#lịch chiếu phim tháng 9

[hoadhsphp]

Phỏng vấn Visa Mỹ KHÓ hay DỄ?

Buổi phỏng vấn xin visa Mỹ của mình ngày vào 28/9/2022 và chỉ sau 1 ngày thì hộ chiếu của mình đã dán Visa quyền lực nhất thế giới, mình đã làm thế nào?

Từ tháng 4.2022 mình đã chuẩn bị các giấy tờ và đi chụp hình. Đợi khoảng 5 tháng sau mình đã có lịch phỏng vấn visa.

Một điều mình thích khi phỏng vấn visa Mỹ là sẽ biết được ngay kết quả khi cuộc phỏng vấn kết thúc.

Để sẵn sàng có mặt đúng giờ và trạng thái tinh thần tốt nhất cho buổi phỏng vấn mình đã book căn hộ ở ngay trên tầng 8 của toà nhà Đại sứ quán Mỹ - Rose Garden 170 Ngọc Khánh để nghỉ ngơi. Sáng hôm sau, sau khi tắm táp ăn sáng xong thì thong dong xuống Highland cạnh Đại sứ quán đến giờ để phỏng vấn thôi.

Sẽ rất khó có thể chụp được bức hình nào gần đại sứ quán Mỹ vì nơi này bị cấm quay phim và chụp hình.

Lịch hẹn phỏng vấn của mình lúc 9h20 sáng nên mình được phép vào sớm trước 20 phút và vào trễ 20 phút nhưng đúng 9h hơn 1 vài phút mình và các thành viên trong nhóm bắt đầu di chuyển vào đại sự quán.

Mình phải xếp hàng lần lượt đi qua cửa check giấy hẹn và chứng minh thư, qua thêm 1 cửa để kiểm tra an ninh, gửi chứng minh thư và lấy thẻ đeo, gửi điện thoại (mặc dù mình đã để ở quán có người trông giúp) và sau đó đi lên trên tầng 2.

Tại tầng 2 cũng xếp hàng lần lượt, các bạn trong đó sẽ lấy giấy hẹn của mình và dán mã code lên đằng sau quyển hộ chiếu, rồi di chuyển lần lượt qua quầy check thông tin cá nhân, qua quầy lấy dấu vân tay và cuối cùng là xếp hàng để đợi phỏng vấn.

Mỗi một cuộc phỏng vấn với viên chức Hoa Kỳ chỉ diễn ra trong 1 vài phút và chỉ trả lời vài câu hỏi nhưng tổng thời gian từ lúc mình bắt đầu vào đại sứ Quán đến lúc ra là tầm khoảng 2 tiếng đứng xếp hàng và di chuyển.

Mình được phỏng vấn bởi viên chức chắc người Mỹ (vì có cả viên chức người Hàn phỏng vấn nữa) và trả lời các câu hỏi như sau:

Em tên là gì?

Em đi Mỹ làm gì?

Em làm gì ở Manulife?

Trước khi làm ở Manulife em làm những công ty nào?

Tất nhiên giao tiếp của mình với viên chức này đều bằng tiếng Việt, trong quá trình hỏi họ kiểm tra thông tin mình đã khai trên máy tính rất lâu và mở hộ chiếu của mình rất nhiều lần. Trong lúc đó mình cũng quên mất cảm giác lo lắng và hồi hộp lúc đầu mà chỉ có một tâm trạng mong muốn là hãy hỏi tiếp đi để em trả lời. Và chỉ sau câu hỏi cuối cùng thì người phỏng vấn chúc mừng mình đạt visa giữ lại hộ chiếu.

Có rất nhiều lý do để đậu visa Mỹ, nhưng trường hợp của mình thì mình nghĩ là như sau:

1. Trang phục lịch sự

2. Nghiêm túc khi xếp hàng (vì chắc chắn được quan sát từ khi bước chân vào đại sứ quán, không nói chuyện riêng trong hàng)

3. Trả lời ngắn gọn và tự tin, tinh thần thoải mái khi giao tiếp (tin mình đi cái này không dễ mà có nhưng mà cứ làm Bảo hiểm như mình sẽ làm được)

4. Có lucky star chiếu tới vì đã bắt ép nhiều người chúc mình đậu Visa Mỹ

#LittledawnoutsideVietnam

#Americatrip2022

[thaiantravel2]

Ga tàu Liziba, độc lạ tàu điện xuyên qua nhà cao tầng ở Trùng Khánh

Trùng Khánh nằm ở khu vực Tây Nam, Trung Quốc, vừa vượt qua Quảng Châu, trở thành thành phố có nền kinh tế thứ tư nước này. Do địa hình đồi núi, ngoài hệ thống giao thông phức tạp, Trùng Khánh còn có một mạng lưới đường sắt nội đô như đến từ tương lai.

HỆ THỐNG ĐƯỜNG SẮT NỘI ĐÔ VIỄN TƯỞNG TRÙNG KHÁNH

Tại Trùng Khánh, đường sắt nội đô không phân biệt tàu điện ngầm hay đường sắt trên cao. Người ta có thể chứng kiến cả những đoàn tàu chạy ngược nhau ngay trên đầu, tấp nập qua lại trên các tầng làn đường cao thấp, hay bất chợt chui lên từ dưới lòng đất như những bộ phim viễn tưởng tương lai.

Là một thành phố trên núi, điều kiện địa hình đặc biệt do 2 sông chia cắt, 4 núi cách trở và không gian siêu đô thị tương đối phân tán, đã tạo cho giao thông chia đường sắt Trùng Khánh nhiều đặc điểm riêng có.

Ông Tiết Thắng Siêu (Giám đốc Trung tâm Quản lý Vận hành của tập đoàn giao thông Đường sắt Trùng Khánh) cho biết: “khác với các thành phố đồng bằng, các tuyến giao thông đường sắt của Trùng Khánh có nhiều khúc cua, độ dốc lớn, băng qua núi, vượt qua sông, nhiều cầu và hầm. Một số nhà ga được xây dựng trên sườn núi, giữa các tòa nhà và trên cầu. Việc xây dựng công trình rất khó khăn, điều này làm cho giao thông đường sắt của chúng tôi phức tạp và ảo diệu”

Hiện nay, tổng chiều dài đường sắt được đưa vào vận hành của Trùng Khánh đã đạt trên 500km, đánh dấu việc thành phố này có mạng lưới vận hành đường sắt nội đô miền núi lớn nhất thế giới, cũng là thành phố có luồng giao thông đường sắt bắc qua sông nhiều nhất và đường hầm đường sắt xuyên núi dài nhất Trung Quốc. Sẽ không hề quá khi nói Trùng Khánh là thành phố có nhiều tuyến đường sắt trên cao nhất Trung Quốc. Hệ thống tàu nhằng nhịt ngược xuôi lên xuống giờ đã trở thành một đặc sản du lịch của thành phố này.

Có thể nói, giao thông đường sắt của Trùng Khánh không chỉ là phương tiện giao thông quan trọng để người dân đi lại, mà còn là nơi để quảng bá hình ảnh của Trùng Khánh ra bên ngoài. Thực hiện được việc kết hợp giữa giao thông với du lịch trên thực tiễn và trở thành tấm danh thiếp mới tươi đẹp của thành phố.

ĐOÀN TÀU CHẠY “XUYÊN NHÀ” CÓ MỘT KHÔNG HAI Ở TRUNG QUỐC

Với hơn 31 triệu dân, Trùng Khánh là thành phố đông dân nhất Trung Quốc, nhưng diện tích chỉ có 82.400km2, trong đó 76% là núi. Do quỹ đất hạn hẹp, nhà cao tầng san sát, đồi núi bao quanh, địa phương này buộc phải đưa ra các thiết kế hạ tầng và giao thông khác biệt. Việc chọn phương án cho bến tàu điện nằm trong lòng chung cư, cũng là một cách để tiết kiệm đất đai, tránh phải đi vòng hay phá hủy tòa nhà.

Ga Liziba (Lý Tử Bá) có gì thú vị

Đến Trùng Khánh, nếu bạn hỏi điểm du lịch nào thu hút nhiều khách tham quan nhất, câu trả lời rất có thể là đoàn tàu xuyên qua tòa nhà tại ga Liziba (Lý Tử Bà) ở quận Du Trung, TP Trùng Khánh.

Tuyến tàu này chính thức vận hành năm 2006, nhưng ý tưởng thiết kế ga tàu xuyên nhà này đã được đưa ra từ trước đó nhiều năm, tức năm 1998. Đây là một ga tàu thuộc tuyến tàu điện số 2, có thể đi xuyên qua tòa nhà 19 tầng mà không gây ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân. Tòa nhà được thiết kế làm cửa hàng từ tầng 1 đến tầng 5, từ tầng 9 đến 19 là nhà dân. Khu vực tàu điện chạy qua từ tầng 6 đến tầng 8, trong đó bến tàu được đặt ở tầng 8.

Để sự vận hành của đoàn tàu không gây xáo trộn cuộc sống của người dân, các nhà quy hoạch đã sử dụng thiết bị giảm tiếng ồn, khiến âm thanh mà đoàn tàu tạo ra khi chạy xuyên qua chung cư chỉ ở mức 60 decibel, tương đương một cuộc nói chuyện thông thường. Vào buổi tối, các tòa nhà sát hai bên đường ray sẽ nhấp nháy đèn báo hiệu mỗi khi đoàn tàu chạy tới.

Tính đến tối ngày 8 tháng 11 năm 2020, hệ thống chiếu sáng cảnh quan của ga Liziba đã được khánh thành. Mặt ngoài của nhà ga sử dụng bảng màu chuyển sắc, từ cam sang vàng, sau đó sang màu cam. Khi chụp "con tàu đi qua tòa nhà" từ phía nhà ga, màu chuyển sắc của nhà ga tạo thêm cảm giác năng động và sang trọng. Đồng thời, mặt ngoài của nhà ga Cửa sổ từ tầng 1 đến tầng 4 được thay thế bằng cửa sổ kính suốt từ trần đến sàn lớn.

Ngoài ra, nhà ga đã trang bị phòng chờ có máy lạnh cho du khách. Hai phòng chờ có máy lạnh được bố trí ở hai bên sân ga. Chúng được trang bị máy điều hòa không khí và ghế ngồi được tích hợp hữu cơ với môi trường nhà ga và được bao quanh bởi các bức tường rèm bằng kính suốt từ trần đến sàn toàn cảnh. Trong khi tận hưởng một môi trường chờ đợi tốt, hành khách cũng có thể tận hưởng cảm giác thoải mái, phong cảnh đẹp và chụp ảnh ở đây.

Khi đường sắt Liziba đi qua tòa nhà trở nên phổ biến, để tạo điều kiện cho khách du lịch quan sát và chụp ảnh tốt hơn, các cơ quan địa phương có liên quan đã xây dựng một đài quan sát rộng hơn 1.200 mét vuông bên dưới tòa nhà, với các tiện ích phục vụ du lịch. Khu vực ngắm cảnh bằng kính và lối đi dành cho người đi bộ có sức chứa cùng lúc khoảng 5.000 người.

Các bức tường văn hóa đặc trưng của tuyến đường sắt ga Liziba được bố trí trên sân ga, sảnh ga, lối đi ở từng tầng... Nó không chỉ chứa đựng nội dung về những giá trị cốt lõi của xã hội chủ nghĩa, mà còn là những chuyến đi văn minh, những lưu ý khi đi thang cuốn, những hành vi bị cấm trong toa tàu, v.v., gần gũi với người dân và khách du lịch.

Ga Liziba (Lý Tử Bá) – điểm check in nổi tiếng ở Trùng Khánh

Đã gần 15 năm trôi qua kể từ khi bến tàu điện “có một không hai” ở Trung Quốc này đi vào hoạt động, đây vẫn luôn là điểm check-in nổi tiếng không thể bỏ qua của “thành phố núi” Trùng Khánh.

Vào mùa du lịch cao điểm, các đoàn xe đưa khách đến đây tấp nập, du khách hào hứng chụp những bức ảnh ghi lại khoảnh khắc độc đáo đoàn tàu như đâm thủng tòa nhà, hoặc được nhả ra từ lòng tòa chung cư xây sát vách núi trong một cảm giác hồi hộp, thót tim.

Ông Tôn Tài Dũng (quan chức một khu dân cư thuộc quận Du Trung) cho biết: “khách du lịch đến Trùng Khánh hầu như không ai không đến nhà ga này, do vậy, có thể nói lượt khách đến đây là đông nhất. Sự nổi tiếng của đoàn tàu đã kéo theo cơ hội phát triển trong các ngành nghề khác như: các quán café, nhà hàng, quán đồ ăn vặt hay du lịch homestay…”

Nhiều thông tin trên mạng cũng lan truyền rằng tuyến đường sắt này đâm xuyên qua chính giữa tòa nhà có người dân sinh sống sẽ rất nguy hiểm. Tuy nhiên, thực chất cả ga tàu và tòa nhà chung cư 19 tầng này được xây dựng cùng lúc với nhau và theo một kiến trúc riêng biệt. Chính vì vậy sẽ không có chuyện sẽ xảy ra sự cố cho người dân sinh sống trong tòa nhà đâu.

Là một điểm hấp dẫn nổi tiếng trên mạng, nó thu hút một lượng lớn khách du lịch và góp phần vào sự phát triển của thành phố. Cho dù bạn là người dân địa phương hay du khách từ xa, hãy đến thăm Ga Libiza huyền diệu này và tự mình trải nghiệm điều khiến nó trở nên độc đáo.

Bạn có thể đăng ký tour Trùng Khánh 5 ngày 4 đêm – khởi hành thứ 4 hàng tuần để tham quan ga tàu độc nhất vô nhị này nhé.

[danangtoiyeu]

Chắc hẳn ai cũng đã từng nghe về Chợ đêm Helio Đà Nẵng – địa điểm được coi là thiên đường ăn uống bậc nhất về đêm ở Đà Thành. Hãy cùng Đà Nẵng tôi yêu tìm hiểu xem ở Chợ đêm Helio Đà Nẵng này có gì mà lại hấp dẫn rất đông thực khách xa gần ghé tham quan vậy nha!

Oanh tạc Chợ đêm Helio Đà Nẵng – Quần thể ẩm thực về đêm bậc nhất Đà Nẵng

Đến với Đà Nẵng, thực khách không chỉ được ngắm những danh thắng, thưởng thức văn hoá ẩm thực độc đáo của Đà Thành, mà còn trải nghiệm khu chợ đêm nhộn nhịp về đêm với chuỗi hoạt động, sự kiện đặc sắc.

Chợ đêm Helio nằm ở đâu?

Địa chỉ: Chợ đêm Helio – 01 đường 2 tháng 9, Hải Châu, Đà Nẵng

Giờ mở cửa: 17h30 – 22h30 mỗi tối

Toạ lạc nằm ngay trung tâm thành phố, đây là nơi thuận tiện mà du khách lựa chọn ghé thăm mỗi khi du lịch đến Đà Nẵng, vừa phải ních đầy chiếc bụng đói, vừa hoà mình vào những không khí náo nhiệt về đêm.

Khám phá thế giới ẩm thực tại Chợ đêm Helio

Tổ hợp ẩm thực đêm với khoảng 200 món ăn ngon, hấp dẫn của mọi vùng miền, đưa bạn trải nghiệm hành trình ẩm thực vòng quanh thế giới chỉ trong một buổi tối.

Càn quét khu phố nướng Helio nghi ngút khói

Đến đây, bạn nhất định không được bỏ qua khu phố nướng Helio, nơi được biết bao tín đồ ẩm thực đắm đuối mỗi khi đến chợ đêm Helio. Thưởng thức hàng loạt những món nướng độc đáo như bạch tuộc cuộn lá mắc mật, thịt bò nướng giấy bạc, gà chiên nguyên con, . ..

Hay những món hải sản đặc sắc như hàu nướng bơ tỏi, mực nướng bơ, bạch tuộc nướng mỡ hành, nhum nướng, …… Cùng nhiều món nướng ngon miệng khác ví như thịt vịt lộn nướng nước mắm ớt, bánh tráng nướng, sườn nướng, xúc xích, . ..

Xì xụp với Nước lẩu "so hot"

Còn gì thú vị hơn khi dành thời gian sum họp với đại gia đình, nhâm nhi nước lẩu đậm đà, chắc hẳn bụng, tràn đầy sức sống sau ngày dài lao động mệt nhọc. Nào là lẩu kimchi chua chua cay cay đúng kiểu Hàn, lẩu bò siêu hấp dẫn, lẩu gà chay chua cay đến lẩu riêu cua sườn sụn bắp bò full topping.

Không chỉ vậy, các món súp cua, lẩu gà ủ muối tại nhà hàng cũng được đông đảo du khách dành vô số lời khen tặng sau mỗi lần thưởng thức.

Lắp đầy chiếc bụng đói với vô số những món ăn đầy tràn năng lượng

Muốn chọn một món ăn no bụng cho bữa tối của mình thì bạn không nên bỏ qua những món ăn vặt miền Trung như mì Trộn, bún chả, bánh tráng trộn thịt bò, bún sứa, hủ tiếu, ……

Càn quét hết thiên đường ăn vặt Đà Nẵng

Bánh tráng trộn, bánh tráng nướng Đà Lạt, hủ tiếu bò khô, ốc hấp, mực nướng muối ớt đã không còn quá đỗi xa lạ với người dân Đà Thành. Đến đây, bạn sẽ được thưởng thức trọn bộ, tìm thấy mùi vị quê hương sau mỗi giờ tan học.

Trải nghiệm vô số món nước mát

Nào là trái cây, nước ép, sinh tố mát lạnh, hay là nhưng lon bia thủ công, nhập ngoại đều góp phần gia tăng thêm hương sắc cho bữa tối của bạn.

Những chương trình, sự kiện trải nghiệm hấp dẫn ở Chợ đêm Helio Xem phim hoàn toàn miễn phí với rạp chiếu phim ngoài trời

Diễn ra vào thời điểm 18h00 – 20h00 hàng ngày thứ 6 – thứ 7 – chủ nhật, Chợ đêm Helio mang đến hệ thống rạp chiếu phim ngoài trời cực kỳ rộng lớn, thoáng mát, và đầy mới mẻ.

Bạn sẽ được tận hưởng trọn vẹn thước phim điện ảnh giữa không gian yên tĩnh, êm ái của màn đêm. Rạp chiếu phim có trang bị sẵn hệ thống ghế ngồi nệm êm ái, với màn hình trình chiếu sắc nét cùng hệ thống loa xịn sò, mang đến những trải nghiệm đầy thú vị.

Chill với sân khấu ca nhạc Mecutis

Đến với Chợ đêm Helio, bạn không những được thoả sức tận hưởng hàng trăm món ăn đặc sắc, mà bạn sẽ được đắm mình vào những bản nhạc du dương, có khi tưng bừng, rộn rã, có khi sâu lắng, đầy xúc cảm.

Chương trình ca nhạc sẽ diễn ra vào lúc 20h00 mỗi ngày, còn chần chừ chi mà lại không ghé đến Mecutis và thưởng thức một bữa tối đầy năng lượng.

Khu vui chơi giải trí đầy sắc màu

Không chỉ được thoả sức tưởng tượng, tô vẽ những pho tượng theo đúng ý muốn của mình, mà còn có được nhiều thời gian cùng người thân, bè bạn, hâm nóng tình yêu với người thương. Đến đây, bạn có thể chọn lựa hàng trăm sản phẩm khác lạ, độc đáo và cực kỳ bắt mắt.

Helio Play – Thả hồn giữa không gian game đầy sáng tạo

Tại đây sẽ có cả một thư viện game rộng lớn với vô vàn trò chơi, tựa game thú vị, khiến bạn trải nghiệm hoài không ngán.

Thu thập càng nhiều tickets, bạn sẽ có cơ hội nhận ngay những món đồ siêu đáng yêu từ quầy Win Circle.

Helio Kids – Thiên đường sắc màu dành tặng cho bạn nhỏ

Với hơn chục căn phòng khác nhau, Helio Kids mang đến những trải nghiệm đầy lý thú giúp cho trẻ vui chơi, nhập vai vào những nhân vật mình yêu thích, hay thử sức vào bếp, làm một đầu bếp nhí chính hiệu.

Ngoài ra sẽ có những tiết mục ca nhạc, trò chơi giúp cho các em thoả thích vui chơi, nâng cao kỹ năng mềm, lại rinh được những món đồ chơi đáng yêu.

Holie Water Park – Bể bơi bờ phao rộng nhất thành phố Đà Nẵng

Địa chỉ: Làng Thể thao Tuyên Sơn, đường Nại Nam 2, Đà Nẵng (Cổng chính ở giữa Helio Center và Đĩa bay, cách nhau khoảng 150 m).

Mở cửa: Từ 15h30 – 19h30 mỗi ngày

Đã đến với Helio rồi không thể nào bỏ qua được trải nghiệm thú vị của mùa hè này được. Với hệ thống 09 hồ bơi siêu lớn, sặc sỡ sắc màu tha hồ cho mọi nhà vui chơi thoải mái và hàng loạt trò chơi dưới nước độc đáo, siêu thú vị mà bạn không nên bỏ lỡ.

Chỉ cần với 1 tấm vé, bạn sẽ được thoả thích trải nghiệm thả ga không hạn chế thời gian với 9 nhà phao lớn, máng trượt dài 15m, khu phức hợp liên hoàn 40m và hàng loạt trò chơi dưới nước độc đáo như tung bóng nước, bơi lội, chinh phục nhà phao bong bóng. ..

Giá vé Công viên nước Holie mời cả gia đình cùng tìm hiểu ngay nha

Một khu vui chơi giải trí, ăn uống sôi động nhất Đà Nẵng về đêm như vậy thì bạn còn chần chừ chi mà lại không book kèo đến với Chợ đêm Helio và trải nghiệm trọn bộ các tiện ích ở Helio nhé!

[bdsnhanhoa]

Xem trực tiếp bộ phim Món quà của cha tập 12 full hd mới nhất, sẽ phát sóng trực tiếp trên kênh VTV3 đài truyền hình việt nam, lịch chiếu phim từ 2,3,4 hàng tuần vào lúc 21h40 hôm nay ngày 9 tháng 8 năm 2023 tại kênh VTV Go – VTV – VTV Giải trí.

[nuchinh]

TOP 9 Kiểu tóc của Anh Tú: Nhìn vào là biết Diệu Nhi đang mê ai

Anh Tú Atus vừa tái xuất màn ảnh rộng trong bộ phim Siêu Lừa Gặp Siêu Lầy với diện mạo cực cuốn hút. Có thể nói chồng bé Nhi rất chăm chỉ làm mới hình ảnh, đặc biệt các kiểu tóc của Anh Tú rất được cộng đồng mạng quan tâm. Cùng NuChinh điểm danh những kiểu tóc của Atus được yêu thích nhất nhé.

Kiểu tóc 7/3 mái dấu phẩy

Chưa bàn đến diễn xuất trong Siêu Lừa Gặp Siêu Lầy, Anh Tú gây ấn tượng mạnh với vẻ ngoài lịch lãm pha chút phóng khoáng, rất phù hợp với tạo hình nhân vật.

Trong phim, tóc của Anh Tú không được tạo kiểu quá cầu kỳ. Nếu để ý, bạn sẽ thấy anh chàng khá trung thành với kiểu tóc side part 7/3 hoặc side part 6/4 với phần mái dấu phẩy hoặc uốn nhẹ và vuốt một bên vừa mạnh mẽ nhưng lại pha chút lãng tử.

Kiểu tóc 7/3 uốn lịch lãm

Nằm trong chuỗi hoạt động quảng bá phim, Anh Tú cùng dàn diễn viên thường xuất hiện bất ngờ tại các rạp chiếu phim lớn để giao lưu với người hâm mộ. Anh chàng nhận được cơn mưa lời khen cho visual quá đỉnh với kiểu tóc 7/3 uốn.

Đây cũng là kiểu tóc được anh chàng diện trong đám cưới mới đây cùng Diệu Nhi. Xuất hiện lịch lãm trong bộ vest chú rể, Anh Tú thật sự khiến nhiều fan nữ phải tiếc nuối.

Kiểu tóc side part vuốt ngược chất chơi

Dù thường xuyên thay đổi kiểu tóc nhưng có thể thấy Anh Tú khá trung thành với kiểu tóc side part vuốt ngược. Với tỉ lệ khuôn mặt hài hòa, Anh Tú trông cực kỳ thu hút với kiểu tóc đầy chất quý ông này.

Kiểu tóc Mono đầy cá tính

Xuất hiện sau lễ cưới không bao lâu, Anh Tú Atus lại khiến nhiều người ú òa vì hình tượng… hao hao Mono. Dân mạng còn hài hước cho rằng có lẽ thời điểm đó Diệu Nhi đang hâm mộ giọng ca Waiting For U nên mới cho chồng diện kiểu tóc Mono và ăn mặc theo phong cách Y2K.

Kiểu tóc side swept chuẩn soái ca

Quay ngược lại thời điểm Cua Lại Vợ Bầu Anh Tú xuất hiện với hình tượng lịch lãm soái ca cùng mái tóc side swept và màu nhuộm nâu socola không quá nổi bật nhưng vẫn thu hút.

Kiểu tóc uốn xoăn lơi mái dài lãng tử

Có thể nói Diệu Nhi có sức ảnh hưởng lớn đến phong cách của Anh Tú khi hết lần này đến lần khác anh chàng bị dân tình bóc mẽ có tạo hình… hao hao giống với các idol của Diệu Nhi. Vào tháng 8/2021 Anh Tú được nhận xét khá giống V BTS với style tóc uốn xoăn kết hợp với mái dài che mắt.

Kiểu tóc side part layer mái dài chuẩn tài tử Lee Dong Wook

Nếu theo dõi Diệu Nhi đủ lâu, chắc hẳn bạn thừa biết cô nàng mê tài tử Lee Dong Wook đến mức nào. Vì vậy, Anh Tú cũng sẽ không thể thoát được tạo hình quý ông lịch lãm cùng mái tóc tỉa layer mái dài.

Kiểu tóc layer 2 mái thư sinh

Anh Tú đã có thời gian để tóc layer 2 mái rẽ 5/5 chuẩn hình tượng thư sinh trong các bộ phim thanh xuân vườn trường. Kiểu tóc này khá phù hợp với các bạn học sinh, sinh viên muốn theo đuổi hình ảnh soft boy nhé.

Kiểu tóc ngắn vuốt ngược gai góc

Có thể nói chỉ có visual đỉnh cao như Anh Tú mới có thể cân nổi kiểu tóc nam ngắn vuốt ngược đầy chất chơi như thế này. Không rõ Diệu Nhi có thích… Songoku hay T.O.P của BigBang không nhỉ?

Có thể nói các kiểu tóc của Anh Tú vô cùng đa dạng và cực kỳ trendy với nhiều tạo hình khác nhau. NuChinh hy vọng bạn đọc đã tìm được cho mình một vài kiểu ưng ý qua bài viết này. Đánh giá 5 sao để ủng hộ NuChinh cập nhật nhiều thông tin làm đẹp bổ ích hơn nữa nhé.

5/5 - (1 bình chọn)

source https://nuchinh.com/kieu-toc-cua-anh-tu/

[thichanbanhcanhvtxas]

[Zhihu] Câu nói nào có thể tiếp thêm động lực, cổ vũ bạn? (Phần 1)

__________________

Người dịch: Mantianxing | Bản dịch thuộc quyền sở hữu của dịch giả và chỉ được đăng tải tại Weibo Việt Nam. Vui lòng không tự ý REPOST.

*Bản dịch gồm 3 phần *

____________________

Dưới đây là những câu nói mà tôi lưu lại, nó thật sự có thể cổ vũ, tiếp thêm động lực ý chí cho bạn. Cảm ơn vì đã bên cạnh cùng tôi trải qua những tháng ngày gian khổ nhất năm cấp 3.

Nếu như trong 3 năm cấp 3 bạn không thể nào tiếp tục kiên trì vậy thì hãy xem xem những câu nói này.

1. Trong một ngày bạn có thể học 9 tiết vào buổi sáng và 2 tiết tự học buổi tối, cũng có thể trong một ngày viết ít nhất là ba bài văn, có thể dậy sớm 10 phút, ngủ trễ 10 phút, học vài từ vựng và thành ngữ, có thể dùng thời gian chơi game mà giải vài đề toán, dùng thời gian xem tạp chí mà viết một bài đọc anh văn, và bạn có thể dùng thời gian đi hát karaoke, xem phim, tụ hợp bạn bè mà dùng nó vào việc học. Nên nhớ luôn có người cố gắng hơn bạn, và đáng sợ hơn chính là người giỏi hơn bạn họ còn cố gắng hơn bạn gấp cả trăm ngàn lần.

2. Số lượng thí sinh đăng kí thi đại học là 9150000 người, trong đó có 9077000 người khác tỉnh với bạn. Trong số những người cùng tỉnh lại có 10000 người được cử đi học ở nơi khác, 2000 người không tham gia thi đại học là vì không tin tưởng học đại học xong sẽ có việc làm, 8000 người là nghiêm túc thi cử, 1000 người không thể phát huy thực lực như thường ngày, 1000 người sẽ đến muộn, 42000 người sẽ không thi cùng trường với bạn, còn lại 1000 người, sẽ có 630 người thành tích không bằng bạn, 369 người sẽ phát sinh vấn đề tâm lí khi thi. Tóm lại đối thủ còn lại chỉ có bản thân bạn!

3. Cho dù sở thích của bạn có nhiều hơn, quan hệ xã hội có nhiều hơn, cảm giác chán ghét đối với việc học sâu đậm đến đâu thì một khoảnh khắc nào đó trong quãng thời gian thanh xuân của bạn, bạn sẽ hiểu được tầm quan trọng của việc học nó vượt qua tất cả mọi thứ. Bạn phải học sự cương trực ngay thẳng, học được cách đơn độc chống chọi với mọi thứ và bạn phải khiến tiềm năng mạnh nhất của bản thân được bộc lộ một cách triệt để.

4. Chẳng có ai chịu trách nhiệm với tương lai của bạn cả. Hoặc bạn tự mình cố gắng leo lên phía trước hoặc là bị mắc kẹt tại vũng bùn lầy của tầng lớp thấp kém nhất xã hội. Đây chính là cuộc sống.

5. 6 giờ sáng thức dậy rất khó khăn, học từ vựng rất trắc trở, tĩnh tâm lại càng khó hơn. Vậy mà luôn có một số người, 5 giờ sáng có thể thức dậy, một ngày học từ mới của 6 bài khóa, kiên nhẫn đọc hết một quyển sách. Không ai sinh ra mà có siêu năng lực, nhưng bản thân có thể quyết định sẽ làm việc gì trong một ngày. Bạn cho rằng không còn con đường nào, nhưng trên thực tế thì nó chỉ nằm ngay phía trước một chút, chỉ một chút mà thôi. Những người giỏi hơn mình đều đang liều mình nổ lực, chúng ta còn lý do gì mà không lập tức hành động?

6. Nếu như bạn nghĩ sau khi thi xong sẽ đổi một chiếc điện thoại mới, mua một cái máy tính mới, đi xem một buổi biểu diễn ca nhạc, hưởng thụ cảm giác lần đầu tiên đi du lịch một mình, mỗi ngày ngủ đến mặt trời chiếu qua đầu, không cần buồn bực vì chưa làm xong bài tập, không phải nghe những lời càm ràm của ba mẹ, có thể mạnh dạn nói rằng “Mẹ ơi, con đi chơi nha”, có thể nắm tay người yêu tung tăng dạo phố, và khi gặp phải chủ nhiệm lớp thì càng quan minh chính đại mà nắm chặt hơn. Vậy thì, hãy nỗ lực hơn nữa đi, ít nhất mùa hè năm 18 tuổi cần bạn.

7. Bạn muốn thi vào trường đại học nào? Đừng nói nếu đó chỉ là bạn nằm mơ mới đỗ?! Năm cuối cấp ba rồi đấy hãy bất chấp và quyết tâm hết mình để dành về thắng lợi, bạn không thử thì làm sao biết được tương lai rốt cuộc như thế nào? Bạn có nghĩ đến mười năm sau hay thậm chí là lâu hơn thế, trên một con phố hoặc bất cứ nơi đâu, gặp lại người nào đó mà bạn từng yêu thầm, gặp lại người bạn học từng chế nhạo và xem thường bạn, gặp lại người từng nói bạn sẽ không bao giờ trở thành một người giáo viên xuất sắc, gặp lại người con trai từng một mực từ chối bạn chỉ vì bạn xấu vì bạn không giỏi giang, và tệ hơn nữa là gặp lại những người học bá chưa bao giờ liếc mắt nhìn bạn. Cho nên bạn có thể ngưỡng đầu kiêu ngạo cười nói với họ “ Tôi bây giờ sống rất tốt, so với cậu thì tốt hơn nhiều, cậu vẫn còn vì gánh nặng cuộc sống mà bôn ba khắp nơi à?! Còn tôi thì sớm đã có thể sống cuộc sống mà bản thân muốn từ lâu rồi”!

8. Bộ não con người có tiềm lực vô hạn, đại não của một người nếu được khai mở hoàn toàn thì có thể ghi nhớ được ngôn ngữ của 26 quốc gia, toàn bộ nội dung của hơn 4000 quyển sách, người thông minh nhất thế giới Einstein cũng chỉ có thể khai mở được 12% não bộ mà thôi, cho nên đừng lấy sự ngu ngốc của bản thân làm cái cớ. Nếu như bạn thật sự bất chấp và quyết tâm rồi thì xuất hiện thêm một Einstein thứ hai thì ai mà biết được.

9. Luôn tin tưởng vào câu nói: “ Chẳng ai khiến bạn thua trừ khi bạn không muốn thắng”.

10. Đúng, tôi luôn miệng nói mình rất ghét việc học, nói thật thì tôi làm sao cũng không thể hiểu nổi học những thứ hàm số đạo hàm... rốt cuộc là nó có cái tác dụng quỷ quái gì. Nên nhớ đây không phải là lý do để bạn không học toán, vì bạn đang sống trong một đất nước mà giáo dục đứng vị trí hàng đầu, Không có thành tích tốt, cho dù bạn có làm bất cứ việc gì đều bị người khác bắt bẻ. Bạn ngu ngốc? Không! ..... Vậy tại sao lại không học tập tử tế vào?!

