#Joseph T Naar

[regioonlineofficial]

In de kunstwereld is het een begrip, maar het grote publiek weet vrijwel niets over Forum, het internationale kunstfestival dat van 1977 tot en met 1987 in Middelburg werd georganiseerd. De Provincie Zeeland heeft 59.082 euro uitgetrokken om het archief van Forum te inventariseren en te digitaliseren. De bedoeling is niet alleen om het verleden te ontsluiten, maar zelfs nieuw leven in te blazen. Forum in de vorige eeuw In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw was Middelburg een broeinest van vooruitstrevende kunst. Ad van ’t Veer was de drijvende kracht achter het Festival Nieuwe Muziek, kunstenaar William Verstraeten zorgde voor exposities in De Vleeshal – tot op de dag van vandaag een internationaal befaamde tentoonstellingsplek - toenmalig directeur Piet van Daalen haalde beroemde kunstenaars als Joseph Beuys en Marcel Broodthaers naar het Zeeuwse Museum, en het Middelburgse kunstenaarsechtpaar Marinus en Maria-Rosa Boezem organiseerde Forum, een jaarlijkse manifestatie met tentoonstellingen, debatten en workshops van kunstenaars uit binnen- en buitenland. Marina Abramović, Lawrence Weiner, Michelle Zaugg, Jill Purce, Rémy Zaugg, Maria-Rosa Boezem, Daniel Buren, Thomas McEvilley, Ulay and Maura Sheehan during Forum En Scene, Kuiperspoort Middelburg, 1984 - Foto: Wim Riemens Betekenis De oorspronkelijke betekenis van Forum is een plek voor uitwisseling. De lijst van kunstenaars en kunstkenners die destijds meewerkten, is lang. Enkele opvallende namen zijn Vito Acconci, Fortuyn/O’Brien, Marina Abramović/Ulay, Lawrence Weinier, Daniel Buren, Ed van der Elsken, Simone Forti, Carel Visser, Frans Haks en Jan Hoet. Hoewel de geschiedenis van Forum dertig jaar geleden is vastgelegd in het boek Forum 1977-1987 Een verkenning van kunst in de luwte, heeft de manifestatie geen plek gekregen in het collectieve geheugen van de Zeeuw. Digitaal De digitalisering van het archief is een eerste stap om dat te veranderen. Dia’s, films en bandopnamen hebben niet het eeuwige leven. Het is dus zaak om de 5000 vellen papier, 1300 minuten filmmateriaal, 10.800 minuten audiomateriaal, 200 dia’s, 1500 foto’s en schaalmodellen uit het Forumarchief veilig op te slaan. Maria-Rosa Boezem en de jonge Zeeuwse conservator Eva Langerak hopen nu het nog kan ook de nog levende betrokkenen te interviewen. ,,Als provincie vinden we het belangrijk dat een zo bijzondere vorm van cultureel erfgoed voor het nageslacht wordt bewaard”, zegt gedeputeerde Jo-Annes de Bat. ,,En wat zou het mooi zijn als Forum weer nieuw leven wordt ingeblazen. Dat draagt bij aan het imago van Zeeland als een plek van avontuur en experiment.” Toegankelijk maken De bedoeling is het materiaal toegankelijk te maken voor een groot publiek. Daarvoor is aanvullende financiering nodig, onder meer uit landelijke fondsen. Zoals Middelburg ooit een paar dagen per jaar een plek van uitwisseling was voor kunstenaars en publiek, zo kan er nu een permanent, digitaal Forum ontstaan, waarop hedendaagse kunstenaars hun ideeën en werk op een even laagdrempelige manier delen met een nog veel groter publiek.

[rotterdamvanalles]

De Maagd van Holland, aan de nieuwe markt. 1915.

De Maagd van Holland is een standbeeld in het centrum van de Nederlandse stad Rotterdam, op de Nieuwemarkt aan de Gedempte Botersloot. Het is een monument opgericht ter ere van de inneming van Den Briel door de Watergeuzen op 1 april 1572. Het beeld, onthuld in 1874 en officieel bijgenaamd het Vrijheidsbeeld, was bedoeld als centraal decor bij de uitbundige jaarlijkse 1-aprilvieringen. Het werd gemaakt door Joseph Graven.

Op de top staat in het midden de Nederlandse Maagd, gebeeldhouwd in natuursteen. Aan haar voeten staan op de vier hoeken kleine leeuwen, die ieder een wapenbord vasthouden, met vooraan het wapen van Rotterdam en dat van Brielle. De stok met de vrijheidshoed en de leeuwen karakteriseren deze vrouw als Hollandia. Op het onderste niveau staan een geus, een visser en een handwerksman, alsmede vier bronzen pelikanen die water spuwen in de arduinen opvangbak van de fontein. Op zomerse dagen vinden stadsdieren er verkoeling.

Oorspronkelijk stond het beeld opgesteld in een bloemenperk en kijkend naar het westen, in de richting van de Laurenskerk en de Botersloot, die 1866 was gedempt. In de Tweede Wereldoorlog werden de gebouwen in het omringende gebied grotendeels verwoest, met uitzondering van de Gemeentebibliotheek en het beeld van de Maagd van Holland. Vermoedelijk niet lang na de oorlog werd het 90° naar het zuiden gedraaid en thans staat het Vrijheidsbeeld met zijn rug naar het voormalige bibliotheeksgebouw, uitkijkend over het marktplein.

Over het beeld schreef de Rotterdamse dichter Willem van Iependaal het gedicht Groetenis. Het eerste couplet is al een treffende illustratie van het vanouds aan het beeld betuigde respect:

Zwaar en hevig aangebeden

Stedemaagd van Rotterdam

Groetenis van Pollie Piekhaar

Negen maanden rooie pan

Hoe is 't met de koue voetjes

Op je stoofie van arduin ?

altijd nog in pipse blommen

En geharrenaste tuin

Al sinds de onthulling wordt ze door Rotterdammers in de cultuur van de straat vereenzelvigd met de 18e-eeuwse volksvrouw Kaat Mossel, die ook niet op haar mondje was gevallen.

Foto komt uit de collectie van het @stadsarchief010 en Informatie komt van Wikipedia

[realwout]

De purperen hei in grootouders’ tijd

Wanneer ik aan mijn grootouders vroeg wat voor hen ‘het nummer aller tijden’ was, moesten ze niet lang nadenken. Hun voorkeur ging meteen naar ‘Op de purperen heide’ dit is hét bekendste werk van Armand Rozaire Joseph Preud'homme. Hij heeft dit nummer uitgebracht in 1941, maar het was al meteen een echt Vlaams volkslied geworden. Waarom net dit nummer hen aanspreekt, heeft te maken met de symboliek die erachter zit voor hen. Ze herinneren zich nog goed dat dit nummer luid stond te spelen toen ze elkaar ontmoet hebben, vandaar de grote symbolische waarde van dit nummer. Hiernaast beurt het hen heel erg op en geeft het hen ‘instant happiness’, de vrolijke tekst en het vlot meezingbaar tempo maken hier een echte oorwurm van!

Wist-je-datje:

Armand was een ereburger  van Peer, Geel, Kampenhout, Kasterlee en Zichem. In Geel kwam hij in contact met een operettegezelschap waarvoor hij enkele werken heeft geconponeerd, op deze manier heeft hij als maar meer nummers uitgebracht. Daarnaast was hij jarenlang de dirigent van de Vlaamse harmonie Geel.

Omdat er van dit nummer zéér veel covers zijn uitgebracht en de originele video ver te zoeken is, heb ik gekozen om de originele tekst van het nummer hieronder weer te geven.

OP DE PURPEREN HEI

In de stille Kempen Op de Purperen hei Staat een eenzaam huisje Met een boom erbij Op een zomeravond In m’n droom alleen Liep ik in gedachten Langs dat huisje heen

REFREIN: Hoe schoon op de wereld, de zomerse hei Dat is hier op aarde de hemel voor mij Hoe schoon op de wereld, de zomerse hei Dat is hier op aarde de hemel voor mij

In dat eenzaam huisje Zat een mooie vrouw Die zag in m’n ogen wat ik vragen wou Zij keek mij toen lachend en verlegen aan Schoof ’t gordijntje toe En is toen heen gegaan

Maar wat heeft de liefde Hier opnieuw verricht Want ’t rood gordijntje gaat nu nooit meer dicht Door het open venster Dat ze vroeger sloot Lach ik naar het kindje Op zijn moederschoot

naar: kampvuursongs.be

[katobaetens]

Film: Obscure Night ‘Us’

Op 29 mei ben ik samen met Jolene, Réka, Ines, Agnes en Lina naar Obscure night: Us gaan kijken. Ik had erg hoge verwachtingen van deze film, omdat hij overal goede recensies had. Het verhaal op zich heeft zeker aan deze verwachtingen voldaan, maar het horror-gehalte mocht zeker een pakje hoger liggen naar mijn mening.

De film is geschreven en geregiseerd door Jordan Peele en de hoofdrollen worden vertolkt door Lupita Nyong'o, Winston Duke, Shahadi Wright Joseph, Evan Alex, Elisabeth Moss en Tim Heidecker.

Us begint in 1986 wanneer de jonge Adelaide een trauma van jewelste oploopt in een spiegelpaleis aan een strand. Twee decennia later bezoekt de ondertussen volwassen vrouw (Lupita Nyong’o) samen met haar echtgenoot en twee kinderen dezelfde plek. ‘s Avonds wordt het gezin geterroriseerd door een groep mensen die hun dubbelgangers blijken te zijn.

“Peeles tweede langspeelfilm intrigeert wanneer het gehuld is in een rookwolk, maar doet wenkbrauwen fronsen wanneer het figuurlijke doek valt, en halfweg blijft steken. Us wil je niet doen opschrikken of achter je stoel duiken, maar wel dat je met de handen in het haar reflecteert over wat er nu net je netvlies passeerde. Achter elke T-shirtprint en nummerkeuze zit een boodschap, en ongetwijfeld gaan geharde internetdetectives het web nog maandenlang bombarderen met vondsten die wij misten na één kijkbeurt.

Audiovisueel is Us een pronkstuk waarmee Peele toont hoe ver hij is gekomen als filmmaker. Van de sprookjesachtige openingsscène in een spiegelpaleis tot de beangstigend mooie finale onder een horrorremix van ‘I Got Five on It’, de horrorkomedie is beklijvend om naar te kijken en luisteren. Een eer die zeker ook de hoofdrolspeelster te beurt valt. Lupita Nyong’o laat voor het eerst sinds haar Oscarwinnende rol in 12 Years a Slave haar acteertanden nog eens écht zien. Letterlijk. Want wanneer ze in de huid van haar gestoorde dubbelganger kruipt, zet ze een bijna dierlijke prestatie neer die niet spreekt, maar schreeuwt tot je instincten: vecht of vlucht.

Us barst van de details, is ongepast grappig en voelt dikwijls even ongemakkelijk als angstaanjagend aan. Peele hoeft je maar een spiegel voor te houden om het griezeligste monster van ze allemaal te onthullen. Een gedurfde film die het verdient, nee, die eist om meerdere bezoeken.”

Recensie : https://www.demorgen.be/tv-cultuur/us-het-griezeligste-monster-van-allemaal~b98b6485/

Ik ben het helemaal eens met deze recensie geschreven door Kevin Lau wanneer hij zegt dat deze film je met de handen in het haar kan laten reflecteren. Peele past namelijk meermaals psychology for dummies toe. Zo worden de ‘us’ letterlijk onze schaduwen genoemd. De regisseur verwijst met zijn titel ook naar iets breder. Want ‘us’ kun je eveneens lezen als de afkorting van United States. En een van de dubbelgangers zegt op een bepaald moment: “We are Americans.” Het is niet bepaald subtiel, maar Peele mikt met zijn commentaar op raciale verschillen, armoede, manipulatie en (Amerikaanse) agressie dan ook op een zo breed mogelijk publiek.

