowiem podnoszą jakość życia i zwiększają wartość nieruchomości. Przykładem takiego podejścia jest nasza, gdańska inwestycja Wolne Miasto, gdzie zaprojektowaliśmy niskie budynki z zielonymi patiami i terenami rekreacyjnymi które, cenią sobie mieszkańcy.

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robryg

Obecnie zrównoważone budownictwo to element konieczny, na który klienci bardzo zwracają uwagę. Aby zminimalizować swój wpływ na środowisko naturalne wprowadziliśmy klika lat temu Zielony Standard Robyg. Standard obejmuje zarówno rozwiązania i udogodnienia dla klientów, jak i wytyczne dla architektów i projektantów, dotyczące prowadzenia inwestycji w sposób odpowiedzialny środowiskowo, przeciwdziałający miejskim wyspom ciepła oraz wspierający walkę ze zmianami klimatu.

W naszych inwestycjach stosujemy takie niskoemisyjne rozwiązania, jak system sterowania instalacją, automatyka, fotowoltaika, windy z odzyskiem energii, ładowarki elektryczne, oświetlenie LED części wspólnych, sterowanie pogodowe w kotłowni, ciepłomierze w pomieszczeniach, przeszklenia 3-szybowe, rolety przeciwsłoneczne, czujniki ruchu/zmierzchu w częściach wspólnych.

Budynki mieszkalne wyposażone są w okna zmniejszające zużycie ciepła oraz izolację przegród budowlanych najwyższej jakości, efektywne systemy wentylacji, chłodzenia i ogrzewania oraz zarządzanie energią.

Staramy się budować w taki sposób, aby minimalizować nasz wpływ na bioróżnorodność, a jednocześnie prowadzimy kompleksowe działania rekompensujące nasz negatywny wpływ. Wdrożyliśmy 51 374 m2 zielonych dachów, posadziliśmy 4 697 drzew i 135 895 m2 krzewów. 27 naszych osiedli posiada systemy odprowadzania wody deszczowej do zieleni w częściach wspólnych.

Karolina Bronszewska, dyrektor Marketingu i Innowacji Ronson Development

Wysoko cenimy idee zrównoważonego rozwoju. Jesteśmy świadomi, że branża budowlana jest wysokoemisyjna, dlatego przykładamy dużą wagę do tego, by wpływ naszej działalności i realizowanych inwestycji na środowisko był jak najmniejszy.  Zauważamy, że dla klientów rozwiązania ekologiczne w inwestycjach są coraz ważniejsze.  Zaczynają oni myśleć o zakupie mieszkania długoterminowo, także w kontekście przyszłych kosztów jego utrzymania. Dlatego w naszych projektach trzymamy się zasad zrównoważonego budownictwa mieszkaniowego, wprowadzając innowacyjne i ekologiczne rozwiązania.

Działania, które podejmujemy, nakierowane są na ograniczenie zużycia wody i energii, zwłaszcza w obszarze obsługi części wspólnych nieruchomości. Każda z naszych inwestycji posiada pakiet, który w zależności od projektu, obejmuje różne rozwiązania. Są to panele fotowoltaiczne, systemy rekuperacji, zbiorniki retencyjne, stacje do ładowania samochodów elektrycznych oraz oświetlenie LED zamontowane w windach i na klatkach. Dodatkowo mieszkańcy mają dostęp do systemu smart home.

W projektach nie zapominamy także o dużej ilości zieleni, w tym alei drzew i kwiatowych rabat, które nie tylko nadają uroku, ale także obniżają poziom CO2, poprawiają mikroklimat i zapewniają chłodniejsze warunki latem.