(Còn tiếp.....)

|NGUỒI: ZHIHU https://www.zhihu.com/question/325012491/answer/687954783

[bvtmngomonghunghcm]

TIỂU SỬ CA SĨ SƠN TÙNG M-TP

Bài này viết về ca sĩ sinh năm 1994. Đối với Sơn Tùng khác, xem Sơn Tùng. Đối với Nguyễn Thanh Tùng khác, xem Nguyễn Thanh Tùng. Sơn Tùng M-TP Son Tung M-TP 1 (2017).png Sơn Tùng M-TP trong một video quảng cáo của Viettel vào tháng 10 năm 2017. Thông tin nghệ sĩ Tên khai sinh Nguyễn Thanh Tùng Nghệ danh Sơn Tùng M-TP M-TP Sinh 5 tháng 7, 1994 (26 tuổi) Thành phố Thái Bình, tỉnh Thái Bình, Việt Nam Thể loại V-popPopR&BEDM Nghề nghiệp Ca sĩNhạc sĩDiễn viên Nhạc cụ HátPianoOrgan Năm hoạt động 2009 – nay Hãng đĩa M-TP Entertainment Hợp tác với Over BandYoung PilotsSnoop Dogg Chữ ký của Sơn Tùng M-TP Nguyễn Thanh Tùng (sinh ngày 5 tháng 7 năm 1994), thường được biết đến với nghệ danh Sơn Tùng M-TP, là một nam ca sĩ, nhạc sĩ và diễn viên người Việt Nam. Sinh ra ở thành phố Thái Bình, thời thơ ấu, Tùng thường đi hát ở Cung văn hoá thiếu nhi tỉnh Thái Bình và học chơi đàn organ. Sau đó, Tùng cùng với các bạn trong lớp thành lập nên một nhóm nhạc, lấy tên là Over Band, bắt đầu sáng tác và đăng tải các bài hát của mình lên một trang web chuyên về lĩnh vực âm nhạc có tên là LadyKillah. Tùng bắt đầu nổi tiếng khi phát hành hai đĩa đơn “Cơn mưa ngang qua” và “Em của ngày hôm qua”, đánh dấu mốc khởi đầu cho sự nghiệp của mình. Album đầu tiên trong sự nghiệp của anh là album nhạc phim Chàng trai năm ấy OST được phát hành vào năm 2014, bao gồm hai đĩa đơn là “Chắc ai đó sẽ về” và “Không phải dạng vừa đâu” đạt được những thành công lớn về mặt thương mại. Vào năm 2017, Sơn Tùng M-TP được sự công nhận thiện chí hơn từ cộng đồng mạng sau khi phát hành hai đĩa đơn nằm trong album tổng hợp đầu tiên là “Lạc trôi” và “Nơi này có anh”. Sơn Tùng M-TP cho ra mắt album tổng hợp m-tp M-TP vào cùng năm. Album phòng thu đầu tay của Sơn Tùng, Chúng ta (2020) bao gồm hai đĩa đơn gồm: “Hãy trao cho anh” (2019) hợp tác cùng rapper người Mỹ Snoop Dogg gây tiếng vang và lập kỷ lục, được truyền thông quốc tế đánh giá cao; và “Chạy ngay đi” (2018). Album nhạc phim thứ hai của Sơn Tùng, Sky Tour (Original Motion Picture Soundtrack) phát hành vào năm 2020 đạt vị trí thứ 83 trên bảng xếp hạng iTunes toàn cầu. Tùng đã có hơn bốn năm gắn bó với các hãng thu âm Văn Production và WePro Entertainment cho đến khi lập ra hãng thu âm M-TP Entertainment của mình vào cuối năm 2016. Sơn Tùng M-TP khởi động chuyến lưu diễn hòa nhạc đầu tiên, mang tên M-TP Ambition – Chuyến bay đầu tiên, vào năm 2015 và kết thúc vào năm 2016. Tùng còn đóng vai chính trong bộ phim chiếu rạp năm 2014 Chàng trai năm ấy và nhận được một Giải Cánh diều vàng ở hạng mục Diễn viên trẻ triển vọng cho vai diễn của mình. Năm 2015, Tùng xuất hiện với vai trò thí sinh trong chương trình âm nhạc Hòa âm Ánh sáng. Vào tháng 7 năm 2018, đạo diễn Nguyễn Quang Dũng cùng Biti’s Hunter hợp tác ra mắt bộ phim ngắn Chuyến đi của thanh xuân với Sơn Tùng M-TP đảm nhận một vai khách mời. Bộ phim tài liệu đầu tiên của Sơn Tùng, Sky Tour ra mắt năm 2020, kể lại quá trình hình thành và sản xuất chuyến lưu diễn cùng tên. Được mệnh danh là “Hoàng tử V-pop”, Sơn Tùng M-TP nhận được nhiều giải thưởng trong nước và quốc tế, bao gồm một giải thưởng Âm nhạc Cống hiến, một giải Âm nhạc châu Âu của MTV, một giải Mnet Asian Music Awards, bảy giải Làn Sóng Xanh và được xếp vào danh sách 30 Under 30 của tạp chí Forbes Vietnam.[1] Mục lục 1 Tiểu sử và sự nghiệp 1.1 1994–2012: Những năm thiếu thời và khởi đầu sự nghiệp 1.2 2013–15: Đột phá, tranh cãi về vấn đề bản quyền, Chàng trai năm ấy và Hoà âm Ánh sáng 1.3 2016–17: m-tp M-TP và Chạm tới giấc mơ 1.4 2018–2019: Chúng ta và Sky Tour 1.5 2020: Album “Chúng ta”, ra mắt Sky Tour Movie 2 Phong cách nghệ thuật 2.1 Ảnh hưởng 2.2 Phong cách âm nhạc và chủ đề 2.3 Giọng hát 3 Hình tượng công chúng 3.1 Tranh cãi 4 Thành tựu 5 Danh sách đĩa nhạc 6 Lưu diễn 7 Sự nghiệp điện ảnh 8 Sách 9 Ghi chú 10 Tham khảo 11 Liên kết ngoài Tiểu sử và sự nghiệp 1994–2012: Những năm thiếu thời và khởi đầu sự nghiệp Tùng từng theo học tại Nhạc viện Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 2012 đến năm 2014. Nguyễn Thanh Tùng sinh ngày 5 tháng 7 năm 1994 tại thành phố Thái Bình, tỉnh Thái Bình, là con trai của Nguyễn Đức Thiện và Phạm Thị Thanh Bình.[2][3] Mẹ Tùng là thành viên của đoàn ca múa nhạc chính thức của tỉnh và cũng là một nghệ sĩ biểu diễn ở Nhà hát chèo Thái Bình.[3][4] Bà gặp ông Thiện khi ông còn làm nghề lái xe buôn chuyến.[4] Sau khi mang thai anh, bà Bình mở một tiệm làm tóc và sau này trở thành một cửa hàng quần áo.[3][4] Bà cũng đã từng có thời điểm làm nghề trang điểm cho cô dâu trong các đám cưới.[5] Nam ca sĩ đã miêu tả cuộc sống đầu đời của mình là “bình yên”.[6] Anh còn có một người em trai nữa, tên là Nguyễn Việt Hoàng (sinh năm 2000).[3][7] Cả gia đình đã phát hiện khả năng ca hát của Tùng khi anh mới 2 tuổi.[3] Lên 8 tuổi, anh tham gia sinh hoạt ở Cung văn hóa thiếu nhi tỉnh Thái Bình và học chơi đàn organ.[3] Mẹ anh có thể chơi guitar, còn bố anh thì có thể chơi thành thạo bảy loại nhạc cụ khác nhau.[3] Tuy nhiên, họ lại phản đối việc theo đuổi con đường âm nhạc của Tùng và muốn anh tập trung hơn vào chuyện học hành.[3][8] Bố anh muốn anh theo học chuyên ngành kinh tế trong trường đại học.[8] Bỏ qua những lời ngăn cản của bố, Tùng vẫn thường xuyên tham gia vào hoạt động văn nghệ ở trường.[9] Anh từng học ở Trường trung học cơ sở Kỳ Bá, Trường trung học cơ sở Tây Sơn và Trường trung học phổ thông Lê Quý Đôn.[9] Năm 2009, anh cùng với bạn cùng lớp đã thành lập một nhóm nhạc, lấy tên là Over Band, bắt đầu sáng tác và đăng tải các bài hát của mình lên một trang web độc lập chuyên về lĩnh vực âm nhạc có tên là LadyKillah.[5][8] Nam rapper Hoàng Kê, một trong những thành viên của trang web, đã có ý định mời Tùng tham gia nhóm nhạc hip hop Young Pilots của anh vào năm 2011. Nhóm Young Pilots đã thu âm nhiều bài hát và biểu diễn chúng trên khắp Thái Bình, gặt hái nhiều thành công ở chính quê nhà của họ và cả trên mạng trực tuyến.[8] Trong khoảng thời gian này, Tùng đã lấy nghệ danh M-TP, có nghĩa là “music” (âm nhạc), “tài năng” và “phong cách”.[4] Cái tên này được thành viên của LadyKillah, bạn của Tùng, nam rapper Mr. J đặt cho anh.[4][10] Tùng lúc đầu viết bài hát “Cơn mưa ngang qua” cho nhóm Over Band và Young Pilots trước khi tự mình thu âm bài hát.[4][8] Anh chia sẻ bài hát trên trang web nghe nhạc trực tuyến Zing MP3 vào tháng 8 năm 2011. Chỉ trong vòng 2 tháng sau khi phát hành, bài hát đã đạt được 1,7 triệu lượt nghe trực tuyến.[11] Thành công của “Cơn mưa ngang qua” đã vượt xa dự kiến của Tùng. Tên tuổi của Tùng được biết đến rộng rãi từ đây.[11] Bài hát đoạt được hạng mục Bài hát của tháng của chương trình truyền hình xếp hạng âm nhạc Bài hát yêu thích vào tháng 10 năm 2012, và một Giải Zing Music Awards cho hạng mục Bài hát R&B của năm.[12][13] Hai phiên bản chỉnh sửa lại của bài hát được phát hành vào tháng 2 năm 2012.[14] Cũng trong năm này, nam ca sĩ đậu thủ khoa Nhạc viện Thành phố Hồ Chí Minh với số điểm đầu vào là 25,5 thuộc thang điểm cao nhất của nhạc viện.[2] Anh rời khỏi nhạc viện vào tháng 6 năm 2014, trong khoảng thời gian anh tham gia đóng phim Chàng trai năm ấy, vì những mâu thuẫn liên quan đến lịch làm việc và vì mong muốn được tập trung vào sự nghiệp tương lai của anh.[15][16][17] Vào tháng 7 năm 2012, anh tham gia buổi thử giọng của mùa thứ tư của chương trình Thần tượng Âm nhạc Việt Nam: Vietnam Idol và bị loại ở ngay vòng đầu tiên.[18] Tháng 11 năm 2012, với việc ký hợp đồng có thời hạn 5 năm và trở thành ca sĩ độc quyền của hãng thu âm Văn Production, anh đổi nghệ danh thành Sơn Tùng M-TP, sau lời đề nghị của đạo diễn âm nhạc của công ty, Huy Tuấn và nhạc sĩ Hà Quang Minh, rồi bước vào con đường hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp.[19][20][21][a] 2013–15: Đột phá, tranh cãi về vấn đề bản quyền, Chàng trai năm ấy và Hoà âm Ánh sáng Sơn Tùng M-TP phát hành ba đĩa đơn nữa vào tháng 8 và tháng 12 năm 2013, “Nắng ấm xa dần”[22], “Đừng về trễ”[23] và “Em của ngày hôm qua”.[24] “Em của ngày hôm qua” đã bắt đầu sự nghiệp chính thống của nam ca sĩ và đã kiếm được hơn 100 triệu lượt phát trực tuyến trong vòng 3 tháng trên Zing MP3.[25][26][27] Chương trình âm nhạc Bài hát yêu thích đã bình chọn bài hát là “Bài hát của tháng” vào tháng 2 năm 2014.[12] Tuy nhiên, “Em của ngày hôm qua”, “Cơn mưa ngang qua” và nhiều bài hát khác của Tùng bị cho là đạo nhạc.[28] Vào tháng 6 năm 2014, Huy Tuấn và các nhà sản xuất chương trình Bài hát yêu thích quyết định loại bỏ 3 bài hát của nam ca sĩ ra khỏi chương trình.[29] Giải Làn Sóng Xanh đồng thời đã loại bỏ “Em của ngày hôm qua” ra khỏi danh sách các đề cử của năm đó.[30] Trước cuộc tranh cãi, Sơn Tùng M-TP đã sớm viết bài hát “Gió cuốn em đi”, sau này được Quốc Thiên trình bày và phát hành vào tháng 4 năm 2014.[31] Tháng tiếp theo, Sơn Tùng cùng với 9 nghệ sĩ Việt Nam khác đã cùng nhau quay một video âm nhạc hát từ thiện cho bài hát “Sống như những đóa hoa” của nam ca sĩ Tạ Quang Thắng và đã hủy bỏ nhiều buổi biểu diễn vì phải phẫu thuật loại bỏ một khối u ở chân.[32][33] Tháng 6 năm 2014, có nguồn tin cho rằng nam ca sĩ sẽ đóng vai chính trong Chàng trai năm ấy, một bộ phim chiếu rạp lấy cảm hứng từ cuộc đời của cố nam ca sĩ Wanbi Tuấn Anh.[34] Quang Huy, nhà sáng lập và tổng giám đốc điều hành của công ty WePro Entertainment, là đạo diễn của bộ phim.[34][35] Phần nhạc phim của bộ phim bao gồm hai đĩa đơn thành công của Sơn Tùng: “Chắc ai đó sẽ về” và “Không phải dạng vừa đâu”.[36] Chàng trai năm ấy đã thu về hơn 60 tỷ đồng doanh thu phòng vé và trở thành một trong những bộ phim Việt Nam ăn khách nhất mọi thời đại.[36][37] Diễn xuất của Sơn Tùng M-TP đã mang về cho anh một Giải Cánh diều vàng ở hạng mục Diễn viên trẻ triển vọng, và một giải WeChoice Awards cho bài hát “Chắc ai đó sẽ về”.[38][39] Vào tháng 11 năm 2014, công ty Văn Production đình chỉ hoạt động biểu diễn của nam ca sĩ trong vòng 6 tháng vì đã vi phạm hợp đồng, bao gồm việc không tuân thủ thời gian biểu của công ty và tự ý hủy các buổi diễn mà không có sự đồng ý của công ty.[40] Sơn Tùng M-TP sau đó đã chấm dứt hợp đồng với công ty, cáo buộc việc công ty đã xâm phạm quyền lợi cá nhân và không làm tròn nghĩa vụ của mình (bao gồm việc đào tạo thanh nhạc và kỹ năng vũ đạo).[41] Một cố vấn pháp lý đã giải thích với báo VnExpress rằng hợp đồng mà nam ca sĩ và công ty quản lý đã kí kết chỉ là hợp đồng dịch vụ, không quy định ràng buộc về việc đơn phương chấm dứt hợp đồng, và nam ca sĩ vẫn có quyền đơn phương chấm dứt.[17] Đầu năm 2015, có nguồn tin báo cáo rằng Tùng đã kí kết với công ty WePro trong khi vẫn phải chịu sự quản lý bởi công ty cũ.[41] Tháng 1 năm 2015, Sơn Tùng M-TP tham gia chương trình âm nhạc thực tế Hòa âm Ánh sáng và chung đội thi với DJ Trang Moon và nhà sản xuất thu âm SlimV.[42][43] Đội của anh phải đua tài với các nghệ sĩ đáng chú ý như Đông Nhi và Tóc Tiên, để tạo ra những bản nhạc remix hay nhất trong chương trình.[42] Những màn trình diễn của Sơn Tùng vào mỗi tuần đều nhận được sự chú ý đáng kể của truyền thông. Nhưng sau 6 tập, anh phải rời khỏi chương trình vì vấn đề sức khỏe.[44][45][46] Anh giới thiệu hai tác phẩm mới của mình trong chương trình, “Thái Bình mồ hôi rơi” và “Khuôn mặt đáng thương”.[47] Cả hai bài hát đều được phát hành dưới dạng đĩa đơn vào tháng 2 và tháng 3 cùng năm.[45][48][49] Sơn Tùng M-TP đang ngồi và cầm micro trên tay Sơn Tùng M-TP tại một sự kiện quảng bá đĩa đơn “Âm thầm bên em”, tháng 8 năm 2015. Tháng 6 năm 2015, Sơn Tùng M-TP thu âm ca khúc “Tiến lên Việt Nam ơi!” nhằm ủng hộ đội tuyển Việt Nam tại Đại hội Thể thao Đông Nam Á.[50] Anh phát hành thêm ba đĩa đơn nữa, “Ấn nút nhớ… Thả giấc mơ” (sáng tác cho một chiến dịch quảng cáo của hãng sản xuất bột giặt Omo),[51] “Âm thầm bên em”[52] và “Buông đôi tay nhau ra”[53] từ tháng 6 đến tháng 12 cùng năm. Dù chúng có những thành công về mặt thương mại khá khiêm tốn so với các bài hát trước kia của anh, nhưng “Âm thầm bên em” vẫn đoạt Giải Làn Sóng Xanh ở hạng mục Đĩa đơn của năm.[54][55] Tháng 7 năm 2015, kỷ niệm sinh nhật lần thứ 21 của mình, Sơn Tùng M-TP đã tổ chức một buổi hòa nhạc mini-show kết hợp buổi fan-meeting đầu tiên trong sự nghiệp mang tên M-TP and Friends tại Thành phố Hồ Chí Minh. Chỉ trong vòng 2 tuần sau khi mở bán, 8.000 vé đã được bán hết.[52] Bạn diễn của nam ca sĩ trong bộ phim Chàng trai năm ấy, gồm Hari Won và Phạm Quỳnh Anh, biểu diễn mở đầu cho buổi hòa nhạc.[56] Đầu tháng 8 năm 2015, Sơn Tùng M-TP tổ chức buổi ra mắt ca khúc pop ballad mới mang tên “Âm thầm bên em” bằng hình thức trình diễn trực tiếp cùng ban nhạc và được truyền streaming trực tiếp thông qua kênh YouTube chính thức của nam ca sĩ. Buổi giới thiệu tuy chỉ diễn ra trong 20 phút nhưng đã thu hút hơn 15.000 người theo dõi trực tuyến. Ngay sau đó, video âm nhạc “Âm thầm bên em” ra mắt và lập tức thu về hàng triệu lượt xem.[57][58] Cũng trong tháng 8, sau khi nhận được số phiếu bình chọn cao nhất của khán giả, Sơn Tùng M-TP trở thành gương mặt đại diện của Việt Nam tham gia vòng bình chọn Nghệ sĩ quốc tế xuất sắc nhất khu vực Đông Nam Á (Best Southeast Asia Act) trong khuôn khổ Giải Âm nhạc châu Âu của MTV 2015. Anh tiếp tục vượt qua 5 đại diện của các nước trong khu vực và bước vào hạng mục bình chọn tiếp theo là Nghệ sĩ châu Á xuất sắc nhất (Best Asian Act). Tuy nhiên, anh đã không giành chiến thắng ở hạng mục này.[59][60][61] Tháng 12 năm 2015, Sơn Tùng M-TP lần đầu tiên có mặt tại Giải Mai Vàng 2015 với đề cử vào hạng mục “Nam ca sĩ nhạc nhẹ” với bài hát “Âm thầm bên em” nhưng anh đã không giành được chiến thắng.[62] Tại lễ trao giải Làn Sóng Xanh 2015 diễn ra tối ngày 18 tháng 12 năm 2015 tại sân khấu Lan Anh, thành phố Hồ Chí Minh, Sơn Tùng M-TP đã đạt được 3 giải thưởng: Top 10 nhạc sĩ được yêu thích, Top 5 ca sĩ được yêu thích trong bảng Top Hit, và ��ĩa đơn của năm cho đĩa đơn “Âm thầm bên em”. Anh cũng đã có một màn trình diễn bài hát trong đêm trao giải.[55] Vào cuối năm 2015 đầu năm 2016 anh đã tổ chức chuyến lưu diễn đầu tiên trong sự nghiệp của mình, với hai buổi diễn tại Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội với tên gọi M-TP Ambition – Chuyến bay đầu tiên. 2016–17: m-tp M-TP và Chạm tới giấc mơ Tùng xuất hiện trong một video quảng cáo của Viettel vào tháng 10 năm 2017 Ngày 24 tháng 1 năm 2016, Sơn Tùng M-TP ra mắt video âm nhạc “Một năm mới bình an”. Tại lễ trao giải Cống hiến lần thứ 11 diễn ra vào ngày 24 tháng 4 năm 2016 tại Trung tâm hội nghị Quốc tế – Quần thể du lịch nghỉ dưỡng sinh thái FLC Sầm Sơn (Hà Nội), Sơn Tùng M-TP có tới 4 đề cử ở các hạng mục là MV của năm, Bài hát của năm, Chương trình của năm và Ca sĩ của năm. Dù để vuột mất 3 giải thưởng trước nhưng nam ca sĩ gốc Thái Bình đã được xướng tên ở hạng mục quan trọng nhất ��� Ca sĩ của năm[63]. Ngày 2 tháng 8 năm 2016, Sơn Tùng M-TP ra mắt video âm nhạc “Chúng ta không thuộc về nhau”. Bài hát này đã nhận được nhiều sự phản ứng tích cực từ giới trẻ với lời bài hát cuốn hút và lối làm nhạc bắt tai của anh. Tuy vậy, “Chúng ta không thuộc về nhau” bị dính nghi án đạo nhạc. Cụ thể, giai điệu phần điệp khúc của ca khúc này giống hệt với “We Don’t Talk Anymore” của Charlie Puth và Selena Gomez, phần rap của “Chúng ta không thuộc về nhau” khá giống với “Fire” của nhóm nhạc BTS. Ngoài âm nhạc, hình ảnh trong MV cũng bị tố đạo nhái các nghệ sĩ nổi tiếng Hàn Quốc. Nhiều nghệ sĩ tên tuổi của nền âm nhạc Việt Nam như Hoàng Tôn, Tùng Dương, Cao Thái Sơn,… đều lên tiếng tố cáo nam ca sĩ gốc Thái Bình đạo nhạc, tạo nên làn sóng tranh cãi nảy lửa ngay khi bài hát vừa ra mắt. Thậm chí, vụ việc đi xa hơn khi DJ Heyder – chủ nhân của bản phối lại “We Don’t Talk Anymore” chia sẻ trên trang cá nhân khẳng định “Chúng ta không thuộc về nhau” là “phiên bản tiếng Việt” của “We Don’t Talk Anymore”. Mặc dù gây nhiều tranh cãi, chỉ sau hơn 1 ngày ra mắt, video âm nhạc “Chúng ta không thuộc về nhau” của anh đã đạt gần 4,5 triệu lượt xem trên YouTube. Tháng 12 năm 2016, Sơn Tùng M-TP tiếp tục được đề cử vào hạng mục “Nam ca sĩ nhạc nhẹ” với bài hát “Chúng ta không thuộc về nhau” tại Giải Mai Vàng 2016[64], tuy nhiên một lần nữa anh không giành được chiến thắng. Ngày 1 tháng 1 năm 2017, Sơn Tùng M-TP ra mắt video âm nhạc cho đĩa đơn mở đường trích từ album tổng hợp đầu tiên của Sơn Tùng M-TP là m-tp M-TP, “Lạc trôi”.[65] Bài hát đã lọt top 10 những video âm nhạc nhiều lượt xem nhất trong 24 giờ tại YouTube với 4,4 triệu lượt xem. Đây là ca khúc đầu tiên Tùng ra mắt khi hoạt động ở công ty M-TP Entertainment. Ngày 14 tháng 2 năm 2017, để kỷ niệm ngày lễ tình yêu, Sơn Tùng M-TP phát hành đĩa đơn thứ hai trích từ album “Nơi này có anh” với nhiều cảnh quay ở Hàn Quốc. Ca khúc tiếp tục đứng thứ nhất trong top 10 những video nhiều lượt xem nhất trong 24 giờ tại YouTube với hơn 9 triệu lượt xem. Tuy nhiên “Nơi này có anh” lại tiếp tục bị nghi đạo bài “I’ll Give You Galaxy” trong một bộ phim hoạt hình Nhật Bản.[66] Ngày 22 tháng 4 năm 2017, anh ra mắt đĩa đơn độc lập “Bình yên những phút giây” để quảng cáo cho nhãn hiệu Trà xanh 0 độ, đĩa đơn cuối cùng được anh thu âm khi hoạt động trong WePro. Sau ngày đầu tiên, ca khúc đã đạt hơn 1 triệu lượt xem mặc dù không có các hoạt động quảng bá trước đó. Ngày 1 tháng 4 năm 2017, anh chính thức ra mắt album tổng hợp đầu tay m-tp M-TP bao gồm 18 ca khúc, tổng hợp lại toàn bộ các ca khúc được phát hành trong suốt sự nghiệp của Tùng. Ngoài ra, giọng ca quê Thái Bình cũng làm mới một vài ca khúc mà anh tâm đắc nh��m tạo nên sự bất ngờ cho khán giả. Đặc biệt, nam ca sĩ sẽ tổ chức hai buổi gặp mặt, ký tặng fan tại Thành phố Hồ Chí Minh (ngày 1 tháng 4) và Hà Nội (ngày 8 tháng 4). Không chỉ vậy, trước khi giới thiệu album đầu tay, Sơn Tùng M-TP cũng sẽ tổ chức buổi họp người hâm mộ tại Hàn Quốc với sự góp mặt của 300 người hâm mộ. Đây cũng là lần đầu tiên một ca sĩ Việt Nam đầu tư tổ chức buổi gặp gỡ fan hoành tráng tại nước ngoài. Lý giải về tên của album, Sơn Tùng M-TP cho biết: “ Tên album m-tp M-TP thể hiện quá trình phát triển của tôi qua năm tháng, Sơn Tùng M-TP ngày hôm nay đã trưởng thành. Trên bìa album, chữ m-tp đầu tiên với nền màu tối là Sơn Tùng M-TP của thuở mới vào nghề với nhiều sóng gió. Những khó khăn, thử thách đó đã giúp Sơn Tùng M-TP trưởng thành, mạnh mẽ. Đó cũng là lý do có chữ M-TP sáng bóng phía sau. Không chỉ vậy, bầu trời phía sau tên album chính là tượng trưng cho sky (cộng đồng người hâm mộ của Sơn Tùng), những người đã đồng hành và góp phần tạo nên sự thành công của Sơn Tùng M-TP ngày hôm nay. ” Ngày 8 tháng 7 năm 2017, nhân dịp kỷ niệm sinh nhật lần thứ 23, Sơn Tùng tổ chức một buổi họp người hâm mộ mang tên “M-TP and Friends” với hơn 5.000 fan ở Cung Thể thao Quần Ngựa, Hà Nội. Ngày 22 tháng 8 năm 2017, Sơn Tùng kết hợp với SlimV ra bản phối lại mới của “Remember Me” mang tên gọi “Remember Me (SlimV Mix)”, bài hát là đĩa đơn thứ ba được phát hành từ album m-tp M-TP. Ngày 30 tháng 9 năm 2017, Sơn Tùng ra mắt tự truyện Chạm tới giấc mơ, bán được 10.000 bản chỉ trong 2 ngày. 2018–2019: Chúng ta và Sky Tour Sơn Tùng M-TP trong một đoạn quảng cáo của Viettel vào tháng 10 năm 2017 Chỉ với 2 video âm nhạc ra mắt vào đầu năm 2017, Sơn Tùng có mặt tại nhiều giải thưởng âm nhạc năm 2017 được bầu chọn và công bố đầu năm 2018: Dẫn đầu số lượng đề cử tại Top 10 của Zing Music Awards 2017 với 10 đề cử;[67] Sau thời gian bình chọn của khán giả và hội đồng thẩm định, tại lễ trao giải ZMA 2017 tổ chức tại Nhà hát Hòa Bình – Thành phố Hồ Chí Minh tối ngày 24 tháng 1 năm 2018, anh chỉ nhận được duy nhất một giải Nam ca sĩ được yêu thích. Trong cuộc bình chọn We Choice Awards 2017, Sơn Tùng cũng có tới 4 đề cử và đã giành 3 giải thưởng là Top 10 nhân vật truyền cảm hứng, Ca sĩ có hoạt động đột phá và video âm nhạc “Lạc trôi” của anh giành giải Video âm nhạc được yêu thích nhất.[68] Tại giải thưởng Làn Sóng Xanh 2017 Sơn Tùng có đề cử tại 5 hạng mục và đã giành 3 giải thưởng là Top 10 bài hát (nhạc sĩ) được yêu thích nhất và Top 5 ca sĩ được yêu thích – Bảng Top Hit cho bản thân; Giải Đĩa đơn của năm cho tác phẩm “Lạc trôi”.[69] Tại Giải Mai Vàng 2017, Sơn Tùng được đề cử ở hạng mục “Nam ca sĩ nhạc nhẹ” và tác phẩm “Lạc trôi” được đề cử ở hạng mục “Video ca nhạc”.[70] Tuy nhiên ở lần thứ 3 tham gia Giải Mai Vàng này, anh vẫn chưa nhận được một giải thưởng nào. Tại Keeng Young Awards 2017 do Keeng và Imuzik đồng tổ chức lần đầu tiên nhằm tôn vinh các nghệ sĩ dưới 30 tuổi đạt được những thành tựu hay đóng góp mang tính sáng tạo, dẫn dắt xu hướng âm nhạc trong năm, Sơn Tùng cũng được đề cử ở 4 hạng mục “Nghệ sĩ xuất sắc nhất”, “Ca khúc nhạc Dance” (ca khúc “Lạc trôi”), “Nam ca sĩ được yêu thích nhất” và “Nhạc sĩ có nhiều tác phẩm được yêu thích nhất”. Anh chỉ giành được giải Nam ca sĩ được yêu thích nhất do độc giả bình chọn. Video âm nhạc “Lạc trôi” được đề cử Giải thưởng âm nhạc Cống hiến 13 – 2018 ở hạng mục Video âm nhạc của năm. Ngày 29 tháng 1 năm 2018, Sơn Tùng M-TP được vào danh sách 30 gương mặt dưới 30 tuổi nổi bật nhất của Việt Nam năm 2018 (Forbes Vietnam 30 Under 30), lĩnh vực Nghệ thuật – Sáng tạo.[71] Ngày 12 tháng 5 năm 2018, anh ra mắt ca khúc “Chạy ngay đi” (tựa tiếng Anh là “Run Now”) đánh dấu sự trở lại sau hơn một năm vắng bóng. Teaser của video âm nhạc này được công bố lúc 20:00 ngày 2 tháng 5 năm 2018 đã phá kỷ lục của teaser “Nơi này có anh”, đạt 3,7 triệu lượt xem trên Youtube sau 4 ngày công bố.[72] Video âm nhạc chính thức được ra mắt lúc 00:00 ngày 12 tháng 5 năm 2018 đã thiết lập và phá hàng loạt kỷ lục của nhạc Việt, thu hút 17,6 triệu lượt xem sau 24 giờ đầu tiên, là Video âm nhạc thu hút lượt xem lớn thứ hai trên toàn cầu, lượt xem lớn nhất khu vực Châu Á – Thái Bình Dương năm 2018; đứng đầu trong danh sách Xu hướng xem của Việt Nam trong nhiều ngày; nằm trong top của các quốc gia như Úc, Canada, Nhật Bản, Singapore, Hàn Quốc, Đài Loan,…[73] Sự thành công của “Chạy ngay đi” đã giúp kênh YouTube của anh đạt 3 triệu lượt theo dõi vào ngày 21 tháng 5 năm 2018, sau hơn 3 năm tạo kênh. Anh cũng là nghệ sĩ V-pop đầu tiên có được thành tích này.[74] Tại giải Cống hiến 2019, “Chạy ngay đi” được đề cử ở hạng mục Video âm nhạc của năm. Ngày 4 tháng 4 năm 2019, Sơn Tùng chính thức trở lại V-pop với phiên bản phối lại bài hát “Nắng ấm xa dần” hợp tác cùng Onionn, người sản xuất âm nhạc chính cho “Chạy ngay đi”. Sản phẩm đánh dấu sự trở lại của nam ca sĩ sau gần 1 năm vắng bóng trên thị trường âm nhạc Việt, thỏa mãn phần nào sự chờ đợi một phần của người hâm mộ và là bước đệm cho bài hát sẽ ra mắt trong năm 2019 của anh. Tối ngày 17 tháng 6 năm 2019, Sơn Tùng M-TP công bố dự án âm nhạc lớn là chuyến lưu diễn Sky Tour chặng đầu tiên vào năm 2019 với sự xuất hiện hàng loạt tên tuổi nhà sản xuất đình đám thông qua trailer trên kênh YouTube chính thức của mình.[75] Tròn một ngày sau đó, tối ngày 18 tháng 6, Sơn Tùng đã chính thức công bố 3 địa điểm đầu tiên diễn ra Sky Tour 2019 là Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và Hà Nội. Trong đó, đêm diễn mở màn được tổ chức vào ngày 28 tháng 7 tại Nhà thi đấu Quân khu 7 (Thành phố Hồ Chí Minh). Tiếp đó vào ngày 4 tháng 8, tour sẽ dừng chân tại Cung Thể thao Tiên Sơn (Đà Nẵng). Và ngày 11 tháng 8 sẽ gặp khán giả Hà Nội tại Cung Thể thao Điền Kinh.Vé của mỗi đêm diễn có ba loại: VVIP (2.145.000), VIP (1.485.000) và GA (715.000). Vào ngày 10 tháng 7, Sơn Tùng họp báo về Sky Tour 2019, buổi diễn sẽ có dự góp mặt của dàn nghệ sĩ JustaTee, Ryhmastic, Tiên Tiên, Kimmese, Kay Trần, Producer Onionn, được tổ chức ở Thành phố Hồ Chí Minh (28 tháng 7), Hà Nội (11 tháng 8) và Đà Nẵng (4 tháng 8).[76] Tối ngày 24 tháng 6, Sơn Tùng M-TP đã chính thức đăng tải teaser đầu tiên của video âm nhạc “Hãy trao cho anh” (tựa tiếng Anh là “Give It to Me”). Cùng thời điểm đó, poster chính thức của sản phẩm âm nhạc mới này cũng được nam ca sĩ gốc Thái Bình đăng tải lên trang Instagram cá nhân. Đúng 20 giờ tối ngày 28 tháng 6, Sơn Tùng M-TP bất ngờ “đánh úp” người hâm mộ khi đăng tải đoạn trailer dài 27 giây của “Hãy trao cho anh” lên kênh YouTube của chính mình. Trong sản phẩm âm nhạc mới này, với mục tiêu tiếp cận thị trường âm nhạc Mỹ và châu Âu, anh đã hợp tác với rapper và diễn viên người Mỹ Snopp Dogg và Madison Beer.[77][78] Lần đầu tiên sử dụng tính năng công chiếu trên YouTube, video âm nhạc “Hãy trao cho anh” được công chiếu đúng 20 giờ ngày 1 tháng 7 đã gây tiếng vang lớn và liên tục lập hàng loạt kỷ lục Việt Nam và thế giới,[79][80][81] được giới truyền thông đánh giá cao.[82][83][84] Ngày 18 tháng 12 năm 2019, Sơn Tùng M-TP đã tổ chức buổi họp báo công bố chiến lược phát triển và ra mắt sản phẩm của M-TP Entertainment trong năm 2020 với tư cách là chủ tịch công ty. Tùng cho biết sẽ phát hành lần lượt ba đĩa đơn mới với ba thể loạt nhạc khác nhau, thậm chí sẽ cố gắng cho ra mắt nhiều ca khúc hơn nữa nếu có thể. Bên cạnh đó, Sơn Tùng M-TP dự kiến phát hành album Chúng ta, đây là album phòng thu tiếp theo của nam ca sĩ kể từ m-tp M-TP được phát hành vào năm 2017. Ngoài các dự án về sản phẩm âm nhạc, Sky Tour 2020 cũng được Sơn Tùng công bố sớm hơn mọi năm và sẽ có thêm một Year End Concert riêng vào cuối năm 2020.[85] 2020: Album “Chúng ta”, ra mắt Sky Tour Movie Ngày 31 tháng 5 năm 2020, Sơn Tùng M-TP công bố và đăng tải đoạn trailer ngắn trên YouTube về bộ phim tài liệu về chuyến lưu diễn Sky Tour, Sky Tour Movie. Bộ phim dự kiến khởi chiếu tại các rạp phim trên toàn quốc ngày 12 tháng 6 năm 2020. Trailer phim ghi lại những “hình hào nhoáng trên sân khấu của nam ca sĩ trước sự tung hô của người hâm mộ tại Sky Tour 2019″[86] và khắc họa lại quá trình chuẩn bị cho chuyến lưu diễn này. Ở cuối video, Sơn Tùng M-TP chia sẻ: “Là tuổi trẻ, là nhiệt huyết, là đam mê”.[87] Chiều ngày 11 tháng 6 năm 2020, Sky Tour Movie lập kỷ lục khi đạt 10.000 vé bán sớm sau 48 giờ chính thức mở bán[88]. Sau khi công chiếu tại Việt Nam, nền tảng xem phim trả phí Netflix phát hành bộ phim tài liệu Sky Tour Movie của Sơn Tùng M-TP trên 190 quốc gia vào ngày 2 tháng 9. Lần hợp tác này một lần nữa khẳng định cam kết của Netflix trong việc giới thiệu những nội dung bản địa xuất sắc tới với người dùng toàn cầu, Qua đó, tạo điều kiện để họ được truyền cảm hứng bởi hoạt động sáng tạo nghệ thuật của một ngôi sao Việt Nam đầy hứa hẹn, và đồng hành cùng nghệ sĩ Sơn Tùng M-TP trong nỗ lực đưa âm nhạc V-pop ra thế giới. Khán giả toàn cầu có thể tận hưởng những màn biểu diễn của nghệ sĩ Sơn Tùng M-TP với 10 lựa chọn ngôn ngữ phụ đề. Ông Raphael Phang, Phụ trách Nội dung khu vực Đông Nam Á của Netflix cho biết: “Âm nhạc của nghệ sĩ Sơn Tùng M-TP có sức lan tỏa ngoài biên giới. Tài năng nghệ thuật của anh ấy gây được tiếng vang lớn không chỉ đối với người hâm mộ Việt Nam mà còn cả tại các thị trường khác bên ngoài Đông Nam Á. Sơn Tùng M-TP cho biết: “Việc Sơn Tùng M-TP quyết định mang Sky Tour Movie phát hành trực tuyến trên mạng là vì mong muốn mang bộ phim này đến với nhiều người hơn, những người chưa có cơ hội trải nghiệm thực tế tại buổi diễn, hoặc tại rạp chiếu phim. Bên cạnh đó, nền tảng chiếu phim mà Sơn Tùng M-TP chọn lựa cũng cho phép khán giả có thể chủ động bắt giữ những khoảnh khắc ấn tượng của riêng họ bằng cách tua đến những câu nói, đoạn giai điệu hay hình ảnh đẹp mà họ ấn tượng, muốn xem kỹ lại. Tôi cũng rất vui và tự hào khi lần đầu tiên một bộ phim tài liệu về âm nhạc Việt Nam được phát cùng lúc trên 190 quốc gia, vùng lãnh thổ���.[89][90] Tùng phát hành album nhạc phim Sky Tour (Original Motion Picture Soundtrack) dưới định dạng tải kỹ thuật số và cho đặt trước vào ngày 8 tháng 6 năm 2020.[91] Album được phát hành cùng thời điểm khởi chiếu Sky Tour Movie. Album đạt vị trí 83 của bảng xếp hạng iTunes toàn cầu. Ngày 28 tháng 6 năm 2020, Sơn Tùng M-TP xác nhận “Có chắc yêu là đây” là đĩa đơn mở đường cho album phòng thu đầu tiên của anh, Chúng ta. Đĩa đơn này sẽ được phát hành chính thức vào ngày 5 tháng 7 năm 2020.[92] Ngày 15/12, anh chính thức tung ra poster đầu tiên giới thiệu sản phẩm âm nhạc thứ hai trong năm 2020. Cụ thể, nam ca sĩ sẽ chính thức trở lại đường đua Vpop vào ngày 20/12 , lúc 20 giờ 20 phút với ca khúc mang tên Chúng ta của hiện tại. MV chính thức của ca khúc sẽ có sự tham gia của nữ diễn viên Hải Tú – người vừa mới ký hợp đồng với công ty quản lý MTP Entertainment.[93] Phong cách nghệ thuật Ảnh hưởng Trong Chạm tới giấc mơ, Tùng kể lại rằng anh thường nghe ông bà hát Quan họ (một dòng nhạc dân gian của Việt Nam có nguồn gốc từ Hà Nội) khi còn bé; phong cách hát đặc trưng của dòng nhạc này đã ảnh hưởng đến cách hát các nốt trầm của anh và âm nhạc dân gian của Việt Nam đã truyền cảm hứng đến phong cách âm nhạc của anh sau này.[94] Tùng sau này lớn lên thường nghe các ca khúc của Quang Vinh, Chris Brown, Rihanna và Justin Bieber. Tùng cũng bị ảnh hưởng bởi nền hip hop thuộc giới “underground” của Việt Nam và các nhóm nhạc K-pop, bao gồm Big Bang, Super Junior và TVXQ.[95] Sau sự ra đi của nhà soạn nhạc An Thuyên vào năm 2015, anh nói rằng An Thuyên là người có ảnh hưởng lớn nhất đến phong cách nghệ thuật của anh và bày tỏ sự cảm kích khi nhà soạn nhạc đã bảo vệ anh trong cuộc tranh cãi tác quyền ca khúc “Chắc ai đó sẽ về” vào năm 2014.[96] Cùng xem nhiều hơn về TIỂU SỬ CA SĨ SƠN TÙNG M-TP .