Ook ben ik akkoord wanneer hij zegt dat de actrice Lupita Nyong’o haar rol erg goed vertolkte. Haar acteertalenten kwamen erg duidelijk aan bod, want soms moest ze erg moeilijke scènes spelen. Zeker met de opgedane kennis aan het einde van de film is het onmogelijk om niet de loftrompet te steken over Nyong’o’s Oscarwaardige rol.

Ik ben het er ook mee eens dat deze film ongepast grappig is. Bloed vloeit en botten worden gekraakt, maar de film verliest nergens z’n gevoel voor humor. Horror en humor zijn perfect in balans. Er is vooral hedendaagse humor in verwerkt en dat maakt het voor de kijker erg aangenaam. Een voorbeeld is wanneer Kitty (buren en vrienden van de hoofdpersonages) nadat ze neergestoken is hun generator Ophelia beveelt de politie te bellen, maar in plaats daarvan wordt het nummer ‘Fuck tha police’ gespeeld.

Desondanks het feit dat Us een horrorfilm is, heb ik volgens mij meer gelachen dan angst gevoeld tijdens deze film. Dit vond ik teleurstellend, maar toch vond ik het zeker een goede film. Enkel de plottwist op het einde liet ons allemaal met veel vragen achter, omdat dit niet echt klopt met de rest van het verhaal. Bovendien bevestigt de film dat Peele het in zich heeft om uit te groeien tot één van de meest invloedrijke en geprezen filmmakers van deze tijd.

Deze film is dus zeker een aanrader, maar wie zich verwacht aan een echte horrorfilm zou dan misschien toch beter een andere film zoeken.

[vervloekte-gouddorst]

Het Sneeuwbaleffect van Keyser

“Eenen Jongen van agtien jaaren, woonägtig te Ubagh en ‘t land van ‘sHertogenraede, geboortig, nae myne meeninge te Aaken, genaamd Joseph Keyzer door aanraaden van eenen zekeren Pieter M. Zadelmaaker tot Ubagh, die hem ook vergeselschap had, stal een schoon jong peird in ’t zelve land, en brogt het omtrent Guylik, om het te verkopen. Men volgde het peird met den dief, en wierd by Guylik ondekt. ‘Er waaren getuygen, die deezen Joseph in gezelschap van den Zadelmaaker met het peird gezien hadden, en diensvolgens wierd daaröver van den Rechter van Ubagh de noodige informatie genomen, en eyndelyk den goeden Joseph in hegtenisse gesteld.”

Vert. “Een jongen van achttien jaar oud, genaamd Joseph Keyser, woonachtig in Übach in het land van ‘s Hertogenraede en volgens mij geboren in Aken, stal, door aanraden van een zekere Peter Muller, de zadelmaker van Übach die hem ook vergezelde, een mooi, jong paard in hetzelfde land en bracht het naar Gulik om het daar te verkopen. Men volgde het paard met de dief en hij werd in Gulik ontdekt. Er waren getuigen die deze Joseph in het gezelschap van de zadelmaker met het paard gezien hadden en hierna werd hierover door de Rechter van Übach de nodige informatie vernomen. Uiteindelijk werd de goede Joseph in hechtenis genomen.”

De gebeurtenis, die Sleinada op de manier hierboven in zijn boek beschrijft , lijkt op het eerste oog van weinig belang. Vooral als men weet dat Joseph Keyser, op het moment dat hier wordt geschetst, inderdaad pas achttien jaar oud – sommigen menen zelfs jonger – is. Waarom wordt deze gebeurtenis, een zeventien- à achttienjarige jongen die een paard steelt en gearresteerd wordt, dan toch als één van de belangrijkste gebeurtenissen in de Bokkenrijders-geschiedenis gerekend?

De diefstal bij Henricus Schutz

Allereerst zullen wij een iets helderder beeld schetsen van de diefstal die in dit fragment wordt beschreven, zoals het volgens de overlevering is gegaan.

Het zal tegen het einde van 1770 geweest zijn toen boer Henricus Schutz van Waubach zich in een herberg in Übach bevond. Sommigen menen zelfs dat dit in Den Vivat, de herberg van Willem Ploum, een van de belangrijkere ‘leden’ van de bende, zou zijn gebeurd. Sommigen zeggen dat boer Schutz dronken was, anderen zeggen overmoedig, maar over het volgende ‘feit’ is vrijwel iedereen het eens: boer Schutz heeft toen geroepen dat hij een nieuw paard had gekocht waar hij zeer trots op was, maar het was zó wild dat zelfs de Bokkenrijders hem niet zouden kunnen stelen. Als het ze zou lukken, dan zouden ze het mogen houden.

Op 31 januari 1771 wordt Peter Muller ondervraagd over onder andere dit voorval. Aangezien het een lang stuk is, zal ik slechts een samenvatting geven. Dit stuk is immers wel noodzakelijk voor de beeldvorming.

Een maand voor de overval bij Henricus Schutz hadden Dirck Jaspers, Jacobus Otten, Cornellis Dautzenberg en “den Schuijrman” het paard al gezien en Muller bij de Schuijrman thuis verteld dat er veel geld aan te verdienen zou zijn. Bij de overval zouden de Schuijrman, Leonard Steijns, Dirck Jaspers en Joseph Keyser aanwezig zijn geweest. Steijns en Keyser, zo verklaarde Muller, hadden het paard uit de stal gehaald en hijzelf bleef met Jaspers buiten op wacht staan. Steijns zou vervolgens het paard naar ‘Brouckhuijsen’ hebben gereden, waarna Jaspers het naar de ‘Hilbert’ nabij Übach had gereden en het daar tot de dageraad had vastgezet. Keyser zou het daarna naar Übach hebben gereden. Bij deze tocht was ook nog ene Jacobus Otten aanwezig, die niet veel later, met Jaspers, tegen Keyser zei dat hij (d.w.z. Joseph Keyser) het paard moest gaan verkopen en het geld naar het huis van Jaspers moest brengen, zodat ze het daar konden verdelen.

Een interessant feit is dat Muller over de afloop van dit gebeuren de plank volledig misslaat, tenzij hij hier een gesprek in de cel bedoelt, dat is onduidelijk: hij verklaart dat Keyser nadat hij had geprobeerd het paard te verkopen, toch nog bij Dirck Jaspers langskwam om te melden dat hij het paard bijna verkocht had. Hij verklaart:

“En dat Joseph Keijser hun doens vertelt heeft dat hij het perdt bijna vercocht hadde, en den coopman het perdt hadde willen probeeren om hout te vaeren. Den selven coopman nochtans aen hem Joseph Keijser geseijt hadde dat hij het perdt soo goedde coop wilde vercoopen, dat sulx moeste gestoolen hebben, dat hem eenen schijn of teugenis soude bringen.”

Vert. “En dat Joseph Keyser hen toen verteld heeft dat hij het paard bijna verkocht had en de koopman het paard had willen uitproberen. Dezelfde koopman had echter aan Joseph Keyser gezegd dat als hij een paard zó goedkoop verkocht, het wel gestolen moest zijn en hem vroeg voor een eigendomsbewijs.”

In werkelijkheid is Joseph Keyser nooit teruggekomen: hij werd op de markt gearresteerd en verbleef enige weken in een Gulikse gevangenis. Op 31 oktober werd hij overgeplaatst naar de burcht van Rode, zoals in het kloosterdagboek van Rolduc op 1 november 1770 staat:

“Junckgeburth Praetor in Aldenhoven et Consiliarus Aulicus Electoris Palatini, qui pridie insignem furem Ubacensem in ditione Juliacensi deprehensum et per aliquot septimanas in carcere Juliaci detentum extradiderat Praetori in Ubach, ista occasione in abbatia hospitium sumperat.”

Vert. “Junckgeburth, schout van Aldenhoven en hofraad van de keurvorst van de Pfalz die gisteren een beruchte dief uit Übach, die men op Guliks grondgebied gearresteerd had en in Gulik enige weken gevangen gezet had, aan de schout van Übach uitgeleverd had, genoot bij deze gelegenheid gastvrijheid in de abdij.”

Het begin van een massa-proces

Op 9 januari 1771 kreeg Joseph Keyser te horen dat hij tot ‘scherp examen’ was ‘veroordeeld.’ Dit hield in dat hij met marteling ondervraagd zou worden. Het eerste bewaard gebleven document met betrekking tot Keysers proces dateert uit 10 januari 1771, maar daarin wordt al gerefereerd naar een andere ondervraging.

We kunnen er dus van uitgaan dat het massa-proces al begon op 9 januari – niet de 10e – 1771, met de eerste ondervraging van Joseph Keyser. Echter, aangezien dat document niet bewaard is gebleven, zullen wij de ondervraging van de 10e gebruiken om aan te tonen hoe dit massa-proces precies in stand is gekomen.

Tijdens het scherp examen van 10 januari noemt Keyser de volgende complicen:

Peter Muller – Zadelmaker in Übach, Gearresteerd januari 1771, executie 27 mei 1772 (hij heeft één keer geprobeerd te ontsnappen, maar dit is hem niet gelukt)

Joannes Jaspers – Schoonvader Muller, zadelmaker in Übach, Gearresteerd 1771, gestorven in cel 1771

Dirck Jaspers – Zoon Joannes Jaspers, zadelmaker in Übach, Gearresteerd 1771, gevlucht 1771 (bij verstek opgehangen 26 augustus 1774)

Jacobus Otten – Schoenmaker in Übach, Gearresteerd maart 1771, geëxecuteerd 15 oktober 1771

Cornellis Dautezenbergh – Schoenmaker in Übach, Gearresteerd maart 1771, geexecuteerd 15 oktober 1771

Leonard Ploum (Lennert met den laem (verlamde) handt) – Boerenknecht in Übach, Gearresteerd januari 1771, geëxecuteerd juli 1772

Baltus Kerckhoff (Balthasar Kirchhoffs) – Schoenmaker in Merkstein, Gearresteerd januari 1771, overleden in cel 7 maart 1771

Willem woonende in den Vivat (Vivats Willem, Willem Ploum) – Herbergier in Merkstein, Gearresteerd lente 1771, geëxecuteerd 15 oktober 1771

‘Den Sliep’ (waarschijnlijk Albert Schleipen) – Linnenwever in Herbach, Gearresteerd 1771, geëxecuteerd 7 oktober 1771

Zoals te zien is, werd elke complice die Keyser tijdens zijn scherp examen benoemde ook daadwerkelijk opgepakt. Deze ‘complicen’ werden dan ook weer tot scherp examen veroordeeld en noemden hier zelf nog meer namen. Hierdoor bleef de olievlek steeds groeien en ontstond er een enorme golf van arrestaties en executies.

Ondervraging

Om te begrijpen waarom men zó veel namen noemde, moeten er een aantal dingen in acht worden genomen.

Allereerst was men bang om te sterven. Sommigen dachten dat, als zij veel namen zouden noemen, ze ófwel het gerecht zouden kunnen overtuigen dat ze complete onzin aan het vertellen waren – overigens ook een tactiek gebruikt door Joseph Kirchhoffs – ófwel tot ‘kroongetuige’ benoemd zouden worden en daarmee hun eigen leven zouden kunnen redden. Dit laatste is deels gebeurd bij zowel Joseph Keyser als Peter Muller, net als een paar anderen. Alleen zouden zij later toch opgehangen worden. Als ‘dank’ voor hun bekentenissen bleven ze gewoon iets langer in leven. Zowel Peter Muller (jan. 1771 - 27 mei 1772) als Joseph Keyser (sep. 1770 – 15 okt. 1771) bleven langer dan een jaar vastzitten.

