mednekose98me

[mednekose98me]

                                              FİİL ÇEKİMLERİ

[mednekose98me]

FİİL ÇEKİMLERİ

 ÇEKİMLİ FİİL, belirli bir zaman ya da dileği kişiyle birlikte gösteren fiillere denir. Çekimli fiil, kişi ve kip ekleri yardımıyla çekimlenir. İkinci tekil kişi emir kipi çekimi hariç bütün fiiller çekim eki alır. Fiil çekim ekleri, fiil kök veya gövdelerine eklenerek, fiillerin zamanını, yapılış şeklini ve şahsını (eylemi yapan kişiyi) belirtirler.  

1. Fiillerde Kip

Eylemin gösterdiği kılış, durum veya oluşun zamana bağlı olarak nasıl gerçekleştiğini veya gerçekleşeceğini gösteren söyleyiş kalıplarına kip adı ve­rilir.

Türkçede kipler, haber ve dilek kipleri olmak üzere ikiye ayrılır:

1.1. Bildirme (Haber) Kipi Ekleri

Belirli bir zaman anlamı taşıyan kiplerdir. Haber kipleri, fiilin geçmişte yapıldığını, her zaman yapıldığını, yapılmakta olduğunu veya gelecekte yapılacağını haber verir. Dilimizde 4 temel zaman vardır, bunlar:

1) Geçmiş zaman a) Bilinen (görülen / belirli) geçmiş zaman b) Öğrenilen (duyulan / belirsiz) geçmiş zaman 2) Şimdiki zaman 3) Gelecek zaman 4) Geniş zaman

1.1.1. Geçmiş Zaman Eki (-di, -miş)

Eylemin geçmişte yapıldığını bildiren zamandır. Bilinen (görülen / belirli) geçmiş zaman ve öğrenilen (duyulan / belirsiz) geçmiş zaman olmak üzere ikiye ayrılır.

a) Bilinen (Görülen / Belirli) Geçmiş Zaman Eki (-di / -dı / -du / -dü / -tı / -ti / -tu / -tü)

Görülen, tanık olunan, bilinen veya yapıldığından emin olunan geçmişe ait bir eylemin anlatılmasında veya bildirilmesinde kullanılır.

ÖRNEK:

yazdım

yazdın

yazdı

yazdık

yazdınız

yazdılar

b) Öğrenilen (Duyulan / Belirsiz) Geçmiş Zaman Eki (-mış / -miş / -muş / -müş)

Görülmeyen, başkasından duyulan veya bittikten sonra fark edilen geçmişe ait bir eylemin anlatılmasında veya bildirilmesinde kullanılır.

ÖRNEK:

duymuşum

duymuşsun

duymuş

duymuşuz

duymuşsunuz

duymuşlar            

1.1.2. Şimdiki Zaman Eki (-yor)

Halen yapılmakta olan, henüz tamamlanmamış bir eylemin anlatılmasında veya bildirilmesinde kullanılır.  

ÖRNEK:

okuyorum

okuyorsun

okuyor

okuyoruz

okuyorsunuz

okuyorlar

1.1.3. Gelecek Zaman Eki (-ecek / -acak)

Gelecek zaman içerisinde bir eylemin bildirilmesinde kullanılır.

ÖRNEK:

gideceğim

gideceksin

gidecek

gideceğiz

gideceksiniz

gidecekler

1.1.4. Geniş Zaman Eki (-r / -(a)r / -(e)r / -(ı)r / -(i)r / -(u)r / -(ü)r)

Eylemin geçmiş, şimdiki ve gelecek zamanların tümüne ait olduğunun, yani her zaman tekrarlandığının bildirilmesinde ve genel yargıları anlatmakta kullanılır.

ÖRNEK:

görürüm

görürsün

görür

görürüz

görürsünüz

görürler

1.2. Dilek Kipi Ekleri

Bir dileği, bir isteği, tasarlanan bir hareketi anlatan kiplerdir. Dilek kiplerinde zaman anlamı yoktur.