W naszym portfolio przykładem proekologicznej inwestycji jest Nova Królikarnia, miejsce bliskiej relacji z przyrodą, gdzie domy zaprojektowane zostały w nowoczesnej i energooszczędnej technologii. W projekcie przewidziano system ogrzewania oparty na hybrydowej pompie ciepła, połączonej z kotłem gazowym, który automatycznie uruchamia się przy temperaturze poniżej 5°C. Dodatkowo, aby zapewnić zdrowe środowisko wewnętrzne, w każdym domu zastosowaliśmy system filtracji powietrza, który eliminuje alergeny i zanieczyszczenia dzięki zastosowaniu rekuperacji. Wybrane budynki wyróżniają się także zielonymi dachami, które pełnią funkcję dodatkowej izolacji termicznej. Osiedle posiada własny park, a powierzchnia biologicznie czynna wokół inwestycji stanowi 60%.

Marek Starzyński, dyrektor ds. Sprzedaży, Okam Capital

Od 2018 roku rozwijamy Nową Politykę Jakości Okam, w ramach której w naszych inwestycjach wdrażamy funkcjonalne udogodnienia poprawiające komfort życia mieszkańców. Pośród nich są m.in. strefy mieszkańca z siłowniami czy kącikami dla najmłodszych, przestrzenie do coworkingu czy tarasy na dachach do wspólnego użytkowania, jak i również systemy inteligentnego domu.

Nowa Polityka Jakości obejmuje ponadto rozwiązania przyjazne środowisku naturalnemu, w tym panele fotowoltaiczne, wypożyczalnie rowerów czy systemy odzysku wody deszczowej. Poza atrakcyjnymi lokalizacjami i standardem wykończenia, stanowią one znaczący wyróżnik naszych inwestycji, doceniane są przez klientów i niejednokrotnie wpływają na ich decyzje zakupowe.

Zapewniają one nie tylko komfort codziennego życia czy integrują sąsiedzką wspólnotę, ale dodatkowo pozwalają na ograniczenie kosztów zużycia energii, co przekłada się na niższe rachunki. Pierwszą inwestycją zrealizowaną w ramach NPJ z szeregiem wspomnianych rozwiązań był oddany do użytkowania w 2023 roku Central House na warszawskim Mokotowie.

Kompleksowa wizja naszej przyszłej inwestycji F.S.O. Park zakłada rozwój dodatkowych rozwiązań z zielono-niebieskiej infrastruktury, jak np. zagospodarowanie wody opadowej za pomocą ogrodów deszczowych, niecek infiltrujących czy stawów retencyjnych, a także lokalne stacje podczyszczania do odzysku ścieków szarych z mieszkań, systemy wentylacji nawiewno-wywiewnej wyposażone w wysokosprawny odzysk ciepła czy kolektory słoneczne, pompy ciepła i ogniwa fotowoltaiczne z perowskitu.

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment

Wprowadzenie tzw. zielono-niebieskiej infrastruktury rzeczywiście może zwiększać początkowy koszt inwestycji. Elementy, takie jak tereny zielone, ogrody deszczowe, zielone dachy oraz systemy zbierania wody deszczowej wymagają dodatkowych nakładów finansowych na etapie budowy. Jednakże, inwestycje te mają znaczący, pozytywny wpływ na jakość życia mieszkańców oraz przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju miast.

Z naszych obserwacji wynika, że klienci coraz bardziej doceniają proekologiczne rozwiązania w nowych inwestycjach, w tym aktywne wykorzystanie przyrody w niwelowaniu skutków ocieplenia klimatu i emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. Coraz większa świadomość ekologiczna oraz rosnące zrozumienie korzyści płynących ze zrównoważonego budownictwa sprawiają, że mieszkańcy są skłonni inwestować w nieruchomości, które oferują lepszą jakość życia i mniejszy negatywny wpływ na środowisko.

Dawid Wrona, Chief Operating Officer w Archicom

Wprowadzenie zielono-niebieskiej infrastruktury ma fundamentalne znaczenie w procesie projektowania inwestycji mieszkaniowych. Tego rodzaju rozwiązania są droższe od „betonowania”, ale jest to koszt, który należy ponieść z uwagi na oczekiwania klientów, a także odpowiedzialność środowiskową. Budując proekologicznie, można liczyć m.in. na preferencyjne kredytowanie z banków. Środki można pozyskać także z funduszów UE, programów miejskich czy wojewódzkich. Mając na uwadze gwałtowne zmiany klimatyczne, m.in. rosnącą częstotliwość deszczy nawalnych czy skrajnie wysokie temperatury należy dołożyć wszelkich starań, aby ograniczyć ich negatywne efekty. Ze względu na rosnącą świadomość tych wyzwań coraz więcej osób zwraca uwagę, nie tylko na sam układ funkcjonalny mieszkań, ale także ich otoczenie.