Daarbij was ook de manier van ondervraging kortweg inhumaan. Marteling werd volop toegepast, al waren hier wel een aantal regels voor. Juliaan Melchior vat ze in tien punten samen:

Marteling mocht slechts worden toegepast voor zware misdrijven.

Voordat de verdachte gemarteld werd, moest er wel al wat bewijs zijn voor zijn schuld.

Er mocht pas gemarteld worden als het gerechtshof zo bevolen had.

De beschuldigde had het recht zich tegen de verdenkingen te verdedigen en tegen het vonnis tot marteling in beroep te gaan.

Bij de marteling moesten de aard van de misdaad, het hoeveelheid bewijs en de lichamelijke toestand van de verdachte in gedachten gehouden worden.

Over het algemeen mocht men de beschuldigde onder tortuur alleen maar ondervragen over zijn eigen misdaden. Soms mocht hij ook ondervraagd worden over anderen.

Als de verdachte niet bekende tijdens de marteling, moest hij vrijgelaten worden.

Hetgeen dat op de pijnbank werd bekend moest zonder marteling later herhaald worden. Als hij zijn bekentenissen dan herriep, mocht hij een tweede keer gemarteld worden. Indien nodig mocht het ook een derde keer, maar nooit een vierde.

Mensen onder de veertien jaar oud, zwangere vrouwen, ouderen, zwakken of ‘ongeneesbaren’ mochten niet gemarteld worden.

Als de verdachte had bekend of wanneer er voldoende bewijs was tegen hem, dan mocht de marteling niet gebruikt worden.

Al met al was een scherp examen verschrikkelijk. Niet alleen waren de martelinstrumenten pijnlijk, maar ook de ondervraging zelf was intimiderend en ronduit beschamend. De gedetineerde zat halfnaakt op een stoel – door de beul of zijn knechten ontkleed – voor een aantal schepenen en zelfs, soms, andere toeschouwers. Er zijn ook een aantal bronnen die melden geblinddoekt te zijn geweest, wat alleen maar toevoegde aan de angst die de gevangene voelde tijdens zijn proces.

Maar het waren voornamelijk de martelingen zelf die de gevangenen tot bekentenis bracht, hoewel een enkeling (vaak een kroongetuige) ook wel eens een vrijwillige verklaring aflegde. De martelwerktuigen werden vaak in verschillende etappes aangebracht.

Men begon met de territie, waarbij de beul zijn werktuigen aan de gevangene toonde in de hoop dat het de gevangene zó bang zou maken dat hij zelfs zonder marteling zou bekennen. Deze bekentenissen kwamen echter niet zo vaak voor.

Dan werden de duimschroeven erbij gehaald. Dit was het eerste en bekendste martelwerktuig in een verschrikkelijke reeks. De duimen (en soms andere vingers) werden als het ware geplet door de duimschroeven, maar deze werden vaak ook doorstaan, al staat in Joseph Keysers proces van 10 januari 1771:

“…den gedetineerden vervolghens op eene stoel gebonden, en hem de schruijven op de duijmen geseth, - heden naer de noen ten drij uhren en een half - en den gedetineerden de schruijven op de duijmen gehadt hebbende ontrent twintigh minuten, heeft den gedetineerde verclaert dat waer was sijne bekentenisse op gesteren bij territie gedaen.”

Vert. “...de gedetineerde is vervolgens op een stoel gebonden en hem zijn de schroeven op de duimen gezet – om half vier in de middag – en nadat de gedetineerde de schroeven twintig minuten op de duimen gehad had, heeft hij verklaard dat alles dat hij gisteren bij de territie heeft bekend, waar was.”

De duimschroeven waren dus niet ‘nutteloos’ – ze brachten wel degelijk pijn teweeg, maar de sterksten konden deze stap wel doorstaan zonder al te hevige pijn.

Dan ging men over op de Spaanse Laarzen (ook wel eens scheenschroeven genoemd), waarbij de beul twee planken op het scheenbeen van de verdachte vastbond en er dan een derde plank tussen sloeg. Een variatie hierop is een metalen variant met spijkers erin, die dan strak werd aangedraaid. De schenen zijn kwetsbaar – als men de duimschroeven had doorstaan zonder een woord te zeggen, dan sprak men doorgaans wel als de Spaanse Laarzen en anders wel wanneer zowel de Laarzen op beide benen als de duimschroeven op beide handen werden aangezet.

Sprak men ook dan niet, dan gebruikte men de wipgalg. Deze werd doorgaans, in tegenstelling tot de voorgenoemden, waarbij men alles bij elkaar schreeuwde van de pijn, stilletjes doorstaan. Aan de wipgalg werd de verdachte aan zijn of haar polsen met behulp van een touw naar het plafond gehesen in verschillende fasen. In de eerste fase raakte de verdachte met de tenen nog de grond, in de laatste fase hingen er gewichten aan de tenen. Verschillende mensen zijn tijdens deze stap in de tortuur overleden, doordat het gehele lichaam wordt uitgerekt, ook de ingewanden. Een van de bekendste doodgemartelden is Balthasar Kirchhoffs, waarop wij in de volgende blog zullen terugkomen...

[bartwatching]

Amsterdam en de familie Lenssen

”Amsterdam is en blijft een fascinerende stad. Als je door de stad fietst of loopt dan word je hieraan herinnert. En dat is ook niet zo gek want er zijn door alle eeuwen heen zoveel mensen naar Amsterdam gekomen. Uit alle werelddelen en die hebben allemaal hun stukje cultuur meegenomen en die vormen de smeltkroes die Amsterdam nu nog steeds is” Harmen Snel - Genealoog en medewerker Stadsarchief Amsterdam

Als ik het tv-programma Verborgen verleden kijk dan lijkt het wel dat iedereen wel voorouders in Amsterdam heeft. Bij de familie Lenssen lijkt dat wel mee te vallen. Maar ook hier kruipt het bloed waar het niet gaan kan. Zo heeft mijn zus in Amsterdam gestudeerd, gewoond en gewerkt. En Joannes Joseph Lenssen, een neef van mijn directe voorvader Gabriel Lenssen (1770-1837), trouwde met Gerarda Maria Geurs die gedoopt werd in Amsterdam. Maar zij hebben elkaar waarschijnlijk in Leeuwarden ontmoet. In ieder geval daar zijn ze getrouwd op 4 augustus 1819. Maar de eerste nazaat die daadwerkelijk in Amsterdam gewoond en gewerkt  heeft is volgens mij Joanna Maria Lenssen. Zij was een dochter van mijn voorvader Wilhelmus Lenssen (1725-1803) en Joanna Elisabeth Nijssen (1731-1796). Zij werd gedoopt op 17 mei 1763 in Oirsbeek (Gracht) en was een  oudere zus van mijn voorvader Gabriel Lenssen (1770-1837). Joanna Maria trouwde met Renier of Reijnier Spierts en gingen samen naar Amsterdam. Waarom? Ik weet het niet maar dat moet ergens voor 17 juni 1801 zijn geweest want toen is Renier , circa 40 jaar oud, in Amsterdam gestorven en begraven in de Sint Sebastiaankapel (nr. 36) van de Oude Kerk. Op de huidige Wallen! In het begrafenisregister is sprake van de handboogkapel maar ik vermoed dat het de Sint Sebastiaanskapel is want St. Sebastiaan is de patroonheilige van de handboogschutters. Renier, maar vermoedelijk ook Joanna Maria, woonden in de Kalverstraat bij ‘t Clooster.

Rouwadvertentie van Renier Spierts geschreven door zijn weduwe.

Renier had geen eigen graf maar ligt er met vele andere onder steennummer 36 in de Sint Sebastiaankapel van de Oude Kerk te Amsterdam

Uitsnede uit het begraafregister van de Oude Kerk Waarom ik denk dat Joanna Maria ook in de Kalverstraat bij ‘t Clooster woonde is omdat zij op 29 januari 1802 in ondertrouw ging met Bernard Hendrik Wegman. In de ondertrouw akte staat dat zij woonachtig was op het hierboven genoemde adres. Bernard Hendrik was een Duitser en kwam oorspronkelijk uit Oldenburg, Nieder-Sachsen.

Joanna Maria ging uiteindelijk samen met Bernard Hendrik terug naar Limburg. Bernard Hendrik overleed op 64-jarige leeftijd in Merkelbeek op 14 april 1829. Ook Joanna Maria overleed in Merkelbeek op 20 juni 1836. Wat beiden gedaan hebben in Amsterdam heb ik nog niet kunnen achterhalen. Maar ik denk dat ze behoorlijk goed geld verdient hebben gezien het testament van Joanna Maria waarin veel geld, grond maar ook sieraden worden verdeeld over de familieleden. Hieronder een transcriptie gemaakt door Jo Linssen.

[the-master-cylinder]

Blacula (1972) Summary In 1780, Prince Mamuwalde (William Marshall) is sent by the elders of the Abani African nation to seek the help of Count Dracula (Charles Macaulay) in suppressing the slave trade. Dracula, instead, laughs at this request and insults Mamuwalde by making thinly veiled overtures about enslaving his wife, Luva (Vonetta McGee). After a scuffle with Dracula’s minions, Mamuwalde is transformed into a vampire. Dracula curses him with the name “Blacula” and imprisons him in a sealed coffin in a crypt hidden beneath the castle. Luva is also imprisoned in the crypt and left to die.

In 1972, the coffin is purchased as part of an estate by two homosexual interior decorators, Bobby McCoy (Ted Harris) and Billy Schaffer (Rick Metzler) and shipped to Los Angeles. Bobby and Billy open the coffin and become Prince Mamuwalde’s first victims. At the funeral home where Bobby McCoy’s body is laid, Mamuwalde spies on mourning friends Tina Williams (Vonetta McGee), her sister Michelle (Denise Nicholas), and Michelle’s boyfriend, Dr. Gordon Thomas (Thalmus Rasulala), a pathologist for the Los Angeles Police Department. Mamuwalde believes Tina is the reincarnation of his deceased wife, Luva. On close investigation of the corpse at the funeral home, Dr. Thomas notices oddities with Bobby McCoy’s death that he later concludes to be consistent with vampire folklore.

Prince Mamuwalde continues to kill and transform various people he encounters, as Tina begins to fall in love with him. Thomas, his colleague Lt. Peters (Gordon Pinsent), and Michelle follow the trail of murder victims and begin to suspect a vampire is responsible. After Thomas digs up Billy’s coffin, Billy’s corpse rises as a vampire and attacks Thomas, who fends him off and drives a stake through his heart. Thomas also finds a photo negative taken of Mamuwalde and Tina in which Mamuwalde is not visible. After killing one of the undead victims in the city morgue, Thomas and Peters track Mamuwalde to his hideout, the warehouse where Bobby McCoy and Billy Schaffer were first slain. They locate and defeat several vampires, but Mamuwalde manages to escape.

Mamuwalde lures Tina to his new hideout at a nearby chemical plant, while Thomas and a group of police officers pursue him. Mamuwalde dispatches several officers, but one of them accidentally shoots Tina fatally. To save her life, Mamuwalde transforms her into a vampire. One of the remaining policemen locates the coffin and alerts Peters. However, Peters inadvertently kills Tina with a stake, believing that Mamuwalde would be in the coffin instead. Devastated at losing her again, Mamuwalde tells Thomas and Peters there is no need to pursue him further, and willingly climbs the stairs to the roof where the morning sun destroys him.

DEVELOPMENT The movie was put together by Joseph T. Naar, an agent who was looking to set himself up as a producer. Once he read the Blacula script, written by Joan Torres and Raymond Koenig, he gave it to Sam Arkoff, founder of the legendary B-movie company AIP, and it wasn’t a hard sell.