Dilek kipleri dörde ayrılır, bunlar:

1) Gereklilik kipi

2) Şart kipi

3) İstek kipi

4) Emir kipi

1.2.1. Gereklilik Kipi (-meli / -malı)

Eylemin yapılmasının gerekli veya zorunlu olduğunu ifade eder.

ÖRNEK:

dinlemeliyim

dinlemelisin

dinlemeli

dinlemeliyiz

dinlemelisiniz

dinlemeliler

1.2.2. Koşul (Şart) Kipi (-se / -sa)

Fiil kök veya gövdesine gelerek söz konusu olan işin dileğe ve şarta bağlı olduğunun bildirilmesini sağlar.

ÖRNEK:

öğrensem

öğrensen

öğrense

öğrensek

öğrenseniz

öğrenseler

1.2.3. İstek Kipi (-e, -a)

Cümleye istek, dilek, temenni anlamı katar. Cümle içerisinde genelde “-elim, -eyim” şeklinde kişi eklerini almış haliyle karşımıza çıkar.

ÖRNEK:

geleyim

gelesin

gele

gelelim

gelesiniz

geleler

1.2.4. Emir Kipi ( – )

Eylemin yapılması gerektiğini emir şeklinde bildirir. Emir kipinin eki yoktur, kişi ekleriyle çekimlenir. Birinci tekil ve birinci çoğul şahsın emir çekimi yoktur.

ÖRNEK:  

yap

yapsın

yapın

yapsınlar

2. Fiillerde Kişi

Fiilde bildirilen iş, oluş ya da durumun kim tarafından yapıldığını belirten eklerdir. Kişi ekleri, cümlede işi yapanı yani özneyi bildirir. Kişi ekleri, fiillerde kip eklerinden sonra gelir.

ÖRNEK:

» Bugün bir saat kitap okudum.

cümlesinde “okumak” fiiline getirilen “-m” eki, fiilin kim tarafından (1. tekil kişi – ben) yapıldığını bildirmektedir.

» Memleketten dün akşam döndük.

» Yerlere çöp almayınız.Kişi (Şahıs)Fiil – Kip – Kişi EkiKişi (Şahıs)Fiil – Kip – Kişi eki

3. Fiillerde Olumsuzluk

İşin, oluşun veya hareketin yapıldığını veya yapılabileceğini bildiren fiillere olumlu fiil, işin oluşun veya hareketin yapılmadığını veya yapılamayacağını bildiren fiillere olumsuz fiil denir.

ÖRNEK:

» Kitap okuyacağım. (olumlu)

» Kitap okumayacağım. (olumsuz)

4. Fiillerde Soru

Fiiller, kendinden sonra eklenen “mı, mi, mu, mü” soru ekleriyle soru anlamı kazanır. “mi” soru eki, kendinden önce gelen sözcüklerden ayrı, kendinden sonra gelen eklerle ise bitişik yazılır.

ÖRNEK:

» Oralara da bahar geldi mi?

» Sen dün okula gelmiş miydin?

» Beyefendi, bakar mısınız?

[mednekose98me]

FİİL ÇEKİMLERİ

 ÇEKİMLİ FİİL, belirli bir zaman ya da dileği kişiyle birlikte gösteren fiillere denir. Çekimli fiil, kişi ve kip ekleri yardımıyla çekimlenir. İkinci tekil kişi emir kipi çekimi hariç bütün fiiller çekim eki alır. Fiil çekim ekleri, fiil kök veya gövdelerine eklenerek, fiillerin zamanını, yapılış şeklini ve şahsını (eylemi yapan kişiyi) belirtirler.  

1. Fiillerde Kip

Eylemin gösterdiği kılış, durum veya oluşun zamana bağlı olarak nasıl gerçekleştiğini veya gerçekleşeceğini gösteren söyleyiş kalıplarına kip adı ve­rilir.