[demon-slayer-mugen-train-vietsub]

【Demon Slayer: Mugen Train】 Tải phim trực tuyến

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬ஜ۩۞۩ஜ▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Tải ngay ░▒▓█► Demon Slayer the Movie: Mugen Train

Bấm vào đây ░▒▓█► Kimetsu no Yaiba: Mugen Ressha-Hen

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬ஜ۩۞۩ஜ▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Xem Phim Diệt Quỷ Cứu Nhân/Kimetsu No Yaiba the Movie: Mugen Train [Full HD - Vietsub] bộ phim đầy đủ - Phim Hành động, Võ thuật

Chi tiết:

Title: Demon Slayer: Kimetsu no Yaiba - The Movie: Mugen Train Tiêu đề gốc: 劇場版 「鬼 滅 の 刃」 無限 列車 編 Tựa đề thay thế: Kẻ giết quỷ: Le train de l'infini Đạo diễn: Yuki Kajiura Diễn viên: Natsuki Hanae, Akari Kitō, Hiro Shimono, Yoshitsugu Matsuoka, Satoshi Hino, Takahiro Sakurai Thể loại: Hoạt hình, Hành động, Lịch sử, Phiêu lưu, Giả tưởng, Chính kịch Quốc gia: Nhật Bản Công ty sản xuất: ufotable Ngày phát hành: 2020-10-16 Thời gian chạy: 117 phút.

Tóm tắc:

Tanjir�� Kamado, tham gia cùng Inosuke Hashibira, một cậu bé được nuôi dưỡng bởi những con lợn rừng đeo đầu lợn rừng, và Zenitsu Agatsuma, một cậu bé sợ hãi đã bộc lộ sức mạnh thực sự của mình khi ngủ, lên Chuyến tàu Vô cực trong một nhiệm vụ mới với Hỏa Hashira, Kyōjurō Rengoku , để đánh bại một con quỷ đang hành hạ người dân và giết những kẻ giết quỷ chống lại nó!

Nhãn:

Demon Slayer the Movie: Mugen Train đầy đủ phim trực tuyến

Demon Slayer the Movie: Mugen Train phim trực tuyến

Demon Slayer the Movie: Mugen Train phiên bản đầy đủ

Tải phim Demon Slayer the Movie: Mugen Train

Demon Slayer the Movie: Mugen Train 2020 Phim trực tuyến

Demon Slayer the Movie: Mugen Train trực tuyến Phim viễn tưởng

Demon Slayer the Movie: Mugen Train Thời gian ra mắt phim trực tuyến

Demon Slayer the Movie: Mugen Train phim trực tuyến

Demon Slayer the Movie: Mugen Train Tải phim trực tuyến

Demon Slayer the Movie: Mugen Train phim trực tuyến

Demon Slayer the Movie: Mugen Train [2020] Phim trực tuyến

Demon Slayer the Movie: Mugen Train Phim trực tuyến

Đoạn phim Demon Slayer the Movie: Mugen Train (phim 2020)

Demon Slayer the Movie: Mugen Train (phim 2020) Ngày phát hành của Hàn Quốc

Áp phích Demon Slayer the Movie: Mugen Train (phim 2020)

Diễn viên Demon Slayer the Movie: Mugen Train (phim 2020)

Demon Slayer the Movie: Mugen Train (phim 2020) lồng tiếng

Demon Slayer the Movie: Mugen Train (phim năm 2020) Có thêm một tín dụng kết thúc

Hãy chắc chắn để xem nó trước khi xem Demon Slayer the Movie: Mugen Train (phim 2020)!

Demon Slayer the Movie: Mugen Train (Phim 2020) Teaser Trailer Disney Hàn Quốc

Khi trailer mới của Demon Slayer the Movie: Mugen Train (phim 2020) được phát hành

Demon Slayer the Movie: Mugen Train (2020) Làm lại Poster

Trang web phát lại phim trực tuyến Demon Slayer the Movie: Mugen Train-Demon Slayer the Movie: Mugen Train 2020

Demon Slayer the Movie: Mugen Train phiên bản đầy đủ

Demon Slayer the Movie: Mugen Train đầy đủ phim trực tuyến

Demon Slayer the Movie: Mugen Train phim trực tuyến

Demon Slayer the Movie: Mugen Train phiên bản đầy đủ

Tải phim Demon Slayer the Movie: Mugen Train

Demon Slayer the Movie: Mugen Train 2020 Phim trực tuyến

Demon Slayer the Movie: Mugen Train trực tuyến Phim viễn tưởng

Demon Slayer the Movie: Mugen Train Thời gian ra mắt phim trực tuyến

Demon Slayer the Movie: Mugen Train phim trực tuyến

Demon Slayer the Movie: Mugen Train Tải phim trực tuyến

Demon Slayer the Movie: Mugen Train phim trực tuyến

Demon Slayer the Movie: Mugen Train (2020) Phim trực tuyến

Demon Slayer the Movie: Mugen Train Phim trực tuyến

Đoạn phim Demon Slayer the Movie: Mugen Train (phim 2020)

Demon Slayer the Movie: Mugen Train (phim 2020) Ngày phát hành của Hàn Quốc

Áp phích Demon Slayer the Movie: Mugen Train (phim 2020)

Diễn viên Demon Slayer the Movie: Mugen Train (phim 2020)

Demon Slayer the Movie: Mugen Train (phim 2020) lồng tiếng

Phim là một tác phẩm nghệ thuật dưới dạng một loạt hình ảnh trực tiếp được quay để tạo ra ảo giác về hình ảnh chuyển động được trình bày như một hình thức giải trí. Ảo ảnh về một loạt hình ảnh tạo ra chuyển động liên tục dưới dạng video. Bộ phim thường được gọi là phim hoặc hình ảnh chuyển động. Phim là một loại hình nghệ thuật hiện đại và phổ biến được tạo ra nhằm mục đích kinh doanh và giải trí. Làm phim giờ đây đã trở thành một ngành công nghiệp phổ biến trên toàn thế giới, nơi mà những bộ phim truyện luôn được các rạp chiếu phim đón chờ. Phim được thực hiện theo hai cách chính. Đầu tiên là thông qua kỹ thuật chụp và ghi hình qua máy phim. Phương pháp này được thực hiện bằng cách chụp ảnh các hình ảnh hoặc vật thể. Thứ hai sử dụng kỹ thuật hoạt hình truyền thống. Phương pháp này được thực hiện thông qua hoạt hình đồ họa máy tính hoặc kỹ thuật CGI. Cả hai cũng có thể được kết hợp với các kỹ thuật và hiệu ứng hình ảnh khác. Việc quay phim thường mất một thời gian tương đối dài. Nó cũng yêu cầu mỗi người một bàn làm việc, bắt đầu từ đạo diễn, nhà sản xuất, biên tập viên, tủ quần áo, hiệu ứng hình ảnh và những người khác.

Định nghĩa và Định nghĩa của Phim / Phim

Trong khi những người đóng vai trò trong phim được gọi là diễn viên (nam) hoặc nữ (nữ). Ngoài ra còn có thuật ngữ ngoại truyện được sử dụng như các nhân vật phụ với ít vai trò trong phim. Điều này khác hẳn với những diễn viên chính ngày càng có nhiều vai diễn hơn. Đã là diễn viên thì đòi hỏi phải có năng khiếu diễn xuất tốt, phù hợp với chủ đề bộ phim mà mình đang đóng. Trong một số cảnh nhất định, vai diễn của diễn viên có thể được thay thế bằng diễn viên đóng thế hoặc diễn viên đóng thế. Sự tồn tại của diễn viên đóng thế là điều quan trọng để thay thế các diễn viên thực hiện những cảnh quay khó và cực nhọc, điều thường thấy trong các bộ phim hành động. Phim cũng có thể được sử dụng để truyền tải những thông điệp nhất định từ nhà làm phim. Một số ngành công nghiệp cũng sử dụng phim để truyền tải và đại diện cho các biểu tượng và văn hóa của họ. Làm phim cũng là một hình thức thể hiện, suy nghĩ, ý tưởng, khái niệm, cảm xúc và tâm trạng của con người được hình dung trong phim. Bản thân bộ phim chủ yếu là hư cấu, mặc dù một số dựa trên những câu chuyện có thật hoặc dựa trên một câu chuyện có thật. Ngoài ra còn có những bộ phim tài liệu với hình ảnh gốc và ảnh thật, hoặc những bộ phim tiểu sử kể về câu chuyện của một nhân vật. Có rất nhiều thể loại phim nổi tiếng khác, từ phim hành động, phim kinh dị, phim hài, phim lãng mạn, phim giả tưởng, phim kinh dị, phim chính kịch, phim khoa học viễn tưởng, phim tội phạm, phim tài liệu và những phim khác. Đó là một chút thông tin về định nghĩa phim hoặc phim. Thông tin được trích dẫn từ nhiều nguồn khác nhau và người giới thiệu. Hy vọng nó có thể hữu ích.

❍❍❍ PHIM TRUYỀN HÌNH ❍❍❍

Các chương trình truyền hình đầu tiên là các chương trình thử nghiệm, các chương trình phát sóng lẻ tẻ chỉ có thể xem được trong một phạm vi rất ngắn từ tháp phát sóng bắt đầu từ những năm 1930. Các sự kiện được truyền hình như Thế vận hội mùa hè năm 1936 ở Đức, lễ đăng quang năm 19340 của Vua George VI ở Vương quốc Anh và phần giới thiệu nổi tiếng của David Sarnoff tại Hội chợ Thế giới năm 1939 ở New York ở Hoa Kỳ đã thúc đẩy sự phát triển về phương tiện, nhưng Chiến tranh Thế giới thứ hai đã khiến ngừng phát triển cho đến sau chiến tranh. World MOVIE 19440 đã truyền cảm hứng cho nhiều người Mỹ mua chiếc tivi đầu tiên của họ và sau đó vào năm 1948, chương trình phát thanh nổi tiếng Nhà hát Ngôi sao Texaco đã thực hiện và trở thành chương trình tạp kỹ truyền hình hàng tuần đầu tiên, mang lại cho người dẫn chương trình Milton Berle cái tên ““ Mr Television ”” và chứng tỏ rằng phương tiện này là một hình thức giải trí hiện đại, ổn định có thể thu hút các nhà quảng cáo. Buổi phát sóng truyền hình trực tiếp quốc gia đầu tiên ở Hoa Kỳ diễn ra vào ngày 4 tháng 9 năm 1951 khi bài phát biểu của Tổng thống Harry Truman tại Hội nghị Hiệp ước Hòa bình Nhật Bản ở San Francisco được truyền qua cáp xuyên lục địa và hệ thống tiếp sóng vô tuyến vi sóng của AT&T đến các đài phát sóng ở thị trường địa phương. Chương trình phát sóng màu quốc gia đầu tiên (Cuộc diễu hành Hoa hồng năm 1954) tại Hoa Kỳ diễn ra vào ngày 1 tháng 1 năm 1954. Trong mười năm sau đó, hầu hết các chương trình phát sóng mạng và gần như tất cả các chương trình địa phương, tiếp tục là đen trắng. Một sự chuyển đổi màu sắc đã được công bố vào mùa thu năm 1965, trong đó hơn một nửa của tất cả các chương trình mạng vào khung giờ vàng sẽ được phát sóng bằng màu sắc. Mùa giải toàn màu đầu tiên đến chỉ một năm sau đó. Năm 19402, phần giữ chân cuối cùng trong số các chương trình mạng ban ngày được chuyển thành màu, dẫn đến mùa mạng hoàn toàn toàn màu đầu tiên.

❍❍❍ định dạng và thể loại ❍❍❍

Xem thêm: Danh sách các thể loại § Định dạng và thể loại phim và truyền hình Các chương trình truyền hình đa dạng hơn hầu hết các hình thức truyền thông khác do có nhiều định dạng và thể loại được trình chiếu. Một chương trình có thể hư cấu (như trong phim hài và phim truyền hình) hoặc không hư cấu (như trong phim tài liệu, tin tức và truyền hình thực tế). Nó có thể mang tính thời sự (như trong trường hợp một bản tin địa phương và một số phim truyền hình), hoặc lịch sử (như trong nhiều phim tài liệu và MOVIE hư cấu). Chúng có thể chủ yếu mang tính chất hướng dẫn hoặc giáo dục, hoặc giải trí như trường hợp của các trò chơi và hài kịch tình huống. [Cần dẫn nguồn] Một chương trình kịch thường có một tập hợp các diễn viên đóng vai các nhân vật trong bối cảnh lịch sử hoặc đương đại. Chương trình theo dõi cuộc sống và cuộc phiêu lưu của họ. Trước những năm 1980, các chương trình (ngoại trừ các phần nối tiếp kiểu opera xà phòng) thường vẫn tĩnh mà không có cốt truyện, nhân vật chính và tiền đề ít thay đổi. hoàn tác cuối cùng. Do đó, các tập phim có thể được phát sóng theo bất kỳ thứ tự nào. [Cần dẫn nguồn] Kể từ những năm 1980, nhiều MOVIE có sự thay đổi liên tục trong cốt truyện, nhân vật hoặc cả hai. Chẳng hạn, Hill Street Blues và St. có một câu chuyện được xác định trước trong suốt 5 mùa giải liên tục của nó. [citvatio ”” & n cần] Vào năm 2007, có báo cáo rằng truyền hình đang phát triển thành một bộ phận lớn hơn trong doanh thu của các công ty truyền thông lớn hơn so với điện ảnh. [5] Một số người cũng ghi nhận sự gia tăng chất lượng của một số chương trình truyền hình. Năm 2007, đạo diễn phim từng đoạt giải Oscar Steven Soderbergh, nhận xét về sự mơ hồ và phức tạp của nhân vật và câu chuyện, đã nói: “” Tôi nghĩ những phẩm chất đó hiện đang được nhìn thấy trên truyền hình và những người muốn xem những câu chuyện có những loại phẩm chất đang xem truyền hình.

❍❍❍ Cảm ơn vì mọi thứ và chúc bạn xem vui vẻ❍❍❍

Tìm tất cả các bộ phim mà bạn có thể phát trực tuyến, bao gồm cả những bộ phim đã được chiếu trong tuần này. Nếu bạn đang tự hỏi mình có thể xem gì trên trang web này, thì bạn nên biết rằng nó bao gồm các thể loại bao gồm tội phạm, Khoa học, Fi-Fi, hành động, lãng mạn, kinh dị, hài, chính kịch và Phim hoạt hình. Cảm ơn rât nhiều. Chúng tôi thông báo cho tất cả những ai rất vui khi nhận được tin tức hoặc thông tin về lịch chiếu phim năm nay và cách bạn xem những bộ phim yêu thích của mình. Hy vọng rằng chúng tôi có thể trở thành đối tác tốt nhất cho bạn trong việc tìm kiếm các đề xuất cho các bộ phim yêu thích của bạn. Đó là tất cả từ chúng tôi, lời chào!

Cảm ơn vì đã xem Video hôm nay.

Tôi hy vọng bạn sẽ thích những video mà tôi chia sẻ. Hãy đồng tình, thích hoặc chia sẻ nếu bạn thích những gì chúng tôi đã chia sẻ để chúng tôi hào hứng hơn. Hãy nở nụ cười sảng khoái để thế giới trở lại muôn màu muôn vẻ.

[nancydriver58]

Bạn có lo lắng về dịch vụ Đặt tiệc tất niên ?

Làm sao để dịch vụ Đặt tiệc tất niên chỉ trong 14 ngày Họ cười khi tôi dịch vụ Đặt tiệc tất niên nhung sau đó tôi dịch vụ Đặt tiệc tất niên Thoát khỏi dịch vụ Đặt tiệc tất niên một lần và mãi mãi Top 3 dịch vụ Đặt tiệc tất niên đang ngầm phá hoại thành công của bạn tất niên cuối năm Doanh Nghiệp cuối năm chính là event được mong chờ nhất trong đợt ở thời gian cuối năm thời gian các cá thể trong Công Ty nhìn lại những đoạn đường đã đi qua tổng kết lại những thành quả đạt được và những tiêu giảm cần khắc phục không chỉ thế Tiệc tất niên Doanh Nghiệp là thể hiện sự ấm cúng vui tươi thắt chặt mối quan hệ cùng dạo chơi thỏa sức gạt bỏ những mệt mỏi và âu lo trong một năm thế nên cần lên sáng kiến tổ chức tiệc tất niên cuối năm trong thời khắc cuối năm như sao để cho thật ấn tượng, độc đáo mới lạ?. 1.Team-building & mini games nếu mà đã quá nhàm chán với những buổi tiệc thông thường và muốn đổi mới không khí, bạn cần lên sáng kiến độc đáo nhằm mục tiêu gắn chặt tình đoàn kết và tâm thần tập thể. tổ chức tiệc tất niên Công Ty kết hợp với Team — Building và mini games ý tưởng sáng tạo rất chi là tuyệt đối là cuộc chơi vận động đầy mê hoặc phối hợp cả chân và tay, vừa giúp hoạt động cơ thề chống căng cơ, stress sau những giờ thao tác làm việc lâu dài có đặc thù vui chơi giải trí cao. những game show Team — Building nên tổ chức triển khai xuyên suốt ngày trong chính công sở thao tác ( nếu cá thể Doanh Nghiệp không thật đông ), tùy vào luật chơi, số lượng người chơi và ăn mặc tích Doanh Nghiệp bạn có. Ví dụ công viên xanh sảnh 100m2 rất có thể đủ để 20 người chơi cướp cờ hoặc kéo co,… mặc dù vậy riêng với những công ty lớn với con số nhân viên cấp dưới đông thì việc tổ chức Teambuilding cũng là vấn đề khá nan giải, vì thế cần nên lên kế hoạch tổ chức triển khai ngoài trời hoặc chuyến du ngoạn team — building như các resort, bờ biển khu Đi Phượt sinh thái… Team building & Mini Game 2. “Đêm tất niên cuối năm bùng cháy” với Tiệc lẩu/ nướng ngoài trời Tiệc nướng hoặc tiệc lẩu ngoài trời luôn mang lại cho mọi người sự hào hứng và thú vị tạo cảm xúc ấm cúng và đoàn viên Khi mọi người được tham gia một bữa ăn ngoài trời, trong không gian thoáng đãng với món ăn hải sản thịt tươi và rau củ nướng thơm lừng, nóng sốt có thể vừa ăn vừa chuyện trò cười nói vui tươi thắt chặt thêm mối quan hệ giữa những cá thể Công Ty với nhau. Hoặc có khả năng để không khí thêm độ HOT náo nhiệt bạn có thể phối kết hợp thuê cả sân khấu, dàn nhạc, loa trống hay pháo đáp ứng những màn ăn mừng sang trọng và hoành tráng bằng rượu, bia hoặc Champagne…. với tiếng chúc mừng cheer rộn ràng tấp nập 3. tổ chức triển khai tất niên cuối năm với các cuộc thi/Gameshow Để cho tiệc tất niên cuối năm Doanh Nghiệp mới mẻ và mê hoặc thì sáng tạo độc đáo tổ chức các Hội Thi gameshow khá hay, mới mẻ và lạ mắt và độc lạ vừa mang đến tinh thần hí hửng háo hức, vừa thúc đẩy thi đua giữa những thành viên trong Công Ty Thường những Cuộc Thi này sẽ tiến hành phát động trước đó một thời hạn ( Ví dụ: thiết kế kiến thiết logo ấn tượng và sáng tạo nhất, kế hoạch ấn tượng và sáng tạo….) tiệc cuối năm đêm Gala chung kết trao giải. Hoặc bạn có thể lên sáng tạo độc đáo tạo ra cuộc chơi gameshow độc lạ siêu hài hước như: tam sao thất bản, chùm nho kết nối bịt mắt đoán tên, giao lưu văn nghệ “hóc búa”…., những trò chơi này yên cầu bạn phải lên ý tưởng trước đây một tháng. Giao lưu văn nghệ chủ đề “hóc búa” 4. tổ chức dạ tiệc cho đêm huyền bí tổ chức triển khai buổi dạ tiệc tất niên Công Ty thông thường là buổi tiệc theo khuynh hướng thiên về hình thức và màu sắc phục trang để tôn lên vẻ trang trọng cho buổi lễ, phần đông thường dành cho các Doanh Nghiệp có mô hình lớn và vừa. có khả năng sáng tạo độc đáo này sẽ rất mới mẻ với khá nhiều Công Ty vì chủ yếu hình thức tổ chức triển khai tiệc tất niên này sẽ khá phức tạp cả về hướng người tổ chức và người tham gia cho nên bạn cần phải lên ý tưởng sáng tạo trước đó về sắc tố và bố cục tổng quan khoảng trống không gian trang trí dạ tiệc, thực đơn và nơi tổ chức triển khai gần đó dạ hội thường những bộ đầm cầu kỳ, bộ vest lịch sự không gian của buổi tiệc tất niên Doanh Nghiệp thường rộng lớn nhà tổ chức thường sử dụng tiệc Búp Phê cho bữa ăn tối Đây cũng chính là dịp để các cá thể bộc lộ đậm cá tính và phong cách của bản thân Điều này có khả năng làm cho mọi người chỉ lưu ý đến vẻ ngoài mà quên đi giá trị mục đích của buổi tiệc. những Công Ty có thể biến tấu buổi dạ tiệc theo cách riêng của mình với các sáng kiến chủ đề khác nhau tổ chức triển khai dạ tiệc 5. tổ chức tiệc tất niên dựa theo một bộ phim khét tiếng Điều mới mẻ và độc lạ hầu hết các Doanh Nghiệp vẫn ai chưa làm đây chính là tổ chức buổi tiệc Doanh Nghiệp dựa theo một bộ phim nổi tiếng nhằm mục đích tạo cảm giác hấp dẫn lạ lẫm và đầy hứng thú. bạn cũng có thể tìm kiếm cho chính mình chủ đề của không ít bộ phim nổi tiếng như: “Alice in Wonderland”, “Avenger”, ‘Star War”, … chúng ta cũng có thể dựa theo cốt phim để bài trí. Mỗi cá nhân thanh viên điều được hóa thân vào âu phục biểu tượng mà họ yêu quý như: như siêu anh hùng, công chúa hoặc các điệp viên 007,… và phần thưởng trong buổi tất niên cần liên quan đến bộ phim được chọn. 6. tổ chức tất niên cuối năm — Oscar Night Một sáng tạo độc đáo độc đáo không gây nhàm chán nhưng tạo được động lực và thúc đẩy nhân viên cấp dưới bạn thao tác tốt hơn, để họ cảm thấy những góp sức của bản thân được chứng nhận chúng ta cũng có thể gây nên một trong những buổi tất niên Doanh Nghiệp bằng hình thức oscar night ngay tại công sở Doanh Nghiệp mình. Trao thưởng cho những nhân viên cấp dưới xuất sắc, phòng ban và các ekip đội ngũ làm việc hết mình nỗ lực cống hiến cho Công Ty trong suốt một năm qua. Tiệc tất niên cuối năm Oscar Night 7. tất niên khác biệt với cuộc thi “khoảnh khắc văn phòng tôi” Khoảnh khắc đẹp nhất là khoảnh khắc lưu lại những điều thân mật và gần gũi và thân thuộc nhất, bạn nên tạo ra một cuộc thi đem về cho toàn thể nhân viên những ký ức đẹp và đặc biệt ý nghĩa nhất trong suốt một năm thao tác làm việc Trước khi diễn ra tiệc tất niên, doanh nghiệp sẽ phát động, tổ chức cuộc thi làm video, chụp ảnh về kỷ niệm đáng nhớ nhất của nhân viên cấp dưới khi làm việc. Những cảnh phim đầy cảm xúc, những Tấm hình đời thường tại nơi làm việc chân dung Hình ảnh nhân viên cấp dưới làm việc hăng say khắc ghi bằng những bức hình, video hoặc đoạn đoạn phim sẽ được trao phần thưởng vinh dự. Những khoảnh khắc này sẽ được tổng hợp làm quà tặng khuyến mãi để trưng bày văn phòng đăng tải kênh truyền thông online Công Ty … 8.Tất niên bất thình lình từ ban tổ chức triển khai “giấu mặt” Một sáng tạo độc đáo tổ chức triển khai tất niên cuối năm không mới nhưng hiệu suất cao chưa bao giờ phải nghi ngờ đó đó chính là tổ chức bất ngờ tất cả những khâu chuẩn bị sẵn sàng tổ chức đều ra mắt bí mật và đúng ngày đúng giờ bỗng “bùm” những bàn tiệc tất niên hiện ra hoành tá tràng lộng lẫy như có phép thuật Bữa tất niên Doanh Nghiệp như vậy không riêng gì mang tới nụ cười mà còn rất ấn tượng với nhân viên Để tổ chức triển khai tiệc tất niên cuối năm bất ngờ cho Công Ty bạn nên lựa chọn địa điểm ở chính công sở của bản thân cho sự tổ chức triển khai được thuận lợi nhất. Đồng thời, các món ăn, mô hình tổ chức tránh việc quá cầu kì để thuận tiện thao tác, tô vẽ trang trí set up. những bạn cũng có thể lựa lựa chọn 1 vài món ăn đơn giản hoặc tiện hơn là trái cây, bánh ngọt, rau câu (những món ăn nhanh, rất có thể sẵn sàng chuẩn bị trước được) để bữa tiệc tất niên bất thình lình này vừa ngon, vừa sang trọng và hoành tráng ấn tượng. 9. Buổi tất niên phong thái “Sugar Party” Thay vì tổ chức triển khai một buổi tiệc tất niên cho Doanh Nghiệp Theo phong cách bản sắc với đồ ăn mặn, bia rượu, văn nghệ,.. yêu cầu nhiều kinh phí đầu tư và lực lượng lao động để tổ chức thì các buổi tiệc tất niên cuối năm mang phong thái “Sugar Party” với trái cây, bánh ngọt trù phú rau câu thanh mát, kèm với đồ uống healthy như trà xanh, nước detox giải nhiệt, nước ép trái cây,… không những giúp thực khách đổi vị mà còn tiết kiệm ngân sách và chi phí Chi phí rất nhiều cho tiệc tất niên DN bên cạnh đó 1 trong những buổi tiệc ngọt thanh lịch như vậy còn rất giản đơn thực hiện nếu bạn mong muốn mang tới yếu tố bất cứ lúc nào cho toàn thể nhân viên cấp dưới chỉ cần từ ba tiếng đồng hồ- thời hạn cho một buổi họp/ workshop, một bàn tiệc ngọt đã được set up xong tuyệt vời và hoàn hảo nhất mà những nhân viên cấp dưới Công Ty chẳng hề hay biết gì. nhân tố bất thình lình của các buổi tiệc luôn mang tới đặc biệt ý nghĩa và ấn tượng hơn khi đối chiếu với các buổi tiệc tổ chức thường thì Cheftoandat là 1 nhãn hiệu chuyên về “catering services” — Thương Mại Dịch Vụ đặt tiệc tận chỗ tại văn phòng Doanh Nghiệp rất được ưa chuộng tại TPHCM bên gần đó chúng tôi còn Ship hàng tận nơi những set bánh teabreak, trái cây tươi, và nước ép tươi ngon, bổ dưỡng… Cheftoandat là đơn vị chức năng có đáng tin cậy trong nghành nghề tổ chức tiệc tea break cho nhiều sự kiện với mô hình lớn nhỏ trong cả nước Chúng tôi chuyên phân phối Dịch vụ tiệc tea break trọn gói với cái giá tốt nhất và chất lượng đảm bảo Những sự kiện điển hình có sử dụng tea break như: Lễ mở bán khai trương cửa hàng Địa Chỉ hội thảo chiến lược khoa học, Họp Báo Hội nghị Họp báo, ra mắt sản phẩm Nhờ tea break, event không có chỉ là nơi để các đơn vị chức năng tổ chức triển khai bộc lộ sự chú ý đến khách mời, mà còn thúc đẩy văn hóa truyền thống giao lưu, tạo môi trường tự nhiên làm quen trang trọng đơn giản và đầy ý nghĩa

[lixianvnfc]

【Li Xian’s diary - ❷ & ❸】COVER GQ 05.2020 (PART 2)

【Li Xian’s diary - ❷】 “Mamba forever Thứ 2 ngày 27 tháng 1 năm 2020, trời đầy mây Sáng sớm vừa tỉnh giấc, nhìn thấy tin nhắn mà một vài người bạn gửi cho mình, nói rằng Kobe đã bị tai nạn máy bay rạng sáng nay rồi. Là thật hay giả vậy, Kobe mà họ nói là Kobe đó sao? Tôi đi kiểm tra tin tức, phát hiện ra là thật. Kinh hoàng. ———— 【Li Xian’s diary - ❸】 “Đoán trúng Oscar, dù sao cũng không phải là tự mình đoạt giải Chủ Nhật ngày 9 tháng 2 năm 2020, trời quang, gió Tây Nam thổi Gần đây ngày nào tôi cũng ở nhà lập danh sách các bộ phim đoạt giải Oscar năm nay. Năm ngoái và năm trước nữa còn vướng lịch quay, tôi chẳng thể nào làm được chuyện này, năm nay may sao lại đang rảnh, mỗi bộ phim 2 tiếng đồng hồ, tôi đều dành thời gian theo dõi. Hôm nay là lễ trao giải Oscar. Trước khi trao giải, tôi đã viết ra danh sách dự đoán trúng giải, sau đó post lên weibo. Đoán trúng 9 trên 10 giải. Rất nhiều người hỏi tôi lúc coi livestream lễ trao giải, đoán đúng nhiều như vậy thì có hào hứng không, hào hứng cái gì mới được kia chứ, dù sao cũng chẳng phải là tôi đoạt giải mà. Chuyện dự đoán này, tôi thấy cần phải dựa vào suy nghĩ của giám khảo để phán đoán, đôi khi không chỉ đơn giản là thông qua nghệ thuật mà phán xét một tác phẩm. Kỳ thực trong lòng mọi người đều hiểu rõ, chứ không phải chỉ có mình tôi. Tỉ lệ dự đoán chính xác cao, là do tôi may mắn, hơn nữa tôi chỉ viết ra những thứ mà tôi am hiểu, những nam chính, nữ chính, nam phụ, nữ phụ diễn hay mà tôi tự mình cảm nhận. Tôi không am hiểu về kịch bản, tạo hình nên mấy thứ đó đều không viết, bởi lẽ tôi không biết tiêu chuẩn để đánh giá những thứ đó là gì. Tôi thật sự rất thích 《1917》. Tuy rằng tôi biết, đạo diễn phần lớn sử dụng ống kính dài như một thủ thuật, thế nhưng để bộ phim có thể quay được đến trình độ này thì cũng không phải là điều dễ dàng, nó khiến cho việc miêu tả chiến tranh trở nên hết sức chân thực, mang đến cho tôi một cảm xúc mãnh liệt như đang đắm chìm trong thời đại đó, bởi lẽ bạn sẽ cùng nó trải nghiệm câu chuyện diễn ra trong suốt 2 tiếng đồng hồ, điều này làm tôi rất thích! Bản thân tôi xem trọng phim điện ảnh, phần nhiều là vì mục đích học hỏi. Đặc biệt là khi coi 《Once Upon a Time in Hollywood》, tôi học được từ 2 nam diễn viên trong phim cách diễn sao cho phù hợp. Leo là kiểu diễn xuất theo hướng bùng nổ, còn Brad Pitt lại mang một phong cách khác, hướng nội, âm thầm tỏa ra sức hút nam tính, thế nhưng tôi đều học hỏi được rất nhiều điều hay từ cả hai người họ. Hôm qua là Tết Nguyên Tiêu. Kế hoạch ban đầu là từ Tết Nguyên Tiêu đến hết tháng 2, tôi sẽ ra nước ngoài tham dự tuần lễ thời trang, thế nhưng hiện tại tôi vẫn đang tiếp tục ở nhà. Mấy ngày nay mọi người đều ở trong nhà cách ly, không có ai đi ra rạp xem phim cả. Vốn là tháng 3 sẽ khai máy quay phim, nhưng xem xét tình hình hiện tại, thì khả năng là sẽ phải hoãn lại lịch rồi. Kỳ nghỉ năm nay dài thật, chỉ đơn giản một điểm này thôi tôi đã thích lắm rồi. Tôi thích có không gian riêng cho bản thân, không phải là kiểu cả ngày nằm nhà cà điện thoại, mà trái lại là tôi có thể thực hiện được rất nhiều kế hoạch của bản thân. Trước kia ngày ngày đều đi làm, lấy đâu ra thời gian để xem phim kia chứ? Giờ thì mỗi ngày tôi đã có thể cày phim được rồi, lại còn có thể chuẩn bị sẵn sàng để tiếp nhận những dự án phim mới nữa. Tổ dự án đưa cho tôi một danh sách những thứ cần phải nghiên cứu, trong đó có một bộ phim truyền hình Nhật Bản cực kỳ hay. Tên của bộ phim này không được phép ghi lại trong nhật ký, vì mục đích bảo mật. Hiện tại rất nhiều dự án phim ảnh đều bị đình công cả, những dự án đang trong danh sách chờ của tôi đều là phim điện ảnh. Kể từ năm ngoái đến giờ, vẫn thường có người hỏi tôi về ảnh hưởng của “lưu lượng mang đến cơ hội việc làm”, kỳ thực là cũng chẳng có ảnh hưởng gì to tát lắm, tiêu chuẩn lựa chọn diễn viên trong giới không giống với việc “lấy số liệu lưu lượng trong vòng giải trí làm tiêu chuẩn” như mọi người vẫn nghĩ. Trong quá trình chuẩn bị cho phim điện ảnh 《Tiệm đồ cổ Trung Cục》, thời điểm tôi gặp đạo diễn thì 《Thân Ái Nhiệt Ái》còn chưa lên sóng, thế nhưng lúc đó dự án 《Tiệm đồ cổ Trung Cục》 đã được quyết định rồi. Nói như thế nào được nhỉ? Tôi vẫn thấy rằng những nhà sản xuất và công ty giàu kinh nghiệm sẽ không chịu ảnh hưởng nhiều từ lưu lượng hay số liệu đâu. Mỗi một nút thắt đặc biệt đều phát sinh rất nhiều thay đổi mang tính lịch sử, mà những thay đổi này sẽ gây nên ảnh hưởng sâu sắc đến tất cả chúng ta. Ví dụ như ngay khi vừa bước qua năm mới, thì phim điện ảnh được chiếu thông qua App, hình thức mới này mang đến những đánh giá trái chiều dữ dội, khán giả thì rất vui bởi vì không cần mất tiền cũng có thể xem được phim, thế nhưng các nhà làm phim thì lại cảm thấy việc này đã phá hủy quy luật thị trường đang hiện hữu, vậy thì ai đúng ai sai? Ảnh hưởng của hình thức phát sóng tới các nhà làm phim kỳ thực rất lớn. Tôi thì chỉ cần làm tốt công việc diễn viên của mình là được. Còn về hình thức phát sóng như thế nào, thì đó lại là chuyện mà phía nhà đầu tư cần phải thảo luận nghiên cứu, việc này không phải là điều mà diễn viên chúng tôi có thể kiểm soát được. Đôi khi, chúng ta chỉ có thể thuận theo những biến đổi của thời đại, mà chẳng thể thay đổi được bất cứ điều gì.“ —— GQ tháng 5/2020 —— Trans by @木子日见 Muzi's Reup #LiXianVN

[sonbongchuyenquan9-blog]

SƠN KẺ VẠCH

Dashain & tihar là hai trong số các lễ hội nổi tiếng nhất ở nepal! Người Nepal rất giàu văn hóa và truyền thống. Các loại lễ hội, sự kiện và nhân dịp lễ kỷ niệm có ý nghĩa riêng của nó. Dashain (vijaya dashami) Dashain tưởng niệm một chiến thắng vĩ đại của các vị thần trước những con quỷ độc ác. Một trong những câu chuyện chiến thắng được kể là ram sau một cuộc đấu tranh lớn đã giết chết ravan, vua của quỷ. Lễ kỷ niệm chính tôn vinh chiến thắng thiện ác của nữ thần durga. Nữ thần durga đã xuất hiện và tiêu diệt mahishasura, người đã tạo ra khủng bố. Nó được tổ chức gần như trong 15 ngày vào cuối tháng chín và đầu tháng mười. 'Ghatasthapana' ngày đầu tiên của sự bảnh bao được chào đón bằng cách thờ nữ thần durga trong 9 ngày liên tiếp được gọi là 'nawa ratri'. Chín ngày đầu tiên tượng trưng cho trận chiến diễn ra giữa các biểu hiện khác nhau của nữ thần durga và mahishasura quỷ. Vào ngày thứ mười, mahishasura bị giết và nó được tổ chức là 'vijaya dashami'. Vào ngày tốt lành này, người cao niên đặt 'tika' và 'jamara' ban phước lành cho những người trẻ tuổi của họ! Để chuẩn bị cho tất cả mọi nhà đều được dọn dẹp và trang trí đẹp mắt, như một lời mời đến nữ thần durga, để cô có thể đến thăm và ban phước cho ngôi nhà với sự may mắn! Ngày này được tổ chức như một cuộc họp mặt gia đình, nơi mọi người đều thích với nhiều loại thực phẩm, chơi bài và thả diều, v.v. Dashain đoàn tụ gia đình, bạn bè và cũng cho người dân làm việc thời gian để thư giãn và ăn mừng. Tihar (lễ hội ánh sáng) Lễ hội lớn thứ hai của người dân nepali sau khi lao đao, kéo dài trong năm ngày và mọi người tôn thờ laxmi - nữ thần của sự giàu có. Tihar, còn được gọi là dipawali là lễ hội rực rỡ nhất cho hindu. Các thành phố và sorroundings được làm sạch và sự hiện diện của hoa cúc vạn thọ được nhìn thấy ở khắp mọi nơi! Vào ban đêm, mọi ngôi nhà đều được chiếu sáng bằng đèn, 'diyos' và nến. Lễ hội này rơi vào tháng mười hoặc tháng mười một (asoj hoặc kartik theo lịch nepali), và được tổ chức trong năm ngày dài bằng cách thờ 4 con vật khác nhau, tức là Crow (kaag tihar). Chó (kukur tihar) ,, bò (gai tihar) và ox (goru tihar).