When William Crain was approached to direct Blacula, he had already done some episodic television, including The Mod Squad, and had previously studied filmmaking in Canada. Like a lot of African-American talent, Crain resisted blaxploitation assignments, and for him to take one on, it had to stand a chance of being a good movie. When he was offered Blacula, he leaped at the chance. “I was a youngster at the time,” he recalls. “I’m not sure how they found me, but they said they had this movie, this black vampire, and it turned out it was a legitimate project, so I really jumped on it. At the time, I was really happy to get that film; it just fell into place.”

When it came time to cast the title role, Crain says that he and Naar “went through every actor we thought could carry that role. Joe and I both had the idea that this guy should be regal, and because William Marshall had experience with Shakespeare—he had done Othello-we wanted that kind of presence. We called him, and he sat through the interview with a lot of style and poise. I was impressed. And he said OK, he’d go for it.”

This slideshow requires JavaScript.

Marshall recalled to the L.A. Times that he couldn’t believe he was being asked to play the part, but thought the project had possibilities. He also recalled having “damn near as many pages of criticism” for the script as there were pages. “Marshall didn’t like the whole blaxploitation movement that was going on; he made that very clear,” says David Sheldon, a former AIP executive. “He felt his contribution would uplift rather than demean.”

Marshall insisted that if he was to play Blacula, he had to be a dignified man, and he had to have approval over his dialogue; no way would Blacula speak jive. “I agreed with that, I didn’t want that either,” says Crain. “The guy should be a class act, not a buffoon, and that was the only way we could make this thing work. People would be sympathetic toward him because he has been cursed and taken away from his family.”

Blacula was shot in 28 days, and Naar remembers it costing about $500,000. Although the film was made on a tight, low budget schedule, Crain was determined to do the best job he could on his first movie. He recalls that AIP wanted him to get the movie done as quickly as possible, and one day, when they felt he wasn’t moving fast enough, the word came down from the company brass: “Listen, Crain, you’re not makin’ Gone With the Wind, just get the damn thing done!” Crain called his parents for advice, and remembers that his mother told him, “Go do the best you can.” So he stuck to his guns. “They wanted it fast, down and dirty,” he says. “They wanted me to just get through it, and I wouldn’t compromise.”

SOUNDTRACK/SCORE Blacula (1972) Gene Page The movie also includes several musical performances from The Hues Corporation, who several years later had a huge hit with the disco classic “Rock the Boat.” Crain saw them perform in New York, and thought they’d be great for several scenes in a nightclub. “The Hughes Corporation actually stayed on longer than the script called for, because they were so good,” Crain says.

RELEASE/DISTRIBUTION/CONCLUSION Blacula is also very professional-looking for a low-budget project, and Crain recalls that AIP put more support behind the movie as the production progressed. At first, they said no to the extra crewmembers and a dolly he wanted, but once they saw the dailies, more equipment was provided. “First thing, another camera crew showed up,” the director recalls. “Instead of using old Mitchell cameras, Panavisions started arriving!”

In Blacula, Marshall puts in a great performance without compromising his integrity as an actor. Not only was Marshall a huge talent, but at 6-feet-5 he was also a giant of a man. Crain and co. had to make sure some of his co-stars didn’t get too close to Marshall, lest they look like midgets in comparison. When people recall the actor, they often imitate his big, booming voice that could shake a room like a subwoofer. In Esquire’s review of Blacula, novelist Thomas Berger called Marshall “a magnificent figure of a man with a voice like a bass violin.” The

decision to play Blacula straight really paid off; he’s an intelligent, dignified vampire, not some fanged jive turkey in a cape. In its review of Blacula, The Hollywood Reporter stated, “With his stentorian tones and Shakespearean demeanor, Marshall carves a pillar of impeccable dignity and grace, thereby creating a fulcrum of sorts for the film’s relentless mayhem.”

“He was very convincing,” says Blacula cinematographer John M. Stephens. “Extremely convincing! I do remember certain times during the shoot getting a chill down my back.’

Besides his clear acting talents and professionalism, Marshall was a gentleman offstage as well. Most also recall him as being a very private man who didn’t let many into his personal life. “He was all business, all the way,” Crain says. “In terms of personal interaction, I never had a drink with him, I never did any fishing with him, we just never got together.” Despite his private nature, however, Marshall did keep his ranch home in Southern California open to young actors to come over for script readings.

Once it was released in summer 1972, reviews for Blacula were mixed. The New York Times wrote, “Anybody who goes to a vampire movie expecting sense is in for serious trouble, and Blacula offers less sense than most.” L.A. Times critic Kevin Thomas called it “a corny horror picture that’s lots longer on laughter than credibility.” But like many critics who reviewed the film, he gave Marshall’s performance high marks. “Marshall, the noted Othello interpreter, holds on to his dignity and holds the picture together pretty well besides.”

This slideshow requires JavaScript.

But critics be damned; the public responded strongly to Blacula. Both Crain and Marshall went to see the movie in theaters with regular paying audiences to witness their reactions. Crain went with a highschool friend (whom he had put in the film as an extra) to the Orpheum Theater in downtown LA. “We paid our admission and sat in the back,” Crain says. “People were rolling in the aisles. They were afraid in the places they should have been afraid, and they just had a really good time.”

The director says the success of Blacula “surprised everyone. It surprised me, too. I was a kid, so it was great just to be working. The only reservation I had was that I wasn’t sure if the African-American community was gonna accept it. Some people laughed when they heard I was going to shoot it, but I think it was pretty well-received.” In the book What It Is, What It Was, a history of the blaxploitation film, Marshall said, “I think the producers were quite surprised at how strong the positive response to the film was… Not for a moment did they think this was something that would become as meaningful to audiences as it did.”

Recollections aren’t totally clear on how much Blacula made at the box office, but Naar says it pulled in about $3 million, a great gross for the time—especially considering the film’s half million-dollar budget and that the average ticket price back then was less than two bucks. AIP took out trade ads celebrating the film’s success: “He’s Black. He’s Beautiful. He’s Boxoffice!”

Looking back on Blacula years later, Marshall told Jankiewicz, “Performing that role was rewarding in a number of ways, and I felt very good about it at the time. I still have to make up my mind whether to compliment it or run away from it! I guess it depends on how it strikes me,” he laughed.

“I believe Blacula was one of the best things that could have happened to William Marshall,” Crain offers. “The Shakespeare stuff comes and goes, there’s new people that come and do those plays, and once you do Othello, you’ve done it and that’s it. He knew he did a good job with Blacula, and it stayed with him for the rest of his life.”

Crain is also amazed that Blacula, currently available on DVD from MGM, is still remembered after all these years. “People ask me about it, and I say, ‘He just won’t die, will he?’ ” Crain is one of the founders of the Ethnic Minority Committee at the Directors Guild of America, and one day a coworker came up to him, shook his hand and told him he saw Blacula when he was a kid. “When we’d go to a screening, he’d always tell his friends, ‘This guy did Blacula, man, and it scared me!’”

Crain is certainly glad he made the film, but looking back, he also wishes he was more diplomatic when he was starting out.

This slideshow requires JavaScript.

CAST/CREW Directed William Crain

Produced Samuel Z. Arkoff Joseph T. Naar

Screenplay Joan Torres Raymond Koenig Richard Glouner

William Marshall as Prince Mamuwalde / Blacula Denise Nicholas as Michelle Williams Vonetta McGee as Tina Williams / Luva Gordon Pinsent as Lt. Jack Peters Thalmus Rasulala as Dr. Gordon Thomas Emily Yancy as Nancy Lance Taylor Sr. as Swenson Logan Field as Sergeant Barnes Ted Harris as Bobby McCoy Rick Metzler as Billy Schaffer Ketty Lester as Juanita Jones / Taxi Girl Charles Macaulay as Count Dracula Ji-Tu Cumbuka as Skillet Elisha Cook, Jr. as Sam Eric Brotherson as Real Estate Agent The Hues Corporation as themselves Rick Hochman as The Young Hoch

Scream Blacula Scream (1973) Summary After a dying Voodoo queen, Mama Loa, chooses an adopted apprentice, Lisa Fortier as her successor, her arrogant son and true heir, Willis, is outraged.

Seeking revenge, he buys the bones of Mamuwalde the vampire from the former shaman of the voodoo cult and uses voodoo to resurrect the vampire to do his bidding. However, while it brings Mamuwalde back to life, he bites Willis upon awakening. Willis now finds himself in a curse of his own doing: made into a vampire hungering for blood and a slave to the very creature he sought to control.

Meanwhile, Justin Carter, an ex-police officer with a large collection of acquired African antiquities and an interest in the occult, begins to investigate the murders caused by Mamuwalde and his growing vampire horde. Justin meets Mamuwalde at a party Justin hosts to display the African collection pieces before being moved to the University’s museum. They discuss the artifacts, unbeknown to anyone else, that were from the region of Africa Mamuwalde hails from, including pieces of jewelry once worn by his late wife Luva.

Mamuwalde also meets Justin’s girlfriend, Lisa Fortier, at the party and he discovers that Lisa is naturally adept at voodoo. Lisa discovers Mamuwalde’s true nature after a friend of hers, Gloria, falls victim to his bite and is resurrected as a vampire who nearly feeds on her, if not for Mamuwalde’s intervention. He later asks her for help to cure him of his vampire curse.

Justin, with the help of L.A.P.D. Lieutenant Harley Dunlop, pulls together several other cops to go to the Mamuwalde residence to investigate the recent deaths. While Lisa is performing the ritual to cure Mamuwalde, using a voodoo doll fashioned to look like him, Justin, Harley and their men raid the house, fighting against Blacula’s vampire minions which include several friends of theirs. Willis is killed during this scuffle. Justin manages to find Lisa and Mamuwalde and interrupts the ritual. Lisa refuses to help Mamuwalde after she witnesses him kill the other police officers in the house in a fit of rage.

After realizing that Lisa is no longer willing to help Mamuwalde, he rejects his human nature and decides to convert Justin into a vampire. Shouting he is only “Blacula”, Lisa stabs the prince’s voodoo doll with Justin’s arrows repeatedly. Blacula screams out in pain from Lisa’s voodoo doll attacks, but his final state is left ambiguous.

This slideshow requires JavaScript.

BACKSTORY Arkoff was happy with how the movie performed, and of course it did well enough for AIP to make a sequel, Scream, Blacula, Scream!, released a year later. Marshall graciously returned, and the film also featured blaxploitation superstar Pam Grier. Torres and Koenig again wrote the screenplay, but Scream, Blacula, Scream! was helmed by a different director, Bob Kelljan, who had cut his teeth on AIP’s vampiric Count Yorga films.

“I didn’t do the sequel because I believe I pissed them off,” Crain admits. “We didn’t get along during the shoot. I was headstrong, young and brash. There were a lot of things they wanted that I thought were ridiculous, and things I wanted that I forced the issue on. We just didn’t get along, and when I heard they were going to do the sequel and they didn’t call me, I wasn’t upset.”

Most agreed that Scream, Blacula, Scream! didn’t capture the spark of the original. “It was in no sense of the word as interesting as the first one,” Marshall recalled to Fango writer Pat Jankiewicz. “I felt very good about Blacula, but I wasn’t quite as comfortable in the sequel.” He did feel, however, that Grier was “a marvelous addition…I liked her.”

This slideshow requires JavaScript.

CAST/CREW Directed Bob Kelljan

Produced Joseph T. Naar

Written Joan Torres Raymond Koenig Maurice Jules

William H. Marshall as Prince Mamuwalde / Blacula Don Mitchell as Justin Carter Pam Grier as Lisa Fortier Michael Conrad as Lieutenant Harley Dunlop Janee Michelle as Gloria Lynn Moody as Denny Barbara Rhoades as Elaine Bernie Hamilton as Ragman Richard Lawson as Willis Daniels

CREDITS/REFERENCES/SOURCES/BIBLIOGRAPHY Starlog#255 Fangoria#264 Monsters of the Movies#30

DOUBLE FEATURE RETROSPECTIVE – Blacula (1972)/Scream Blacula Scream (1973) Blacula (1972) Summary In 1780, Prince Mamuwalde (William Marshall) is sent by the elders of the Abani African nation to seek the help of Count Dracula (Charles Macaulay) in suppressing the slave trade.