Türkçede kipler, haber ve dilek kipleri olmak üzere ikiye ayrılır:

1.1. Bildirme (Haber) Kipi Ekleri

Belirli bir zaman anlamı taşıyan kiplerdir. Haber kipleri, fiilin geçmişte yapıldığını, her zaman yapıldığını, yapılmakta olduğunu veya gelecekte yapılacağını haber verir. Dilimizde 4 temel zaman vardır, bunlar:

1) Geçmiş zaman a) Bilinen (görülen / belirli) geçmiş zaman b) Öğrenilen (duyulan / belirsiz) geçmiş zaman 2) Şimdiki zaman 3) Gelecek zaman 4) Geniş zaman

1.1.1. Geçmiş Zaman Eki (-di, -miş)

Eylemin geçmişte yapıldığını bildiren zamandır. Bilinen (görülen / belirli) geçmiş zaman ve öğrenilen (duyulan / belirsiz) geçmiş zaman olmak üzere ikiye ayrılır.

a) Bilinen (Görülen / Belirli) Geçmiş Zaman Eki (-di / -dı / -du / -dü / -tı / -ti / -tu / -tü)

Görülen, tanık olunan, bilinen veya yapıldığından emin olunan geçmişe ait bir eylemin anlatılmasında veya bildirilmesinde kullanılır.

ÖRNEK:

yazdım

yazdın

yazdı

yazdık

yazdınız

yazdılar

b) Öğrenilen (Duyulan / Belirsiz) Geçmiş Zaman Eki (-mış / -miş / -muş / -müş)

Görülmeyen, başkasından duyulan veya bittikten sonra fark edilen geçmişe ait bir eylemin anlatılmasında veya bildirilmesinde kullanılır.

ÖRNEK:

duymuşum

duymuşsun

duymuş

duymuşuz

duymuşsunuz

duymuşlar            

1.1.2. Şimdiki Zaman Eki (-yor)

Halen yapılmakta olan, henüz tamamlanmamış bir eylemin anlatılmasında veya bildirilmesinde kullanılır.  

ÖRNEK:

okuyorum

okuyorsun

okuyor

okuyoruz

okuyorsunuz

okuyorlar

1.1.3. Gelecek Zaman Eki (-ecek / -acak)

Gelecek zaman içerisinde bir eylemin bildirilmesinde kullanılır.

ÖRNEK:

gideceğim

gideceksin

gidecek

gideceğiz

gideceksiniz

gidecekler

1.1.4. Geniş Zaman Eki (-r / -(a)r / -(e)r / -(ı)r / -(i)r / -(u)r / -(ü)r)

Eylemin geçmiş, şimdiki ve gelecek zamanların tümüne ait olduğunun, yani her zaman tekrarlandığının bildirilmesinde ve genel yargıları anlatmakta kullanılır.

ÖRNEK:

görürüm

görürsün

görür

görürüz

görürsünüz

görürler

1.2. Dilek Kipi Ekleri

Bir dileği, bir isteği, tasarlanan bir hareketi anlatan kiplerdir. Dilek kiplerinde zaman anlamı yoktur.

Dilek kipleri dörde ayrılır, bunlar:

1) Gereklilik kipi

2) Şart kipi

3) İstek kipi

4) Emir kipi

1.2.1. Gereklilik Kipi (-meli / -malı)

Eylemin yapılmasının gerekli veya zorunlu olduğunu ifade eder.

ÖRNEK:

dinlemeliyim

dinlemelisin

dinlemeli

dinlemeliyiz

dinlemelisiniz

dinlemeliler

1.2.2. Koşul (Şart) Kipi (-se / -sa)

Fiil kök veya gövdesine gelerek söz konusu olan işin dileğe ve şarta bağlı olduğunun bildirilmesini sağlar.

ÖRNEK:

öğrensem

öğrensen

öğrense

öğrensek

öğrenseniz

öğrenseler

1.2.3. İstek Kipi (-e, -a)

Cümleye istek, dilek, temenni anlamı katar. Cümle içerisinde genelde “-elim, -eyim” şeklinde kişi eklerini almış haliyle karşımıza çıkar.