Goru tihar là ngày mà nữ thần của sự giàu có, laxmi, trở nên tồi tệ hơn. Ngày thứ 5 được tổ chức là 'bhaitika'. Vào ngày này, các chị em đặt bảy màu tika lên trán của anh trai và cầu nguyện cho sự hạnh phúc và tiến bộ lâu hơn của họ, điều đó biểu thị tầm quan trọng lớn cho tình yêu giữa anh chị em. Lễ kỷ niệm của tihar mang lại niềm vui cho gia đình và bạn bè; chơi 'deusi-bhailo' và thờ nữ thần laxmi, người được cho là mang lại sự thịnh vượng và hạnh phúc cho cuộc sống của mọi người.

được chọn làm người quay phim để quay video thể thao trực tiếp có thể là một trải nghiệm thú vị, vì điều đó có nghĩa  sơn kẻ vạch là bạn sẽ không chỉ được xem một số hành động trực tiếp gần gũi; bạn cũng sẽ là công cụ đảm bảo rằng những người khác cũng có thể chia sẻ sự tận hưởng khoảnh khắc này. Dưới đây là một số gợi ý và mẹo sản xuất video thể thao tiện dụng để giúp đảm bảo rằng bạn quay được những thước phim trực tiếp chất lượng tốt nhất có thể. Có được sự cho phép cần thiết trước khi chụp Bất kể bạn dự định quay video thể thao ở đâu, rất có thể là địa điểm được đề cập thuộc sở hữu hoặc quản lý bởi một cá nhân, chính phủ hoặc tổ chức liên bang. Đây là lý do tại sao nên khôn ngoan khi yêu cầu và có được sự cho phép cần thiết trước đó, vì có thể có một số hạn chế liên quan đến việc sử dụng tài sản. Điều quan trọng nữa là phải có các biểu mẫu thông quan và giấy phép được ký bởi tất cả những người sẽ xuất hiện trong phim, đặc biệt nếu sự kiện được quay có liên quan đến trẻ vị thành niên. Sử dụng chân máy Khi nói đến sản xuất video thể thao, nhiều người nghĩ rằng hình ảnh càng lung lay thì càng đẹp. Tuy nhiên, việc người dùng cuối thử và xem một video đang rung lắc dữ dội đến mức làm mất đi những gì đang được ghi lại là cực kỳ khó chịu. Điều này sẽ cho phép bạn có hai bàn tay miễn phí để thực hiện thu phóng hoặc chảo và nó cũng sẽ cho phép bạn gắn dấu sao trong video nếu cần. Nếu bạn không có quyền truy cập vào giá ba chân, bạn có thể dựa vào tường hoặc vật thể rắn khác để ổn định ảnh. Cố gắng không phụ thuộc quá nhiều vào tính năng ổn định hình ảnh của máy ảnh của bạn, vì điều này có thói quen hạ thấp độ phân giải của video, điều này sẽ ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng. Xem ánh sáng của bạn Mặc dù bạn cần càng nhiều ánh sáng tự nhiên càng tốt để quay một video tuyệt vời, nhưng quá nhiều ánh sáng hoặc ánh sáng trực tiếp vào ống kính máy ảnh sẽ là một vấn đề. Nếu thời tiết nắng, bạn nên quay video vào sáng sớm hoặc chiều muộn, vì điều này sẽ ngăn các bóng đổ không được chiếu vào các đối tượng trong video. Nếu bạn đang vật lộn với điều kiện ánh sáng yếu, bạn nên tắt tính năng lấy nét tự động của máy ảnh. Quay một số cảnh quay b-roll Đây là cảnh quay cần được ghép vào video chính của bạn trong quá trình chỉnh sửa. Nếu bạn đang quay một cuộc đua chạy bộ hoặc chạy, điều này có thể bao gồm một vài bức ảnh cận cảnh của người chạy, dòng bắt đầu và kết thúc, một số cảnh quay

[gacxepnhasu]

Nếu bạn đã từng tiếp xúc với nhiều người đến từ các nền văn hóa hoặc quốc tịch khác nhau, bạn sẽ thấy được rằng đa phần người Việt Nam có lối tư duy khá hời hợt, thiếu chiều sâu. Không kể đến những người thuộc tầng lớp lao động bình dân ít học, những người được xem là trí thức có trình độ đại học trở lên cũng rất nông cạn hời hợt nếu xét với những người cùng tầng lớp ở những dân tộc khác. Đừng vội nổi nóng hay tự ái khi tôi nhận xét như vậy. Hãy đọc kỹ bài viết dưới đây để xem mình có những đặc điểm của một người hời hợt hay không nhé? Mười hai đặc điểm của một người hời hợt: 1. Có hiểu biết nông cạn và sơ sài về một vấn đề: Các bạn trẻ bây giờ hiếm có ai hiểu một cách thấu đáo về một vấn đề nào. Tôi nhiều lần cảm thấy rất bất ngờ vì có những kiến thức tưởng chừng rất phổ thông, rất cơ bản các bạn đều không biết hoặc hiểu biết rất sơ sài. Nếu bị bắt buộc phải tìm hiểu thì các bạn trẻ thường làm qua loa cho có, chứ không hề đào sâu vào. Họ thường có khuynh hướng chọn những gì ngắn gọn và sợ đọc dài. Chính vì tính hời hợt qua loa này mà rất nhiều người chỉ cần đọc tiêu đề của một bài báo thôi đã vào phán như mình hiểu hết mọi chuyện. 2. Không có hứng thú hoặc sự tò mò đối với kiến thức mới lạ: Kiến thức là vô hạn nên chúng ta chỉ có thể biết nhiều hoặc biết ít chứ không thể nào biết hết được mọi việc. Tuy nhiên con người chỉ học được và tiến bộ khi có sự tò mò và hứng thú với những điều chưa biết. Khi con người trở nên thờ ơ và không hề có đam mê với kiến thức thì việc học chỉ đơn thuần là nhai lại những gì mà người khác cho mình chứ không có sự tìm tòi học hỏi. Các bạn học sinh sinh viên ngày nay dường như thiếu hẳn niềm đam mê với kiến thức. Tôi thường chia sẻ cách học tiếng Anh của mình lúc trẻ là luôn tò mò với những gì có tiếng Anh mà tôi bắt gặp ở bất cứ nơi đâu: một câu slogan trên bảng quảng cáo, một bao bì sản phẩm, một hướng dẫn bằng tiếng Anh ở nơi công cộng… nhưng hầu như rất ít học viên của tôi chịu để ý đến những điều này. Mỗi ngày tôi đều đọc rất nhiều về nhiều đề tài để tự nâng cao kiến thức của mình mà vẫn thấy mình còn quá nhiều điều chưa biết và muốn tìm hiểu. 3 . Lười suy luận, không thích thử thách: Khi phải đối diện với những vấn đề hóc búa cần suy luận nghiêm túc, phần lớn các bạn học viên của tôi thường đưa ra một câu trả lời ngẫu nhiên theo kiểu ăn may rồi chờ câu trả lời của tôi để ghi chép lại. Nhiều bạn luôn chuẩn bị câu trả lời: “Em không biết!” mỗi lẫn được hỏi tới như một phản xạ vô điều kiện bất kể câu hỏi đó dễ hay khó. Nhiều lúc tôi phải nửa đùa nửa thật nói rằng bạn không sợ lương tâm mình cắn rứt khi trả lời tôi rằng “em không biết” một cách nhanh chóng và dứt khoát như thế. Lười suy nghĩ là một thói quen giết chết khả năng tư duy của con người và biến họ thành những kẻ chỉ biết nghe lời người khác bất kể đúng sai. 4. Không có khả năng kết nối và tổng hợp thông tin: Những người hời hợt thường chỉ nhìn thấy những thứ nổi trên bề mặt mà ít khi nào chịu khó đào sâu vào những tầng dưới của một vấn đề. Chính vì vậy họ thường không nhận thức được những ẩn ý bên trong, không thấy được mối liên hệ giữa những vấn đề có liên quan, không áp dụng được những kiến thức cũ đã học vào thực tế và cũng không có khả năng khái quát hóa những điều cụ thể để rút ra một khái niệm chung. Ngược lại, khi học một khái niệm mang tính chất trừu tượng, họ không có khả năng tự mình liên tưởng đến những ví dụ cụ thể liên quan đến khái niệm đó. Nói một cách khác, những người hời hợt học một biết một, học hai biết hai chứ hiếm khi tự mình liên kết hay tổng hợp những kiến thức rời rạc đã học được. 5. Tranh luận theo cảm tính, ít khi thấy được tính logic của vấn đề: Thật đáng buồn là hầu hết các bạn sinh viên, thậm chí thạc sĩ hoặc đã ra đi làm đều không có khả năng trình bày hoặc lý giải vấn đề một cách có logic. Chính vì lười suy nghĩ và lười tra cứu tìm tòi, những luận điểm các bạn đưa ra thường rất ngây ngô, thiếu thực tế và đầy cảm tính như kiểu tư duy của các em học sinh tiểu học. Những lý do đưa ra thường rời rạc chắp vá, kiểu bất chợt nghĩ tới cái gì thì nói cái đó chứ không hề có sự sắp xếp hoặc liên kết chúng với nhau theo một thứ tự hợp lý. Nhiều lúc tôi tự hỏi những năm tháng học đại học đã dạy được cho sinh viên Việt Nam những kỹ năng gì hay thực sự đã giết chết những kỹ năng quan trọng nhất của một sinh viên? 6. Sợ nói đến những chủ đề “nhạy cảm”: Có rất nhiều bạn “trí thức trẻ” (tạm gọi là thế nếu chỉ dựa vào trình độ học vấn) rất ngại đụng chạm đến những vấn đề nghiêm túc hoặc nhạy cảm như kinh tế, chính trị, lịch sử, khoa học… vì những đề tài này rất nhức đầu. Có người còn rất tự hào khi tuyên bố mình không thích nói về chính trị hoặc quan tâm đến những chuyện “không phải của mình” mà chỉ quan tâm tới những gì liên quan tới công việc hiện tại là đủ. Nếu bạn chú ý nghe những câu chuyện của các cô cậu sinh viên thì mới thấy thế giới quan của họ thực sự nhỏ hẹp một cách đáng lo ngại. Câu chuyện của họ xoay quanh những việc chơi game, cua gái, cua trai, ăn gì, chơi đâu...thì không có gì nghiêm túc cả. Gần đây có một bạn trình độ thạc sĩ hỏi tôi BOT là cái gì, em nghe người ta nói man mán nhưng không hiểu lắm. Tôi hỏi nếu vậy tại sao em không tự mình tìm hiểu. Bạn đó cười cười không nói gì và tôi cũng không chắc là bạn có về tìm hiểu không nữa? 7. Thích theo những trào lưu mới nổi nhưng không bền: Hễ có trào lưu nào mới, bất kể là có ý nghĩa hay không thì những bạn trẻ đều theo một cách hăng say nhưng chỉ cần vài tuần khi có trend mới hơn thì họ lại chạy theo trend mới. Đây không phải là sự tò mò cầu tiến mà chỉ đơn thuần là sự hời hợt ham vui bên ngoài, cái gì hot, cái gì dễ thì mình theo nhưng nhanh chóng vứt bỏ nó để đi tìm một món đồ chơi mới vui hơn, lạ hơn. Còn cái gì cần phải tốn nhiều thời gian để tìm hiểu thì chắc chắn sẽ không có phần của các bạn. Điều này sẽ giết chết sự kiên nhẫn và lòng đam mê đối với một điều gì đó nghiêm túc, những đức tính rất cần thiết cho sự thành công lâu bền. 8. Tin theo những gì hợp ý mình bất kể tính xác thực : Khái niệm tìm hiểu thông tin đa chiều để kiểm chứng tính xác thực của thông tin mình nhận được dường như không hề tồn tại đối với rất nhiều người Việt Nam. Điển hình là trên facebook, rất nhiều người share hoặc viết những status mà chỉ cần đọc sơ qua là biết là fake news nhưng họ share bởi vì họ thích nội dung đó. Khi được nhắc nhở, có nhiều người tìm mọi cách cãi chày cãi cối hoặc công kích cá nhân để bảo vệ sự thiếu hiểu biết của mình. Chia sẻ thông tin là một điều tốt, nhưng chỉ chia sẻ những gì hợp ý mình mà thiếu kiểm chứng tính xác thực hoặc không đọc kỹ để tìm ra những điểm ngụy biện hoặc vô lý chứng tỏ sự hời hợt và lười tư duy của người chia sẻ. 9. Khả năng sử dụng ngôn ngữ kém: Muốn đánh giá khả năng tư duy của một người, hãy quan sát cách họ sử dụng ngôn ngữ nói và viết vì ngôn ngữ là tấm gương phản chiếu rõ nét nhất của tư duy. Những người sâu sắc là những người có khuynh hướng sử dụng từ ngữ chính xác, cấu trúc câu gãy gọn và các thức biểu đạt hợp lý. Vì họ chú trọng đến hiệu quả của việc truyền tải thông tin của mình đến người nghe nên khi nói hoặc viết họ sẽ tìm cách để đối phương hiểu được thông điệp một cách rõ ràng, cụ thể và đúng đắn nhất. Họ không nói thừa và cũng không nói thiếu, không dùng những từ ngữ dễ gây hiểu lầm hoặc khó hiểu và điều chỉnh giọng nói của mình về âm lượng cũng như biểu cảm hợp lý. Khi viết họ sẽ chú ý đến cấu trúc câu, lỗi chính tả, cách sử dụng dấu câu, cách viết hoa và hiếm khi viết tắt. Ngược lại những người hời hợt thường không chú ý đến hiệu quả của việc truyền tải thông tin qua kênh nói và viết. Họ thường có khuynh hướng nói tắt nói gọn và hy vọng người nghe phải hiểu những gì mình không nói hoặc nói dài dòng lê thê những điều không quan trọng. Khi buộc phải phát biểu ý kiến, họ thường nói một cách miễn cưỡng, không đầu không đuôi với âm lượng chỉ đủ cho bản thân họ nghe khiến cho người đối thoại phải hỏi đi hỏi lại nhiều lần hoặc đặt ra nhiều câu hỏi gợi ý nếu muốn nghe được câu trả lời hoàn chính. Khi viết, những người hời hợt thường viết sai chính tả những từ đơn giản, chấm phẩy hoặc viết hoa tùy tiện và thường hay viết tắt theo thói quen của mình. 10. Kém ngoại ngữ: Để học tốt một ngoại ngữ, bạn không thể hời hợt qua loa vì mỗi ngôn ngữ đều chứa đựng một logic riêng của nó. Học ngôn ngữ không đơn thuần là học thuộc mẫu câu, từ vựng hoặc công thức rồi lặp lại như cái máy mà phải học cách tư duy của ngôn ngữ đó. Tôi dạy tiếng Anh nhiều năm nên hiểu rất rõ sự qua loa và hời hợt trong cách tư duy của người Việt Nam khi học tiếng Anh. Nếu đổ lỗi hết cho chất lượng đào tạo tiếng Anh ở bậc phổ thông và đại học ở Việt Nam quá kém thì cũng không hẳn vì khi có điều kiện học nghiêm túc và hướng dẫn tận tình, đa số người Việt vẫn rất ẩu tả trong các phát âm, dùng thì, sử dụng danh từ theo số ít số nhiều….nói chung là đều là những lỗi rất đơn giản và rất dễ khắc phục nếu chịu chú ý. Có những lỗi rất cơ bản được tôi phân tích kỹ, cho rất nhiều ví dụ cụ thể nhưng sau đó thì các bạn học viên của tôi vẫn sai đúng những lỗi đó hết lần này tới lần khác. Điều này chứng tỏ rằng các bạn vẫn học tiếng Anh bằng tư duy của người Việt nên không có sự tiến bộ cho dù học rất lâu. 11. Trình độ thẩm mỹ thấp: Để cảm nhận được những giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật như văn học, âm nhạc, hội họa, điện ảnh hoặc kịch nghệ, người thưởng thức phải có một trình độ văn hóa và một độ tinh tế nhất định. Những người hời hợt không có chiều sâu sẽ không thích những tác phẩm đòi hỏi kiến thức cũng như trình độ để có thể cảm thụ được và thường có khuynh hướng chọn những gì đơn giản dễ dãi chủ yếu là để giải trí là chính. Và chính sự dễ dãi thiếu chiều sâu của những sản phẩm giải trí đó tác động ngược lại khiến cho người xem hoặc người nghe trở nên hời hợt và cảm tính hơn. Nhạc não tình, truyện và phim ngôn tình, các gameshow truyền hình là những thứ giết chết tư duy logic của con người hiệu quả nhất vì nó chỉ đánh vào cảm xúc thuần cảm tính chứ không đòi hỏi suy luận hoặc cảm thụ sâu sắc. 12. Không có tính sáng tạo: Để sáng tạo, con người cần có một nền tảng kiến thức sâu rộng về một hoặc nhiều lĩnh vực cùng với một trí tưởng tượng phong phú. Đồng thời một người sáng tạo là một người có tinh thần cầu toàn và kiên nhẫn rất cao. Đây là những đức tính những người hời hợt thiếu chiều sâu không có vì cái gì phải mất công mất sức mà không mang lại kết quả nhanh chóng cho họ đều khiến họ nản lòng và bỏ cuộc. Sinh viên học sinh Việt Nam học giỏi chủ yếu là học vẹt và rập khuôn chứ sáng tạo thì không thể vì kiến thức các bạn học chỉ là bề nổi và sự sáng tạo thì bị bóp chết từ trong trứng nước.

Nói về nguyên nhân gây ra sự hời hợt của người Việt hiện nay, rất nhiều người nghĩ ngay rằng đây là hậu quả của một nền giáo dục tệ hại. Tôi không phủ nhận điều này vì nó là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến vấn đề. Tuy nhiên sẽ rất cảm tính và thiếu khách quan nếu chúng ta không truy nguyên những khía cạnh khác ảnh hưởng đến tính cách của một cộng đồng hay một dân tộc như nền tảng tư tuỏng triết học, tôn giáo, tập quán sinh hoạt, nghệ thuật và ngôn ngữ. Và quả thật là sẽ rất “hời hợt” khi tôi nói về nguyên nhân mà không đề cập đến những điều nói trên. Hôm nay tôi sẽ phân tích khía cạnh ngôn ngữ tiếng Việt vì ngôn ngữ là sản phẩm của tư duy và nó ảnh hưởng ngược lại tư duy của người sử dụng ngôn ngữ. Những vấn đề khác tôi sẽ đề cập trong những bài viết sau. II. Sự hời hợt về ngôn ngữ Chắc có nhiều người sẽ nổi giận thậm chí sẽ kết tội tôi là bôi nhọ tiếng Việt khi tôi nói rằng tiếng Việt của chúng ta là một ngôn ngữ khá hời hợt về mặt tư duy. Tôi là một người có thể sử dụng lưu loát tiếng Anh, tiếng Việt và tiếng Hoa nên tôi luôn có sự so sánh và đối chiếu về ngôn ngữ của ba thứ tiếng trên. Đó là lý do tại sao tôi nhận thấy tiếng Việt so với cả tiếng Hán lẫn tiếng Anh đều không sâu sắc bằng. Chúng ta sử dụng nhiều từ Hán Việt nhưng không biết mặt chữ tượng hình mà chỉ dựa vào âm đọc được phiên âm bằng bảng chữ cái Latin nên việc hiểu sai hiểu lầm về nghĩa từ Hán Việt là chuyện hết sức đương nhiên. Ngược lại mặc dù chữ viết của chúng ta dựa trên bảng chữ cái Latin nhưng cấu trúc văn phạm và từ vựng của chúng ta không hề thuộc về nhóm ngôn ngữ trong ngữ hệ Latin. Điều đó dẫn tới tư duy về ngôn ngữ của chúng ta sẽ không có được sự logic cao như những ngôn ngữ sử dụng ngữ hệ Latin của Châu Âu. Như các bạn đã biết, chữ viết Việt Nam mà chúng ta đang dùng hay còn gọi là chữ quốc ngữ là một hình thức mà các giáo sĩ Bồ Đào Nha thế kỷ thứ 17 dùng để ký âm lại tiếng nói của người Việt bằng những mẫu tự trong bảng chữ cái tiếng Latin vì chữ Hán và chữ Nôm là một trở ngại lớn trong việc ghi chép và giảng Kinh Thánh. Điểm thuận lợi của chữ viết Latin là người học có thể ráp vần và phát âm những kí tự được ghép với nhau (chữ tượng thanh). Tuy nhiên điều bất cập của bản chữ cái tiếng Việt là chỉ thể hiện cách phát âm của một từ chứ không thể diễn tả được nghĩa của từ đó. Chữ Hán và chữ Nôm trước đó vốn là chữ tượng hình, mỗi ký hiệu sẽ có một ý nghĩa riêng của nó và khi ghép lại với nhau sẽ bổ sung cho nhau về mặt ngữ nghĩa. Do đó, sẽ có rất nhiều chữ viết hoàn toàn khác nhau và mang ý nghĩa khác nhau nhưng lại được đọc giống nhau. Tôi lấy một ví dụ là khi nói chữ “phong”, phần lớn người Việt đều sẽ nghĩ tới “gió”. Nhưng trong tiếng Hán Việt, có rất nhiều từ đọc là “phong” nhưng nghĩa và cách viết bằng Hán tự hoàn toàn khác nhau ví dụ như “phong” là “dán lại” trong từ “phong tỏa” hoặc “niêm phong”,”phong “ có nghĩa là “đầy đặn” trong từ “phong phú”, “phong” là “ban thưởng” như trong từ “sắc phong” hoặc “phong tước”, “phong” cũng có thể là “mũi nhọn” như trong tên của thủ lĩnh phong trào Dù Vàng Hong Kong “Hoàng Chi Phong”, “phong” cũng có thể là “con ong” (hoàng phong), “phong” có thể là “bệnh hủi”, “phong” cũng có nghĩa là “bị điên”, hay chữ “phong” trong tên của con tôi có nghĩa là “đỉnh núi” hoặc “phong” cũng có thể là “cây phong”. Nếu chỉ dựa trên âm đọc của mà không hiểu được cách viết chúng ta sẽ rất dễ dàng hiểu nhầm nghĩa của một từ. Rất nhiều lần tôi đã giải nghĩa cho bạn bè hoặc người thân hiểu rằng tên của con tôi không phải là “gió” mà là “đỉnh núi”. Đặt tên con là “Chính Phong” tôi mong muốn con mình lớn lên chính trực và hiên ngang như một đỉnh núi, không liên quan gì tới gió mây ở đây cả. Cũng nhiều lần tôi đọc những bài viết ca ngợi Hoàng Chi Phong và người viết ví von rằng “cậu thanh niên này là một làn gió mới mang đến dân chủ cho Hong Kong” và sự ví von này hoàn toàn sai vì chữ “phong” trong tên của Joshua Wong trong tiếng Hán có nghĩa là “mũi nhọn”. Điều này tạo nên một sự hời hợt trong tư duy của người Việt, nhất là khi dùng từ Hán Việt vì chỉ biết âm đọc nhưng không biết cách viết nên rất dễ dàng mặc định âm đọc đó với một nghĩa mà mình biết bất chấp nghĩa đó đúng hay sai. Có một lần tôi đọc trên facebook của một người dịch câu thơ “hoàng phong luyến hoa tâm” là “gió vàng vương vấn nhụy hoa” và tôi góp ý trong comment rằng “hoàng phong” theo tôi nghĩ là “ong vàng” chứ không phải “gió vàng” vì hình ảnh con ong vàng bay quanh nhụy hoa hút mật hợp lý hơn là “gió vàng”. Vì không có bản gốc chữ Hán mà chỉ có bản phiên âm Hán Việt nên rất khó có thể nói là tôi đúng hay người bạn đó đúng. Bạn thử nghĩ nếu những người dịch hoặc giảng giải từ Hán Việt có trình độ kém và lười tra cứu thì sẽ có rất nhiều trường hợp bị hiểu sai, bóp méo nghĩa hoặc thậm chí là dịch vô nghĩa. Một vấn đề nữa là nếu chỉ dựa vào cách phát âm, nghĩa của từ Hán Việt và từ thuần Việt sẽ dễ bị nhầm lẫn. Ví dụ từ “xán lạn” một từ ghép tiếng Hán hay được viết nhầm thành “sáng lạn” . Trong tiếng Hán “xán” có nghĩa là “rực rỡ, chói lọi” kết hợp với chữ “lạn” cũng là từ tiếng Hán có nghĩa là “ánh sáng của kim loại”. Còn “sáng” trong tiếng Hán có nghĩa là “chế tạo ra” (ví dụ như “sáng tạo”, “sáng kiến”, “sáng thế”). Nếu ghép vào chữ “lạn” thành “sáng lạn” thì cụm từ này vô nghĩa. Còn nếu ghép nghĩa thuần việt của từ “sáng” vào trong từ này thì càng không hợp lý vì một từ thuần Việt không thể ghép vào một từ Hán Việt như thế được. Cũng như từ “yếu điểm” hay bị hiểu lầm là “điểm yếu” thay vì “điểm quan trọng” (chữ “yếu” trong tiếng Hán Việt có nghĩa là quan trọng như “trọng yếu”, “thiết yếu”, “tất yếu”). Còn nếu muốn nói là “điểm yếu” theo trật tự Hán Việt thì phải nói là “nhược điểm”. Một số từ để cho đọc thuận miệng đã bị đảo thứ tự lại thành ra sai nghĩa như “thủy chung” thường bị nói thành “chung thủy”. Đây là một cách nói sai hoàn toàn vì “thủy” có nghĩa là “bắt đầu” (thủy tổ, nguyên thủy) còn “chung” là “kết thúc” (chung kết, chung thân). “Thủy chung” có nghĩa là từ đầu tới cuối, còn nếu nói “chung thủy” thì có nghĩa là “từ cuối lên đầu”. Thật lòng mà nói, bài viết này của tôi không có ý đổ tội cho việc Latin hóa chữ Việt nhưng chữ viết hiện đại của chúng ta chỉ phiên âm chứ không thể hiện được nghĩa từ và không phải ai cũng điều kiện để tìm hiểu hoặc truy nguyên gốc từ Hán Việt nên việc dùng nhầm, dùng sai, ngộ nhận đã góp phần không nhỏ ảnh hưởng đến cách tư duy của chúng ta trong ngôn ngữ. Đó là chưa kể sau này khi những kẻ dốt nát thất học lên “cải cách” ngôn ngữ và giáo dục, sự hời hợt và nông cạn thể hiện rất rõ trong việc sử dụng từ ngữ. Những danh từ như “chất lượng”, “cá tính”, “ngoại hình” đều bị dùng như một tính từ. “Cá tính” nếu hiểu đúng nghĩa là tính cách riêng của một người nên cho dù bạn là người mạnh mẽ hay yếu đuối, nhu nhược hay quyết đoán thì bạn đều là người có cá tính, chỉ có điều là cá tính của bạn như thế nào mà thôi. Tương tự, một vật dù tốt hay xấu đều có “chất lượng” chứ không thể nào không có chất lượng. Mỗi lần tôi đi ngang những nơi đăng bản tuyển nhân viên nữ “có ngoại hình” tôi lại vừa cảm thấy buồn cười vừa bực mình. Đã là vật hữu hình thì ai mà chả có ngoại hình chứ có phải là ma đâu mà không có ngoại hình. Cách nói tùy tiện theo quán tính này không chỉ thể hiện trong lời ăn tiếng nói hằng ngày mà còn xuất hiện trong rất nhiều văn bản viết vốn cần độ chuẩn xác cao của ngôn ngữ. Và việc sử dụng ngôn ngữ một cách tùy tiện và thiếu chuẩn xác hình thành nên một lối suy nghĩ cũng hời hợt và tùy tiện của người sử dụng nó. Có thể bạn sẽ nói với tôi rằng ngôn ngữ luôn luôn thay đổi và những từ mượn như từ Hán Việt chẳng hạn sẽ có khuynh hướng mang ý nghĩa khác với nghĩa gốc ban đầu nên chuyện tiếng Việt dùng sai hoặc khác nghĩa với tiếng Hán Việt thì có gì to tát đâu. Điều này đúng là không quan trọng lắm cho tới khi bạn áp dụng cách tư duy trong tiếng Việt vào trong việc học một ngôn ngữ khác có tính logic cao như tiếng Anh chẳng hạn, bạn sẽ gặp rất nhiều rắc rối phiền hà trong việc diễn đạt vì ngôn ngữ đó không chấp nhận cách tư duy phiến diện. Ví dụ nếu tôi dịch câu “dịch vụ ở đây chất lượng lắm” sang tiếng Anh theo kiểu “the service here is very quality” thì không ai hiểu tôi nói gì cả vì câu này sai cả về ngữ pháp (phó từ “very” không thể bổ nghĩa cho “quality” là danh từ, còn “quality” không thể đứng ở vị trí tính từ) và sai về cả ngữ nghĩa (“chất lượng” (danh từ) không đồng nghĩa với “tốt” (tính từ)). Bài viết tiếp theo tôi sẽ phân tích sự hời hợt và tùy tiện của tiếng Việt khi so sánh với tiếng Anh, một thứ ngôn ngữ được đánh giá rất cao về tính logic. Đó cũng là lý do tại sao người Việt gặp nhiều khó khăn khi học tiếng Anh vì phần lớn chúng ta không có sự logic trong tư duy ngôn ngữ.