[havenpoort]

Lisse, verdwenen buitenplaatsen

Veel van de landhuizen zijn ontstaan of juist verdwenen door de zandwinning in de Oude Duinen langs de Heereweg van Lisse. Om te kunnen overleven na de Goude Eeuw hadden de rijke patriciërs families geld nodig. Zand bleek geld waard. Voor de groei van de steden: Amsterdam, Haarlem en Leiden was veel zand nodig en Lisse gelegen aan de Haarlemmermeer was een plaats waar dit voor handen was. Sloten werden gegraven die verbinding maakte tussen de Haarlemmermeer en het duingebied.

Buitenplaats Grotenhof

Voorbij Wassergeest lag de buitenplaats Grotenhof, aan de Achterweg-Zuid 56. De huidige eigenaar heeft op deze plaats een woonhuis laten bouwen. Van de oude buitenplaats is, als herinnering slechts het hek enigszins herkenbaar als oud. In de geschiedenis is het ook bekend geweest onder de naam Knappenhof.

In de 16e eeuw werd een boerenwoning vermeld. De eigenaar was toen Cornelis van de Laen, lid van een bekende Haarlemse familie en tevens eigenaar van het nabijgelegen Ter Specke. In 1603 blijkt het eigendom over gegaan naar de familie Hoingh uit Amsterdam, die de buitenplaats Knappenhof in 1640 verkoopt aan Anna Wijmer, weduwe van Jan Six.

Na het overlijden van Anna in 1654 erfde haar oudste zoon Pieter Six, die getrouwd was met Johanna Six (dochter van Karel Six en Margaretha Oetgens). Onder de familie Six strekte het bezit zich uit van de Achterweg tot aan de Leidsevaart.

Tot 1763 bleef de buitenplaats in bezit van de familie Six, waarna het in bezit kwam van Cornelis Jacob van der Lijn (1733-1800), die het had geërfd van zijn tante Geertruid Six-Van der Lijn.

In 1782 wordt het door verkoop samen gevoegd met de nabijgelegen buitenplaats Wassergeest.

De firma G. van Parijs huurde reeds in 1900 Grotenhof en de percelen bloembollengrond ten zuiden daarvan.

Buitenplaats Uytermeer

Petrus Scriverius, een Leidse geleerde en schrijver. Hij liet het huis bouwen in de door de gezamenlijke kerken van Leiden drooggemaakte Poelpolder, in 1642. Slechts een gedenksteen herinnerd ons aan dit huis en moet hebben gelegen in de buurt van de huidige Uitermeer en de dijk bij de molen aan de 1e. Poellaan

Deze buitenplaats was in het bezit van een achternichtje van Jan Six, Johanna Jacoba Six (1645-1700). Zij was getrouwd met Simon van der Stel, gouverneur van Kaap de Goede Hoop.

Van 1699 tot 1707 was Willem Adriaan van der Stel gouverneur in Zuid-Afrika. Hij was de opvolger van zijn vader Simon Van der Stel, de eerste gouverneur van Kaap de Goede Hoop. Stellenbosch herinnert nog altijd aan hen. Willem bouwde het werk van zijn vader verder uit en koloniseerde Kaap de Goede Hoop. Helaas voor hem ontstond er een opstand tegen hem en Willem werd door de VOC afgezet. In 1733 overleed hij en werd in de Hervormde Kerk begraven.

De gevelsteen uit 1642 is ingemetseld in de hal van het appartementen gebouw dat staat op de plaats van de voormalige buitenplaats aan de Fazantenstraat

Buitenplaats Berkhout

Bouwer was Hendrik Valkenaer (Poortugal 1600/1669) ambachtsheer van Duyckenburg en Portengen, schout van de stad Utrecht (van 1633 tot 1662 ambachtsheer van Lisse).

De familie Valckenaer bleeft tot 1679 eigenaar. In deze tijd tijd waren zij ambachtsheer van Lisse

Carel Valckenaer reisde in 1660/1661 op het schip “Middelburg“ met een gezelschap hoogwaardigheidsbekleders naar het Koninklijk Hof in Spanje.

In 1679 wordt: Hannard van Gorcum (Lisse, 1632-1681) de eigenaar en bewoner. Hij is notaris, schout en secretaris van Lisse, zoon van Adriaen van Gorcum en Cornelia Cornelis de Jonge. Hannard van Gorcum kocht Berkhout van Carel Valckenaer voor “vier duijsent sevenhondert gulden“.

In 1682 wordt zijn vader eigenaar/bewoner. Adriaen van Gorcum (Lisse, 1690) was  schout en secretaris van Lisse,

Berthout wordt in 1698 gekocht door een koopman uit Haarlem: Pieter Colaert. Deze laat het in 1705  de tuin herinrichten.

In 1722 wordt eigenaar en bewoner: Johan Albrecht von Barner (Lisse, 1725), Op zijn verzoek en met goedkeuring wordt hij begraven op zijn buitenplaats.

Hij was luitenant-generaal van de Holsteinse troepen, in dienst van stadhouder–koning Willem III.

Na het overlijden van Von Barner in 1725 worden Christian Ludwig von Plessen (Schwerin, 1676 -Kopenhagen, 1752) en Carl Adolph von Plessen (1678-1758), geheimraden van de koning van Denemarken en Noorwegen eigenaar. Dit is een gevolg van de voogdij die zij hebben gekregen over r Christiaan Siegfried von Barner, de minderjarige zoon van Johan Albrecht von Barner.

In 1728 gaat het eigendom over naar Christiaan Jonk, koopman te Amsterdam.

Vervolgens wordt in 1735 eigenaar/bewoner:  Justus Westerveen (A’dam, 1670), deze woont aan de Keizersgracht 276, Amsterdam hij is de zoon van Jacobus Westerveen en Elisabeth Nielis.

Door diens overlijden in 1738 wordt de volgende eigenaar/bewoner Pieter Jan Fremeaux (A’dam, 1738), zoon van Justus Westerveen en Gloudina Fremeaux.

De laatste eigenaar komt in 1765: Jan Isaac Fremeaux, koopman, hij woont aan de Keizersgracht 284, A’dam.

Berkhout wordt in 1775 gesloopt, de gronden worden in percelen publiek geveild.

Bronnen: Hulkenberg: ’t Roemwaard Lisse, blz. 20–21

Buitenplaats Rosendaal

, Deze buitenplaats is voor veel mensen onbekend, is mijn vermoeden. De buitenplaats lag aan de Heereweg op wat voor oud Lissers het terrein was van het vroegere Lisser Automobielbedrijf. Grofweg tegenover Bakker Vermeer.

De eerste eigenaar van de buitenplaats was Adriaan Block Maartensz, geboren in Gouda, Commandeur der Vereenigde Oostindische Compagnie. Hij begon in 1620 huizen en gronden aan te kopen in Lisse.

Zo kocht hij aan de Heereweg van Cornelis en Apolonia van Immerzeel het door hun bewoonde huis en croft groot 750 roe. Het duurde nog tot 1641 voor hij zich en voor zijn gezin een buitenhuis liet bouwen dat in het "Quoyer van de nieuwe getimmerten ten platten lande van Lisse" als volgt werd vermeld: "den selven Bloc een woonhuis 8 gulden jaarlijks".

Hij heeft niet er niet lang gewoond want in 1646 kocht hij na de dood van zijn schoonvader van Adriaan van der Laan het Huis ter Specke waar hij in 1663 overleed. Voor zijn overlijden had hij de buitenplaats Rosendaal verkocht aan Abraham Gilles Jansz. (1612-1689), die in 1657 onder de naam Sinjeur Jelys als eigenaar te boek staat en had slechts een zoon, Jan.

Jan Gilles (1642 - 1721). Hij heeft twee zonen, Jacob en Jan François. Jan Gilles overlijdt in 1721, zijn weduwe in 1743. In de buitenplaats vestigde zich daarna Jan van der Plas Jansz. In 1808 is er al weer een nieuwe bewoner op Rosendaal, Huybert Breero.

Vervolgens vestigde Aert van der Mey zich in 1815 op de buitenplaats. Hij overlijdt in 1827. Zijn weduwe blijft nog op de buitenplaats wonen en besluit later het huis te verkopen aan de nieuw benoemde burgemeester Ernst Joseph van den Bergh. Hij nam in 1832 intrek in zijn nieuwe huis. Na het overlijden van de burgemeester erft zijn zuster Gezina het huis. Op 19 april 1844 wordt door Hermanus Scherpenzeel, gemachtigd van zijn echtgenote Gezina van den Bergh, erfgename van haar broer Ernst Joseph van den Bergh, de buitenplaats publiekelijk geveild.

"Een welingericht Zomer- en Winterverblijf met 5 beneden en 3 bovenkamers, waarvan 6 behangen en 5 van stookplaatsen voorzien, twee dienstbodenkamers, zeer ruime keuken en kelder, zolders, stalling voor vijf paarden en zes koebeesten en ruim koetshuis, wijders een aangename tuin met fijne weldragende vruchtbomen, wandelboschje, goudvisschenvijver, grote moestuin en verdere bepoting en beplanting".

Voor 4.700 gulden werd het gekocht door Henri Joseph Huysmans. Na tien jaar vertrok hij naar Haarlem en verhuurde het huis aan de kunstschilder Cornelis Kruseman. Na het overlijden van Kruseman in 1857 komt het huis leeg te staan.

Eigenaar Huysmans betrekt het huis zelf weer. Op 29 december 1862 verkoopt hij de buitenplaats voor 8.500 gulden aan de heer Johann Fredrick Fick, R.K. priester en pastoor te Berkel. Hij woonde er met zijn zuster Catharina Egberdina en de dienstbode. Hij verkocht de blote eigendom van de buitenplaats voor 5.000 gulden voor 1/3 aan het kerkbestuur van Berkel en Rodenrijs en voor 2/3 aan het armbestuur. Hij bedong dat hij er tot zijn dood vrij zou wonen, en zijn huisgenoten nog een jaar daarna. Hij heeft nog zes en half jaar van dit vruchtgebruik geprofiteerd tot 8 juni 1889. Het kerk en armbestuur had, na het vertrek van zijn zuster op 28 oktober naar Haarlem, de volle beschikking over de buitenplaats. Zij verhuurden het aan diverse mensen.

Voor 1900 kwam het in gebruik bij de geneesheer Cato Metzlar. In 1902 vertrok hij naar Apeldoorn en praktijk en huur overdeed aan de arts Martinus de Graaf. Een deel van de tuin werd voor bloembollenteelt verhuurd. In 1912 werd besloten om het pand te verkopen. Het pand wordt voor 20.000 gulden verkocht aan dokter M. de Graaf.

Na de Eerste Wereldoorlog begon de versnippering van het ommuurde terrein. Aan de noordzijde werd de Veldhorststraat aangelegd. Verder verrezen er garages en woonhuizen van het Lisser Automobielbedrijf. In 1962 werd het huis afgebroken om plaats te maken voor een toonzaal van de aangrenzende garage.