ÖRNEK:

geleyim

gelesin

gele

gelelim

gelesiniz

geleler

1.2.4. Emir Kipi ( – )

Eylemin yapılması gerektiğini emir şeklinde bildirir. Emir kipinin eki yoktur, kişi ekleriyle çekimlenir. Birinci tekil ve birinci çoğul şahsın emir çekimi yoktur.

ÖRNEK:  

yap

yapsın

yapın

yapsınlar

2. Fiillerde Kişi

Fiilde bildirilen iş, oluş ya da durumun kim tarafından yapıldığını belirten eklerdir. Kişi ekleri, cümlede işi yapanı yani özneyi bildirir. Kişi ekleri, fiillerde kip eklerinden sonra gelir.

ÖRNEK:

» Bugün bir saat kitap okudum.

cümlesinde “okumak” fiiline getirilen “-m” eki, fiilin kim tarafından (1. tekil kişi – ben) yapıldığını bildirmektedir.

» Memleketten dün akşam döndük.

» Yerlere çöp almayınız.Kişi (Şahıs)Fiil – Kip – Kişi EkiKişi (Şahıs)Fiil – Kip – Kişi eki

3. Fiillerde Olumsuzluk

İşin, oluşun veya hareketin yapıldığını veya yapılabileceğini bildiren fiillere olumlu fiil, işin oluşun veya hareketin yapılmadığını veya yapılamayacağını bildiren fiillere olumsuz fiil denir.

ÖRNEK:

» Kitap okuyacağım. (olumlu)

» Kitap okumayacağım. (olumsuz)

4. Fiillerde Soru

Fiiller, kendinden sonra eklenen “mı, mi, mu, mü” soru ekleriyle soru anlamı kazanır. “mi” soru eki, kendinden önce gelen sözcüklerden ayrı, kendinden sonra gelen eklerle ise bitişik yazılır.

ÖRNEK:

» Oralara da bahar geldi mi?

» Sen dün okula gelmiş miydin?

» Beyefendi, bakar mısınız?

[mednekose98me]

FİİL ÇEKİMLERİ

ÇEKİMLİ FİİL, belirli bir zaman ya da dileği kişiyle birlikte gösteren fiillere denir. Çekimli fiil, kişi ve kip ekleri yardımıyla çekimlenir. İkinci tekil kişi emir kipi çekimi hariç bütün fiiller çekim eki alır. Fiil çekim ekleri, fiil kök veya gövdelerine eklenerek, fiillerin zamanını, yapılış şeklini ve şahsını (eylemi yapan kişiyi) belirtirler.  

1. Fiillerde Kip

Eylemin gösterdiği kılış, durum veya oluşun zamana bağlı olarak nasıl gerçekleştiğini veya gerçekleşeceğini gösteren söyleyiş kalıplarına kip adı ve­rilir.

Türkçede kipler, haber ve dilek kipleri olmak üzere ikiye ayrılır:

 1.1. Bildirme (Haber) Kipi Ekleri

Belirli bir zaman anlamı taşıyan kiplerdir. Haber kipleri, fiilin geçmişte yapıldığını, her zaman yapıldığını, yapılmakta olduğunu veya gelecekte yapılacağını haber verir. Dilimizde 4 temel zaman vardır, bunlar:

1) Geçmiş zaman a) Bilinen (görülen / belirli) geçmiş zaman b) Öğrenilen (duyulan / belirsiz) geçmiş zaman 2) Şimdiki zaman 3) Gelecek zaman 4) Geniş zaman 

1.1.1. Geçmiş Zaman Eki (-di, -miş)

Eylemin geçmişte yapıldığını bildiren zamandır. Bilinen (görülen / belirli) geçmiş zaman ve öğrenilen (duyulan / belirsiz) geçmiş zaman olmak üzere ikiye ayrılır.

a) Bilinen (Görülen / Belirli) Geçmiş Zaman Eki (-di / -dı / -du / -dü / -tı / -ti / -tu / -tü)

Görülen, tanık olunan, bilinen veya yapıldığından emin olunan geçmişe ait bir eylemin anlatılmasında veya bildirilmesinde kullanılır.