Trước khi bắt đầu bài viết mới này, tôi muốn gửi lời cám ơn đến những bạn trên facebook đã đọc, share và góp ý cho những bài viết lần trước của tôi. Tôi luôn tôn trọng những ý kiến đóng góp từ mọi người vì nó khiến tôi và những người theo dõi hiểu thêm nhiều khía cạnh của vấn đề. Đó là một điều hết sức đáng quý. Tuy nhiên tôi cũng xin nhắc lại một số điều để các bạn có thể tranh luận đúng hướng để cho việc tranh luận có chất lượng thay vì sa đà vào tranh cãi vô ích khi “ông nói gà, bà nói vịt”: 1. Bạn nào chỉ đọc sơ vài dòng hoặc lướt qua một lần thì miễn tranh cãi theo ý kiến cảm tính của mình. Tôi viết một bài bỏ rất nhiều công sức và thời gian nên tôi không chấp nhận và hoan nghênh những người chưa đọc kỹ hiểu kỹ đã vào nói càn nói bừa. Cũng làm ơn đừng comment những câu vô duyên kiểu: “Bài dài quá, đọc mệt ghê” hay “có ai tóm tắt lại giùm tôi không?” Xin lỗi, người viết bỏ ra vài tiếng để viết còn bạn chỉ cần bỏ ra 15-20 phút để đọc mà còn lười biếng thì bạn làm ơn đi chỗ khác chơi. Chỗ này không dành cho bạn. 2. Đối với những người chưa từng quen biết tôi, chưa đọc những bài viết trước kia của tôi nếu bạn góp ý thì hãy nhớ rằng phép lịch sự tối thiểu khi vào nhà một người chưa quen biết hãy chào hỏi và nói năng cho đàng hoàng tử tế. Tôi luôn dùng kính ngữ “dạ” và thái độ khiêm cung để trả lời một người mình chưa quen biết hoặc lớn tuổi hơn mình khi họ gửi comment hoặc tin nhắn cho tôi. Có rất nhiều người tôi không cần biết trình độ hiểu biết được bao nhiêu nhưng lần đầu vào comment thái độ rất trịch thượng và láo xược, tự xem mình là bố đời. Những kẻ đó tôi sẽ block ngay chứ không giải thích hay trả lời comment. 3. Loạt bài này không có mục đích nói xấu hay chê bai tiếng Việt mà muốn chỉ ra một số điểm hạn chế về tư duy logic của tiếng Việt để chứng minh một luận điểm là “người Việt hời hợt”. Tôi tiếp cận vấn đề từ nhiều hướng để đưa ra một cái nhìn tổng quát và đa chiều theo cách nhìn của khoa học, hoàn toàn không đặt tình cảm cá nhân vào đây. Những phản biệt “tiếng Việt giàu đẹp, phong phú” hay “là người Việt thì phải biết yêu tiếng Việt” … tôi xin phép không trả lời vì nó không liên quan đến những gì tôi bàn ở đây. 4. Những phản biện không bám vào những luận điểm mà tôi đưa ra và không đưa được dẫn chứng hoặc ví dụ cụ thể tôi cũng sẽ không quan tâm. Tôi bàn về vấn đề nào, bạn hãy đưa ra luận điểm phản bác đúng vấn đề mà tôi đang nói, đừng nói tới những gì mà tôi không bàn hoặc không liên quan tới điều đang được tranh luận. 5. Đừng chụp cho tôi cái mũ là “cuồng Tây, cuồng T��u” hoặc cứ mở miệng là chê bai Việt Nam thế này, Việt Nam thế nọ. Nếu bạn yêu nước một cách tỉnh táo và có lòng tự hào dân tộc dựa trên sự hiểu biết, bạn sẽ thấy đất nước ta hiện nay thua sút và lạc hậu rất nhiều. Và chỉ có cách nhìn vào sự thật những sai lầm yếu kém của đất nước và con người Việt Nam mà quyết tâm sửa đổi thì mới có thể cải thiện được tình hình. Sự tự tôn quá đáng hoặc ảo tưởng sức mạnh dân tộc bất chấp sự thật chỉ có thể đẩy đất nước này tới bờ vực thẳm nhanh hơn một chút thôi. So sánh tư duy logic tiếng Việt và tiếng Anh: Tôi là người học tiếng Anh từ nhỏ (4 tuổi đã bắt đầu), đã có một thời gian 6 năm sống ở Mỹ trong một môi trường hầu như không có người Việt và đã dạy tiếng Anh được 12 năm. Sở dĩ tôi phải nói điều này để các bạn hiểu rằng tiếng Anh đối với tôi gần như là một ngôn ngữ phổ thông chứ không phải là một ngoại ngữ. Hơn nữa, tôi học cử nhân và thạc sĩ ngành giảng dạy tiếng Anh cho người nước ngoài nên tôi rất chú trọng đến tư duy bên trong của các ngôn ngữ và sự tương quan của các ngôn ngữ với nhau. Điều này rất quan trọng đối với tôi vì nó giúp tôi hiểu được những vấn đề sau đây: 1. Tại sao người Việt bỏ rất nhiều thời gian để học tiếng Anh nhưng hiệu quả thực tế lại rất thấp? 2. Tại sao có những khái niệm rất đơn giản trong tiếng Anh nhưng rất khó giải thích trong tiếng Việt và ngược lại? 3. Tại sao nhiều người được xem là giỏi tiếng Anh ở Việt Nam vẫn mắc những lỗi rất cơ bản về dịch thuật? 4. Tại sao người Việt Nam ít khi chịu đọc thêm tài liệu hoặc thông tin bằng tiếng Anh để nhìn nhận vấn đề một cách khách quan và đa chiều hơn? Những vấn đề nói trên có thể sẽ không quan trọng với bạn nếu bạn chỉ là người học tiếng Anh ở mức độ giao tiếp, nhưng đối với một người nghiên cứu và giảng dạy ngôn ngữ đồng thời nghiên cứu về tâm lý học, chúng làm tôi mất ăn mất ngủ vì tôi muốn tìm cách để giúp các học viên của tôi tiếp cận tiếng Anh một cách logic và hiệu quả nhất. Để sử dụng tốt một ngôn ngữ, bạn phải hiểu rõ được tư duy logic của ngôn ngữ đó trong việc sử dụng văn phạm, cấu trúc ngữ pháp, từ vựng và cả phát âm. Nếu không làm được điều đó thì việc giảng dạy hoặc học tập một ngôn ngữ chỉ có thể dừng ở mức độ học thuộc lòng để đối phó chứ không thể đạt được sự thông thạo. Khi tiếng Anh là một ngôn ngữ mang tính chất giao tiếp quốc tế và người Việt Nam trên lý thuyết bỏ ra rất nhiều thời gian và tiền bạc để học tiếng Anh cả trong chương trình chính quy và ngoại khóa mà kết quả vẫn rất tệ, theo tôi đó là một sự lãng phí rất lớn. Không thông thạo được tiếng Anh, bạn chẳng những mất rất nhiều cơ hội trong công việc và học tập mà nó còn là một chướng ngại vật cực kỳ to lớn để tiếp nhận thông tin đa chiều cũng như kiến thức của nhân loại: cánh cửa dẫn tới tự do dân chủ. 1. Từ vựng tiếng Anh mô tả khái niệm chuẩn xác hơn tiếng Việt rất nhiều: Một trong những thử thách lớn nhất đối với những người sử dụng ngoại ngữ là sự hiểu biết về từ vựng vì có những từ có thể đồng nghĩa trong ngôn ngữ này lại hoàn toàn không đồng nghĩa trong ngôn ngữ kia. Đặc trưng của tiếng Anh là mỗi từ đều có một ý nghĩa rất chính xác và cụ thể, thể hiện đúng bản chất của về nghĩa mà tiếng Việt không có được. Tôi lấy ví dụ từ “gặp” trong tiếng Việt nếu được dịch sang tiếng Anh một cách hời hợt sẽ là “meet” nhưng trên thực tế có đến 4 từ khác nhau trong tiếng Anh để dịch một từ “gặp” trong tiếng Việt, và bốn từ này về ý nghĩa hoàn toàn khác nhau. Từ “meet” chỉ có thể dùng trong trường hợp hai người gặp nhau có một mục đích cụ thể nào đó vì thế nó không thể dùng trong trường hợp “hôm qua tôi tình cờ gặp anh ta ở ngoài đường” được. Đối với hành động “tình cờ gặp nhau ngoài đường”, người Anh-Mỹ dùng từ “see” đúng nghĩa là “chỉ nhìn thấy nhau”. Còn khi tôi nói “Tôi đang gặp rắc rối/khó khăn” thì cả hai từ “meet” và “see” đều sai mà phải dùng từ “encounter” với nghĩa “đối mặt với một điều/người mà mình không mong muốn”. Ví dụ thứ hai là từ “nhận ra” trong tiếng Việt khi dịch sang tiếng Anh sẽ có hai từ “realize” và “recognize” và hai từ này hoàn toàn không đồng nghĩa với nhau. “Realize” là “nhận ra một điều gì trước đây mình chưa từng có khái niệm về nó” ví dụ “I realized that my parents have sacrificed a lot for me” (Tôi chợt nhận ra/hiểu ra bố mẹ đã hi sinh rất nhiều cho tôi). Còn “recognize” nghĩa là “nhận ra một điều gì mình đã có khái niệm về nó từ trước” (tiền tố “re” có nghĩa là “again”, gốc từ Latin “cogn” có nghĩa là “nhận thức” và hậu tố “ize” để xác định đây là động từ). Vì vậy nếu bạn đưa một tấm ảnh cho ai đó xem và hỏi người ta có nhận ra người trong hình là ai không, bạn phải dùng từ “recognize” chứ không thể là “realize” được. Ví dụ thứ ba là cùng một từ “nuôi” trong tiếng Việt, tiếng Anh có sáu từ với khái niệm hoàn toàn khác nhau và không thể dùng thay thế cho nhau được và được chia thành hai cụm khái niệm lớn khác nhau: Cụm thứ nhất dành cho các loài vật bao gồm những từ: a) “raise”: nuôi một con vật để khai thác kiếm lợi từ nó như nuôi heo, nuôi bò, nuôi gà… b) “breed”: nuôi để làm giống, và c) “keep” : nuôi một con vật để làm cảnh. Cụm thứ hai dành cho con người bao gồm: a) “bring up” hoặc “rear” hoặc “raise”: dùng để chỉ việc nuôi dạy con cái, b) “support”: dùng để chỉ việc cung cấp tiền bạc cho một người không đủ khả năng tài chính (ví dụ: “He supported his younger brother through college” Anh ta nuôi em trai học đại học) và c) “take care of”: chăm sóc cha mẹ khi về già. Thử tưởng tượng nếu bạn không hiểu nghĩa những từ này mà cứ mặc định chúng là từ đồng nghĩa theo kiểu tiếng Việt rồi dịch cụm từ “nuôi cha mẹ” thành “keep my parents” hoặc “bring up my parents” thì kinh khủng tới mức nào. Những ví dụ mà tôi nêu ở trên là 3 trong hàng trăm nếu không muốn nói là hàng ngàn những ví dụ về sự chặt chẽ về ngữ nghĩa trong từ ngữ tiếng Anh và sự qua loa, hời hợt trong tiếng Việt về nghĩa từ. Nếu cần thiết tôi sẽ liệt kê cả một danh sách vài chục trang giấy. Và đó chỉ là ở mức độ từ ngữ thông dụng chứ chưa nói đến từ ngữ mang tính chất chuyên ngành hoặc hàn lâm. Sự chuẩn xác về ngữ nghĩa này khiến cho người sử dụng tiếng Anh ít khi nào hiểu sai bản chất của khái niệm được đề cập và rất khó chơi trò lập lờ đánh lận con đen đánh tráo khái niệm qua mặt người khác. 2. Từ ngữ trong tiếng Anh có những dạng thức khác nhau và từ loại khác nhau, không thể lẫn lộn: Từ ngữ trong tiếng Việt không có sự biến thể trong cùng một từ (số ít, số nhiều, dạng bị động, chủ động, tính từ, trạng từ, danh từ…) nhưng tiếng Anh thì một từ có nhiều biến thể dùng với những mục đích hoàn toàn khác nhau. Lấy ví dụ từ “hạnh phúc” trong tiếng Việt vừa có thể là tính từ, vừa có thể là danh từ và cũng có thể là trạng từ. Nhưng trong tiếng Anh thì không thể. Nếu bạn muốn dịch câu “Hạnh phúc không mua được bằng tiền” thì bạn phải hiểu rằng “hạnh phúc” ở đây là “happiness” (danh từ) chứ không phải là “happy” (tính từ). Còn muốn nói “một gia đình hạnh phúc” thì phải dùng từ “happy” (tính từ) để đặt trước “family”. Và nếu muốn dịch câu “họ sống với nhau rất hạnh phúc” thì phải dùng trạng từ “happily” chứ không phải là “happy” hoặc “happiness”. Thật là thảm họa cho ai học tiếng Anh mà không quan tâm tới loại từ mà chỉ hiểu sơ sài về nghĩa từ “hạnh phúc” là “happy”. Trong tiếng Việt chúng ta có thể nói “gà rán” hoặc “chảo rán” mà không hề cảm thấy có gì sai nhưng tiếng Anh thì không thể. Thứ nhất từ “rán” là “fry” vốn là động từ nên không có thể đặt trước danh từ “chicken” hay “pan” để làm một tổ hợp tính từ + danh từ. Để dùng từ “fry” làm tính từ, bạn phải chuyển nó thành dạng tính từ. Và việc chọn dạng tính từ thích hợp cũng không phải là dễ dãi sao cũng được vì dạng tính từ của từ “fry” có dạng V-ing (present participle) là “frying” để chỉ công dụng của một vật và dạng V3 (past participle) là “fried” để chỉ tính bị động của hành động. Nếu nói “chảo rán” thì bạn đang nói tới “công dụng của cái chảo” nên bắt buộc phải dùng là “frying pan”. Còn nếu bạn muốn nói về “gà rán” có nghĩa là “gà được/bị rán lên” thì bạn phải nói là “fried chicken” mới đúng. Khi sử dụng tiếng Việt, bạn chỉ đơn giản là ghép hai từ với nhau để tạo thành từ mới, nhưng khi bạn sử dụng tiếng Anh, bạn phải cân nhắc xem hai từ đó là loại từ gì, có đứng chung với nhau được hay không? Nếu từ loại đã phù hợp, bạn lại phải xét tiếp là từ đó được dùng ở dạng thức gì, có phù hợp với mục đích cần sử dụng hay không? Đó là cả một quá trình suy nghĩ logic, không thể hời hợt và tùy tiện. Có bạn sẽ nói rằng “từ đó giờ tiếng Việt dùng như vậy đấy rồi có chết ai đâu. Người Việt ai mà chả biết “gà rán” là “gà được rán lên”, còn “chảo rán” là “chảo dùng để rán.” Điều này đúng là không hại gì khi bạn chỉ sử dụng tiếng Việt mà không cần sử dụng tiếng Anh. Nhưng nếu bạn học tiếng Anh và sử dụng tiếng Anh thì bạn sẽ thấy ngay vấn đề của nó: a. Bạn không bao giờ sử dụng được tiếng Anh đúng cách để nói và viết vì bạn mặc kệ những nguyên tắc về từ vựng của tiếng Anh. Điều này cũng giống như bạn đến chơi nhà người khác nhưng bất chấp những nguyên tắc ứng xử của gia đình người ta mà bắt người ta phải hiểu mình. b. Bạn sẽ không bao giờ hiểu được tiếng Anh vì bạn không hiểu được mỗi dạng từ của cùng một từ đều có ý nghĩa khác nhau. Học những ngôn ngữ chịu ảnh hưởng của tiếng Latin như Anh, Pháp, Tây Ban Nha, bạn không thể chỉ cầm cuốn từ điển ra để học từ vựng một cách máy móc vì sự thay đổi dạng thức của một từ trong những ngữ cảnh khác nhau.

Một trong khái niệm đ��n giản và logic nhất của tiếng Anh nhưng hầu hết người Việt sử dụng tiếng Anh thường khó có thể hiểu được thấu đáo và sử dụng chính xác đó là cách dùng những mạo từ “a, an, the” đứng trước danh từ. Luật sử dụng mạo từ trong tiếng Anh không khó, nó chủ yếu dựa trên hai yếu tố: a. Số của danh từ: số ít, số nhiều và không đếm được. b. Tính xác định của danh từ: xác định và không xác định. Quy tắc sử dụng mạo từ sẽ dựa trên sự kết hợp giữa hai yếu tố trên. Ví dụ: danh từ số ít sẽ có hai dạng là xác định và không xác định, danh từ số nhiều cũng sẽ có hai dạng xác định và không xác định, và danh từ không đếm được cũng vậy. a. Danh từ số ít và không xác định (một vật được nhắc đến một cách ngẫu nhiên, một cái bất kỳ trong nhiều cái cùng loại, một vật lần đầu tiên được người nói giới thiệu đến cho người nghe) thì bắt buộc phải sử dụng mạo từ “a” (nếu danh từ đó bắt đầu bằng một âm phụ âm) hoặc “an” (nếu danh từ đó bắt đầu bằng âm nguyên âm). b. Danh từ số ít và được xác định (vật mà cả người nói lẫn người nghe đều biết, cái duy nhất tại thời điểm nói, vật này đã được nhắc đến ít nhất một lần trước đó) thì bắt buộc phải dùng “the” trước danh từ đó. c. Danh từ số nhiều và danh từ không đếm được nếu không xác định (nói một cách tổng quát chung chung) thì không dùng mạo từ. d. Danh từ số nhiều và danh từ không đều được nếu xác định (những vật mà cả người nói lẫn người nghe đều biết, tất cả những cái tại thời điểm nói, những vật này đã được nhắc đến ít nhất một lần trước đó) thì bắt buộc phải dùng “the” trước nó. Khi người Việt dùng danh từ, người nói và người nghe sẽ tự hiểu rằng danh từ đó là số ít hay số nhiều hay không đếm được và có xác định hay không. Vì sự “tự hiểu” này sẽ có rất nhiều trường hợp ý của câu bị hiểu sai một cách vô tình hoặc cố ý. Trong tiếng Anh thì khi nói, người nói phải sử dụng đúng mạo từ để người nghe không thể hiểu lầm hoặc tự đoán rằng người nói muốn nói gì. Có nghĩa là danh từ trong câu tiếng Anh khi nói phải chính xác tuyệt đối về số và tính xác định của nó. Và chính điều này khiến cho việc sử dụng mạo từ trong tiếng Anh đối với người Việt là một điều hết sức khó khăn. Tôi sẽ giải thích đơn giản cho các bạn biết bằng những ví dụ cụ thể nhé: a. Trong tiếng Việt, câu “Đưa cho tôi cái ghế” sẽ được hiểu theo hai cách: người nghe sẽ đưa cho người nói một cái ghế bất kỳ nếu trong phòng có từ hai chiếc ghế trở lên hoặc người nghe sẽ hiểu được rằng người nói muốn cái ghế nào và đưa cho người nói cái ghế mà anh ta muốn. Trong tiếng Anh, hai ý này không thể viết bằng một câu mà phải viết bằng hai câu riêng biệt. Nếu anh muốn tôi đưa cho anh một cái ghế bất kì (không xác định) thì anh phải nói là “Give me A chair” còn nếu anh muốn tôi đưa cho anh cái ghế mà anh muốn (xác định) thì anh phải nói là “Give me THE chair”. Không có chuyện trong tiếng Anh, một người nói với người kia “Give me chair” (không có mạo từ) thì người kia tự động hiểu đúng là người kia muốn gì. b. Nếu bạn dịch câu “Anh ấy phải bán xe để trả nợ” sang tiếng Anh bạn sẽ dịch như thế nào? Tiếng Anh sẽ không có một cách dịch chung mà sẽ tùy theo trường hợp mà sẽ có những cách dịch khác nhau dựa vào tính xác định và số của hai danh từ “xe” và “nợ”: Nếu anh ta bán chiếc xe anh ta đang sử dụng và đó là chiếc xe duy nhất thì từ “xe” phải dịch là “THE car”. Nếu anh ta có nhiều chiếc xe và bán bớt đi một chiếc trong số đó thì “xe” sẽ dịch là “A car”. Nếu anh ta phải bán đi tất cả những chiếc xe mà anh ta có thì “xe” phải dịch là “THE cars”. Nếu anh ta chỉ có một món nợ thì chữ “nợ” sẽ được dịch là “the debt”. Nếu anh ta chỉ có trả được một trong những món nợ mà anh ta vay thì “nợ” trong câu này sẽ là “a debt”. Còn nếu anh ta bán xe để trả hết tất cả những món nợ của anh ta thì “nợ” sẽ được dịch là “the debts”. Bạn nào có một chút khái niệm về toán tổ hợp sẽ thấy rằng nếu kết hợp hai tổ hợp “xe” và “nợ” lại với nhau chúng ta sẽ viết được tới 9 câu khác nhau. 1. He must sell THE CAR to pay THE DEBT. (Anh ta phải bán chiếc xe đang chạy để trả món nợ duy nhất) 2. He must sell THE CAR to pay A DEBT. (Anh ta phải bán chiếc xe đang chạy để trả một trong những món nợ của mình). 3. He must sell THE CAR to pay THE DEBTS. (Anh ta phải bán chiếc xe đang chạy để trả hết những khoản nợ của mình) 4. He must sell A CAR to pay THE DEBT. (Anh ta phải bán một trong những chiếc xe anh ta có để trả món nợ duy nhất). 5. He must sell A CAR to pay A DEBT. (Anh ta phải bán một trong những chiếc xe anh ta có để trả một trong những món nợ của mình) 6. He must sell A CAR to pay THE DEBTS. (Anh ta phải bán một trong những chiếc xe anh ta có để trả những khoản nợ.) 7. He must sell THE CARS to pay THE DEBT. (Anh ta phải bán tất cả những chiếc xe mình có để trả món nợ duy nhất). 8. He must sell THE CARS to pay A DEBT. (Anh ta phải bán tất cả những chiếc xe mình có để trả một trong những món nợ của mình). 9. He must sell THE CARS to pay THE DEBTS. (Anh ta phải bán tất cả những chiếc xe mình có để trả hết những khoản nợ). Bây giờ hãy thử dịch câu “Tôi đi đến nhà sách để mua sách” sang tiếng Anh nhé. Sẽ có bao nhiêu khả năng? c. Khi bạn nói “Chúng ta không thể sống thiếu nước” thì từ “nước” ở đây được hiểu là danh từ không đếm được và là một khái niệm chung nên sẽ không dùng mạo từ. Do đó câu này sẽ dịch thành “we cannot live without WATER”. Còn khi bạn nói “Đừng uống nước trong cái ly đó” thì từ “nước” trong trường hợp này là danh từ không đếm được và xác định rõ ràng (nước trong cái ly đó chứ không phải là nước ở nơi khác). Do đó câu này sẽ được dịch thành “Don’t drink THE WATER in that cup”. Do logic trong tiếng Việt không có những khái niệm “xác định” và “không xác định” đối với danh từ nên việc sử dụng mạo từ đúng trong tiếng Anh là một thử thách lớn cho người học tiếng Anh kể cả những người học lâu năm nhưng không quan tâm đến nguyên tắc này. Người Việt sử dụng danh từ thường mắc những lỗi kinh điển về mạo từ sau: a. Không dùng mạo từ “a, an, the” trước danh từ số ít. b. Dùng “the’ tùy tiện theo kiểu thấy thích thì dùng, không thì thôi. c. Dùng danh từ số ít trong những trường hợp đáng lẽ phải dùng số nhiều. Việc sử dụng sai mạo từ trong tiếng Anh khiến cho nghĩa câu bị hiểu sai nghiêm trọng hoặc câu thậm chí không có nghĩa. Lúc còn ở Việt Nam, tôi cũng mắc những lỗi sai sử dụng mạo từ một cách tùy hứng vì không hiểu được tư duy logic của việc dùng mạo từ. Giáo viên tiếng Anh người Việt thường giảng rất sơ sài là “a, an” dành cho danh từ không xác định, còn “the” dành cho danh từ xác định nhưng chính họ cũng không hiểu thế nào là xác định và không xác định, còn tới danh từ không đếm được thì nhiều người bỏ qua không giảng vì không có khái niệm này. Khi dạy ngữ pháp, tôi dạy rất kỹ về mạo từ, cho rất nhiều ví dụ nhưng hầu hết học viên của tôi sau khi học xong đều không áp dụng được vì ít ai chịu tư duy về tính xác định của danh từ mà chọn mạo từ thích hợp. Phần lớn sẽ nghĩ theo kiểu tiếng Việt không cần tới mạo từ, mặc kệ người nghe hoặc người đọc hiểu sao thì hiểu. Và khi đọc hoặc nghe người bản xứ nói tiếng Anh, người Việt cũng thường không chú ý đến cách dùng mạo từ trước danh từ để hiểu đúng ý mà người kia muốn diễn đạt. Đây là một trở ngại lớn về mặt tư duy khiến cho việc học tiếng Anh của người Việt không hiệu quả nếu chỉ học thuộc lòng mà không suy luận.

Khái niệm “thì” (tense) là một khái niệm gắn liền với cách sử dụng động từ trong tiếng Anh và cũng là một trong những khái niệm cơ bản trong tiếng Anh. Các thì trong tiếng Anh được công thức hóa nên việc nhớ công thức của thì không phải là quá khó. Tuy nhiên, đối với đại đa số người Việt học tiếng Anh thì cho dù nhớ công thức của thì, việc sử dụng đúng thì khi nói và viết lại là một chuyện khác. Với bài viết này, tôi hi vọng những bạn học tiếng Anh sẽ hiểu được nguyên tắc tư duy khi dùng thì trong tiếng Anh để có thể sử dụng thì một cách hiệu quả. Trước hết, một thì trong tiếng Anh luôn bao gồm có hai phần: thời gian (time) và bản chất (nature) của hành động. Thời gian (time) gồm có: past (quá khứ), present (hiện tại) và future (tương lai). Còn bản chất (nature) thì gồm có: simple (đơn), tiếp diễn (continuous), hoàn thành (perfect) và hoàn thành tiếp diễn (perfect continuous). Khi kết hợp time và nature thì sẽ được tense. Như vậy sẽ có 12 thì (3x4) trong tiếng Anh. Vấn đề là trong tiếng Việt, khi nói về một hành động chúng ta chỉ nghĩ đơn giản rằng hành động đó đã, đang hoặc sẽ xảy ra, tức là chú trọng yếu tố “time” của hành động nhưng lại không có khái niệm về bản chất của hành động trong thời gian đó xảy ra như thế nào. Trong khi đó, đối với thì của tiếng Anh, yếu tố ”time” chỉ là yếu tố mang tính chất tương đối còn yếu tố “nature” mới là yếu tố cốt lõi. Do đó, nếu học thì tiếng Anh mà chỉ chú trọng vào yếu tố “time” mà không hiểu hoặc không coi trọng yếu tố “nature” sẽ không bao giờ dùng thì đúng được. a. Nếu hiểu từ “Continuous” là “tiếp diễn” theo nghĩa là “đang diễn ra” thì sẽ không chính xác. Vì nếu bạn nói “present continuous” là hành động đang diễn ra ở hiện tại thì còn chấp nhận được chứ nếu nói “past continuous” là “đã đang diễn ra” và “future continuous” là “sẽ đang diễn ra” thì nghe mâu thuẫn quá. “Continuous” hiểu cho đúng là “hành động diễn ra theo khuynh hướng kéo dài trong một khoảng thời gian”. Nếu bạn suy nghĩ theo logic này thì khi muốn nói về một hành động đã diễn ra trong quá khứ và muốn nhấn mạnh sự kéo dài của nó, bạn sẽ dùng thì “past continuous”. Ví dụ khi tôi muốn dịch câu “tôi đã làm việc suốt ngày hôm qua” thay vì dùng thì simple past (I worked all day yesterday), tôi sẽ dùng past continuous để nhấn mạnh vào hành động kéo dài (I was working all day yesterday) sẽ hiệu quả hơn. Tương tự, để diễn tả một hành động sẽ diễn ra trong tương lai và kéo dài trong một khoảng thời gian, tôi sẽ dùng “future continuous.” (I will be sleeping this whole weekend). Tất nhiên thì “present continuous” dùng để diễn tả hành động đang diễn ra trong thời điểm nói. b. Khái niệm “perfect” được dịch sang tiếng Việt là “hoàn thành” cũng là một cách dịch khá hời hợt thiếu chính xác vì nếu bạn nói “past perfect” là “quá khứ hoàn thành” sẽ là dư thừa vì hành động nếu xảy ra trong quá khứ thì coi như đã hoàn thành, còn nếu nói “future perfect” là “tương lai hoàn thành” thì lại tối nghĩa vì “tương lai” chưa xảy ra, làm sao có thể “hoàn thành” được? “Perfect” nếu muốn hiểu đúng thì phải hiểu là “hoàn tất trước một thời điểm”. Một hành động nếu dùng “past perfect” để diễn đạt sẽ có ý nhấn mạnh rằng hành động này “diễn ra trước một hành động hoặc một mốc thời gian trong quá khứ”. Ví dụ như để nói rằng: “Anh ấy đã bỏ đi trước khi tôi đến”, người Anh/Mỹ sẽ dùng thì “past perfect” cho hành động “anh ấy đã bỏ đi” vì nó diễn ra trước hành động “tôi đến”. Sẽ không quá khó hiểu khi bạn áp dụng cách hiểu này vào “future perfect” vì thì này diễn tả một hành động hoàn thành trước một hành động khác hoặc một mốc thời gian trong tương lai. Ví dụ: “Em tôi sẽ tốt nghiệp trước năm 2021” hoặc “Tôi sẽ hoàn thành công việc này trước khi anh ta quay trở lại”. Riêng với thì “present perfect” thì hơi khác một tí vì nó được dùng khi người nói muốn ám chỉ hoặc nhấn mạnh hành động trong quá khứ đã xảy ra được bao lâu so với hiện tại. Ví dụ “Anh ta đã phải chịu đựng căn bệnh này hơn một năm rồi” (He has suffered from this disease for more than a year” hoặc “Tôi chưa từng gặp lại anh từ năm ngoái” (I haven’t seen him again since last year). c. Khái niệm “perfect continuous” dùng để diễn tả một việc đã xảy ra trước (perfect) nhưng vẫn kéo dài cho tới khi hành động thứ hai diễn ra (continuous). Ví dụ “anh ta đã làm việc ở đây cho tới khi tôi thay thế vị trí của anh ta vào năm ngoái” (He had been working here until I replaced him) (past perfect) hoặc “Tôi đã chờ ở đây hơn 2 tiếng nhưng vẫn chưa thấy ai tới” (I have been waiting here for two hours but no one showed up yet”. d. Riêng về khái niệm “simple” (đơn) là một từ không dùng để chỉ cách thức diễn ra của hành động mà dùng để ám chỉ công thức của những thì “simple” đơn giản hơn những thì khác (không cần mượn trợ động từ và dạng của động từ chính đơn giản hơn ở thể xác định). Rất hiếm giáo viên Việt Nam khi dạy thì hiểu được nghĩa của từ “simple” này. Chính vì vậy thì “present simple” thường bị hiểu sai là miêu tả một hành động “đơn giản” ở hiện tại (không có khái niệm “hành động đơn giản” trong tiếng Anh) trong khi đó, thì này dùng để diễn tả một thói quen hoặc sự thật hiển nhiên không bị ràng buộc về yếu tố thời gian. Dĩ nhiên vẫn còn nhiều cách dùng khác cho những thì nói trên nhưng nếu bạn hiểu được logic cơ bản đằng sau các thì thì việc chọn lựa thì đúng để diễn đạt trong tiếng Anh sẽ chính xác và hiệu quả hơn. Ngoài ra còn có những dạng thì sử dụng để chỉ sự giả định của hành động (hành động đó trên thực tế không xảy ra) dùng với các mẫu câu điều kiện “if”. Nếu chỉ căn cứ vào yếu tố “time” thì bạn sẽ không hiểu được tại sao “present perfect” hoặc “present perfect continuous” lại sử dụng để diễn tả hành động trong quá khứ chứ không phải là hành động trong hiện tại và khi muốn diễn tả hành động diễn ra ở hiện tại thì bạn lại chọn “present simple” vốn không liên quan gì đến hiện tại cả. Một trở ngại nữa về tư duy logic của tiếng Việt khi áp dụng để hiểu thì trong tiếng Anh là cấu trúc thì của tiếng Anh đòi hỏi sử dụng đúng “dạng” của động từ. Một động từ trong tiếng Anh khi chia thì sẽ rơi vào những dạng như sau: a. Present form: là động từ dạng nguyên mẫu dùng với các chủ ngữ “I, you, we, they” và dạng thêm “s/es” khi dùng với các chủ ngữ “he, she, it” ở thì present simple. b. Present participle form: là động từ dạng hiện tại phân từ V-ing, được dùng cho các thì mang tính chất “continuous”. c. Past simple form: là dạng quá khứ đơn của động từ (V-ed đối với động từ có quy tắc hoặc cột thứ hai đối với động từ bất quy tắc) được dùng cho thì past simple. d. Past participle form: là dạng quá khứ phân từ (V-ed đối với động từ có quy tắc hoặc cột thứ 3 đối với động từ bất quy tắc) được dùng cho những thì mang tính chất “perfect”. Sự chặt chẽ này khiến cho người sử dụng tiếng Anh chỉ cần nhìn vào trợ động từ và dạng của động từ chính trong câu thì có thể hiểu chính xác hành động đó diễn ra như thế nào và khi nào (mục đích của thì). Sẽ rất khó hiểu lầm về ý của người nói hoặc người viết khi họ chọn cách dùng một thì để diễn đạt ý của mình. Trong khi đó động từ trong tiếng Việt không có những dạng khác nhau. Để diễn đạt ý nghĩa của thì, người sử dụng sẽ kết hợp một cách lỏng lẻo những trạng từ “sẽ”, “đã”, “đang” hoặc “rồi”vào trước động từ đó hoặc thậm chí là không có cả những từ này mà người nghe hoặc người đọc phải tự hiểu rằng hành động đó xảy ra hay chưa. Ví dụ: Khi tôi nói “Tôi gặp anh ta ngày hôm qua” thì người nghe sẽ hiểu là hành động diễn ra rồi căn cứ vào trạng từ chỉ thời gian “ngày hôm qua” chứ không phải căn cứ vào dạng của động từ “gặp”. Tương tự, người nghe sẽ căn cứ vào trạng từ “rồi” trong câu “tôi ăn sáng rồi” để hiểu rằng hành động “ăn sáng” đã diễn ra trong quá khứ. Nhưng vấn đề là những từ “đã, sẽ, rồi, đang” hoặc những trạng từ chỉ thời gian “hôm qua, tuần tới, ngày mai” không phải lúc nào cũng xuất hiện trong câu tiếng Việt nên việc đoán hành động xảy ra chưa hay rồi đối với người nghe sẽ rất khó khăn. Ví dụ khi tôi nói “tôi ăn sáng lúc 8 giờ”, người nghe sẽ dựa vào ngữ cảnh mà hiểu rằng hành động ăn sáng đã xảy ra (nếu thời điểm nói là sau 8 giờ) hoặc chưa xảy ra (nếu thời điểm nói là trước 8 giờ) hoặc cũng có thể hiểu đây là một thói quen lặp đi lặp lại lúc 8 giờ của người nói nếu không dựa vào yếu tố thời gian. Ngay cả một câu được hiểu trong tiếng Việt là đã xảy ra rồi trong quá khứ “Tôi đã làm việc ở đây hai năm” cũng có thể diễn giải thành ba câu với ý nghĩa hoàn toàn khác nhau trong tiếng Anh: a. “I worked here for two years” với ý nói “trước đây tôi đã làm việc ở đây hai năm, nhưng bây giờ thì không còn nữa.” b. “I have worked here for two years” với ý “tính tới thời điểm này, tôi đã làm việc ở đây được 2 năm”. c. “I have been working here for two years” với ý “tính tới thời điểm này tôi đã làm việc ở đây được 2 năm và hiện vẫn đang làm.” Việc không chia động từ trong tiếng Việt cũng khiến cho người Việt học tiếng Anh không chú tâm tới logic chia động từ của ngôn ngữ này mà theo quán tính sẽ dùng luôn động từ nguyên mẫu vào câu bất chấp thì đó là thì gì. Rất nhiều người Việt quên không thêm “s” vào sau động từ ngôi thứ ba số ít khi dùng nó với chủ ngữ “he, she, it” ở hiện tại đơn cũng như không chia động từ sang dạng quá khứ khi kể lại những chuyện mình đã trải qua. Có người sẽ cho rằng tiếng Việt như vậy đơn giản hơn nhiều, không cần nhớ nhiều dạng động từ làm gì cho mệt. Câu trả lời của tôi là thế này: “Nếu anh chấp nhận việc mặc cùng một bộ quần áo cho tất cả những dịp đi làm, đi chơi, đi dự tiệc, ở nhà và lên giường ngủ thì đúng là việc không chia động từ cho những trường hợp khác nhau thì đối với anh không có gì gọi là quan trọng cả.” Tôi vẫn còn một bài viết phân tích về ngôn ngữ nữa trước khi chuyển sang phân tích những khía cạnh khác như lịch sử, tín ngưỡng, tư tưởng, văn hóa và giáo dục. Hi vọng các bạn kiên nhẫn theo dõi và khoan kết luận gì trước khi đọc hết series dài tập này. Rất cảm ơn sự ủng hộ của các bạn với những bài viết của tôi về những chủ đề khá khó đọc như thế này.

