#tanesınırları

[dokumtek]

Alaşım Elementlerinin Metalürjideki Rolü ve Önemi

Alaşım elementlerinin metalürjideki rolü oldukça önemli ve çok yönlüdür. İşte bu rollerin ana hatları: 1. Mekanik özelliklerin iyileştirilmesi: - Sertlik artışı - Dayanım (çekme, akma) artışı - Tokluk ve süneklik kontrolü - Yorulma dayanımının artırılması 2. Korozyon direncinin artırılması: - Paslanmaz çeliklerde krom kullanımı gibi 3. Mikroyapı kontrolü: - Tane boyutunun kontrolü - İkincil fazların oluşturulması - Dislokasyon hareketlerinin engellenmesi 4. Isıl işlem kabiliyetinin geliştirilmesi: - Sertleşebilirliğin artırılması - Temperleme özelliklerinin iyileştirilmesi 5. İşlenebilirliğin kontrolü: - Talaşlı imalat özelliklerinin iyileştirilmesi - Döküm kabiliyetinin artırılması 6. Fiziksel özelliklerin ayarlanması: - Elektriksel iletkenliğin kontrolü - Manyetik özelliklerin değiştirilmesi - Termal genleşme katsayısının ayarlanması 7. Yüksek sıcaklık performansının artırılması: - Sürünme direncinin iyileştirilmesi - Oksidasyon direncinin artırılması 8. Faz dönüşümlerinin kontrolü: - Martenzitik dönüşümün kontrolü - Östenit kararlılığının sağlanması 9. Ekonomik faktörlerin optimize edilmesi: - Maliyeti düşük alaşım elementleri kullanarak performans/maliyet oranının iyileştirilmesi 10. Özel uygulamalar için alaşımların tasarlanması: - Biyouyumlu alaşımlar - Şekil hafızalı alaşımlar - Süper alaşımlar Alaşım elementlerinin metalürjideki rolü, metalurjinin temelini oluşturur ve malzeme mühendisliğinin geniş bir alanını kapsar. Alaşım elementlerinin dikkatli seçimi ve kontrolü, istenen özelliklere sahip malzemelerin üretilmesinde kritik öneme sahiptir. Alaşım elementleri, dökümhanenin ihtiyaçlarına bağlı olarak ocağa ya da her bir potaya ayrı ayrı yapabilir. Alaşım elementleri ocağa verilmeye uygun büyüklükte ferro alyajlar olarak mevcuttur. Briketlenmiş alaşım elemanları çimento, bazen de zift ile bağlandıklarından ergimiş metal banyosuna şarj edildiklerinde artık su ve uçucular problem oluşturabilirler. Bor: Temper, dökme demirde kullanıldığında, Borlu ‘lik ferrosilikon olarak kullanılabilir. Bu malzeme %0,08-0,10 Bor ihtiva eder ve temper dökme demirde düşük miktardaki Bor kolayca kontrol edilebilir. Krom: Ferro Krom olarak bulunur. Ferro Krom için ASTM A 101 standart spefikasyondur. Yüksek karbonlusu ve düşük karbonlusu bulunur. Parça büyüklükleri 4”x 8” (10 cm x 20 cm) yumrulardan 8 mesh ve daha küçüğe kadar değişir ve ’ ten ortalama ‘e kadar Krom ihtiva eder. Bakır: Bu alaşım pek çok şekilde dökme ve elektrolitik bakır olarak satın alınabilir. Kullanılacak malzemenin, elektrolitik bakır gibi, yüksek saflıkta olması Kalay, Kurşun, Çinko, Tellür, Kükürt gibi birikim elemanları içermemesi önemlidir. Oksijensiz ve elektrolitik yüksek saflıkta( ,5 Cu) bakırlar iyi alaşım malzemesidirler. Manganez: Manganez genel olarak seçilmiş çelik hurdalarından elde edilebilir. Daha fazla manganez ilave edilmesi gerektiğinde Ferromanganez veya Silikamanganez kullanılabilir. ASTM A 99 standart bir spefikasyon olarak ferromanganez tenörü ve tane iriliğini içerir. Tane büyüklüğü 4” x 8” (10 cm x 20 cm) lik yumrulardan 20 mesh’e kadar kırık malzemelerdir. Manganez miktarı ortalama ’ten ’a kadar değişir. Siliko manganezde ortalama manganez vardır ve muhtelif büyüklükte bulunabilir. Aynalı (gümüşümsü) pik ve ferrosilikon alaşımlar (düşük seviyeli manganez içeren %1-8) daha az ilgilenilen diğer malzemelerdir. Molibden: Bu alaşım ferromolibden halinde alaşımlayıcı olarak bulunur. Standart spefikasyonu ASTM A 132’dir. Ortalama molibden miktarı ’tür ve parçalar 2” (5 cm) lik yumrular halinden 80 mesh büyüklüğüne kadardır. Nikel: Bu alaşım ‘lık 1,5-2,0 kg. lık parçalar halinde ve saflıkta elektrolitik Nikel olarak satılır. Kalay: Genel olarak demir içinde küçük miktarlarda bulunur. Potaya verilir. Kalay ,7 saflıkta kısa ve küçük parçalar halinde satın alınmalıdır. Titanyum: Bu alaşım ferrotitanyum veya Silikotitanyum halinde bulunur. Ferrotitanyum standart spefikasyonu ASTM A 324 ‘tür. -70 ‘lik kompozisyonlarda bulunur. Parça büyüklüğü 2”(5 cm) den küçük parçalardan 8 mesh ’ten küçük parçalara kadar değişir. Silikotitanyum Titanyum ve Silisyum içerir. Vanadyum: Ferrovanadyum şeklinde bulunur. Bu alaşım , 55 veya 75 vanadyum içeren malzemeler şeklinde bulunur. Parça büyüklükleri 2”(5cm) den küçükten 8 mesh ten küçüğe kadar değişir. Ferrovanadyumun standart spefikasyonu ASTM A 102’dir. Alaşım elementleri çoğunlukla ikincil alaşımlar olarak tek element veya alaşım elementleri kombinasyonları halinde satın alınabilir. Bu alaşımlar satın alınırken; satıcıdan toplam kompozisyon ve parça büyüklükleriyle, malzeme spefikasyonunun alınması önemlidir. Malzemede bazı elementler bulunabilir, bunlar da belirtilmelidir. Read the full article