ÖRNEK: 

·         yazdım

·         yazdın

·         yazdı

·         yazdık

·         yazdınız

·         yazdılar

b) Öğrenilen (Duyulan / Belirsiz) Geçmiş Zaman Eki (-mış / -miş / -muş / -müş)

Görülmeyen, başkasından duyulan veya bittikten sonra fark edilen geçmişe ait bir eylemin anlatılmasında veya bildirilmesinde kullanılır.

ÖRNEK:

·         duymuşum

·         duymuşsun

·         duymuş

·         duymuşuz

·         duymuşsunuz

·         duymuşlar           

  1.1.2. Şimdiki Zaman Eki (-yor)

Halen yapılmakta olan, henüz tamamlanmamış bir eylemin anlatılmasında veya bildirilmesinde kullanılır.  

ÖRNEK:

·         okuyorum

·         okuyorsun

·         okuyor

·         okuyoruz

·         okuyorsunuz

·         okuyorlar

1.1.3. Gelecek Zaman Eki (-ecek / -acak)

Gelecek zaman içerisinde bir eylemin bildirilmesinde kullanılır.

ÖRNEK:

·         gideceğim

·         gideceksin 

·         gidecek

·         gideceğiz

·         gideceksiniz

·         gidecekler

1.1.4. Geniş Zaman Eki (-r / -(a)r / -(e)r / -(ı)r / -(i)r / -(u)r / -(ü)r)

Eylemin geçmiş, şimdiki ve gelecek zamanların tümüne ait olduğunun, yani her zaman tekrarlandığının bildirilmesinde ve genel yargıları anlatmakta kullanılır.

ÖRNEK:

·         görürüm

·         görürsün

·         görür

·         görürüz

·         görürsünüz

·         görürler

1.2. Dilek Kipi Ekleri

Bir dileği, bir isteği, tasarlanan bir hareketi anlatan kiplerdir. Dilek kiplerinde zaman anlamı yoktur.

Dilek kipleri dörde ayrılır, bunlar:

1) Gereklilik kipi

2) Şart kipi

3) İstek kipi

4) Emir kipi

1.2.1. Gereklilik Kipi (-meli / -malı)

Eylemin yapılmasının gerekli veya zorunlu olduğunu ifade eder.

ÖRNEK:

·         dinlemeliyim

·         dinlemelisin

·         dinlemeli

·         dinlemeliyiz

·         dinlemelisiniz

·         dinlemeliler

1.2.2. Koşul (Şart) Kipi (-se / -sa)

Fiil kök veya gövdesine gelerek söz konusu olan işin dileğe ve şarta bağlı olduğunun bildirilmesini sağlar.

ÖRNEK:

·         öğrensem

·         öğrensen

·         öğrense

·         öğrensek

·         öğrenseniz

·         öğrenseler

1.2.3. İstek Kipi (-e, -a)

Cümleye istek, dilek, temenni anlamı katar. Cümle içerisinde genelde “-elim, -eyim” şeklinde kişi eklerini almış haliyle karşımıza çıkar.

ÖRNEK:

·         geleyim

·         gelesin

·         gele

·         gelelim

·         gelesiniz

·         geleler

1.2.4. Emir Kipi ( – )

Eylemin yapılması gerektiğini emir şeklinde bildirir. Emir kipinin eki yoktur, kişi ekleriyle çekimlenir. Birinci tekil ve birinci çoğul şahsın emir çekimi yoktur.

ÖRNEK:  

·          

·         yap

·         yapsın

·          

·         yapın

·         yapsınlar

2. Fiillerde Kişi

Fiilde bildirilen iş, oluş ya da durumun kim tarafından yapıldığını belirten eklerdir. Kişi ekleri, cümlede işi yapanı yani özneyi bildirir. Kişi ekleri, fiillerde kip eklerinden sonra gelir.

ÖRNEK:

» Bugün bir saat kitap okudum.

cümlesinde “okumak” fiiline getirilen “-m” eki, fiilin kim tarafından (1. tekil kişi – ben) yapıldığını bildirmektedir.