Khi chúng ta chỉ sử dụng tiếng mẹ đẻ ở mức độ giao tiếp thông thường mà không có cơ hội đối chiếu ngôn ngữ đó với những ngôn ngữ khác hoặc sử dụng nó cho những mục đích tra cứu hoặc học thuật, chúng ta sẽ hiếm khi phát hiện hoặc quan tâm đến những lỗ hổng về mặt ngữ nghĩa hoặc ngữ pháp của thứ tiếng mà chúng ta sử dụng hàng ngày. Nhưng nếu bạn phải làm việc với ngôn ngữ thường xuyên để dịch thuật, nghiên cứu hoặc giảng dạy, bạn sẽ phát hiện ra nhiều vấn đề về tính logic của tiếng Việt so với những ngôn ngữ khác. Sở dĩ tôi nói hơi nhiều về ngôn ngữ trong loạt bài viết này vì ngôn ngữ là cách con người thể hiện tư duy của mình. Nếu tư duy của bạn không sâu sắc và chặt chẽ, ngôn ngữ của bạn cũng thế. Ngôn ngữ cũng ảnh hưởng ngược lại đến tư duy của người sử dụng nó vì khi bạn đã quen với việc nói hoặc viết một ngôn ngữ nào đó, bạn sẽ quen luôn với cách tư duy của ngôn ngữ đó. Và khi bạn áp dụng tư duy này vào việc suy luận hoặc tiếp cận một ngôn ngữ khác, bạn sẽ bị một rào cản rất lớn. Bài viết này sẽ kết thúc mảng ngôn ngữ trong chủ đề “người Việt hời hợt” để có thể phân tích những vấn đề khác trong những bài viết sau. Thật ra, vẫn còn rất nhiều vấn đề về ngôn ngữ để nói nhưng tôi không muốn đi quá sâu vì cũng không cần thiết. Bài viết này tôi sẽ tập trung phân tích một số điểm thiếu logic trong bản thân ngôn ngữ tiếng Việt. Tôi lúc trước cũng không nhận ra những vấn đề này cho tới khi bản thân mình dạy tiếng Việt cho người nước ngoài. Và quả thật, chúng khiến tôi có một cách nhìn hoàn toàn mới về tính logic của tiếng Việt. Bài viết này thay vì sử dụng một thái độ khẳng định, tôi sẽ viết theo hướng đặt ra những câu hỏi và rất mong muốn nhận được những câu trả lời thuyết phục. 1. Trật tự các từ trong tiếng Việt khá lỏng lẻo: Đối với những ngôn ngữ mang tính logic cao, mỗi một từ ở trong câu đều có một vị trí và chức năng nhất định, không thể tùy tiện thêm vào hoặc bỏ ra hoặc thay đổi vị trí. Tiếng Việt thì khác, có nhiều trường hợp những thành phần trong câu có thể thêm bớt hoặc thay đổi vị trí mà vẫn không ảnh hưởng đến ý nghĩa của câu. Ví dụ tôi nói: “Tôi bị nhức đầu” hay “đầu tôi bị nhức” hoặc “tôi nhức đầu” hoặc “đầu tôi nhức” thì nghĩa của câu này vẫn không có gì thay đổi. Khi viết câu này sang tiếng Anh, tôi chỉ có thể viết rằng: “I have a headache” (tôi bị nhức đầu) hoặc “My head aches/hurts” (đầu tôi bị đau). Nếu hiểu một cách sơ sài hoặc không nắm vững cách dùng trong tiếng Anh, người Việt thường sẽ sử dụng động từ “to be” để dịch từ “bị” hoặc “được” vì được dạy rằng “to be + past participle” có nghĩa là “bị” hoặc “được”. Vì thế nếu dịch thành “I am headache” thì câu này không có nghĩa vì “headache ở đây là danh từ chứ không phải động từ hoặc tính từ. Còn nếu dịch là “My head is hurt” thì nghĩa của nó lại là “Đầu tôi bị chấn thương” không hề cùng nghĩa với “My head hurts” (đầu tôi bị đau). Tương tự, tiếng Việt có thể đảo thứ tự danh từ và tính từ trong một số trường hợp nhưng không có logic cụ thể cho việc đảo ngữ này. Ví dụ, ta có thể nói “ngựa trắng” theo kiểu thuần Việt gồm hai từ thuần Việt ghép lại với nhau theo thứ tự danh từ đứng trước tính từ hoặc “bạch mã” theo kiểu Hán Việt với hai từ Hán Việt ghép với nhau theo thứ tự tính từ đứng trước danh từ. Nhưng ta vẫn có thể nói là “ngựa bạch” gồm một từ thuần Việt ghép với một từ Hán Việt theo nguyên tắc ghép từ thuần Việt (danh từ trước tính từ) mà không có lý do cụ thể để giải thích cho sự ghép từ này. Ngược lại, tổ hợp từ “trắng mã”, “bạch ngựa” hay “mã trắng” đều không được chấp nhận trong tiếng Việt. Phải chăng tổ hợp từ “ngựa bạch” được chấp nhận bởi vì đây là một cách nói thuận miệng và nghe thuận tai chứ không có một logic nào xác đáng? Vì nếu đã là logic thì nó phải được áp dụng cho tất cả các trường hợp chứ không phải ngoại lệ. 2. Tiếng Việt có nhiều từ đồng nghĩa nhưng không dùng được để thay thế nhau: Trong tiếng Anh, những từ được gọi là từ đồng nghĩa (synonym) phải thỏa mãn ít nhất hai điều kiện sau: a. Cùng từ loại b. Luôn luôn thay thế cho nhau được trong mọi ngữ cảnh. Còn đối với những trường hợp những từ ngữ có nghĩa gốc giống nhau nhưng chỉ được sử dụng ở những ngữ cảnh đặc trưng thì được gọi là từ gần nghĩa (connotation). Trong tiếng Việt thì khác, một từ có thể có nhiều từ cùng nghĩa nhưng vấn đề là những từ cùng nghĩa này chỉ được dùng cho một ngữ cảnh nhất định mà không thể thay thế cho nhau. Ví dụ cùng một từ “đen” nhưng khi dùng cho những loài vật khác nhau thì chúng ta lại dùng những từ khác nhau ví dụ mèo thì mèo mun, ngựa thì ngựa ô, chó thì chó mực. Bỏ qua những giải thích rằng đây là sự đa dạng và phong phú của ngôn ngữ vì đây không phải là logic mà tôi muốn tìm kiếm, câu hỏi của tôi đặt ra là liệu có logic nào cho việc tạo nên những tổ hợp từ như vậy hay chỉ là sự gán ghép tùy tiện để hình thành chúng. Và nếu “đen”, “ô”, “hắc”, “mực”, “mun” đều chỉ màu đen (không phải dùng để chỉ những sắc thái khác nhau của màu đen) thì tại sao chúng không thể dùng để thay thế nhau trong những tổ hợp từ nói trên? 3. Mạo từ và đại từ trong tiếng Việt mang tính định kiến sâu sắc: Trong bài viết lần trước tôi đã đề cập tới việc người Việt gặp khó khăn trong cách sử dụng mạo từ tiếng Anh (a, an, the, không có mạo từ) do không hiểu được quy tắc số ít, số nhiều, đếm được, không đếm được và xác định hoặc không xác định. Đây là một nguyên tắc nhất quán và không mang tính chất định kiến. Ngược lại khi tôi dạy tiếng Anh cho người nước ngoài, tôi gặp rất nhiều khó khăn trong việc giải thích cho họ hiểu tại sao tiếng Việt lại có những mạo từ và đại từ mang tính định kiến phong phú đến như thế. Cùng là một danh từ “vua” nhưng nếu bạn dùng mạo từ “vị” hoặc “đức” trước nói, người đọc hoặc nghe sẽ mặc định rằng đây là một ông vua tốt, nhân từ. Còn nếu bạn dùng “lão” hay “tên” trước nó thì mặc nhiên người đọc hoặc nghe sẽ nghĩ đây là một ông vua tồi tệ. Cũng là “lính” nhưng “tên lính” hay “thằng lính” thì xấu, ắt hẳn thuộc về phe địch còn “anh lính” hoặc “người lính” thì sẽ tốt, là người của phe ta. Trong tiếng Anh, đại từ “he” dùng để chỉ một người thuộc phái nam, “she” dùng để chỉ một người thuộc phái nữ, còn “they” chỉ một nhóm người. Những từ này không hề có thành kiến với người được nhắc đến. Nhưng “he” khi dịch sang tiếng Việt sẽ trở thành “ông ấy”, “anh ấy”, “ngài ấy”, “thằng ấy”, “lão ấy”, “tên ấy”, “hắn”…. “she” trở thành “cô ấy”, “nàng”, “chị ấy”, “bà ấy”, “mụ ấy”, con mẹ đó”… và “they” có thể là “họ”, “bọn họ”, “bọn chúng”, “lũ ấy”… tùy theo tình cảm mà người nói hoặc viết dành cho ngôi thứ ba được đề cập. Tôi không phủ nhận tính đa dạng và sắc thái biểu cảm của những từ trên nhưng nếu xét về góc độ logic, người viết hoặc người nói có thể vô tình hoặc cố ý ảnh hưởng đến khả năng tự tư duy và nhận định của người nghe và người đọc khi dùng những mạo từ hoặc đại từ mang nặng tính định hướng. Ví dụ khi nghe nói “tên nhà giàu” hoặc “mụ dì ghẻ” thì người nghe hoặc người đọc vô tình sẽ bị dẫn dắt theo hướng rằng đây là những kẻ xấu, kẻ ác mà bỏ qua những yếu tố khách quan khác về tính cách của những người được đề cập. Đây là một điều hết sức nguy hiểm khi dạy văn học và lịch sử bằng tiếng Việt. Làm sao ta có thể dạy cho trẻ em công tâm nhận xét về nhân vật “MỤ dì ghẻ” trong truyện Lọ Lem (trong tiếng Anh, bạn hoàn toàn có thể đọc và nhận xét về “the stepmother” mà không bị chi phối ngay từ đầu)? Làm sao chúng ta có thể công bằng với lịch sử khi nói về sự hi sinh của “NGƯỜI lính cụ Hồ” nhưng lại nói về cái chết “TÊN lính Ngụy”? Với tầng suất lặp đi lặp lại của những cách dùng mạo từ và đại từ nói trên, người Việt Nam thường có khuynh hướng có thành kiến với một số danh từ bản thân nó không hề có nghĩa tốt hay xấu như “dì ghẻ” hay “nhà giàu”, “địa chủ” mà thiếu sự đánh giá khách quan. 4. Nói tắt gây tai hại: Có lần một người Mỹ nhờ tôi giải thích câu thành ngữ “chó treo, mèo đậy” ra tiếng Anh và tôi giải thích rằng: “thức ăn nếu muốn chó không đụng tới thì phải treo lên, còn đối với mèo thì phải đậy lại”, người này ôm đầu thốt lên: “Nói tắt kiểu đó thì tao chịu, không thể nào hiểu được”. Thật sự, những người chưa từng nghe qua câu này hoặc được giải thích sẽ có thể không hiểu hoặc hoàn toàn hiểu sai khi cấu trúc của câu thành ngữ này được tối giảng và thay đổi thứ tự đến mức không thể hiểu nó nói gì. Không chỉ có những câu thành ngữ mà trong cách nói chuyện hàng ngày, chúng ta có khuynh hướng nói tắt bất chấp ngữ nghĩa và ngữ pháp miễn sao thuận miệng và người khác vẫn hiểu. Có một phần yếu tố vùng miền trong những cách nói tắt, nói rút gọn. Ví dụ người miền Bắc nói “áo (để giữ) ấm” thì miền Nam lại gọi đó là “áo (mặc cho khỏi) lạnh” và thế là “áo ấm” và “áo lạnh” trở thành hai từ đồng nghĩa mặc dù “lạnh” và “ấm” hoàn toàn trái nghĩa. Miền Bắc có từ “kẻo” mang nghĩa “để không” ví dụ “Đi cẩn thận kẻo ngã” (Đi cẩn thận để không ngã) thì miền Nam lại có khuynh hướng bỏ bớt từ “không” trong cụm “để không” khi nói “Đi cẩn thận để té” hoặc “mặc thêm cái áo vô để lạnh”. Cách nói này nếu người nghe đã quen vẫn hiểu đúng nghĩa nhưng đối với người nước ngoài, nó gây ra sự hoang mang vô cùng (tại sao lại phải đi cẩn thận ĐỂ té? Hoặc tại sao phải mặc thêm cái áo vào ĐỂ lạnh?). Miền Bắc rút gọn cụm từ “giấy dùng để chùi miệng sau khi ăn” thành “giấy ăn” (miền Nam gọi là “khăn giấy”) khiến cho nhiều người nếu không phải ở miền Bắc sẽ nghĩ rằng “giấy này dùng để ăn”. Một trong những nguyên nhân khiến người Việt Nam học tiếng Anh rất khổ sở khi học về giới từ (preposition) vì trong tiếng Việt, giới từ cũng có khuynh hướng bị lượt bỏ rất nhiều. Ví dụ “đi để làm việc” hoặc “đi để chơi” sẽ được nói gọn thành “đi làm” và “đi học”. “Đi đến Châu Âu” sẽ được nói gọn thành “đi Châu Âu” và “đi bằng xe máy” sẽ được nói gọn thành “đi xe máy”. Lưu ý rằng những trường hợp này giới từ “để” ,”tới” và “bằng” đều có ý nghĩa khác nhau nhưng đều được tùy tiện giản lược trong khi trong tiếng Anh, những giới từ này không thể lượt bỏ. 5. Sự thiếu nhất quán về phương hướng trong tiếng Việt: Trong tiếng Anh, hai chữ “here” (ở đây) và “there” (ở đó) được hiểu rất nhất quán: ngay trước mặt người nói hoặc ngay tại chỗ hai người đối thoại đang đứng thì dùng “here” còn ngoài phạm vi đó thì dùng “there”. Trong tiếng Việt, thay vì nói“bạn đặt nó ở đằng kia”, một người vẫn có thể chỉ tay đến một nơi khác và bảo người kia: “bạn đặt nó ở đây này!” (“Ở đây” được hiểu là nơi mà người nói chỉ tới). Nếu dịch câu này sang tiếng Anh thành “You can put it HERE”, người nghe sẽ đặt món đồ đó ngay trước mặt bạn. Hoặc khi bạn chỉ vào một tấm ảnh chụp một nơi nào đó và nói rằng: “Tôi đã từng tới đây” thì người nghe sẽ hiểu rằng bạn đã từng tới nơi trong ảnh. Còn trong tiếng Anh, bạn phải nói “tôi đã từng tới ĐÓ” vì khi bạn nói “Tôi đã từng tới ĐÂY”, người nghe sẽ hiểu rằng bạn đã từng tới nơi mà cả hai đang ngồi. Sự thiếu nhất quán giữa “đây” và “đó” trong tiếng Việt gây rất nhiều phiền phức khi diễn đạt sang tiếng Anh và gây ra sự bối rối của cả người nói lẫn người nghe và kéo theo nhiều khái niệm khác cũng bị hiểu sai. Ví dụ “this” (cái này) và “these” (những cái này) dùng để chỉ vật ngay trước mặt (tương ứng với “here”) và “that” (cái kia) và “those” (những cái kia) dùng để chỉ vật cách xa mình (tương ứng với “there”) cũng rất hay bị người Việt dùng nhầm lẫn khi nói tiếng Anh. Thử nghĩ bạn đi nước ngoài mua sắm, người bán hàng sẽ rất bối rối khi bạn không nhận cái áo mà người ấy đưa cho bạn và chỉ vào một chiếc áo khác rồi bảo: “I want THIS one please” thay vì nói rằng “I want THAT one”. Người miền Nam thường hay nói “ở dưới quê lên tỉnh” hoặc “dưới quê lên thành phố”. Nhưng cách nói này nếu dịch sang tiếng Anh sẽ gây khó hiểu vì “ở dưới đi lên” chỉ có nghĩa khi hai nơi này có vị trí địa lý chênh lệch về độ cao vật lý. Ví dụ, bạn có thể nói từ Sài Gòn lên Đà Lạt vì Sài Gòn rõ ràng thấp hơn Đà Lạt nhưng nếu bạn nói ở Bến Tre hoặc Cần Thơ lên Sài Gòn. Thật ra cách nói này ảnh hưởng cách nói ngày xưa “thượng kinh” có nghĩa là “lên kinh đô” với hàm ý từ nơi quê mùa lạc hậu đi tới nơi văn minh hơn, sang trọng hơn. Đây là cách nói mang tính kì thị nhưng do dùng quá lâu thành quen nên chúng ta vẫn sử dụng mà không nghĩ ngợi gì nhiều về nó. Sự thiếu nhất quán về mặt phương hướng trong tiếng Việt khiến cho những từ đáng lẽ khác nghĩa hoặc thậm chí là trái nghĩa nhưng dùng trong những ngữ cảnh nhất định lại trở thành đồng nghĩa. Ví dụ tôi nói rằng: “Cậu ấy chưa RA ĐỜI, chưa va chạm nhiều nên chưa có kinh nghiệm sống” và “Hành trang VÀO ĐỜI của anh ta chỉ có những kiến thức học được trong trường” thì “RA ĐỜI” và “VÀO ĐỜI” là hai tổ hợp từ cùng nghĩa trong khi “RA” và “VÀO” hoàn toàn trái nghĩa. “Đứng TRÊN mặt đất” và “đứng DƯỚI mặt đất” đồng nghĩa với nhau mặc dù “TRÊN” và “DƯỚI” là hai từ trái nghĩa. Tương tự “TRONG cuộc đời này” và “TRÊN đời này” là hai cụm từ đồng nghĩa nhưng “TRONG” và “TRÊN” chỉ hai vị trí khác nhau. Ngược lại, cùng một từ chỉ vị trí trong tiếng VIỆT lại có thể chỉ hai vị trí hoàn toàn khác nhau. Khi tôi nói “nón đội TRÊN đầu” chúng ta sẽ hiểu rằng chiếc nón TIẾP XÚC TRỰC TIẾP ở phần trên của đầu” nhưng “mây che TRÊN đầu” thì rõ ràng không ai hiểu rằng mây tiếp xúc trực tiếp trên đầu mà có một khoảng cách với đầu chúng ta. Trong hai ngữ cảnh này, từ “TRÊN” được thể hiện bằng hai giới từ khác nhau trong tiếng Anh với nghĩa hoàn toàn rõ ràng là “ON” dùng cho trường hợp nằm trên và tiếp xúc trực tiếp và “ABOVE” là ở trên nhưng có khoảng cách. Tôi xin tạm thời kết thúc việc phân tích ngôn ngữ ở đây để có thể chuyển sang những yếu tố khác để chứng minh sự hời hợt trong tư duy của người Việt. Tôi cũng xin nhắc lại là tôi không có ý bôi nhọ hay bêu xấu tiếng Việt mà chỉ muốn chỉ ra những điểm chưa nhất quán hoặc chưa logic trong tiếng Việt (Ngôn ngữ nào cũng có điều này, nhưng vấn đề là nhiều hay ít). Sự thiếu chuẩn xác và logic trong tiếng Việt phần nào thể hiện tư duy chưa được sâu sắc và dễ dãi đồng thời cũng khiến cho việc suy nghĩ bằng tiếng Việt không được logic và lý tính như khi bạn tư duy bằng tiếng Anh hoặc tiếng Đức (với điều kiện bạn phải thành thạo những ngôn ngữ trên). Điều tôi có thể khuyên các bạn là nếu muốn học tiếng nước ngoài, đặc biệt là tiếng Anh cho hiệu quả, chúng ta phải hết sức lưu ý đến cách tư duy của người bản ngữ chứ đừng áp dụng cách tư duy của người Việt vào. Nếu không làm được điều này, bạn sẽ không bao giờ trở nên thông thạo được ngôn ngữ cần học

Chúng ta hay nhắc tới khái niệm “dân tộc tính”, một khái niệm nói về tập hợp những tính cách nổi bật và đặc trưng của một dân tộc. Những tính cách đặc trưng của một dân tộc phụ thuộc vào những điều kiện ngoại cảnh của môi trường sống ví dụ như địa lý, khí hậu, lịch sử, chính trị, hệ tư tưởng, văn hóa…Rất khó có thể tách rời một yếu tố ra để xem xét đơn lẻ vì mỗi yếu tố đều có những ảnh hưởng nhất định tới tính cách của dân tộc đó. Chúng có thể bổ sung cho nhau để hình thành nên một số tính cách nhưng cũng có thể khắc chế lẫn nhau. Nếu những yếu tố như địa lý, khí hậu là những yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát của con người thì ngược lại những yếu tố như hệ tư tưởng, kinh tế và chính trị lại do con người tạo ra và có thể thay đổi được. Điều này giải thích tại sao có những quốc gia có vị trí địa lý, địa hình, thổ nhưỡng và khí hậu tương đối giống nhau nhưng có những tính cách khác nhau hoặc cùng một quốc gia nhưng khi có sự thay đổi về hệ tư tưởng, tôn giáo và chính trị thì tính cách của dân tộc đó cũng thay đổi. Hôm nay tôi muốn phân tích sơ lược những yếu tố này để xem chúng đã ảnh hưởng tới tính cách của người Việt Nam ta như thế nào trong suốt chiều dài lịch sử. Sự thiếu vắng của nền thương nghiệp và hàng hải là một thiếu sót quan trọng: Chúng ta chắc ai cũng biết những điều cơ bản về địa lý, địa hình và khí hậu Việt Nam nên tôi chỉ nhắc lại sơ lược mà đi quá chi tiết về chúng. Điều tôi muốn nói ở đây là Việt Nam mặc dù có một đường bờ biển dài 3260 km từ Bắc xuống Nam nhưng điều kì lạ là Việt Nam chưa hề phát triển ngành hàng hải và ngoại thương trong suốt lịch sử phát triển của đất nước. Ngay cả những cư dân sống dọc vùng duyên hải cũng chỉ chọn nghề chài lưới kiếm ăn chứ chưa bao giờ có khái niệm về hàng hải. Lịch sử Việt Nam không có những ghi chép về những hạm đội, những đội thương thuyền, hải tặc hay những nhà thám hiểm của người Việt. Ngay cả ngoại thương của người Việt trong lịch sử cũng chỉ hạn chế ở việc các thuyền buôn nước ngoài cập cảng ở Việt Nam để buôn bán và trao đổi chứ không có thuyền buôn của người Việt ra nước ngoài để lấy hàng hoặc buôn bán. Nếu xét trong lịch sử thế giới, những quốc gia ở Châu Âu có địa hình là đảo hoặc quần đảo hoặc có lợi thế đường bờ biển đều rất phát triển về hàng hải và ngoại thương. Người Hi Lạp từ thời cổ đại đã dong buồm đi khắp khu vực Địa Trung Hải để giao thương với Tiểu Á (Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay), Ý, Ai Cập và Babylon. Hải tặc Viking ở Bắc Âu là những nhà hàng hải kiệt xuất thời Trung Cổ. Đến thời Cận Đại, những quốc gia như Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha đã lợi dụng địa hình có nhiều bờ biển của mình để phát triển ngành hàng hải với khát vọng chinh phục thế giới để mở rộng lộ trình giao thương trên biển và tìm ra những lục địa mới để biến chúng thành thuộc địa của mình. Và nếu xét những sản phẩm trong nước để trao đổi với các thương nhân nước ngoài ở Hội An thế kỷ XVI- XVIII, ta thấy những mặt hàng chúng ta bán phần lớn đều là ở dạng nguyên liệu thô khai thác từ thiên nhiên như trầm hương, kỳ nam, gỗ quý, sừng tê, ngà voi, đồi mồi… hoặc những sản phẩm nông nghiệp như lúa gạo, hồ tiêu, tơ tằm… Chỉ có hai mặt hàng thủ công mang tính chất thành phẩm được thương nhân nước ngoài ưa chuộng ở Việt Nam là các loại vải vóc được dệt từ tơ tằm và đồ gốm sứ (nhưng hai sản phẩm này vẫn không được ưa chuộng bằng đồ Trung Quốc và Nhật Bản vì không tinh xảo bằng). Ngược lại, những tàu buôn nước ngoài mang vào bán ở Hội An những sản phẩm được chế tác hoàn hảo. Một giáo sĩ Bồ Đào Nha thuộc dòng Jésuite là Valentin Corvalho, ghi lại: “Còn thuyền buôn đến từ Trung Quốc mang các thứ hàng hóa là “ sa, đoạn, gấm, vóc, vải, các vị thuốc, giấy vàng bạc, hương vòng, các thứ đồ giấy, kim tuyến, ngân tuyến, các thứ phẩm, y phục, giầy tốt, nhung, đơ ra, kính, pha lê, quạt giấy, bút, mực, kim, cốc áo, các thứ bàn ghế, các thứ đèn lồng, các thứ đồ đồng, các thứ đồ sứ đồ sành; đồ ăn uống thì các loại như lá chè, cam, chanh, lê, táo, hồng, bánh, miến, bột mì, tram muối, đầu thái, trứng muối, tương gừng, tương ngọt, đậu phụ, rau kim châm, mộc nhĩ, nấm hương…” bán rất chạy, thu được nhiều lợi nhuận, không hề bị ế đọng.Ví như các tàu buôn của thương nhân Hà Lan đến từ Surate và Coromandel đã đem theo vải vóc, chì, hỏa tiêu, …[11] Thuyền buôn đến từ nước Pháp thì bán khí giới, sắt, đồng, vải vóc, và mua trở về đường, lụa thô[12]. Thuyền đến từ Bồ Đào Nha mang theo các mặt hàng như: bàn chải, kim khâu, vòng tay, hoa tai bằng thủy tinh, mũ nón, mũ bonnet, thắt lưng, áo sơ mi và tất cả các loại áo… Đọc những dòng ghi chép trên, không biết các bạn có suy nghĩ giống tôi rằng người Việt Nam hầu như rất kém trong việc chế tạo ra những sản phẩm. Không chỉ có những sản phẩm có trình độ khoa học kỹ thuật cao mới có thể sản xuất được như pha lê, khí giới, súng ống…, những thứ gần như rất thông dụng như bàn chải, kim khâu, trứng muối mà “cũng bán rất chạy thu được nhiều lợi nhuận, không bị ế đọng” thì lạ quá. Câu hỏi tôi muốn đặt ra là tại sao người Việt Nam lại phải nhập khẩu những thứ đó qua nhiều thế kỷ mà không tự bản thân mình học cách sản xuất ra chúng. Và tại sao những gì chúng ta bán đi cho nước ngoài là những nguyên liệu thô chứ không phải là những sản phẩm được chế tác tinh xảo từ những nguyên liệu thô đó với giá cao hơn? Kinh tế truyền thống của Việt Nam từ bao đời vẫn không hề thoát khỏi nền nông nghiệp lúa nước thô sơ lạc hậu. Với những lợi thế về địa hình như đồng bằng, sông ngòi và khí hậu nhiệt đới gió mùa rất thích hợp cho việc trồng lúa nước, người Việt Nam dường như không nghĩ tới việc khai thác những lợi thế của đường bờ biển mà chỉ tập trung ở những vùng đồng bằng châu thổ để trồng lúa và xem đó như là nền kinh tế chủ đạo. Một đặc điểm nữa là người Việt Nam rất coi trọng văn hóa làng xã và gần như rất sợ phải đi xa khỏi quê nhà của mình. Một trong những nỗi sợ lớn nhất của người Việt là nỗi sợ phải đi “tha phương cầu thực” (đi kiếm ăn ở xứ khác), nhiều khi “xứ khác” này cũng chẳng phải xa xôi gì mà chỉ là làng kế bên hoặc tỉnh kế bên mà thôi. Trong tất cả các cuộc chiến ngoại xâm của Việt Nam cũng như những cuộc khởi nghĩa của nông dân chống lại triều đình phong kiến, điều khiến cho người dân nổi dậy chống giặc là khi làng mạc bị cướp bóc, đất đai bị chiếm, người dân không còn nhà để ở và không còn đất để cày. Tuyệt đối không có bóng dáng của một động cơ chính trị nào quan trọng hơn là mất đất mất làng, không có lý tưởng hay tư tưởng gì ở đây cả. Văn Minh Tân Học Sách năm 1908 có viết: “Người Âu trọng du lịch, xem thường hiểm trở gian nan, đi thám hiểm Băng Dương, đi vòng quanh địa cầu, đều là những việc thường thấy. Nước ta có thế không? Lìa nhà mươi dặm đã bùi ngùi những mưa gió hoa vàng! Ở lữ thứ vài năm đã than thở quan hà đầu bạc! Nói gì đến Xiêm La, Miến Điện, Nam Chưởng, Cao Miên không ai chịu đặt chân tới; ngay đến Trung Hoa đối với ta cái gì cũng giống nhau, th�� mà người Tàu thì ở nhan nhản khắp nơi kinh kỳ đô hội bên ta, còn người nước ta thì chưa một ai đặt chân đến thành Ngũ Dương (tên gọi cũ của Quảng Châu) cả.” Quốc dân độc bản năm 1907 cũng nói: “(người Việt) không nghĩ gì ngoài bát gạo hạt muối, chân không hề bước đi đâu một bước. Xa gia đình làng xóm trăm dặm là nước mắt đã ướt áo, ra khỏi ngõ mười ngày đã sốt ruột muốn về.” Cái tư tưởng “xa quê hương, nhớ mẹ hiền” rất tiêu biểu trong đời sống văn hóa người Việt ngay trong cả đời sống ngày nay khi con người đã bay lên tới Mặt Trăng. Bạn nào tinh ý sẽ thấy những bài viết thương quê, nhớ mẹ, nhớ khói bếp nhớ lũy tre làng xuất hiện rất nhiều trong văn chương hiện đại Việt Nam, nhất là trong những tác phẩm thơ văn in trong báo Xuân hoặc trong âm nhạc và sân khấu. Dĩ nhiên cái gì cũng có hai mặt của nó. Gắn bó với quê cha đất tổ không có gì là xấu nếu như điều này không kìm hãm tư duy và chí tiến thủ của người Việt sau lũy tre làng và trói buộc nó xung quanh cây đa giếng nước. Với nền kinh tế tự cung tự cấp miễn sao là không phải sợ thiếu ngày hai bữa, những người dân sống ở nông thôn sẽ không phát triển được tư duy cầu tiến chịu học học một cách sâu sắc. Những sản phẩm thủ công được làm ra lúc nhàn rỗi cũng chỉ để bán hoặc trao đổi cho những người trong làng xóm hoặc cùng lắm là làng bên nên miễn sử dụng được là xong, không cần sự cầu kỳ tinh xảo. Do không có nhu cầu thương mại với bên ngoài, những nông cụ thô sơ cứ tồn tại như thế đời này qua đời khác mà không cần cải tiến vì có thừa nông sản cũng chẳng để làm gì. Và cứ mỗi xóm mỗi làng có được một ông thầy đồ hay một cậu tú tài biết được mấy chữ trong sách Thánh Hiền thì làng ấy đã có thể tự hào sung sướng rồi, cần gì phải tìm hiểu học hỏi thêm những thứ mà Khổng Mạnh không dạy. Cứ suy nghĩ một cách khách quan và nghiêm túc rằng giữa những dân tộc chịu đi đây đi đó, giao thương khắp nơi trên thế giới, chịu tiếp thu những luồng tư tưởng và văn hóa khác biệt, tận mắt thấy tai nghe những điều kỳ lạ và những dân tộc suốt đời chỉ quanh quẩn trong làng xóm của mình, ngoài quanh năm suốt tháng cày cấy ngoài đồng, đến khi rảnh rỗi thì lo ăn chơi cờ bạc rượu chè cùng với hội hè đình đám mà không bao giờ tiếp thu cái hay cái mới bên ngoài, dân tộc nào có tư duy phong phú và sâu sắc còn dân tộc nào có tư duy đơn giản hời hợt? Châu Âu có sự thay đổi lớn về mặt tư tưởng triết học qua các thời Phục Hưng, Khám Phá, Khai Sáng và các cuộc cách mạng công nghiệp phần lớn nhờ người Châu Âu không vừa lòng với việc ở yên một chỗ và chấp nhận những gì đang có. Từ thế kỷ XVI, Châu Âu đã có những trường đại học để dạy những môn khoa học và triết học thì các ông đồ Nho râu tóc bạc phơ của đầu thế kỷ 20 ở Việt Nam vẫn chen chúc nhau tham dự kì thi mà cơ bản là không có gì thay đổi từ khi nhà Lý mở khoa thi đầu tiên cách đây 1000 năm với những “Tứ Thư Ngũ Kinh” của Khổng Mạnh để cầu chút vinh hoa hão để về bái tổ vinh quy. Đối với họ việc “thượng kinh ứng thí” thì coi như là vĩ đại và ghê gớm lắm rồi. Và những vị khoa bảng này cũng chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ của dân số Việt Nam, còn lại tuyệt đại đa số là mù chữ và chưa hề bước ra khỏi làng mình nửa bước.

Rất nhiều người Việt Nam, nhất là những người ở tuổi cha mẹ tôi thường sẽ có những phản ứng khá mạnh mỗi khi giới trẻ có những phát biểu mang tính chỉ trích đối với những vấn đề được mặc định là “truyền thống dân tộc” đặc biệt là những chuyện liên quan đến tôn ti trật tự hoặc cúng quải giỗ chạp. Trong tâm thức của họ, những gì của ‘ông bà ta để lại” thì mặc nhiên là đúng và không được quyền lên án hoặc xem xét lại. Cũng như có rất nhiều người ngày rằm mồng một đều rất siêng ăn chay và đi chùa, những nghi thức cúng bái cầu siêu cầu an hóa vàng phóng sinh… không có gì là không rành nhưng khi chỉ lên những tượng Phật trong chùa hỏi đây là ai thì ngoài Phật Thích Ca và Phật Bà Quan Âm ra, những vị phật khác đều mù tịt. Có những người đến các ngày vía ông vía bà đều đi hành hương đền nọ miếu kia nhưng ngoài việc cầu lợi lộc cho bản thân như tình duyên gia đạo, mua may bán đắt, họ đều không quan tâm đến chuyện nơi mình mang lễ đến khấn vái thờ thần hay thờ quỷ, miễn sao là nghe người khác đồn là nơi đó linh thiêng lắm là cứ thế mà đến lễ bái nhang đèn. Nhìn chung, đời sống tinh thần và tâm linh của người Việt Nam chúng ta khá hời hợt và chứa đầy những mâu thuẫn nội tại trải qua suốt bao nhiêu năm tháng nhưng lại có rất ít những thay đổi mang tính chất bước ngoặc. Bài viết này sẽ phân tích khía cạnh tôn giáo và đời sống tinh thần của người Việt Nam. Nếu đi ngược về lịch sử của Việt Nam từ thời sơ khai thì người Việt cổ không có tôn giáo và hệ tư tưởng triết học mà chỉ có những tín ngưỡng dân gian bái vật và phồn thực. Đến thời kỳ Bắc thuộc trên 1000 năm, tam giáo Lão, Nho, Phật được du nhập từ Trung Quốc vào Việt Nam và trở thành hệ tư tưởng chính thống của người Việt và ngay cả khi giành được độc lập thì các triều đại phong kiến Việt Nam vẫn xây dựng đời sống tinh thần và chính trị xã hội Việt Nam dựa trên cái nền tảng tam giáo này từ đời nhà Đinh (thế kỷ thứ 10) đến đời nhà Nguyễn (đầu thế kỷ thứ 20). Như vậy nếu tính sơ sơ thì nền tảng tư tưởng do tam giáo tạo ra đã tồn tại và bám rễ ở Việt Nam trong suốt ít nhất là 2000 năm, một khoảng thời gian cực kỳ dài. Và vì thế dù muốn dù không, chúng ta phải xét đến sự ảnh hướng của tam giáo đối với đời sống tinh thần cũng như tính cách của người Việt Nam. Khi tôi viết những bài lên án Nho Khổng và những hậu quả nặng nề của nó để lại đối với tư duy của người Việt Nam, có rất nhiều người gửi cho tôi những tin nhắn rất dài nhằm giải thích với tôi rằng Nho giáo không xấu và Khổng Tử không có lỗi. Điều này cũng tương tự như cố gắng giải thích cho tôi nghe rằng học thuyết xã hội chủ nghĩa của Karl Marx không sai lầm và Marx không có lỗi khi chủ nghĩa xã hội của ông trở thành một con quái vật trên toàn cầu. Khách quan mà nói, bất cứ một học thuyết hay một hệ tư tưởng triết học nào trên thế giới cũng đều chứa đựng cả hai mặt tốt và xấu, tiến bộ và hạn chế. Nho giáo, Phật giáo, Lão giáo hay triết học cổ đại phương Tây của Socrates, Plato và Aristotle cũng thế. Vấn đề ở chỗ là khi một hệ tư tưởng chiếm vai trò độc tôn và bảo thủ không thay đổi thì nó chắc chắn sẽ trở nên lạc hậu không hợp thời và bị lợi dụng để phục vụ cho quyền lợi của một nhóm người nào đó. Tam giáo ở Trung Quốc và ở Việt Nam trong suốt lịch sử phong kiến không có những thay đổi cốt lõi mang tính chất cách mạng mà trái lại ngày càng biến tướng tinh vi hơn để làm công cụ khóa chặt tư tưởng của con người. Đầu tiên xin được nói về Nho giáo. Khổng Tử và Mạnh Tử là những người đặt ra nền móng của hệ tư tưởng Nho giáo có công trong việc đưa ra những quy chuẩn trong việc ứng xử xã hội cũng như nghĩa vụ của những tầng lớp khác nhau nhằm tạo ra một xã hội có trật tự thống nhất và dễ điều hành hơn khiến cho nhà nước phong kiến tập quyền có thể củng cố quyền lực tối đa. Đây là một bước tiến lớn trong lịch sử từ chế độ phong kiến sơ khai thời Ân-Chu để trở thành chế độ phong kiến chuyên chế thời Tần-Hán và các triều đại Trung Quốc sau này. Nhưng khi phong thánh Khổng Mạnh và thần thánh hóa những gì thuộc về Nho giáo (chữ Thánh Hiền, sách Thánh Hiền) thì chế độ phong kiến đã rất thành công trong việc dùng hệ tư tưởng Nho giáo này để làm người dân ngu muội và tuân phục vì những lý do sau đây: 1. Đã là Thánh nhân thì cái gì liên quan tới họ đều đúng, cấm cãi, chỉ được ca ngợi và học theo chứ không được phê phán hoặc phản biện. Điều này khiến Tứ Thư Ngũ Kinh được tôn sùng suốt hai ngàn năm mà không hề có một lời chỉ trích hoặc phê bình từ những người gọi là có học. 2. Nho giáo đề cao tính tôn ti trật tự theo kiểu dưới phải phục tùng trên mà không được quyền chống đối hoặc phản kháng cho dù trên có như thế nào đi nữa (thần tử phục tùng vua, con cái phục tùng cha mẹ, học trò phục tùng thầy, vợ phục tùng chồng). Mặc dù đạo quân thần, sư đồ, phu phụ và phụ tử trên lý thuyết đều mang tính hai chiều nhưng trên thực tế những kẻ ngồi chiếu trên nếu có cư xử không phải đạo hoặc thậm chí là bá đạo cũng đều được giơ cao đánh khẽ chứ không bị trừng trị thẳng tay như trong trường hợp những kẻ chiếu dưới lỗi đạo. 3. Nho giáo đề cao đạo học của Khổng Mạnh nhưng coi thường thậm chí bài xích và triệt tiêu những hệ tư tưởng triết học khác để chiếm vị trí độc tôn về mặt tư tưởng. Điều này khiến cho người theo Nho giáo trở nên kiêu căng và ngu dốt vì tưởng rằng những gì mình biết là chân lý và có thái độ khinh rẻ những tư tưởng tiến bộ. Chính vì thái độ ếch ngồi đáy giếng đó mà nhà Thanh của Trung Quốc và nhà Nguyễn của Việt Nam đã nếm mùi thất bại cay đắng trước kỹ thuật quân sự hiện đại của phương Tây dẫn đến việc mất nước. 4. Nho giáo coi rẻ khoa học và thương nghiệp vốn là những yếu tố nền tảng để phát triển đất nước. Điều này khiến cho toàn bộ nền kinh tế của những nước Nho giáo đều trông cậy vào nông nghiệp và tiểu thủ công nghiệp lỗi thời lạc hậu. Trong khi đó tầng lớp Nho sĩ với vốn kiến thức vô dụng của mình lại được xã hội coi trọng trong khi họ chính là thành phần ăn bám. 5. Nền giáo dục khoa cử Nho giáo không coi trọng việc tìm ra cái mới mà coi trọng việc lục tìm trích dẫn điển xưa tích cũ (cổ nhân có câu…), không coi trọng tính ứng dụng mà thích những thứ sáo rỗng phù phiếm (ngâm vịnh ca ngợi phong hoa tuyết nguyệt nhưng lại rất kém về những thường thức đời sống…), không thích việc tìm ra chân lý mà thích việc lấy lòng bề trên bằng việc ca ngợi công đức của vua, của cha mẹ của thầy…Đó là những bức tường về mặt tư tưởng giam cầm những người theo Nho học khiến cho họ tưởng rằng mình là người hiểu biết nhưng thật ra rất ngu dốt và thủ cựu. 6. Nho giáo đề cao thuyết “thiên mệnh” cho rằng chỉ có một dòng họ có quyền làm chủ đất nước và cai trị muôn dân. Thuyết thiên mệnh đánh tráo khái niệm “quốc gia” với khái niệm “triều đình”, “dân tộc” với “hoàng tộc”. Người dân trung thành với quốc gia và dân tộc đồng nghĩa phải trung thành với triều đình và hoàng tộc. 7. Nho giáo trọng nam khinh nữ khiến cho nguồn lực về con người bị lãng phí vô cùng nghiêm trọng vì phụ nữ không được học hành, không được làm việc mà chỉ nghĩ tới chuyện tam tòng tứ đức, biến bản thân mình thành máy đẻ và nô lệ phục dịch cho gia đình nhà chồng mà còn coi đó là những điều đáng tự hào. 8. Nho giáo phức tạp hóa những phép cư xử giữa người với người vốn cần sự chân thành và thân mật trở và biến nó thành những lễ nghi cầu kỳ phiền phức khiến con người rất dễ vướng vào những cái bẫy mang tên “lễ nghĩa” hoặc dùng lễ nghĩa để che giấu cảm xúc thật bên trong. Về lâu về dài, việc tuân thủ theo lễ nghĩa mang tính chất thủ tục nhưng không phải xuất phát từ tình cảm thật khiến con người trở nên khách sáo và đạo đức giả. 9. Nho giáo dùng danh lợi và bổn phận trói buộc con người khiến con người xem việc dùng chữ nghĩa kiếm chút công danh và bổng lộc về vun đắp cho gia tộc là lẽ sống của cuộc đời. Khái niệm “chí làm trai” của Nho giáo chỉ để cập tới việc học hành đỗ đạt làm quan vinh quy bái tổ phụng sự triều đình tuyệt đối không nhắc đến việc tìm hiểu, khám phá, sáng tạo và tìm kiếm chân lý. Trong xã hội phong kiến ngày xưa, việc “học chữ Thánh hiền” được xem là đặc quyền đặc lợi chứ không phải là quyền bình đẳng của con người. Điều này dẫn đến việc đại đa số dân chúng đều mù chữ, còn một số rất ít những kẻ có tí chữ nghĩa thì hợm hĩnh kiêu căng, cậy mình đọc được Tứ Thư Ngũ Kinh thì coi như đã ôm hết trí tuệ thiên hạ vào lòng, xem việc bán mạng trung thành với triều đình là hoài bão ý chí lớn lao của nam nhi, xem việc có một chức quan trong triều, xây được cái nhà từ đường cho to và cưới năm thê bảy thiếp về đẻ con đàn cháu đống là sở nguyện của một đời người. Có thể nói, Nho học gần như là một thứ đặc quyền đặc lợi dành cho những kẻ cai trị. Còn đối với dân đen chiếm số đông trong xã hội, những người một chữ bẻ đôi cũng không biết thì chuyện hiểu sâu xa lời giảng của Khổng Mạnh là không tưởng. Nho giáo được phổ biến trong dân gian bằng ca dao tục ngữ, truyện Nôm và những tuồng hát hầu hết lấy từ những điển tích cổ của Trung Quốc ca ngợi tam tòng tứ đức và tam cương ngũ thường hoặc qua những ông thầy đồ biết được dăm ba chữ lẻ về gõ đầu trẻ trong làng mà dân làng hết sức nể sợ. Đối với đại đa số dân đen, Nho giáo được hiểu đơn giản qua một số khái niệm mặc định sau: 1. Chuyện quốc gia đại sự là của triều đình chứ thứ dân không có quyền lên tiếng mà phải cam phận con sâu cái kiến. Vua tốt thì dân nhờ, vua ngu thì dân chịu. Phản lại vua và phản lại triều đình là phản lại quốc gia và dân tộc. 2. Đã là dân thì phải phục tùng vua quan, đã là con thì phải phục tùng cha mẹ, đã là học trò thì phải phục tùng thầy, và đã là vợ thì phải phục tùng chồng. Bất cứ hành động hoặc suy nghĩ nào trái lại với tư tưởng nói trên đều là đại nghịch bất đạo. 3. Con người sống trên đời phải biết lo an cư lạc nghiệp và an phận thủ thường, miễn sao ngày có hai bữa cơm, tối về có chỗ chui ra chui vào là đủ. 4. Mục đích sống lớn nhất của người đàn ông là thăng quan tiến chức, trung thành với triều đình, lo tròn chữ hiếu với cha mẹ và sinh con trai nối dõi. 5. Mục đích sống lớn nhất của người đàn bà là lấy chồng, sinh con trai nối dõi cho chồng và quán xuyến gia đình nhà chồng. 6. Mục đích lớn nhất của việc học hành là biết tuân phục và để lập công danh chứ không phải để nâng cao hiểu biết và giải phóng về mặt tư tưởng. Với hơn 2000 năm chịu ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng Nho giáo, những khái niệm về nhân quyền, dân chủ, quyền bình đẳng, tự do hay phản biện dường như vẫn còn rất xa lạ đối với đại đa số người Việt đặc biệt là những người dân sống ở nông thôn. Một trăm năm ảnh hưởng của văn hóa phương Tây vẫn là quá ít so với 2000 năm Nho Khổng. Hãy nhìn lại xã hội Việt Nam ngày nay để so sánh xem những tư tưởng này vẫn còn đó hay đã mất?