Buitenplaats Zandvliet: Lisse - Stationsweg 164-166 Deze buitenplaats was gelegen op wat nu het tentoonstellingsterrein is van Keukenhof. Er wordt ook wel gesproken van Sandvliet. Jeronimus Coymans, handelaar in Indische producten zoals kruidnagelen en andere specerijen en ambachtsheer van Meerestein in Beverwijk, kocht in 1635 de hofstede Zandvliet met de omliggende landerijen. Hij breidde zijn bezit in de jaren daarna verder uit. Na zijn overlijden in 1658 zette zijn erfgenamen de uitbreiding van het grondbezit voort.Omstreeks 1660 werd er een nieuw herenhuis Zandvliet gebouwd en aan de andere zijde van de huidige Stationsweg tegen het 'keukenduin' van Teylingen verrees eveneens een herenhuis met de naam Keukenhof.In 1720 kwam het landgoed Keukenhof in handen van de rijke Amsterdammer mr. Joan Henry van Heemskerk, ambachtsheer van Achttienhoven en Eyndschoten en kapitein der Burgerij van Amsterdam, die het landgoed verfraaide met Franse tuinen en klassieke tuinbeelden en tinvazen.Rond 1760 vererfde Zandvliet op Jacob Adriaan baron du Tour, die een grote verzameling van levende en opgezette dieren bezat. In de tuin van het landgoed hield hij onder andere Mexicaanse bokken. wijngaardslakken, slangen en zijdewormen, maar vooral allerlei vogels: Chinese fazanten, kalkoenen, parelhoenders, Utrechtse hennen, een lepelaar en krieltjes. In de vijvers hield hij diverse soorten zwanen, allerlei eenden en siervissen. In 1772 liet hij in de wildernis achter zijn reeds bestaande tuinen een Engelse tuin aanleggen. het huidige tentoonstellingsterrein.In 1781 werden deze tuin compleet met de gouden en zilveren vissen in de vijvers verkocht aan de Amsterdamse koopman en assuradeur Matthijs Ooster, ambachtsheer van Meygisfelde in Holstein, die met zijn gezin afwisselend hun huis de Herengracht en Zandvliet in Lisse bewoonde. In 1797, 16 jaar later verkocht hij het landgoed voor 65.000 gulden aan Lucas Boon te Rotterdam en in 1800 werd het opnieuw doorverkocht. Terwijl vele. landgoederen en bijbehorende tuinen verdwenen, bleef Zandvliet met Engelse tuin en de daghuurderswoningen op het huidige ‘Hoogje’ aan de Stationsweg, dit lot bespaard. In 1803 werd het verkocht aan mr J.A. Went uit Hillegom, die de aankoop verrichtte in opdracht van Simon Petrus Joosten uit Amsterdam. Went was getrouwd met de stiefdochter van de eigenaar van het landgoed Keukenhof en in 1808 werd Zandvliet voorgoed een deel van het landgoed Keukenhof.

[museumvanloon]

Turkish Tulips

Op uitnodiging van Philippa van Loon en ondersteund door het Amsterdams Fonds voor de Kunst heeft de Engelse beeldend kunstenaar Gavin Turk (1967) de tentoonstelling Turkish Tulips in Museum Van Loon mogen cureren. De tentoonstelling presenteert een transhistorische dialoog tussen hedendaagse kunstwerken en de historie van de familie Van Loon en is nog tot en met 29 mei te zien. Kunstadviseur Nina van Heuveln schreef hierover een tekst op de blog van Museum Van Loon.

Gavin Turk & Nina van Heuveln voor ‘Tulip Box’ tijdens de opening van Turkish Tulips

Gavin Turk is al op jonge leeftijd bekend geworden door zijn eindexamententoonstelling in The Royal College of Art in Londen. Daar had hij op de wit geschilderde muren van zijn atelier een rond blauw keramieken bordje geplaatst.
Dit bordje lijkt een kopie van het Engelse erfgoed bordje dat in Engeland te zien is bij belangrijke historische huizen. Turks’ bord meldde: ‘Gavin Turk worked here 1989-91’. Een editie van dit werk wordt aan het begin van de Turkish Tulips tentoonstelling getoond, vlak na het bordje op de buitenmuur van  Museum van Loon, waarop staat dat Ferdinand Bol in het huis heeft gewoond (zie foto). De eindexamenopdracht - de unieke keramieken plaat van Turk - werd afgekeurd, maar hij kreeg wel veel aandacht van de pers én van de grote collectioneur Charles Saatchi. Saatchi organiseerde in 1992 de groepstentoonstelling Young British Artists (YBAs) waarbij Turk ook betrokken was. Door deze tentoonstelling hebben de YBAs veel internationale bekendheid verworven. Turk heeft inmiddels in vele landen en grote musea geëxposeerd, zoals in de Tate Britain in Londen, de Biënnale in Venetië en het GEM in Den Haag. Met Turkish Tulips presenteert Turk zijn werk voor de eerste keer in Amsterdam. De originaliteit van de tentoonstelling is een vernieuwde bijdrage aan het Amsterdamse kunstaanbod.

Historische plakkaat buiten Huis Van Loon & ‘Cave’ (editie) van Gavin Turk

Turks oeuvre pakt thema’s als authenticiteit en identiteit aan. Hij is nauw betrokken bij modernistische en avant-gardistische debatten rond de mythe van het kunstenaarschap en het auteurschap van een kunstwerk. Hij heeft een groot aantal werken geproduceerd die de waarde en integriteit van de hermetische kunstenaarsidentiteit betwisten. Het meest bekend zijn de levensgrote wassen beelden van zichzelf en de beschilderde bronzen beelden van alledaagse objecten als vuilniszakken en kartonnen dozen, zoals ook in Museum Van Loon te zien is. Turk staat bekend om zijn impertinente blik op alledaagse beelden of situaties en speelt met de betekenis daarvan. Tijdens de tentoonstelling toont hij een aantal iconische werken die met de tulp en de overzeese handel daarvan te maken hebben. Een voorbeeld is  het portret van zeeman Gentleman Jim dat is afgeleid van het portret van Joseph Roullin van Vincent van Gogh (zie foto).  

 ‘Portret van Sailorman Gentleman Jim’, Gavin Turk, 2009 (links) & ‘Portret van Joseph Roulin’, Vincent van Gogh, 1888 (rechts)

De familie Van Loon speelde een belangrijke rol in de vroege handel met overzeese gebieden zoals Constantinopel. Vandaar dat het thema van de Turkse tulp mooi aansluit op het museum. In het Liber Amicorum (vriendenboek) van het echtpaar Van Loon-Ruchaver uit 1597 staan de namen van vrienden, bekenden en zakenrelaties geschreven. De keuze om bevriende kunstenaars van Turk bij Turkish Tulips te betrekken sluit goed aan bij de gedachte van zo’n gastenboek: Turk presenteert met de tentoonstelling zijn persoonlijke Liber Amicorum. Turk heeft in totaal 25 kunstenaars gevraagd nieuw werken te maken of iconische werken te lenen. Bekende kunstenaars als Fiona Banner, Rob & Nick Carter, Damien Hirst en Wim T Schippers worden getoond op de eerste verdieping van het museum. Hiermee wordt in de Drakensteyn kamer als eerste een video gepresenteerd over de tentoonstelling en is daarnaast het zilveren vriendenboekje en de gedoopte tulp van Philippa van Loon te zien. In de Schaapjeskamer zien we tulpenwerken gebonden aan economische thema’s, als de waarde en de tulpengekte uit de zeventiende-eeuw. De iconische, bestaande tulpenwerken worden in de rode slaapkamer getoond, de nieuwe werken in editie zijn tenslotte te zien in de Vogelkamer. 

Liber Amicorum van de familie Van Loon uit 1597

Het is met Turkish Tulips de eerste keer dat Philippa van Loon kunst heeft gemaakt voor Museum Van Loon. Philippa maakte ‘Coiffin’ (een glazen dodenkistje met gedroogde tulpen) en ‘Gilt and Wilted’ (een vergulde tulp - zie foto). Philippa van Loon ging samen met Gavin Turk naar de kunstacademie (Chelsea College of Art) in Londen en zijn toen bevriend geraakt. Sinds Philippa voorzitter is van de Stichting Van Loon combineert zij haar inzet voor het beheer en het behoud van het huis en de collectie met haar passie voor hedendaagse kunst. Ze nodigt kunstenaars uit werk te maken en te tonen in de historische interieurs van het huis. Ze wil hiermee vooral ook de continuïteit benadrukken. Sinds 1996 organiseert Museum Van loon met regelmaat tentoonstellingen met hedendaagse kunst. Dit is voor de bezoekers van het museum in eerste instantie geen voor de hand liggende keuze. Veel bezoekers zijn immers vooral op zoek naar een authentiek grachtenpand dat laat zien hoe de familie Van Loon vroeger woonde aan de gracht. Door een link te leggen met het heden krijgen de bezoekers echter een vernieuwde blik op oude thema’s.

‘Gilt and Wilted’ van Philippa van Loon op een mooie chinoiserie tafel van het museum

De titel van de tentoonstelling slaat uiteraard op de tulp en de overzeese routes die voor de handel daarvan werden afgelegd, maar tegelijkertijd ook op de achternaam van de kunstenaar en curator: Gavin Turk. Turk heeft samen met zijn partner Deborah Curtis een stichting – genaamd House of Fairytales – opgericht die zich inzet voor de educatie van kunst aan kinderen. Hun werk is gebaseerd op het idee dat kinderen een kunstwerk of tentoonstelling beter begrijpen als het op een spannende of speelse manier verteld of uitgelegd wordt. Dit geeft kinderen de kans om hun eigen ervaringen en persoonlijke ontwikkelingen te vergroten en om complexe wereld thema’s te helpen begrijpen. De stichting heeft samen met het museum een mooi tentoonstellingskrantje gemaakt waarin op een kind vriendelijke manier alles over de tentoonstelling wordt uitgelegd. Daarnaast is er aan een aantal klassen van internationale scholen in Amsterdam langs geweest, die rondleidingen hebben gekregen door enthousiastelingen van het museum. Nadat de kinderen een rondleiding hebben gekregen langs de bestaande werken van Gavin op de begane grond en op de eerste verdieping de tulpen werken van bevriende kunstenaars op de eerste verdieping, kunnen ze zelf een mooie tulptekening maken van de prachtige tulpen die te zien waren in de tuin van het museum.

Turkish Tulips is tot en met 29 mei te zien in Museum Van Loon en reist hierna door naar het Bowes Museum in Durham, Engeland.

De tuin was tot voor kort ook helemaal in thema!

  Nina van Heuveln

Met dank aan:

Gavin Turk (kunst, curator)

The House of Fairytales (kunst, krant)

Amsterdamse Fonds voor de Kunst (presentatie)

[rotterdamvanalles]

De Maagd van Holland, aan de nieuwe markt. 1915.

De Maagd van Holland is een standbeeld in het centrum van de Nederlandse stad Rotterdam, op de Nieuwemarkt aan de Gedempte Botersloot. Het is een monument opgericht ter ere van de inneming van Den Briel door de Watergeuzen op 1 april 1572. Het beeld, onthuld in 1874 en officieel bijgenaamd het Vrijheidsbeeld, was bedoeld als centraal decor bij de uitbundige jaarlijkse 1-aprilvieringen. Het werd gemaakt door Joseph Graven.

Op de top staat in het midden de Nederlandse Maagd, gebeeldhouwd in natuursteen. Aan haar voeten staan op de vier hoeken kleine leeuwen, die ieder een wapenbord vasthouden, met vooraan het wapen van Rotterdam en dat van Brielle. De stok met de vrijheidshoed en de leeuwen karakteriseren deze vrouw als Hollandia. Op het onderste niveau staan een geus, een visser en een handwerksman, alsmede vier bronzen pelikanen die water spuwen in de arduinen opvangbak van de fontein. Op zomerse dagen vinden stadsdieren er verkoeling.