» Memleketten dün akşam döndük.

» Yerlere çöp almayınız.Kişi (Şahıs)Fiil – Kip – Kişi EkiKişi (Şahıs)Fiil – Kip – Kişi eki

 3. Fiillerde Olumsuzluk

İşin, oluşun veya hareketin yapıldığını veya yapılabileceğini bildiren fiillere olumlu fiil, işin oluşun veya hareketin yapılmadığını veya yapılamayacağını bildiren fiillere olumsuz fiil denir.

ÖRNEK:

» Kitap okuyacağım. (olumlu)

» Kitap okumayacağım. (olumsuz)

 4. Fiillerde Soru

Fiiller, kendinden sonra eklenen “mı, mi, mu, mü” soru ekleriyle soru anlamı kazanır. “mi” soru eki, kendinden önce gelen sözcüklerden ayrı, kendinden sonra gelen eklerle ise bitişik yazılır.

ÖRNEK:

» Oralara da bahar geldi mi?

» Sen dün okula gelmiş miydin?

» Beyefendi, bakar mısınız?

  0

[mednekose98me]

FİİL ÇEKİMLERİ

 ÇEKİMLİ FİİL, belirli bir zaman ya da dileği kişiyle birlikte gösteren fiillere denir. Çekimli fiil, kişi ve kip ekleri yardımıyla çekimlenir. İkinci tekil kişi emir kipi çekimi hariç bütün fiiller çekim eki alır. Fiil çekim ekleri, fiil kök veya gövdelerine eklenerek, fiillerin zamanını, yapılış şeklini ve şahsını (eylemi yapan kişiyi) belirtirler.  

1. Fiillerde Kip

Eylemin gösterdiği kılış, durum veya oluşun zamana bağlı olarak nasıl gerçekleştiğini veya gerçekleşeceğini gösteren söyleyiş kalıplarına kip adı ve­rilir.

Türkçede kipler, haber ve dilek kipleri olmak üzere ikiye ayrılır:

1.1. Bildirme (Haber) Kipi Ekleri

Belirli bir zaman anlamı taşıyan kiplerdir. Haber kipleri, fiilin geçmişte yapıldığını, her zaman yapıldığını, yapılmakta olduğunu veya gelecekte yapılacağını haber verir. Dilimizde 4 temel zaman vardır, bunlar:

1) Geçmiş zaman a) Bilinen (görülen / belirli) geçmiş zaman b) Öğrenilen (duyulan / belirsiz) geçmiş zaman 2) Şimdiki zaman 3) Gelecek zaman 4) Geniş zaman

1.1.1. Geçmiş Zaman Eki (-di, -miş)

Eylemin geçmişte yapıldığını bildiren zamandır. Bilinen (görülen / belirli) geçmiş zaman ve öğrenilen (duyulan / belirsiz) geçmiş zaman olmak üzere ikiye ayrılır.

a) Bilinen (Görülen / Belirli) Geçmiş Zaman Eki (-di / -dı / -du / -dü / -tı / -ti / -tu / -tü)

Görülen, tanık olunan, bilinen veya yapıldığından emin olunan geçmişe ait bir eylemin anlatılmasında veya bildirilmesinde kullanılır.

ÖRNEK:

yazdım

yazdın

yazdı

yazdık

yazdınız

yazdılar

b) Öğrenilen (Duyulan / Belirsiz) Geçmiş Zaman Eki (-mış / -miş / -muş / -müş)

Görülmeyen, başkasından duyulan veya bittikten sonra fark edilen geçmişe ait bir eylemin anlatılmasında veya bildirilmesinde kullanılır.

ÖRNEK:

duymuşum

duymuşsun

duymuş

duymuşuz

duymuşsunuz

duymuşlar            

1.1.2. Şimdiki Zaman Eki (-yor)

Halen yapılmakta olan, henüz tamamlanmamış bir eylemin anlatılmasında veya bildirilmesinde kullanılır.  