Ảnh hưởng của Đạo giáo (Lão giáo) đối với tư duy và đức tin của người Việt Nam Bài viết lần này tôi muốn đề cập tới những hạn chế của Lão giáo hay còn gọi là Đạo giáo đối với khả năng nhận thức của đại đa số người Việt. Tôi biết đụng chạm đến những vấn đề như ngôn ngữ, tôn giáo hoặc truyền thống là một điều không hề dễ dàng vì đó là niềm tin của nhiều người. Tuy nhiên, sẽ không khách quan và đầy đủ khi chúng ta không xét tất cả những khía cạnh này trong việc hình thành tập quán tư duy cũng như tính cách của một cộng đồng. Một lập luận phổ biến của nhiều người không đọc kỹ những bài viết của tôi là: “Tôn giáo nào cũng dạy người ta hướng thiện, làm người tốt”. Tôi không phủ nhận điều này nhưng xét về góc độ khoa học, tôi muốn mọi người trước khi nhận xét đánh giá hai điều quan trọng: 1. Những triết lý và tư tưởng của tôn giáo đó được áp dụng vào xã hội như thế nào? Sâu sắc và đúng đắn hay hời hợt và sai lầm? Có tốt đẹp và tích cực như trên lý thuyết hay không và có thúc đẩy xã hội phát triển hay bị lợi dụng theo hướng ngu dân hóa? 2. Triết lý hoặc tư tưởng đó có chịu dung nạp và cạnh tranh công bằng với những tư tưởng mới tiến bộ hơn hay tìm mọi cách chèn ép cấm đoán những tư tưởng khác để giữ vị trí độc tôn trong xã hội? Hi vọng mọi người phản biện theo lý tính, đừng theo cảm tính. Một tôn giáo luôn luôn có hai phần: giáo lý và tín ngưỡng. Nếu ví tôn giáo như một tảng băng thì giáo lý, hay còn gọi là phần triết lý của tôn giáo đó, là cốt lõi của một tôn giáo và là phần chìm sâu dưới đáy. Để hiểu được trọn vẹn phần giáo lý của một tôn giáo không phải là một điều đơn giản. Thứ nhất giáo lý của các tôn giáo đều được viết bằng những ngôn ngữ cổ và việc phiên dịch dù muốn dù không cũng không thể truyền tải hết ý nghĩa của giáo lý đó. Thứ hai, để nghiên cứu giáo lý của một tôn giáo, người nghiên cứu cần có một trình độ hiểu biết nhất định và rất nhiều thời gian để dành cho việc nghiên cứu. Người dịch kinh sách có thể cố tình diễn giải theo ý mình vì trình độ không đủ hoặc theo mục đích riêng của mình để thao túng các tín đồ. Phần lớn những người theo tôn giáo chỉ tiếp xúc với phần giáo lý qua những lời giảng của người đại diện cho tôn giáo (linh mục, mục sư, hòa thượng…) với hình thức rút gọn gọi là giáo điều chứ ít khi có người có đủ trình độ, điều kiện và thời gian để nghiên cứu giáo lý một cách bài bản. Một lần nữa, giáo điều này được giảng giải chính xác hay mơ hồ, theo hướng tích cực hay tiêu cực , có dụng ý chính trị hay không đều phụ thuộc vào trình độ và ý đồ của người giảng giải. Và tùy theo trình độ nhận thức cũng như mức độ sùng tín của tín đồ mà những giáo điều này có được suy luận theo hướng phản biện hay là mù quáng tuân theo. Lão giáo (hay Đạo giáo) là tôn giáo nguyên thủy của Trung Quốc ra đời rất lâu trước Khổng giáo và là một trong những tôn giáo lâu đời nhất trên thế giới. Bắt nguồn từ những tín ngưỡng dân gian và những triết lý giải thích sự hình thành thế giới của người Trung Quốc cổ đại, Lão giáo từng bước được hình thành và hoàn thiện thành một tôn giáo có giáo lý và nghi thức hoàn chỉnh. Giáo lý của Lão giáo tập trung trong ba tác phẩm Kinh Dịch, Đạo Đức Kinh và Nam Hoa Kinh. Nền tảng lý luận của Đạo giáo được trình bày qua tác phẩm Kinh Dịch, tương truyền là thư tịch cổ nhất của Trung Quốc được truyền từ thời Phục Hy, một vị vua trong thần thoại. “Dịch” có nghĩa là thay đổi và dịch chuyển chỉ sự vận động không ngừng của vũ trụ. Kinh Dịch đưa ra những khái niệm giải thích sự hình thành vạn vật vẫn còn phổ biến đến ngày nay như Thái Cực (hợp nhất, hỗn mang) sinh Lưỡng Nghi (âm và dương) sinh Tứ Tượng (Thái Dương, Thiếu Dương, Thái Âm, Thiếu Âm) sinh Bát Quái (tám quẻ đơn gồm Càn (trời), Khôn (đất), Cấn (núi), Tốn (gió), Chấn (sấm sét), Khảm (nước), Ly (lửa) và Đoài (ao hồ)) và sáu mươi tư quẻ kép (do bát quái chồng lên nhau). Cùng với Ngũ Hành (Kim, Mộc Thủy, Hỏa, Thổ), Lưỡng Nghi chi phối mọi sự sinh diệt của những vật chất hữu hình trong vũ trụ. Tất cả được gọi chung là Đạo (con đường). Tư tưởng chủ yếu của Đạo giáo lúc bấy giờ là con người sống chan hòa với thiên nhiên vì con người vốn là một phần của thiên nhiên. Muốn vất bỏ ưu phiền trong cuộc sống con người phải rũ bỏ được những ham muốn về danh lợi tiền tài. Trong Đạo giáo, những người có thể hiểu được lẽ âm dương tuần hoàn của đất trời thiên nhiên mới là cái đạo đúng sống cho phù hợp được gọi là “chân nhân” (con người thật sự). Những vị chân nhân này thường từ bỏ cuộc sống thế tục để lên núi tu luyện bằng cách luyện khí công, ngồi thiền, hấp thụ tinh khí của trời đất, luyện đơn dược. Nếu thành công họ có thể trẻ mãi không già, vượt qua vòng sinh lão bệnh tử và trở thành tiên. Ngoài việc luyện đơn và tu hành, các vị chân nhân hay đạo sĩ còn biết đoán vận mệnh con người hoặc một triều đại qua bốc phệ (bói mu rùa, bói cỏ thi), chiêm tinh (xem tinh tượng trên trời để đoán vận mệnh của con người hoặc của quốc gia) và chữa bệnh bằng cách trừ tà hoặc bằng thảo dược và khí công. Các loài cầm thú cây cỏ cũng có thể tu hành tuy nhiên thú tính chưa dứt được nên khó có thể thành chánh quả trở thành tiên mà tu theo còn đường tà đạo để thành yêu quái. Các yêu quái này nếu có thiện căn sẽ tiếp tục tìm các vị chân nhân đắc đạo để theo hầu hạ và tu hành, còn không chúng sẽ kết bè kết phái quấy nhiễu con người như các loài yêu quái trong Tây Du Ký. Tác phẩm tư tưởng triết học quan trọng thứ hai của Lão giáo là Đạo Đức Kinh của Lão Tử tổng hợp tất cả những nguyên lý của Lão giáo. Đạo Đức Kinh gồm 81 chương, 5000 chữ và hai phần Thượng Hạ. Ngoài việc diễn giải thêm về những khái niệm căn bản của Kinh Dịch, Đạo Đức Kinh còn có hai triết lý quan trọng đó là Vô Vi (Vô cầu, vô tranh, vô đoạt, vô chấp) và Nhân Ái (sống chan hòa, thương yêu, cứu giúp người khác). Theo Lão Tử, con người sinh ra vốn là một thực thể của vũ trụ và vạn vật cũng như muôn loài khác. Cuộc sống không có gì là vui cũng chẳng có gì là buồn, chẳng có gì để sở hữu hay tranh chấp. Danh lợi đều là phù du. Lão Tử không đề cập đến thiên đường hay địa ngục hay luân hồi chuyển kiếp. Con người chỉ đơn giản sống trọn kiếp người rồi trở về với hư không. Người hiểu được đạo này có thể thoát được cái chết bằng cách tu tiên, thọ ngang trời đất với điều kiện phải dứt bỏ hết những thứ trần tục. Sau Lão Tử, Trang Tử, một triết gia khác sinh vào thế kỉ thứ 4 trước Công Nguyên đã soạn thảo Nam Hoa Chân Kinh giải thích đạo vô vi qua những câu chuyện ngụ ngôn hoặc những lời đối đáp. Trang Tử bày tỏ sự chán ghét của mình với chế độ thống trị phong kiến và những gì thuộc về đạo đức phong kiến (Nho giáo). Tương truyền, Trang Tử thử vợ bằng cách hỏi vợ khi mình chết vợ sẽ thế nào. Vợ ông bảo sẽ thủ tiết thờ chồng. Một thời gian ngắn sau, Trang Tử giả chết và ngầm sai một người học trò đẹp trai của mình quyến rũ vợ mình. Quả nhiên vợ Trang Tử xiêu lòng và khi người học trò đó giả vờ bị bệnh nặng cần thuốc trị là quả tim của người mới chết, vợ Trang Tử không ngần ngại đề nghị mổ xác chồng lấy tim chữa bệnh cho tình nhân. Trang Tử sống dậy vạch mặt vợ rồi chán nản bỏ vào thâm sơn cùng cốc sau hóa bướm bay đi mất. Phần nổi của tảng băng chính là phần tín ngưỡng bao gồm các nghi thức tôn giáo và các hình tượng tôn giáo. Đây là phần được đa số giáo dân tiếp cận vì nó dễ tiếp cận và có tác dụng rất lớn về mặt tâm lý đối với đa số giáo dân. Nhưng nếu lạm dụng vào phần tín ngưỡng nhưng không hiểu sâu hiểu đúng về giáo lý, con người rất dễ bị lệ thuộc vào tôn giáo và bị lợi dụng. Từ cuối thời Đông Hán, Đạo giáo đứng sau các cuộc khởi nghĩa nông dân nhằm lật đổ triều đình trong đó nổi tiếng nhất là cuộc khởi nghĩa Khăn Vàng của ba anh em họ Trương chống lại chính quyền trung ương nhà Hán. Lợi dụng sự mê tín và đói khổ của người dân, các đạo sĩ đạo giáo thường tổ chức phát chẩn lương thực cứu đói, chữa bệnh miễn phí, làm bùa phép (thực ra là giở những trò tiểu xảo dựa trên sự thiếu hiểu biết của dân nghèo)… rồi dựa vào thiên cơ để xúi giục người dân nổi dậy. Chính vì vậy mà trong thời Đông Hán và Tam Quốc, Đạo giáo bị giai cấp thống trị coi như kẻ thù. Nếu như Nho giáo là cái ách của giai cấp thống trị thì Đạo giáo là sự cứu rỗi và giải thoát. Qua nhiều biến thiên của lịch sử, Đạo giáo phân hóa thành hai nhánh: đạo giáo phù thủy và đạo giáo tiên học. Người theo đạo giáo phù thủy được gọi là đạo sĩ, đạo nhân học cách sử dụng bùa phép, trừ tà bắt ma, luyện đơn dược, luyện công. Những đạo sĩ cao tay còn được xem là trên thông thiên văn, dưới thạo địa lý, biết điều khiển cả âm binh. Đạo sĩ có kẻ tốt người xấu. Các đạo sĩ xấu thường lợi dụng đạo pháp để làm chuyện đồi bại như luyện bùa ngải thuốc độc hại người, luyện phòng trung thuật (thuật phòng the) để làm khuynh đảo các vị vua háo sắc muốn trường sinh bất tử, thậm chí có những đạo sĩ còn bắt cóc trẻ con đồng nam đồng nữ nấu thuốc luyện đơn hoặc mang người tế sống để giữ của. Thay vì tìm cách chống lại triều đình, các đạo sĩ xấu xa (tà đạo) tìm cách tiến cử mình với các vị vua bằng cách khoe khoang việc biết luyện thuốc trường sinh, xuân dược (thuốc kích dục) và biến đá thành vàng (giả kim) để mưu cầu danh lợi. Nhiều tay yêu đạo còn được tín nhiệm tới mức được phong làm quốc sư do biết cách chiều theo những trò bệnh hoạn của các hoàng đế. Không thiếu các triều đại của Trung Quốc bị diệt vong cũng do tin vào các đạo sĩ kiểu này. Phái tu tiên không màng đến chuyện đời, sống trên các ngọn núi cao hiểm trở để lánh đời, nhất quyết không tham gia chính sự. Những vị chân nhân này thường tham thiền, luyện công và làm thuốc trong các đạo quán của mình. Họ không thu nhận đệ tử bừa bãi mà chỉ truyền đạo cho những người có duyên. Trong các truyện kiếm hiệp Kim Dung thường nhắc đến Ngũ Nhạc, năm ngọn núi thiêng (Hằng, Hành, Thái, Hoa, Tung sơn) vốn là nơi các đạo sĩ ưa chuộng để lập đạo quán và dạy võ thuật. Nhiều môn phái võ công Trung Quốc bắt nguồn từ phái tu tiên trong đó nổi tiếng nhất và vẫn còn phổ biến đến nay là Thái Cực Quyền của Trương Tam Phong. Là một tôn giáo lâu đời và tồn tại đến ngày nay, Đạo giáo tất nhiên có nhiều mặt tích cực. Trước nhất, Đạo giáo khuyên con người sống thuận theo tự nhiên, không nên quá coi trọng tiền bạc và danh vọng, phải có lòng từ bi và giúp đỡ những người yếu thế. Đây cũng là tôn chỉ chung của hầu hết tất cả các tôn giáo chính thống trên thế giới. Thuyết sáng thế của tôn giáo dựa trên Thái Cực (hỗn mang) sinh ra Lưỡng Nghi (âm dương) và từ đó sinh ra vạn vật ở một khía cạnh nào đó khá giống với thuyết Big Bang của phương Tây sau này. Đạo giáo còn giúp phát triển các thuật của Đông Y như chữa bệnh bằng thảo dược, châm cứu các huyệt đạo, luyện khí công và thuật dưỡng sinh còn phổ biến đến tận bây giờ. Dựa vào âm dương ngũ hành, Đạo giáo phân biệt các loại thực phẩm và thảo dược theo vị (ngọt, cay, chua, mặn, đắng) và tính (hàn, bình, nhiệt) để theo đó mà khắc chế các bệnh tật. Đạo giáo còn đề xuất cách phân loại các loại động vật (gọi chung là “trùng”) theo hình dạng bên ngoài thành các loài: mao (có lông mao, chỉ các loài thú), vũ (có lông vũ, các loài chim), lân (có vảy, gồm cá và bò sát) và khỏa (trần trụi, các loài không có gì che phủ bên ngoài, trong đó có loài người). Tuy cách phân loại này không chính xác lắm về mặt khoa học ngày nay, nhưng đối với thời cổ đại, đây là một cách phân loại khá bài bản và có căn cứ. Ngoài ra, Đạo giáo còn có một đóng góp quan trọng về mỹ thuật đó là nghệ thuật vẽ tranh thủy mặc (sơn thủy). Về mặt tiêu cực, trước hết, Đạo giáo đề cao thuyết chán đời, lánh đời thay vì cống hiến cho xã hội. Những người theo Đạo giáo khi bất mãn chính quyền hoặc giai cấp thống trị sẽ tìm cách trốn lánh bằng cách không ra làm quan mà tập trung vào ngâm thơ, uống rượu, du sơn ngoạn thủy, tham thiền nhập định…để tỏ ra thanh cao chứ không tìm cách thay đổi xã hội theo một hướng tích cực. Lưu Linh, người được mệnh danh là tửu cuồng thời Đông Tấn, là một ví dụ cụ thể, suốt ngày say khướt say mèm. Các nho sĩ Việt Nam cũng như nho sĩ Trung Quốc xưa khi trẻ sẽ chọn con đường Nho học, học hành đỗ đạt thành tài rồi làm quan giúp dân giúp nước. Đến khi về già hoặc chán cảnh quan trường hiểm ác hoặc do thời cuộc đảo điên, các vị lại bỏ Nho giáo theo Đạo giáo bằng cách cáo lão từ quan về vui thú điền viên, trồng hoa thưởng trà, lên non hái thuốc, làm bạn với cỏ cây hoa lá. Những nhân vật điển hình có thể kể đến Nguyễn Trãi, Nguyễn Khuyến, Nguyễn Công Trứ, Nguyễn Đình Chiểu… Thứ hai, Đạo giáo cổ súy những trò mê tính dị đoan như lập đàn cầu mưa, đốt bùa làm phép, bói toán, luyện đan, lên đồng, xin xăm xin quẻ, đốt vàng mã. Người bình dân tất nhiên sẽ không đủ trình độ để tìm hiểu triết lý Đạo giáo qua những tác phẩm Đạo Đức Kinh hay Nam Hoa Kinh mà chỉ biết tin vào những trò mê tín để cầu mong được ơn trên che chở, phù hộ thay đổi số phận mà không tin vào làm gì để thay đổi vận mệnh của chính bản thân. Đạo giáo được đưa vào Việt Nam gần như cùng thời với Nho thời Đông Hán theo chân các đạo sĩ, thầy phù thủy Trung Quốc. Phục Ba tướng quân Mã Viện thời Đông Hán sau khi đánh thắng cuộc khời nghĩa hai bà Trưng đã chôn một cột đồng trên đất Giao Chỉ, trên cột đồng có khắc dòng chữ “Đồng trụ chiết, Giao Chỉ diệt” (cột đồng ngã thì xứ Giao Chỉ cũng diệt vong). Cao Biền, tiết độ sứ Giao Châu đời Đường tìm mọi cách để triệt long mạch của nước ta bằng cách đóng cọc dưới lòng sông Tô Lịch, thậm chí mang hài cốt của tổ tiên họ Cao sang chôn ở long mạch nước nam đều theo phép phong thủy của Đạo giáo. Các truyền thuyết về việc người Trung Quốc sang đô hộ ở xứ ta vơ vét rất nhiều của cải nhưng không mang hết về nước được nên mang chôn trong một hang động nào đấy, sau đó bắt cóc gái đồng trinh cho ngậm sâm rồi chôn sống theo để làm thần giữ của, cũng là phép phù thủy của Đạo giáo. Ở một phương diện khác,do Đạo giáo là đạo đa thần, rất phù hợp với truyền thống thờ cúng vật tổ (totem) của người Việt cổ nên việc Đạo giáo dần dần cắm rễ vào và đồng hóa với tín ngưỡng dân gian Việt Nam là điều rất tự nhiên. Các tín ngưỡng dân gian Việt Nam thờ Thánh Tản Viên, Phù Đổng Thiên Vương, bà chúa Liễu Hạnh, thành hoàng, thổ địa đều mang ảnh hưởng của Đạo giáo. Cũng như Đạo giáo Trung Quốc, Đạo giáo ở Việt Nam tin mọi thứ thuộc về tự nhiên như rừng cây, sông núi, đất đai đều có tính linh và đều được các thần cai quản. Những người lập công lớn cho dân tộc hay đất nước khi chết đều được phong thần và lập đền thờ theo truyền thống “sinh vi tướng, tử vi thần” (khi sống làm tướng, khi chết làm thần). Người có công với làng hay người đầu tiên lập nên một làng mới đến khi chết sẽ được phong thành hoàng và được dân làng đời đời thờ cúng. Người ta tin rằng chính vì khi sống, những vị này giúp ích cho đời, khi họ chết đi họ sẽ tiếp tục trừ gian diệt bạo, phù hộ cho người lương thiện (sống khôn thác thiêng) nên có việc gì người dân sẽ đều cúng bái và cầu nguyện được phù hộ. Ông tổ của Đạo giáo Việt Nam là Chử Đồng Tử (ông này sau cùng vợ lên núi tu đắc đạo thành tiên) gọi là Chử Đạo Tổ. Các truyền thuyết dân gian Việt Nam như Lưu Thần và Nguyễn Triệu lạc đến Thiên Thai động Đào Nguyên kết duyên cùng tiên nữ, Từ Thức lấy vợ tiên…đều mang màu sắc Đạo giáo. Ông tổ thứ hai của Đạo giáo của Việt Nam chính là Hưng Đạo Vương Trần Hưng Đạo hay còn được phong là Đức Thánh Trần. Đạo giáo Việt Nam từng rất thịnh hành trong các triều đại phong kiến. Thời kỳ cực thịnh của Lão giáo là thời Hậu Lê với nhiều vua Lê sùng đạo nhưng tới thời Nguyễn thì Nho giáo được coi trọng và Đạo giáo không còn đủ sức gây ảnh hưởng sâu rộng nữa. Thời Pháp thuộc, nhiều thủ lĩnh khởi nghĩa chống Pháp đã lập những giáo phái dựa trên nguyên tắc của Đạo giáo để kêu gọi dân nghèo đấu tranh điển hình là cuộc khởi nghĩa của Phan Xích Long. Phan Xích Long tự xưng là giáo chủ là người trời nên đạn Pháp bắn không chết, ông còn vẽ bùa đốt cho nghĩa quân uống để chống lại súng đạn của Pháp. Dĩ nhiên điều này cực kì hoang đường và khởi nghĩa bị dập tắt từ ngay cuộc nổi dậy đầu tiên. Sau năm 1945, Nho giáo và Đạo giáo được xem là tàn dư của chế độ phong kiến và mê tín dị đoan nên bị chính quyền cách mạng thẳng tay loại bỏ qua các hình thức đập phá các miếu thờ, cấm bói toán, cấm lên đồng hay cúng tế. Đó là lý do tại sao chúng ta không thấy những đạo quán hoặc đạo sĩ Việt Nam trong thời đại ngày nay. Vì không được công nhận là một trong những tôn giáo hợp pháp ở Việt Nam (Hàn Quốc, Trung Quốc, Đài Loan, Hong Kong và Singapore đều công nhận Đạo giáo là một tôn giáo hợp pháp) nên chúng ta không thấy người Việt Nam nào tu theo Đạo giáo hoặc làm đạo sĩ. Tuy nhiên, ảnh hưởng của Đạo giáo trong Phật giáo và tín ngưỡng dân gian Việt Nam quá rõ nét và sâu sắc khiến cho nhiều người lầm tưởng đó là những nghi thức của Phật giáo hoặc tín ngưỡng truyền thống. Đó là những nghi thức bày mâm lễ vật, ăn chay ngày rằm và mùng một, xem bói, xin xăm, xin quẻ, xin lộc đầu năm, đốt vàng mã, cúng giỗ, cúng tổ nghiệp, xem phong thủy, coi ngày cưởi hỏi tang ma xây dựng, cúng sao giải hạn…Ở miền Bắc, Đạo giáo kết hợp với tính ngưỡng dân gian trong việc thờ thần: Ngọc Hoàng, Quan Thánh, Mẫu Liễu Hạnh, Đức Thánh Trần…qua các phủ thờ và việc hầu đồng. Ở miền Nam, Đạo giáo được xem như một nhánh của đạo Cao Đài (áo xanh) thờ biểu tượng bát quái, Khương Tử Nha và Thái Thượng lão quân. Ngoài ra các đạo quán của người Hoa tồn tại rất nhiều năm ở Sài Gòn và nhiều tỉnh miền Tây Nam bộ dưới dạng miếu hoặc hội quán ví dụ miếu Quan Đế, miếu Vương Mẫu Nương Nương, Nam Hải Nương Nương, Thiên Hậu Thánh Mẫu, Bổn Công (của người Triều Châu). Nhà người Việt gốc Hoa thường treo kính bát quái, dán hình môn thần trước cửa để trừ tà, thờ Quan Công, Thổ Địa, Thần Tài và Táo Quân trong nhà. Nhà người Việt có thể không treo kính bát quái hay thờ Quan Công nhưng nhất định phải có bàn thờ thổ địa, thần tài vào ông táo. Cưới hỏi, ma chay, động thổ, dọn nhà nhất định phải coi ngày. Vào nhà mới phải cúng đất đai gia trạch để cầu bình an, hăm ba tháng chạp nhất định phải đưa ông Táo về trời. Đầu năm đi chùa thế nào cũng phải hái lộc đầu năm, xin quẻ, mua lá số tử vi để xem tình duyên tài vận trong năm tới. Nếu gặp sao xấu chiếu mạng (La Hầu, Kế Đô) thì chắc chắn canh cánh lo lắng cả năm, thế nào cũng tìm cách cúng sao giải hạn. Tất cả những điều nói trên đều là những ảnh hưởng của Đạo giáo trong văn hóa Việt Nam hằng ngày. Như đã nói ở trên, ở Việt Nam không có người theo Đạo giáo như một đức tin mà chỉ bắt chước những nghi lễ mang tính hình thức nên những triết lý sâu xa của Kinh Dịch hay Đạo Đức Kinh hầu như không phổ biến mà ảnh hưởng rõ ràng nhất là khuynh hướng mê tín dị đoan đặc biệt là đối với những ngưởi có nhận thức thấp. Những tệ nạn có liên quan tới tín ngưỡng Đạo giáo kết hợp với tín ngưỡng địa phương có thể kể tới những điều sau: 1. Thờ cúng vô tội vạ: Việc lập đền miếu thờ tự không chỉ dành cho những người có công với đất nước mà còn dành cho những người chết trẻ, chết oan do tai nạn hoặc thậm chí đối với loài vật hoặc cái cây, tảng đá nếu người ta cảm thấy những vật này linh thiêng và có thể phù hộ cho họ được tài lộc dồi dào. Ở đâu có người chết do tai nạn giao thông thì lại có nhiều người tới cúng bái, xin ngày giờ mất và bảng số xe để đi đánh đề. Một con rắn hay một con cá hơn khác thường một tí cũng được đồn thổi là thần thánh và được già trẻ bé lớn xì xụp khấn lạy. 2. Nhiều người Việt Nam quá tin vào bói toán, xem tử vi, cúng sao, giải hạn và phong thủy để thay đổi vận mệnh đến mức bị lệ thuộc vào nó mà không tin vào bản thân mình. Số này cúng không ít tiền cho các thể loại thầy cúng, thầy bói, đồng cốt… Tuy nhiên họ lại coi nhẹ việc tu dưỡng tâm đức và làm vi���c thiện. 3. Đa số người dân quê ít học không tin khoa học và y học mà tin vào cúng bái bùa chú hoặc những bài thuốc vô căn cứ để chữa bệnh khiến cho tiền mất tật mang. Có rất nhiều trường hợp thay vì đưa đến bệnh viện để chữa thì họ lại đi tìm thầy bùa thầy phép trục vong, trừ tà. Đến khi đưa vào bệnh viện thì không còn thuốc chữa. 4. Nhiều người để cầu tài lộc mua may bán đắt hoặc để hãm hại người khác đã không ngần ngại đi thỉnh bùa chú nhằm đạt được mục đích của mình. Cho dù bạn có tin rằng bùa chú có tác dụng hay không cũng được, việc thỉnh bùa chú để làm giàu và hại người đều là những việc làm thất đức và trái đạo. Nếu hiểu theo luật nhân quả có vay có trả thì những người tìm mọi cách giành giật những thứ không thuộc về mình trước sau cũng sẽ phải trả lại một cái gì đó, đôi khi còn gấp nhiều lần những thứ mình tìm mọi cách để cưỡng đoạt. Và việc dùng bùa chú kiểu này hoàn toàn trái với triết lý vô vi của Đạo giáo. 5. Một số người (tự cho là) có học và dĩ nhiên là có điều kiện tốt về kinh tế tìm cách chối bỏ trách nhiệm xã hội bằng cách lánh đời, không bàn thế sự để tỏ ra thanh cao. Họ ngoảnh mặt quay lưng với những bất công xã hội để hưởng thụ cho riêng mình và tỏ vẻ coi thường những người đấu tranh giành lại công bằng cho rằng những người này ngu dại, còn khoanh tay bàng quan như họ mới là hiểu đạo vô vi. Nếu tỉnh táo, chúng ta sẽ thấy rằng những chính quyền độc tài ngoài mặt thì hô hào bài trừ mê tín dị đoan nhưng trên thực tế vẫn duy trì những điều này như một biện pháp ngu dân để trị. Người dân càng tin vào những chuyện cúng bái lễ lạc thì càng ít tin vào khoa học, và vì thế càng u mê. Người có khả năng và tri thức nếu bất mãn với chuyện công danh hoặc thời thế mà tìm cách xa lánh thế sự để tự tỏ ra mình thanh bạch chẳng qua là kẻ ích kỷ và tự khiến cho mình vô dụng sớm mà thôi. (còn tiếp)