Ważne jest, aby w ramach inwestycji minimalizować ilość powierzchni utwardzanych, nieprzepuszczalnych, a w zamian wykonywać jak najwięcej ścieżek z podłożem mineralnym bądź innych, umożliwiających przenikanie wody, takich jak nawierzchnie mineralno-epoksydowe czy geokraty. Choć często są droższe w wykonaniu, obniżają koszty budowy podziemnych systemów kanalizacyjnych. Jednocześnie obniża się również koszt ich eksploatacji. Minimalizując ilość powierzchni utwardzanych, minimalizujemy wielkość zbiorników retencyjnych, liczbę skrzynek rozsadzających, średnic sieci i przyłączy kanalizacji deszczowej.

Warto zaplanować na terenie inwestycji także ogrody deszczowe. Przyczyniają się one do lepszego zagospodarowania wody deszczowej. Poprawiają obieg wody w mieście, wprowadzają równowagę w lokalnym ekosystemie. Podobnie, jak wykonywanie nawierzchni przepuszczalnych, przyczyniają się do zmniejszenia wymiarów systemów kanalizacyjnych, co wpływa na realną oszczędność. Analogiczne korzyści przynosi stosowanie dachów zielonych. Kolejnym ważnym aspektem jest właściwy dobór gatunkowy projektowanej roślinności. Projektując zagospodarowanie terenu, warto zaplanować ją wielopoziomowo. Ziemia pod krótko przystrzyżoną trawą nagrzewa się bardziej niż w przypadku pokrycia jej bylinami, drzewami lub krzewami. Przyczyniają się do zmniejszenia odczuwalnej temperatury, a tym samym zwiększa się komfort mieszkańców i ogranicza się koszty ponoszone choćby na klimatyzację.

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home 

Ekologiczne osiedla stają się coraz bardziej popularne w Polsce, chociaż wciąż stanowią niewielki procent wszystkich nowych inwestycji mieszkaniowych. Wzrost zainteresowania takimi osiedlami wynika z rosnącej świadomości ekologicznej społeczeństwa oraz chęci poprawy jakości życia. Wszystkie inwestycje projektujemy i budujemy z myślą o zrównoważonym rozwoju i minimalizacji wpływu na środowisko. Dzięki stabilnej sytuacji finansowej infrastrukturę zielono-niebieską dotujemy ze środków własnych.

Bez wątpienia koszt budowy takiego osiedla jest wyższy niż w standardowej zabudowie, jednak korzyści jest wiele, zarówno dla mieszkańców jak i przyrody. Infrastruktura zielono-niebieska przede wszystkim zmniejsza zapotrzebowanie na energię, redukuje emisję CO2 oraz podnosi wartość nieruchomości.

Wysoko cenione przez nabywców i warte polecenia jest nasze ekologiczne osiedle Miasteczko Jutrzenki usytuowane w warszawskich Włochach. Przestrzeń zieloną zaprojektowaliśmy tak, aby sprzyjała lokalnej faunie i florze, a także mieszkańcom, którzy mają nieograniczony dostęp do zielonych terenów, fontann, oczek wodnych, szklarni uprawnych i przestrzeni rekreacyjnych. W inwestycji zastosowaliśmy odnawialne źródła energii, takie jak panele słoneczne i turbiny wiatrowe, które zmniejszają emisję dwutlenku węgla. Budynki mają efektywne systemy izolacji oraz wykorzystują technologie umożliwiające oszczędność wody, np. systemy odzyskiwania deszczówki. 

DOMPRESS