Oorspronkelijk stond het beeld opgesteld in een bloemenperk en kijkend naar het westen, in de richting van de Laurenskerk en de Botersloot, die 1866 was gedempt. In de Tweede Wereldoorlog werden de gebouwen in het omringende gebied grotendeels verwoest, met uitzondering van de Gemeentebibliotheek en het beeld van de Maagd van Holland. Vermoedelijk niet lang na de oorlog werd het 90° naar het zuiden gedraaid en thans staat het Vrijheidsbeeld met zijn rug naar het voormalige bibliotheeksgebouw, uitkijkend over het marktplein.

Over het beeld schreef de Rotterdamse dichter Willem van Iependaal het gedicht Groetenis. Het eerste couplet is al een treffende illustratie van het vanouds aan het beeld betuigde respect:

Zwaar en hevig aangebeden

Stedemaagd van Rotterdam

Groetenis van Pollie Piekhaar

Negen maanden rooie pan

Hoe is 't met de koue voetjes

Op je stoofie van arduin ?

altijd nog in pipse blommen

En geharrenaste tuin

Al sinds de onthulling wordt ze door Rotterdammers in de cultuur van de straat vereenzelvigd met de 18e-eeuwse volksvrouw Kaat Mossel, die ook niet op haar mondje was gevallen.

Foto komt uit de collectie van het @stadsarchief010 en Informatie komt van Wikipedia

[josephignatz]

Geboren en getogen op de Pricksteenweg, Joseph Ignatz (2019)

https://open.spotify.com/artist/35F1ICXuZUYL9wTZDafdT0?si=abUDoCHoQE6Y-Wu-Lsn6EA

https://youtu.be/dixpQvyMKPo

‘Geboren en getogen op de Pricksteenweg’, het derde nummer van het titelloze debuutalbum ‘Joseph Ignatz’ gaat over een volkszanger uit Bleijerheide, Kerkrade, die idolaat is van de oude, latere, Mick Jagger.

Uitleg Songtekst, Deel 3:

Ik schonk mij net een ‘Last Long Dutch’-jenevertje in toen mijn deurbel ging. Ik keek op de klok, drie minuten over tien ’s avonds, en ik hoopte op een wanhopige dame die behoefte had aan de warmte van heerlijke man zoals ik.

‘Dat driehoog, zo laat op de dag is niet geheel wenselijk,’ mompelde ik toen ik naar beneden liep.

Bernd had mij al gehoord en opende deur.

‘Joseph, ik moet je iets vertellen.’

‘Ik heb nu even geen tijd, Bernd. Ik heb bezoek.’

‘Ah, als je hulp nodig hebt, dan hoor ik het wel,’ en hij sloot zijn deur.

Ik opende de voordeur van ons (drie) appartementencomplex en ik stond oog in oog met de Mick Jagger van Bleijerheide. Hij was gekleed in een gele legging, witte gympies en een blauw T-shirt met zwarte banen en blokken. Hier en daar ook iets van blauw.

‘De Tattoo You Tour uit 1981,’ zei hij.

In zijn rechter had hij een plastieken boodschappentas van de Plus gevuld met elpees. In zijn linker een plastieken boodschappentas van de Plus gevuld met blikken Hollandia. 

‘Heb jij een platenspeler?’, vroeg hij.

‘Een oude Philips. Maar, daar zit een heel verhaal aan vast,’ zei ik.

‘Ik geef toe, dat shirt klopt niet helemaal, maar toch, ik kom in de buurt,’ zei hij.

‘Het was mij nog niet opgevallen,’ zei ik.

Ik liet hem binnen. Angela was toch bij haar stiefoma op bezoek en het zou te laat worden.

De deur van Bernd en Peggy vloog open. Een keiharde Manchester-house schalde naar buiten. Bernd stond gekleed in een blauw-wit gestreepte onderbroek in de deuropening. Achter hem zag ik Peggy omvallen tegen de deur van hun slaapkamer. Ze was naakt en dat had ik liever niet willen zien. De deur zat niet goed op de klink en ze schoot door. En daar lag ze. Plat op haar buik. Haar kontje ging omhoog. Een stuiptrekking. Bernd had het niet door.

‘Jullie kunnen ook bij ons een biertje komen doen. Wij zijn van alle markten thuis,’ zei Bernd en hij gaf mij een stevige knipoog.

‘Neen Bernd, ik wil even tijd voor mezelf,’ zei ik.

De Mick Jagger van Bleijerheide liep achter mij aan de trap op. Luidkeels zong hij ‘You Can’t Always Get What You Want’.

De Mick Jagger van Bleijerheide zette twee blikken Hollandia op mijn witte tafel en ik zette de eerste plaat op. Het werd ‘Emotional Rescue’ uit 1980.

‘Luister Mick, voordat we het over jouw Mick gaan hebben, wil ik je eerst nog even iets vertellen over mijn platenspeler. Deze platenspeler is uit eind 1980. Mijn ouders keken vroeger altijd naar TopPop. Dat was nog in de tijd dat die Ad nog niet aan erotiek deed, rare brillen ging dragen en een potje ging hypnotiseren op zijn eigen creaties. Ik moet eerlijk bekennen dat het even duurde voordat ik ook TopPop ging waarderen. De eerste keer dat ik naar TopPop keek was in 1978. Ik was toen net tien jaar jong en ‘Wuthering Heights’ van Kate Bush werd uitgezonden. Nou, ik zag dat rare mens een beetje door een spookachtig bos huppelen en werd doodsbang. Ik kroop dicht tegen mijn lieve moeder aan en pas bij de begintune van ‘Colditz’ werd ik weer een beetje normaal. Wel, ik zag de clip van ‘Baggy Trousers’ van Madness bij TopPop en toen moest ik zo lachen toen die saxofonist, Lee ‘Kix’ Thompson, de lucht in ging bij zijn solo. Ik moest en zou de elpee kopen. De zaterdag erop ging ik met mijn vader naar Wageningen. In de Hoogstraat, centrum Wageningen, was een platenzaak en daar heb ik toen voor negentien gulden de elpee ‘Absolutely’ gekocht. Het was mijn eerste elpee. Omdat ik toen nog geen platenspeler had ben ik met mijn vader naar “Radio Van Aalten’, een stukkie verderop gegaan en hebben wij deze platenspeler gekocht. Met ingebouwde versterker. Zevenentwintig jaar oud.’

‘Ik zet Goat’s Head Soup even op’, zei Mick en hij zong heel hard ‘Angie’.

Met vriendelijke groet, Joseph. 

[fassanda]

Rogiers Eindejaarslijstje

Naam: Rogier Smalhout Cohen de Lara Nix aka de Reiger aka Young Rigatoni aka Ferrero Roger aka The Grey Heron

Leeftijd: Bijna 50

Beroep: Directing Creative

Beste gerecht in 2019 (waar, wat, wie?): Sowieso de Impossible Burger, spectaculaire uitvinding en cruciaal bij het voornemen om minder vlees te eten. Bij Osen Izakaya in L.A. heb ik het lekkerst Japans ooit gegeten (is dat een zin?) en in Amsterdam zijn Rijsel, Breda, Scheepskameel en La Fiorita mijn favoriet.

Meest memorabel moment van euforie onder invloed in 2019?: Mijn veertigste (!) verjaardag met mijn beste vrienden gevierd alsof ik 20 werd. De euforie was real. De kater ook.

Het 50-jarig huwelijk van mijn ouders was ook heerlijk emo op een alcoholische manier.

Meest aangename verrassing in 2019?: Da Baby en Da Opposites.

Ik heb voor het eerst ....... In 2019?: Eindelijk seks gehad!

Beste reis(spot) in 2019?: Los Angeles en Malaga (een beetje het L.A. van Zuid-Europa). En Wenen heeft me positief verrast. Sofia daarentegen zou ik niemand willen aanraden.

Beste collabo(s) in 2019?: Ik ga erg lekker op de sacai x Nike Waffle Daybreak en die Palace x Juventus x adidas. Van eigen bodem Patta x CP Company, POP x Nijntje, Daily Paper x Vincent van Gogh, A$AP Ferg x Redline (s/o HERC) en Koning Toto. En Appelsap x Ace & Tate vond ik ook een geslaagde samenwerking.

Beste aankoop in 2019?: Een nieuwe macbook en een Yashika FX3 Super 2000 camera (klinkt megaslick maar is gewoon een tweedehands fototoestel voor 25 euro, maar wel een hele mooie).

Meest hinderlijke social mediapersonality in 2019?: Thierry Baudet

Top social mediapersonality in 2019?: @korffkyan (aka de levende legende van Herres), long may he reign!

Beste televisie/YouTube programma uit 2019?: Euphoria, Top Boy, Mindhunter, Joardy Season, Joardy Sitcom en First Dates.

Beste influencercampagne uit 2019?: Freddy Tratlehner

Domste Vice artikel uit 2019?: Weetikveel..

Beste klantenservice uit 2019: KLM

Nepste klantenservice uit 2019: Uber

Beste podcast uit 2019?: Joe Rogan, Broken Record (Rick Rubin x 3 stacks!) Bakkie Bakkie, Drink Champs en Tate Talks: Khalil Joseph & Arthur Jafa in conversation.

Beste meme uit 2019?:

En alles van @dankartdirectormemes

Beste Instagram(profiel, post) uit 2019?: @fuckjerry, @willyparty, @curbyourlarrydavid en @diddy nog steeds in heavy rotation.

Gemiste kans in 2019?: Badr heeft wel glansrijk het record gemiste kansen verbroken. Echt jammer man.

Beste artikel in 2019?: Niet onthouden.

Beste expositie in 2019?: Khalil Joseph BLK NWS. Stacii Samidin in ‘t Rijksmuseum. Raquel van Haver in het Stedelijk. Patta in het HEM. En helaas niet live gezien maar ik moet hier wel The Big Wheel van Arthur Jafa op de biennale en Virgil Abloh in Chicago noemen, allebei keihard.

Grootse deceptie in 2019?: Mark Rutte. Mensen die stemmen vanuit angst en onze (en hun eigen) vrijheid in gevaar brengen. En weer een paar legends overleden.. Keith Flint, Robert Frank, Peer Mascini, Rutger Hauer, Jules Deelder en natuurlijk Juice Wrld en Feis, rest in peace.

Het meest hoopvolle in 2019?: Ik vond 2019 niet heel hoopvol to be honest.

Persoonlijke overwinning in 2019?: De overgang van ‘Rogier van Appelsap’ naar ‘Rogier van zichzelf’ (work in progress).

Gezelligste feestje in 2019?: Mijn verjaardag in Radio Radio, thanks to Sandor, Vic, Order fam & Vincent Reinders! En de beste vrienden van de wereld!

Gezelligste festival in 2019?: Appelsap is gewoon het gezelligst toch… En ik was graag naar Us By Night design festival in Antwerpen gegaan, hopelijk volgend jaar.

Beste #hashtag?: #KOZP

Nepste #hashtag?: #ZwartePietMoetBlijven

Beste concert in 2019?: Kruangbin, Black Nile, The Opposites op Appelsap en never forget Alex on stage bij Dave.

Tofste clips uit 2019?: Hoeveel harde videos kwamen er dit jaar uit? A lot… 21 Savage – a lot, Prince Waly – Doggie Bag, A$AP Ferg – Floor Seats, A$AP Rocky – Kids Turned Out Fine, slowthai ft. Denzel Curry – Psycho, Blood Orange – Hope, Beardyman – 6am (Ready to write), PNL – Au DD, Da Baby – BOP on Broadway, TNGHT – Gimme Summn, Michael Kiwanuka – Hero, Baloji – Zombies, Stormzy – Sounds of the Skeng, Weval – Someday, Benny Sings – Not Enough.

Beste film(s) uit 2019?: Monos, Joker, The Irishman, At Eternity’s Gate, Ford vs Ferrari, Once Upon A Time… in Hollywood, Parasite en weer een paar klassiekers afgestreept: Citizen Kane, A Streetcar Named Desire, Breathless, Andrei Rublev, Stalker, Dog Day Afternoon en Soi Cuba.