Đạo Phật đã bị tha hóa và biến tướng ở Việt Nam như thế nào? Trước khi vào nội dung của bạn, tôi muốn khẳng định với bạn đọc tôi là một Phật tử chứ không phải là người đạo Công giáo hoặc là một kẻ vô thần. Năm 3 tuổi tôi đã được gia đình đưa vào chùa quy y với pháp danh Lệ Nghiêm và thường xuyên bà ngoại đi chùa từ bé. Nhưng khoảng hơn mười năm nay, tôi không bước vào bất cứ cái chùa nào nữa ngoại trừ đó là những ngôi chùa cổ có giá trị lịch sử. Còn những hành động cúng bái nhất là những dịp rằm lớn hay mùng một là nhất định không có tôi bởi vì tôi hiểu một điểu rằng trong chùa không có Phật. Đối với tôi, Phật giáo là một tư tưởng triết học hơn là một tín ngưỡng. Bài viết này không tranh luận về Phật giáo tốt hay xấu mà tập trung nói về sự biến tướng của Phật giáo ở Việt Nam và điều đó góp phần ảnh hưởng đến tư duy hời hợt của người Việt như thế nào. Hi vọng các bạn đọc và nhìn nhận vấn đề một cách đúng đắn với mục đích viết của tôi. Những comment kiểu: “anh biết gì về Phật giáo mà nói!” hay “đạo Phật là thế này thế nọ” nhưng không liên quan tới nội dung bài viết sẽ bị xóa mà không phản hồi. Tuy hiện nay Phật giáo không được công nhận là quốc giáo ở Việt Nam như các nước như Thái Lan, Lào, Campuchia, nhưng ảnh hưởng của Phật giáo trong đời sống hàng ngày của người dân Việt Nam ngày nay rõ ràng hơn Lão và Nho rất nhiều. Chúng ta không thấy đạo quán và đạo sĩ ở Việt Nam nhưng sư sãi và chùa chiền thì đâu cũng có. Trong lời ăn tiếng nói hằng ngày của người Việt không có câu nào “cầu Khổng Tử” hay “tạ ơn Lão Tử” mà luôn là “cầu trời khẩn Phật” hoặc “tạ ơn trời Phật”. Ảnh hưởng của Phật giáo ở Việt Nam sâu sắc tới mức nhiều người cứ khăng khăng bảo đạo Công giáo là đạo ngoại lai còn Phật giáo mới là đạo của dân tộc mà quên rằng đạo Phật cũng là một đạo ngoại lai xuất phát tứ Ấn Độ. Và chính vì điều này mà rất nhiều người Việt Nam mặc định trong tư tưởng rằng những gì liên quan tới đạo Phật đều là tốt và người đạo Phật đều là người tử tế. Điều này gây ra một hệ lụy không nhỏ đối với tư duy của người Việt chúng ta. Nếu xét trong tam giáo Phật-Lão-Nho thì Phật giáo có mặt ở Việt Nam trước cả Lão và Nho. Theo truyền thuyết về Chử Đồng Tử thì đạo Phật đã có mặt ở nước ta từ thời Hùng Vương. Nhưng vì đây là truyền thuyết có tính tam sao thất bản nên việc xác thực là đạo Phật có mặt ở Việt Nam từ thời vua Hùng hay không còn là một nghi vấn. Nhưng từ thế kỷ thứ 2 và thứ 3 trước Công Nguyên, các nhà buôn và tăng lữ Ấn Độ đã du nhập Phật giáo Nam tông vào quận Giao Chỉ và thành Luy Lâu (thuộc Bắc Ninh ngày nay) đã từng là trung tâm Phật giáo quan trọng vùng Đông Nam Á. Trong giai đoạn Bắc thuộc nhất là đời nhà Đường, Phật giáo Bắc tông theo chân các nhà sư Trung Quốc phái Thiền tông vào Việt Nam nhưng không phát triển mạnh. Từ thời nhà Đinh tới thời nhà Trần, các vua chúa Việt Nam bắt đầu xem trọng Phật giáo ngang với Nho và Lão. Sau khi dẹp loạn 12 sứ quân và đóng đô ở Hoa Lư, Đinh Tiên Hoàng đã phong cho đại sư Khuông Việt chức tăng thống, đứng đầu Phật giáo ở Việt Nam thời đó. Chức tăng thống này đến thời Lê Sơ vẫn còn giữ. Một trong những giai thoại về sự tàn bạo và biến thái của vua Lê Long Đĩnh tức Lê Ngọa Triều là chuyện vị vua này róc mía trên đầu tăng thống Quách Ngang (có tài liệu ghi là Quách Mão) rồi giả vờ lỡ tay để dao chém xuống đầu trọc của sư chảy máu đầm đìa. Giai thoại này đối với tôi mà nói mang tính bôi nhọ nhiều hơn là thực tế vì theo sách sử thời đó: “Mùa xuân năm Đinh Mùi (1007), Lê Long Đĩnh sai em là Minh Xưởng và Chưởng Thư ký là Hoàng Thành Nhã đem con tê ngưu trắng sang biếu nhà Tống, dâng biểu xin Cửu kinh và kinh sách Đại Tạng". Kinh Đại Tạng là một bộ kinh sách vĩ đại được các cao tăng Trung Quốc nhiều thế hệ nghiên cứu và biên dịch qua nhiều thế hệ gồm hơn 5000 quyển. Một ông vua tìm cách xin được bộ kinh ấy về Việt Nam để phát triển Phật giáo thì việc róc mía trên đầu vị cao tăng đứng đầu Phật giáo trong nước có đáng tin hay không? Tôi không trả lời mà để cho các bạn tự suy nghĩ. Đến thời nhà Lý, vì Lý Thái Tổ thuở nhỏ được nuôi trong chùa nên ông xem đạo Phật là quốc giáo. Triều đình nhà Lý bên cạnh hai ban văn võ còn có cả ban “tăng”. Nhà Trần cướp ngôi nhà Lý nhưng vẫn rất coi trọng Phật giáo. Thượng hoàng Trần Nhân Tông, người có công lớn trong cuộc chiến chống Nguyên Mông khi đất nước thái bình đã giao quyền trị nước cho con và lập nên thiền phái Trúc Lâm và lấy hiệu là Trúc Lâm Đại Sĩ. Đến cuối thời Trần, đạo Phật ở Việt Nam bước vào thời kỳ quá độ. Các tăng sĩ do được sự ưu ái quá mức của triều đình trở nên lộng quyền và đạo Phật phát triển một cách vô tội vạ. “Truyền Kỳ Mạn Lục” của Nguyễn Dữ có ghi: “Các chùa như Hoàng Giang, Ðồng Cổ, An Sinh, Yên Tử, Phổ Minh, Ngọc Thanh... dựng lên nhan nhản khắp nơi; những người cắt tóc làm tăng ni nhiều bằng nửa dân số thường. Nhất là huyện Ðông Triều, sự sùng thượng lại càng quá lắm: chùa chiền dựng lên, làng lớn có hơn mười chùa, làng nhỏ cũng chừng năm, sáu: ngoài bao bằng lũy, trong tô vàng son..." Chính sự phát triển quá đà này của Phật giáo ở Việt Nam đã khiến cho Phật giáo bị biến chất và lợi dụng về sau rất nhiều. Từ thời hậu Lê trở đi, đạo Phật ở Việt Nam mất đi chỗ đứng trước đây vì sự phát triển của Nho giáo và Lão giáo nhất là ở Đàng Ngoài. Phật giáo từ chỗ một tôn giáo được chính quyền phong kiến trọng dụng bị thu hẹp phạm vi ảnh hưởng trở thành một tín ngưỡng dân gian nhiều hơn ở Đàng Ngoài. Trong khi đó ở Đàng Trong, các chúa Nguyễn vẫn rất sùng đạo Phật và kinh đô Huế có thể được xem là cái nôi thứ hai của Phật giáo Việt Nam. Khi Pháp xâm lược Việt Nam, để trả đũa việc các vua nhà Nguyễn cấm đạo Thiên Chúa, thực dân Pháp đã ra tay phá hủy rất nhiều chùa chiền Phật giáo để xây nhà thờ. Điều này đã gây ra mâu thuẫn đối với những người theo Phật giáo và Thiên Chúa giáo ở Việt Nam và cũng khiến cho Phật giáo bị các đảng phái mang danh nghĩa “chống ngoại xâm” lợi dụng triệt để. Sau năm 1945, ở miền Bắc, cùng với Lão giáo, Phật giáo được liệt vào một trong những tàn dư của mê tín dị đoan và phong kiến nên bị giới lãnh đạo Cộng Sản cấm đoán và kiểm soát rất gắt gao. Dưới sự lãnh đạo của những người “vô thần” rất nhiều đền chùa bị đập phá để biến thành hợp tác xã hoặc sân phơi thóc lúa và nhiều kinh sách bị tiêu hủy. Ngoài những ngôi chùa mang tính biểu tượng nổi tiếng của văn hóa Việt Nam như chùa Một Cột, chùa Dâu, chùa Hương hay chùa Tây Phương thì hầu hết các chùa chiền ở miền Bắc đều bị phá hủy. Từ năm 1945 trở đi, rất ít người Bắc tự nhận là người đạo Phật và hầu như không có chùa chiền nào được xây dựng ở miền Bắc. Ngược lại ở miền Nam, Phật giáo lại bị lợi dụng để chống lại chính quyền của tổng thống Ngô Đình Diệm của chính thể Việt Nam Cộng Hòa vì gia đình của tổng thống Ngô Đình Diệm là người Công giáo. Sự kiện tự thiêu của hòa thượng Thích Quảng Đức ở Sài Gòn năm 1963 đã góp phần làm cáo chung chế độ cộng hòa còn rất non trẻ ở miền nam với cuộc đảo chính giết chết hai anh em cố tổng thống họ Ngô trong cùng năm. Năm 1964, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống Nhất được thành lập ở miền Nam Việt Nam. Cho tới năm 1975, lợi dụng tinh thần bài ngoại của người dân miền Nam, nhiều chùa chiền bị lợi dụng biến thành cơ sở hoạt động cách mạng của mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam nuôi giấu cán bộ. Năm 1981, Giáo hội Phật giáo Việt Nam được thành lập và trở thành tổ chức Phật giáo duy nhất đại diện cho Phật giáo Việt Nam sau năm 1975. Điều này có nghĩa là Phật giáo Việt Nam được đặt dưới sự quản lý sát sao của nhà nước CNXHCN Việt Nam và bắt đầu mang màu sắc chính trị rõ ràng. Như vậy hiện tại ở Việt Nam có hai giáo hội Phật giáo khác nhau: một thành lập từ năm 1964 ở miền Nam mang tên Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất vốn không chịu chi phối về mặt chính trị của chính quyền và Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam thành lập năm 1981 với bản chất là cơ quan chính trị hóa tôn giáo của nhà nước. Đối với đại đa số người Việt Nam (trừ những người theo Công giáo và Tin Lành) thì đạo Phật đóng một vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa và tâm linh, ngay cả đối với những người cho rằng mình theo đạo thờ ông bà. Hiếm có tác phẩm văn chương nghệ thuật nào của Việt Nam mà không thấp thoáng ảnh bóng dáng của mái chùa hay tượng Phật. Tuy nhiên, sự ảnh hưởng của đạo Phật ở Việt Nam chỉ ở mức độ tín ngưỡng chứ không phải là ở mức độ triết lý. Rất hiếm Phật tử Việt Nam tìm hiểu đạo Phật ở góc độ triết học mà chỉ tin theo những nghi thức cúng bái của Phật giáo. Và tín ngưỡng và nghi thức Phật giáo của Việt Nam thì lại bị ảnh hưởng bởi tín ngưỡng dân gian và Đạo giáo nhiều hơn là Phật giáo nguyên thủy. Có ba nguyên nhân cho việc tại sao phần lớn Phật tử Việt Nam thiên về phần ngọn (tín ngưỡng) hơn là phần gốc (triết lý) của đạo Phật. Thứ nhất kinh sách của đạo Phật quá nhiều, ngay cả những người đi tu cũng chưa có điều kiện tiếp xúc hết với kinh sách của Phật. Đây là một rào cản rất lớn của những ai muốn thực sự nghiên cứu về đạo Phật một cách nghiêm túc. Thứ hai, những triết lý của đạo Phật như buông bỏ chấp niệm, hành thiện tích đức, không tham sân si hận… thường không đáp ứng được nhu cầu thực tế của người bình dân nên tuy tưởng là đơn giản nhưng trên thực tế lại rất khó làm theo và nếu có làm theo thì chưa chắc đã làm đúng. Thứ ba, đạo Phật chấp nhận sự kết hợp với các tín ngưỡng dân gian chứ không phân rõ ranh giới nên dần dần Phật trở thành một vị thần cũng như những vị thần khác trong văn hóa tín ngưỡng của người Việt Nam. Sự cầu kỳ về hình thức nghi lễ bên ngoài chẳng qua là để che giấu sự hời hợt trong việc hiểu biết về Phật pháp bên trong. Chính sự hiểu biết sơ sài về triết lý đạo Phật cũng như sự dễ dãi về mặt tín ngưỡng mà đa số những người theo đạo Phật ở Việt Nam đều mắc phải những sai lầm sau: 1. Người Việt Nam đánh đồng hai khái niệm không liên quan là “trời” và “Phật”. Chỉ có ở Việt Nam mới có khái niệm “trời Phật” đi với nhau thành một cặp như một thế lực siêu nhiên có khả năng ban phước lành cho con người. Chính vì hiểu rằng Phật cũng là một vị thần như các vị thần trong dân gian nên nhiều người đi chùa để cầu tài cầu lộc, cầu thăng quan tiến chức, cầu tình duyên hay cầu con cái mà quên rằng đức Phật vốn là một vị hoàng tử đã từ bỏ tất cả những xa hoa phú quý để đi tìm sự giác ngộ về tư tưởng. Ở các chùa miền Bắc, người ta còn mang cả heo quay, gà luộc vào chùa cúng trả lễ, thậm chí còn nhét cả những đồng tiền lẻ vào tay tượng Phật trông rất phản cảm. 2. Vì Đạo Phật Bắc tông bị biến thành một đạo đa thần và thờ thần tượng vì thế người theo đạo Phật cứ gặp Phật là thắp nhang quỳ lạy với quan niệm “có thở có thiêng, có kiêng có lành” nhưng không biết Phật đó tên gì, xuất thân từ đâu, có quyền năng gì. Ngay cả đối với cái tên của vị bồ tát được người Việt Nam tôn sùng nhất là Quán Thế Âm Bồ Tát cũng bị gọi sai thành Quan (Thế) Âm Bồ Tát vì không hiểu ý nghĩa của cái tên này. Trong chùa Phật thậm chí còn thờ cúng lung tung các thần khác như Quan Công, thần tài, thổ địa. 3. Dưới sự ảnh hưởng của tín ngưỡng dân gian và Lão giáo, đạo Phật ở Việt Nam thiên về sự cầu kỳ trong các hình thức cúng bái gây ra sự phô trương và lãng phí trái với giáo lý nguyên thủy của đạo Phật. Nếu các bạn quan sát những chùa lớn vào những ngày lễ lớn của Phật giáo ở Việt Nam, các bạn sẽ không thấy sự thanh tịnh và trang nghiêm và chỉ thấy sự xô bồ bát nháo của những người đi chùa. Tôi hơn mười năm nay không đi chùa cũng vì không chịu được sự bát nháo ồn ào đó. 4. Không biết ở các nước Phật giáo khác thì sao chứ ở Việt Nam, tôi thấy chùa chiền được xây cất vô tội vạ nhất là ở miền Nam. Nhiều chùa ở Sài Gòn được sơn phết rất lòe loẹt và mất thẩm mỹ, trong chính điện tượng Phật bày trí lung tung như gánh hát bội chứ không hề trang nghiêm nhưng phật tử vẫn đến cúng bái nườm nượp. Ở miền bắc thì bắt đầu vào những năm 2000, với cái cớ phục vụ nhu cầu du lịch, người ta bắt đầu xây dựng rất nhiều chùa có quy mô cực lớn ở miền Bắc như chùa Bái Đính ở Ninh Bình, chùa Ba Vàng ở Quảng Ninh… Nhiều Phật tử tỏ ra hoan hỉ xem đó là phúc đức mà không hề suy nghĩ rằng tiền và đất đâu để xây chùa to thế. 5. Sự mê muội của những người theo đạo Phật ở Việt Nam còn nằm ở chỗ sùng bái những người đi tu một cách mù quáng đến mức hễ thấy người cạo đầu mặc áo cà sa thì khúm núm kính sợ mà không cần biết đó là cao tăng hay là ma tăng, ác tăng. Tôi đã chứng kiến nhiều cảnh nhiều bà cụ già chắp tay xá miệng thì luôn “dạ, thưa, bạch thầy” với những thằng nhãi nhép đầu trọc mặt mày câng câng xấc láo. Nhiều người dâng vật phẩm cúng dường hoặc bỏ tiền vào thùng công đức trên chánh điện mà không hề mảy may suy nghĩ rằng mình đang góp phần nuôi dưỡng những kẻ lười biếng lao động và lừa đảo sống phè phỡn bằng chính đồng tiền mồ hôi nước mắt của mình. Vì điều này mà càng ngày các bậc chân tu ở Việt Nam càng ít mà toàn là những thứ sư đảng, sư hổ mang như Thích Thanh Cường, Thích Thanh Toàn …làm trụ trì. 6. Rất hiếm những Phật tử ở Việt Nam hiểu được những triết lý của đạo Phật. Tôi hỏi nhiều người lớn tuổi có thâm niên chùa chiền công quả thế nào là Tứ Diệu Đế, thế nào là Bát Chánh Đạo…họ đều trả lời rất qua loa hoặc có người còn không biết. Cái mà họ nói đến nhiều nhất là “nghiệp” và “quả báo” nhưng cách hiểu của họ về hai khái niệm này cũng hoàn toàn sơ sài và sai trái. Chính vì thế mà thay vì thay đổi cách sống cách suy nghĩ hoặc đấu tranh cho quyền lợi chính đáng thì họ cam chịu nhẫn nhục những điều sai trái bất công trong xã hội vì cho rằng những gì mình chịu kiếp này chính là nghiệp báo của kiếp trước. Để bớt khổ, họ đến chùa để cầu xin hoặc cúng sao, giải hạn.Nhiều người trong cuộc sống làm những chuyện ác nhân thất đức lừa lọc mánh khóe nhưng lại sợ quả báo. Và thay vì hành thiện tích đức họ lại mang thứ tiền dơ bẩn kiếm được đi cúng chùa như một cách giải nghiệp dễ dàng nhất để cảm thấy lương tâm được thanh thản và tiếp tục làm chuyện ác. 7. Đạo Phật nguyên thủy không bắt buộc phải ăn chay, nhưng nếu tu theo thiền tông và tịnh độ tông thì phải tuân theo giới luật ăn chay. Nếu người theo Phật giáo nguyên thủy ăn mặn do họ không cho mình quyền từ chối những thức ăn được Phật tử cúng dường khi đi khất thực và khi ăn họ trộn chung tất cả những thức ăn lại với nhau, không phân biệt đâu là thịt hay cá thì điều buồn cười của những người ăn chay là họ lại chế ra những món chay bắt chước kiểu nấu nướng các món mặn như cá chiên, sườn nướng, đùi gà, bún bò… thay vì đơn giản rau dưa cà muối. Đó chẳng phải là miệng ăn chay nhưng tâm vọng tưởng món mặn sao? Tại sao phải dối lòng như thế? Theo tôi, đó là đạo đức giả. 8. Đạo Phật cấm sát sinh nhưng trớ trêu thay những ngày rằm mồng một hoặc những ngày lễ lớn các Phật tử mê muội lại là người gián tiếp sát sinh nhiều nhất. Có bao giờ bạn đứng trước những cổng chùa để đếm xem có bao nhiêu chú chim sẻ, chim én vô tội rơi lộp độp xuống đường để rồi bị mèo vồ, xe cán hoặc bị người đi chùa giẫm đạp đến chết vì nhu cầu phóng sinh rất vớ vẩn? Có bao nhiêu người hiểu rằng những con cá chép, cá vàng mua trước cổng chùa hoặc ở tiệm cá cảnh vốn dĩ là loài cá được nuôi làm cảnh sẽ không sống được nếu đem thả xuống sông? Bạn có bao giờ đếm thử bao nhiêu cây hoa trong chùa bị vặt trơ trọi đêm giao thừa và ngày mồng một tết bởi vì tục “hái lộc”, một tục lệ không hề có của Phật giáo? Bạn có bao giờ đếm xem có bao nhiêu quán nhậu thịt thú rừng dọc đường lên chùa Hương để phục vụ cho những người đi dâng hương cúng Phật? 9. Sự phóng sinh vô tội vạ nhưng thiếu sự hiểu biết tối thiểu về thường thức khoa học còn gây ra thảm họa cho hệ sinh thái. Rất nhiều lần tôi chứng kiến cảnh tượng đau lòng là những chú rùa núi vàng, vốn là loài rùa cạn có tên trong danh sách động vật cần được bảo vệ của Việt Nam ngắc ngoải tuyệt vọng dưới hồ nước chờ chết vì sự phóng sinh ngu dốt của những người gọi là Phật tử. Trái lại những loài động vật ngoại lai gây hại như cá chim trắng, ốc bươu vàng, rùa tai đỏ …nếu được thả tràn lan ra môi trường tự nhiên sẽ tiêu diệt các loại sinh vật bản địa bằng cách giành địa bàn và nguồn thức ăn thậm chí ăn cả trứng và con non của các sinh vật bản địa. 10. Phần lớn phật tử Việt Nam, đặc biệt là những người làm ăn buôn bán, không chỉ thờ Phật mà còn thờ cúng tất cả những thần linh nào mà họ nghĩ rằng có thể mang lại lợi lộc cho mình từ mẫu ở ngoài Bắc tới bà chúa Xứ trong Nam. Thậm chí đền thờ Hindu giáo và cả nhà thờ cha Diệp ở Cà Mau cũng không thiếu Phật tử đặt chân đến cúng bái. Nếu thánh đường Hồi giáo mà mở cửa cho người ngoại đạo vào cúng, tôi nghĩ chắc người đạo Phật ở Việt Nam vào đó còn đông hơn tín đồ Hồi giáo nếu họ nghĩ rằng Allah có thể ban cho họ tài lộc và may mắn. Có thể nói, cùng với Nho giáo và Khổng giáo, đạo Phật ở Việt Nam đã góp phần hình thành nên trong tiềm thức của đại đa số một ý thức hệ rất phù hợp với việc bị lệ thuộc và cai trị. Nó dạy con người phục tùng cho địa vị và danh lợi, lấy việc mưu cầu danh lợi cho cá nhân và dòng họ làm lẽ sống. Để đạt được nhiều tiền tài danh vọng, họ đi chùa để cầu cúng. Đối với bất công áp bức, họ chọn cách nhẫn nhịn cho qua chuyện và đổ thừa cho nghiệp báo kiếp trước. Để trốn tránh trách nhiệm với đời, họ tỏ ra mình thanh cao không nghe không thấy, không màng chính sự. Và họ gọi đó là là cách sống khôn ngoan. (còn tiếp)

“Người Việt Nam có thông minh hay không?” Đây là một câu hỏi rất khó trả lời vì nếu xét về mặt khoa học, chúng ta chưa từng có một nghiên cứu khoa học nào hoặc một số liệu thống kê nào cho biết chính xác là có bao nhiêu phần trăm người Việt có chỉ số IQ trên 120 điểm. Nếu dựa vào những gì được dạy ở trường hồi nhỏ thì chắc chắn là chúng ta là một dân tộc thông minh. Tôi nhớ lúc nhỏ còn đi học, những bài học trong sách giáo khoa đã dạy rằng “người Việt Nam ta vừa cần cù, siêng năng lại thông minh”. Cùng với những bài báo về các gương học sinh Việt Nam đạt đủ loại huy chương trong các kỳ Olympic quốc tế, tôi đã lớn lên với niềm tin rằng dân tộc ta là một dân tộc hiếu học và thông minh. Lớn lên một tí khi bắt đầu đã đi ra ngoài tiếp xúc học hỏi nhiều, niềm tự hào dân tộc của tôi bị thử thách nghiêm trọng bằng rất nhiều câu hỏi “tại sao?” Tại sao phần lớn danh nhân của nước ta phần lớn đều là những tài năng quân sự nhưng lại không có những nhà triết học, nhà cải cách hay nhà khoa học, nhà thám hiểm và cũng rất hiếm những nghệ sĩ có tầm vóc vĩ đại? Tại sao Việt Nam hầu như không có những trường phái nghệ thuật (hội họa, âm nhạc, kiến trúc…) hoặc những kiệt tác được thế giới ngưỡng mộ? Tại sao Việt Nam không có những phát minh khoa học mang tính đột phá trong khi người Việt Nam thông minh như thế? Và dĩ nhiên câu hỏi “tại sao” lớn nhất là tại sao người Việt Nam thông minh, cần cù, siêng năng đạt nhiều giải thưởng quốc tế như thế mà nước Việt Nam vẫn lạc hậu và nghèo đòi? Có người sẽ nói rằng Việt Nam ta nếu không thông minh tài giỏi thì sao có thể chống lại ngoại xâm phương Bắc hùng mạnh trong suốt hơn hai ngàn năm lịch sử? Điều này không sai. Nếu xét về góc độ quân sự thì tôi khẳng định rằng Việt Nam ta có rất nhiều thiên tài như Ngô Quyền, Đinh Tiên Hoàng, Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi, Nguyễn Huệ và cả hoàng đế Gia Long Nguyễn Ánh. Là một dân tộc có lịch sử gắn liền với các cuộc chiến tranh chống ngoại xâm từ một kẻ thù phương Bắc mạnh hơn mình rất nhiều và những cuộc nội chiến liên miên tranh giành quyền lực thì để tồn tại đến ngày nay, người Việt Nam chắc chắn phải có nhiều danh tướng và những nhà quân sự tài năng. Tuy nhiên, nếu chỉ có dựa vào những tài năng quân sự chống ngoại xâm để có thể kết luận rằng người Việt Nam thông minh và tài giỏi thì tôi e rằng quá phiến diện và chủ quan. Chống lại giặc ngoại xâm đã khó, nhưng sau khi đất nước đã được độc lập thì việc xây dựng và phát triển đất nước được tiến hành như thế nào? Phải nhìn nhận một cách nghiêm túc về lịch sử rằng không phải lúc nào Việt Nam cũng đối mặt với họa xâm lược phương Bắc. Lịch sử Việt Nam có những giai đoạn dài mấy trăm năm không có bóng ngoại xâm phương Bắc nhưng vẫn không thoát khỏi những cảnh khói lửa binh đao do những cuộc nội chiến của các tập đoàn phong kiến tranh giành quyền lực với nhau. Có thể đơn cử tới một giai đoạn huynh đệ tương tàn kéo dài 275 năm từ khi Mạc Đăng Dung lập ra nhà Mạc cướp ngôi nhà Hậu Lê (1527) dẫn đến cuộc chiến phân tranh Đàng Ngoài và Đàng Trong của hai tập đoàn Trịnh và Nguyễn cho tới thời Gia Long đánh bại nhà Tây Sơn để thống nhất đất nước (1802). Đan xen giữa những trận chiến tranh giành quyền lực của các thế lực Mạc-Lê, Trịnh-Nguyễn, Tây Sơn-Gia Long… là vô số các cuộc khởi nghĩa nổi dậy tự phát của nông dân khiến chính trị và kinh tế của Việt Nam chưa bao giờ ổn định nói chi đến phát triển. Chiến tranh liên miên mà đất nước ta không có đủ thời gian để xây dựng một nền tảng tư tưởng vững chắc cho riêng mình. Trong khoảng thời gian gần 3 thế kỷ đó, Châu Âu chứng kiến nhiều cuộc cách mạng về tư tưởng triết học và khoa học làm nền tảng cho sự phát triển vượt bậc của phương Tây sau này. Tôi luôn đặt ra một giả thuyết rằng nếu trong suốt 275 năm đó, Việt Nam không có nội chiến, không có tranh giành xâu xé thì đất nước ta sẽ phát triển như thế nào? Rõ ràng, dân tộc ta đã lãng phí quá nhiều thời gian cho chiến tranh mà đánh mất rất nhiều cơ hội để phát triển toàn diện. Xét về mặt chính trị, tính tới hết thời nhà Nguyễn lịch sử chúng ta thiếu vắng bóng dáng của những triết gia, những nhà tư tưởng, những nhà cải cách chính trị.... Các triều đại trong lịch sử Việt Nam, cho dù là giành lại độc lập dân tộc từ Trung Quốc hay cướp ngôi của nhau thì vẫn áp dụng gần như toàn bộ bộ máy cai trị của chế độ quân chủ chuyên chế phương Bắc mà không có sự chỉnh sửa hay cải tiến nào. Chưa có một triều đại nào trong lịch sử Việt Nam dám bứt phá khỏi ảnh hưởng của Nho giáo trong việc trị quốc. Về mặt văn hóa, lịch sử của chúng ta cũng thiếu hẳn bóng dáng của những nhà khoa học, những nhà phát minh, những nhà thám hiểm cũng như những nghệ thuật gia nổi tiếng mà lại có rất nhiều những văn sĩ thi sĩ Nho giáo tôn sùng các thể loại cổ văn Trung Quốc như từ, phú, Đường thi, câu đối… Về kinh tế, nền kinh tế của Việt Nam qua các thời đại vẫn chưa bao giờ thoát khỏi được ngành nông nghiệp lạc hậu và tiểu thủ công mang tính chất tự cung tự cấp. Ở bài viết trước, tôi đã chỉ ra rằng chúng ta không hề phát triển được ngành thương nghiệp nhất là ngoại thương mặc dù có ưu thế đường bờ biển rất dài. Nếu xét những khía cạnh tư tưởng, chính trị, văn hóa và kinh tế, dân tộc ta chưa bao giờ được xem là một dân tộc mạnh, nếu không muốn nói là rất yếu. Đây là những lỗ hổng rất lớn trong lịch sử mà chúng ta phải nghiêm túc và khách quan nhìn nhận vì chúng không phần không nhỏ trong việc định hình nước Việt Nam ở thời hiện đại. Quay trở lại vấn đề về trí thông minh và tài năng của người Việt Nam, trí thông minh của người Việt Nam trong lịch sử mang mang tính chất thời vụ và đối phó với những nguy cơ cấp bách của một dân tộc luôn đứng trước hiểm họa chiến tranh phải tìm cách bảo vệ mình hơn là một sự thông minh có bài bản và hệ thống mang tính chất khám phá và sáng tạo của những dân tộc phát triển. Trí thông minh của người Việt Nam trong lịch sử đủ để đảm bảo việc sinh tồn trước những thế lực mạnh không bị diệt vong chứ chưa đạt đến mức phát triển và xây dựng đất nước. Trong chiến tranh, trí thông minh và sức mạnh tiềm ẩn của người Việt có đất để phát huy tối đa nhưng khi ở thời bình, người Việt lại trở về an phận thủ thường với con trâu cái cày hoặc cảm thấy tự mãn với quan chức bổng lộc. Người Việt chúng ta thiếu hoàn toàn tinh thần cầu tiến học hỏi để vươn lên mà chỉ hài lòng với những gì đang có ở hiện tại. Chỉ cần có mái nhà để che mưa che nắng và hai bữa ăn mỗi ngày, đại đa số người Việt đều có thể cảm thấy như thế là đầy đủ và chấp nhận cuộc sống như thế đến cuối đời. Để sinh tồn và chống lại kẻ thù mạnh hơn gấp nhiều lần, con người cần những mưu trí hoặc thậm chí là những mẹo đánh nhanh, thắng nhanh và ít tổn thất nhất có thể. Một câu nói tiêu biểu trong Tôn Tử Binh Pháp thường được dùng để minh họa cho kiểu thông minh này là “binh bất yếm trá” (dùng binh thì không câu nệ gian dối và thủ đoạn). Nói một cách khác, đây là loại trí thông minh dành cho kẻ yếu chống lại kẻ mạnh. Loại trí thông minh này được áp dụng triệt để trong lịch sử Việt Nam để chống lại những cuộc xâm lược phương Bắc khi chúng ta không thể đối đầu trực diện với kẻ thù mạnh hơn nhiều lần. Những mưu kế kiểu này cũng không thể thiếu trong những thủ đoạn tiêu diệt những đối thủ chính trị của mình trong trò chơi tranh giành quyền lực. Và ở một mức độ thấp hơn, chúng còn được những người dân bị áp bức dùng để chống lại vua quan cai trị dưới hình thức gọi là “mẹo chơi khăm” rất thường thấy trong các câu chuyện dân gian Việt Nam. Loại trí thông minh này phát huy tác dụng rất tốt trong việc đối kháng và sinh tồn trước kẻ địch, nhưng nhược điểm của nó là nó nặng tính sát phạt thắng thua chứ không dẫn đến sự hợp tác bền vững lâu dài hoặc để xây dựng một nền tảng xã hội vốn cần sự dung hòa và học hỏi lẫn nhau. Vấn đề của người Việt chúng ta là loại trí thông minh này vẫn được áp dụng vào cuộc sống ở thời bình vốn cần sức mạnh của trí thông minh sáng tạo và xây dựng. Thậm chí loại trí thông minh mang đậm tính thắng thua sát phạt ở nước ta còn được tôn sùng và được xem là chuẩn mực của trí thông minh. Các Nho sĩ Việt Nam ngày xưa ngoài việc làm thơ ngâm vịnh còn rất thích sát phạt mỉa mai nhau bằng những câu đối như một hình thức thể hiện trí thông minh của mình. Nếu hỏi tôi các ông đồ ấy có thông minh không thì tôi sẽ bảo rằng có vì nếu không thông minh thì làm sao các ông có thể biết chọn từ nào, điển tích nào để đối lại cho thật chuẩn hoặc thậm chí là còn rất “thâm”, chửi mà như không chửi khiến cho người nghe rất đau nhưng không làm gì được. Nhưng nếu hỏi tôi có coi trọng loại trí thông minh đó hay không thì tôi sẽ nói rõ ràng rằng đó là loại trí thông minh vô dụng vì nó không giúp ích được gì cho cộng đồng hay xã hội mà chỉ để thỏa mãn cái tôi ích kỷ của người sở hữu đó hoặc đạt được những lợi ích hết sức tầm thường. Và tôi không gọi đó là trí thông minh mà gọi đúng tên nó là “khôn lỏi”. Có quá nhiều hình tượng “thông minh” nhưng thực chất là khôn lỏi được phổ biến trong văn hóa Việt Nam khiến cho nhiều người bị lầm lẫn hai khái niệm này với nhau. Trạng Quỳnh là một nhân vật tiêu biểu cho trí thông minh “khôn lỏi” mặc dù những giai thoại về Trạng Quỳnh được gắn thêm cái mác lòng tự hào dân tộc hoặc chống lại cường quyền áp bức. Những giai thoại của Trạng Quỳnh có thể chia thành bốn nhóm chính: 1. Chơi khăm sứ Tàu, 2. Chơi khăm chúa Trịnh, 3. Chơi khăm thần thánh, 4. Chơi khăm các quan lại trong triều đặc biệt là các hoạn quan. Nhưng cho dù giai thoại đó thuộc nhóm nào đi nữa thì trạng Quỳnh đều dùng những mánh khóe rất hạ lưu để giành phần thắng. Và đôi khi chính vì chúng được khoác cho cái áo mỹ từ “tự hào dân tộc” hay “chống áp bức bất công” mà người nghe, người đọc vô tình quên mất hoặc cố tình ủng hộ những trò bẩn của Trạng Quỳnh. Đó là lối ngụy biện “binh bất yếm trá”, đối với kẻ ác kẻ mạnh thì chúng ta có quyền chơi xấu, rất phổ biến trong xã hội Á đông nói chung và Việt Nam nói riêng. Đó là chưa kể chúng ta thường vì những ngụy biện được mặc định ở loại truyện này mà bất chấp những vấn đề mang tính phi logic. Chúng ta có thể cảm thấy hả hê trước cảnh anh lái đò Trạng Quỳnh vạch chim đái rồi đối rằng “Vũ qua Bắc hải” để làm bẽ mặt câu “Sấm động Nam bang” của sứ Tàu hay cảnh Quỳnh dùng quạt gõ đầu sứ Tàu để sứ Tàu tức giận rượt Quỳnh chạy qua cửa quan mà mặc kệ luôn sự thật rằng những điều đó khó có thể xảy ra trong nghi thức ngoại giao trên thực tế. Một đằng là sứ thần của nước lớn mang trọng trách ngoại giao tất nhiên không thể cư xử thất thố làm mất thể diện của thiên triều. Một đằng là trọng trách đón sứ, mỗi nguyên tắc lễ nghi đều phải tuân thủ nghiêm ngặt thì làm gì có chuyện có những hành động lỗ mãng thô bỉ với nhau như những đứa trẻ chăn trâu trong làng được. Những truyện thi thố kiểu cho nghé con đánh bại trâu chọi của Tàu hoặc dùng mười ngón tay nhúng mực vẽ mười con giun rồi bảo là rồng chẳng những dạy người khác gian lận lười đảo mà còn rất phi lý vì chẳng lẽ những cuộc thi như thế không có quy định rõ ràng. Người đọc nếu dùng lý trí để suy xét cũng sẽ khó chấp nhận một chúa Trịnh quyền lấn át cả vua Lê mà lại không dám trị tội Quỳnh nên phải giở trò hạ lưu sai lính đến đại tiện ở nhà Quỳnh để rửa hận và Quỳnh cho dù to gan cách mấy cũng không dám mang cây cải dâng chúa bảo rằng đây là sản phẩm nhờ ơn chúa Trịnh cho lính đến phóng uế mà có được. Không chỉ có Trạng Quỳnh mà Xiển Bột, người được xem là hậu duệ của Trạng Quỳnh, và Ba Giai Tú Xuất sau này cũng được xem là biểu tượng của trí thông minh dân gian Việt Nam. Nếu Trạng Quỳnh còn có thể xem là có gan thách thức sứ Tàu để bảo vệ tự tôn dân tộc hoặc đương đầu với chúa Trịnh thì Xiển Bột chỉ có thể quanh quẩn giở những trò hạ lưu để ăn thua đủ với bọn hào lý trong làng và quan địa phương. Ba Giai và Tú Xuất là hai kẻ ăn không ngồi rồi dùng những mánh khóe đê tiện và ba tấc lưỡi lươn lẹo để đi ăn quỵt, ăn cắp, lừa đảo và thậm chí là sàm sỡ quấy rối tình dục phụ nữ giữa thanh thiên bạch nhật. Nhưng khi giới thiệu về Ba Giai Tú Xuất, người ta đã dùng những lời khá hoa mỹ để đánh tráo khái niệm như sau: “Ba Giai và Tú Xuất là cặp bài trùng trong lịch sử Việt Nam. Hai nhà nho bất đắc chí suốt năm đi khuấy động dân làng cho hả nỗi bất bình, trước những thói xấu của xã hội đương thời. Ba Giai tên thật là Nguyễn Văn Giai, người làng Hồ Khẩu, huyện Vĩnh Thuận (nay thuộc phường Bưởi, quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội). Ông là con thứ ba trong gia đình nên có tên gọi là Ba Giai. Học giỏi nhưng gặp lúc nước nhà lâm cảnh loạn lạc nên ông không đi thi. Tú Xuất tên thật là Nguyễn Đình Xuất, sống vào thế kỷ XIX, là người gốc làng Chuông, huyện Thanh Oai, Hà Tây cũ, nay thuộc Hà Nội. Xuất là người thông minh, tri thức hơn người nhưng hay gặp thất bại trong khoa cử. Từ đó, ông sinh ra tính hay bông đùa, trêu cợt, đặc biệt là thích đả kích vào các thói hư, tật xấu và những tiêu cực của người đương thời. (…) Những giai thoại về Ba Giai và Tú Xuất được lưu truyền, phổ biến rộng rãi trong thời bấy giờ. Hai nhân vật này thường đi đôi với nhau, bày mưu tính kế để xoay tiền, hoặc lừa bịp, hoặc "chơi” cho ai một vố "thất điên bát đảo", đến mức làm cho những người "có máu mặt" đương thời phải kiêng sợ, tránh né.” Liệu chúng ta có thể chấp nhận những người được miêu tả là “thông minh, tri thức hơn người” lại cùng nhau “bày mưu tính kế để xoay tiền, hoặc lừa bịp” hoặc chơi người khác một vố “thất điên bát đảo” bằng những trò hạ lưu đê tiện như thế? Chính vì khái niệm “thông minh” và khái niệm “khôn lỏi” kiểu Trạng Quỳnh, Xiển Bột hay Ba Giai Tú Xuất bị đánh đồng mà một bộ phận không nhỏ người Việt tự hào về những trò mánh mung lừa lọc của mình và xem đó là biểu hiện của trí thông minh. Thật tai hại nếu các thế hệ trẻ của Việt Nam được dạy thông minh theo truyền thống của Trạng Quỳnh hoặc Ba Giai Tú Xuất. (còn tiếp) Ghi chú: Về phần khôn lỏi, tôi vẫn còn chưa viết xong nhưng vì bài viết khá dài nên tôi tạm ngưng ở đây và chia làm hai phần. Nếu các bạn thấy những gì chưa nói ở đây, có thể nó sẽ được nói đến ở phần tiếp theo. Vì thế cứ hãy bình tĩnh theo dõi, đừng đưa ra những nhận xét vội vã. Xin cảm ơn.

------

Cre : bài luận “Người Việt hời hợt” của chú Barry Huỳnh Chí Viễn