ÖRNEK:

okuyorum

okuyorsun

okuyor

okuyoruz

okuyorsunuz

okuyorlar

1.1.3. Gelecek Zaman Eki (-ecek / -acak)

Gelecek zaman içerisinde bir eylemin bildirilmesinde kullanılır.

ÖRNEK:

gideceğim

gideceksin

gidecek

gideceğiz

gideceksiniz

gidecekler

1.1.4. Geniş Zaman Eki (-r / -(a)r / -(e)r / -(ı)r / -(i)r / -(u)r / -(ü)r)

Eylemin geçmiş, şimdiki ve gelecek zamanların tümüne ait olduğunun, yani her zaman tekrarlandığının bildirilmesinde ve genel yargıları anlatmakta kullanılır.

ÖRNEK:

görürüm

görürsün

görür

görürüz

görürsünüz

görürler

1.2. Dilek Kipi Ekleri

Bir dileği, bir isteği, tasarlanan bir hareketi anlatan kiplerdir. Dilek kiplerinde zaman anlamı yoktur.

Dilek kipleri dörde ayrılır, bunlar:

1) Gereklilik kipi

2) Şart kipi

3) İstek kipi

4) Emir kipi

1.2.1. Gereklilik Kipi (-meli / -malı)

Eylemin yapılmasının gerekli veya zorunlu olduğunu ifade eder.

ÖRNEK:

dinlemeliyim

dinlemelisin

dinlemeli

dinlemeliyiz

dinlemelisiniz

dinlemeliler

1.2.2. Koşul (Şart) Kipi (-se / -sa)

Fiil kök veya gövdesine gelerek söz konusu olan işin dileğe ve şarta bağlı olduğunun bildirilmesini sağlar.

ÖRNEK:

öğrensem

öğrensen

öğrense

öğrensek

öğrenseniz

öğrenseler

1.2.3. İstek Kipi (-e, -a)

Cümleye istek, dilek, temenni anlamı katar. Cümle içerisinde genelde “-elim, -eyim” şeklinde kişi eklerini almış haliyle karşımıza çıkar.

ÖRNEK:

geleyim

gelesin

gele

gelelim

gelesiniz

geleler

1.2.4. Emir Kipi ( – )

Eylemin yapılması gerektiğini emir şeklinde bildirir. Emir kipinin eki yoktur, kişi ekleriyle çekimlenir. Birinci tekil ve birinci çoğul şahsın emir çekimi yoktur.

ÖRNEK:  

yap

yapsın

yapın

yapsınlar

2. Fiillerde Kişi

Fiilde bildirilen iş, oluş ya da durumun kim tarafından yapıldığını belirten eklerdir. Kişi ekleri, cümlede işi yapanı yani özneyi bildirir. Kişi ekleri, fiillerde kip eklerinden sonra gelir.

ÖRNEK:

» Bugün bir saat kitap okudum.

cümlesinde “okumak” fiiline getirilen “-m” eki, fiilin kim tarafından (1. tekil kişi – ben) yapıldığını bildirmektedir.

» Memleketten dün akşam döndük.

» Yerlere çöp almayınız.Kişi (Şahıs)Fiil – Kip – Kişi EkiKişi (Şahıs)Fiil – Kip – Kişi eki

3. Fiillerde Olumsuzluk

İşin, oluşun veya hareketin yapıldığını veya yapılabileceğini bildiren fiillere olumlu fiil, işin oluşun veya hareketin yapılmadığını veya yapılamayacağını bildiren fiillere olumsuz fiil denir.

ÖRNEK:

» Kitap okuyacağım. (olumlu)

» Kitap okumayacağım. (olumsuz)

4. Fiillerde Soru

Fiiller, kendinden sonra eklenen “mı, mi, mu, mü” soru ekleriyle soru anlamı kazanır. “mi” soru eki, kendinden önce gelen sözcüklerden ayrı, kendinden sonra gelen eklerle ise bitişik yazılır.

ÖRNEK:

» Oralara da bahar geldi mi?

» Sen dün okula gelmiş miydin?

» Beyefendi, bakar mısınız?