Beste documentaire uit 2019?: Dat Hiphop ding op Netflix was leuk. The Black Godfather. Homecoming vond ik irritant goed. Fyre Fest natuurlijk heerlijk. BADR van Anna van ‘t Hek en King of the Cruise van Sophie Dros ook mega.

Beste boek uit 2019?: Grand Hotel Europa, Het Raadsel Spinoza, Otmars Zonen, Gucci Mane, Figures of Speech & Lekker Fred.

Muzikale hoogtepunten uit 2019?: Op eenzame hoogte staat natuurlijk de opening credits song ‘t Pomphuys’ van Joardy Sitcom. Op gepaste afstand Burna Boy, Dave, IGOR, Da Baby, James Blake, Snoh Aalegra, Rosalía, Solange, Dev Hynes, Jai Paul, Steve Lacey, BenjiFlow, Bea 1991, Octavian, Flohio, slowthai, Headie One, Skepta, Hef, Freddy Gibbs x Madlib, Future, Young Thug, PNL in Paradiso en Stormzy op Glastonbury.

Muzikale dieptepunten uit 2019?: Nederlandse rap en Rocky in jail.

Beste mixtape uit 2019 (artiest, dj, radioshow)?: Luister te weinig mixtapes en radioshows. Maar NTS, BBC1, Vic Crezée, Benji-B en Lefto altijd lekker en de Ace & Tate Sounds met oa. Sandor Dayala, Mairo Nawaz en Carista.

Nepste bitch in 2019?: Ik heb er wel een paar en jullie weten precies wie jullie zijn.

Beste bitch in 2019?: Sara Nix, bedankt voor de mooiste speech ever en je grenzeloze liefde. Cow van je.

Doelstellingen voor 2019?: Minder input, meer output.

Uitkijken voor ....... in 2020?: Smeltende ijskappen

[groningsnieuws]

Basisschoolleerlingen bezoeken ouderen in de buurt | Zonnebloem

In Groningen gaan leerlingen van OBS Joseph Haydn op 11 april om 10.30 uur naar ZINN locatie De Brink. Op 17 april gaan om 10.00 uur leerlingen ... meer https://www.google.com/url?rct=j&sa=t&url=https://gezinsbode.nl/artikel/1005972/basisschoolleerlingen-bezoeken-ouderen-in-de-buurt-zonnebloem.html&ct=ga&cd=CAIyGzdiZTM2OTAwNTFkODk0MDk6bmw6bmw6Tkw6Ug&usg=AFQjCNEjoeLFb0XXaDCQn9eYA9XSykXCjQ

[vervloekte-gouddorst]

S.J.P. Sleinada / J.A. Daniëls

“’t is dan de pligt, die my als eenen waeren landgenoot beweegt, om de landen van overmaeze, die als een ander Sodoma en Gomorra in andere plaatsen afgschilderd zyn, eenigzins door dit kleyn schriftje te beschermen, anderdeels om een geheugenis in de gedagten te inten, die de ingezetene in het toekomende zoude afschrikken van door hun gedrag de galgen weer te doen opregten, waer aen hunne voorzaeten hunnen levenstyd en misdaeden met de doodstraf hebben moeten verwisselen”

Vert. “Het is dan de plicht die mij als een waar landgenoot ertoe brengt om de landen van Overmaze, die op andere plaatsen als een soort Sodoma en Gomorra worden afgeschilderd, door dit kleine boekje enigszins te beschermen. Ook is het mijn plicht om een herinnering in leven te houden, die de burgers van de toekomst zal afschrikken om door hun gedrag de galgen weer te doen rijzen, zoals hun voorgangers hun levens en misdaden met de doodstraf hebben moeten verwisselen.”

Zijn leven

Johan Arnold Daniëls, ofwel S.J.P. Sleinada zoals hij tegenwoordig beter bekend is, werd op 2 september 1738 geboren in Hoensbroek. Zijn vader heette ook Arnold Daniëls en was schatheffer in het stadje. Zijn moeder was Catharina Meijers. In zijn jeugd woonde hij in een huis aan de Dorpstraat. Het is zeker mogelijk dat Daniëls in zijn jeugd in aanraking is gekomen met ‘Bokkenrijders’- aan de Akerstraat niet ver buiten het centrum woonde immers de familie Ponts, vermeende leiders van een eerdere bende. Ook vele andere veroordeelden kwamen uit Hoensbroek.

In 1754 en 1756 werden in het collegium Albertinum van de Dominicanen te Sittard toneelvoorstellingen opgevoerd, waarin de eerste stukken over Daniëls gevonden kunnen worden. Hij zou de rol van Innocentia (de onschuld) hebben gespeeld in het stuk ‘De onoverwinnelijke Joseph geboren uit Jacob door God bestemd tot onderkoning van Egypte’. Daniëls was toen respectievelijk 16 en 18 jaar oud.

Op 25-jarige leeftijd, in 1763, werd Daniëls in Roermond, waar hij op het seminarie studeerde, tot priester gewijd. Hierna was hij tot 1765 kapelaan in Hoensbroek. In 1771, dus toen de Bokkenrijdersprocessen tegen de ‘bende van de gebroeders Kirchhoffs’ in volle gang waren, werd hij tot pastoor in Scheydt (tegenwoordig Schaesberg) benoemd.

Oorsprong, oorzaeke, bewys…

Echter, al deze vorige zaken hebben er niet voor gezorgd dat Pastoor Daniëls zo belangrijk is voor onderzoekers, geïnteresseerden en alom voor de Limburgse geschiedenis. Er zijn er velen geweest die ooit een gesprek hebben gevoerd met een bendelid, of een overval hebben meegemaakt- dit laatste is zelfs nooit bij pastoor Daniëls gebeurd, dus waarom kennen wij hem dan?

Dat komt door een klein boekje met een uitzonderlijke lange titel, geſchreven door ene S. J. P. Sleinada in 1779. Het boekje heet voluit:

“Oorsprong, Oorzaeke, Bewys en ontdekkinge van een godlooze Bezwoorne Bende, Nagtdieven en Knevelaers, binnen de landen van Overmaeze en Aenpaelende Landstreeken ontdekt, met een nauwkeurig getal der Geexecuteerde en Vlugtelingen.”

Vert. “Oorsprong, oorzaken, bewijs en ontdekking van een goddeloze (of goddeloos) bezwoorne bende van nachtelijke dieven en knevelaars, die binnen de landen van Overmaze en aanpalende landstreken ontdekt zijn, met een nauwkeurig getal van geëxecuteerden en vluchtelingen.”

Wij zullen het vanaf nu Oorsprong, Oorzaeke, etc. noemen.

Het boekje, dat overigens niet meer dan 100 A5-pagina’s bevat, vertelt het verhaal van de Bokkenrijders vanuit een ‘buitenstaand’ perspectief, door iemand die eigenlijk vrij weinig met de processen te maken heeft. Hij beschrijft de bende zoals men (in ieder geval iedereen die niet direct met de processen te maken had) destijds over de bende dacht. Dit maakt het een enorm interessante primaire bron.

Pas in 1859, 80 jaar na de publicatie, kwam de burgemeester van Hoensbroek destijds, Egidius Slanghen, erachter dat dit een pseudoniem was van pastoor Daniëls: Sleinada is omgekeerd A. Daniëls. De overgebleven letters zijn dan S. J. P., omgekeerd P. J. S. – Pastoor In Scheydt, ofwel Johan Arnold Daniëls, pastoor in Schaesberg.

Het belang van Oorsprong, Oorzaeke, etc.

Oorsprong, Oorzaeke, etc. is een zeer gewild maar zeer zeldzaam boekje. Naar mijn weten bestaan er maar een paar drukken van en ze zijn vrijwel nergens meer te koop, of er moet al een gelukkige vondst zijn op een markt of in een antiquariaat. Kijk wel zeker eens op Boekwinkeltjes.nl , daar wil nog wel eens een uitgave te koop staan!

Ondanks zijn zeldzaamheid wordt het boekje door vele onderzoekers gebruikt. Geen enkele bron geeft zulk goed inzicht op de denkwijze van de getuigen van de massale executies. Bovendien zijn de primaire bronnen over de processen enorm zeldzaam. Niet veel mensen konden schrijven en als ze dat al konden schreven ze geen boek over de processen. Onze enige andere bronnen zijn de processtukken en een enkele brief. Er bestaat ook een Duits boek van een aantal jaar later, ook een primaire bron, maar hiervan bestaat, zover mij bekend is, maar één exemplaar. Dit maakt Sleinada’s boek tot dé belangrijkste primaire bron.

Problemen met Oorsprong, Oorzaeke, etc.

Hoewel dit boek door vele historici wordt gebruikt als bron, moeten we wel twijfelen aan de betrouwbaarheid van het werkje- er staan namelijk een aantal zaken (zowel data en gebeurtenissen) die simpelweg niet kloppen. Hier een tweetal voorbeelden:

‘Eyndelyk is in 1772 den 22 April het doodsvonnis tegens [Joseph Kirchhoffs] gegeeven.'

Vert. ‘Uiteindelijk is aan [Joseph Kirchhoffs] op 22 april 1772 het doodsvonnis voorgelezen.’

Dit voorbeeld is een van de meest duidelijke fouten in Sleinada’s boek. Dat het doodsvonnis al werd voorgelezen op 22 april 1772, is simpelweg niet mogelijk, aangezien het doodsvonnis pas op 4 mei 1772 is opgesteld. Waarom Sleinada deze fout maakt, is net als bij alle andere fouten, niet erg duidelijk. Er gaan echter wel theorieën rond dat Sleinada contact had met de vervolgers. Wellicht had één van hen hem al op 22 april verteld dat ze bezig waren met het doodsvonnis opstellen en is dit verkeerd overgenomen, of was het een poging de identiteit van den chirurgyn K. geheim te houden- Sleinada schrijft niet voor niets (vrijwel) nergens volledige namen.

“Op eene nagt in 1770 heeft men, in ’t laetste van den zomer in ’t stedeken een groot tumult gehoord, vermengd met eenige scheuten, en het was op de wagt gemikt: maer onze braeve Keyzerlyke helden, die meermaelen vyandelyken polver gerooken hadden, gaven zoo fraey vuer, dat de knevelaers op de aftogt dogten, en zig eylings weg pakten. De burgers, goede schutters zynde, kwaemen ook overal in de Vensters om de wagt de helpende hand te leenen, indien het noodig gewest waer.”

Vert. “Op een nacht in 1770 heeft men, tegen het einde van de zomer, in [’s Hertogenraede] een groot tumult gehoord, samen met enkele schoten die op de wacht [van de burcht] gemikt waren, maar onze brave Keizerlijke helden, die meerdere keren vijandelijk pulver geroken hadden, schoten zo goed, dat de knevelaars zich terugtrokken en vluchtten. De burgers, die goede schutters zijn, kwamen overal in de vensters staan om de wacht een helpende hand te bieden, indien het nodig geweest was.”

Sleinada beschrijft hier een aanval op de Burcht van Rode in de late zomer van 1770 in de context dat er al vele bendeleden gevangen waren genomen en de Bokkenrijders deze wilden bevrijden. Hieraan kloppen een aantal zaken niet. Allereerst zaten er in 1770 nog helemaal niet zo veel ‘Bokkenrijders’ gevangen. Sterker nog, de eerste persoon die ervan verdacht werd lid te zijn van de bende, werd pas op 31 oktober- dus niét de zomer- van dat jaar gevangengezet in de Burcht. De massavervolgingen begonnen pas in ca. januari 1771.

Nou stel dat Sleinada er simpelweg een jaartje naast zat en de aanval zich in 1772 afspeelde, zelfs dan zou dit verhaal niet kloppen. Een grote gebeurtenis als een aanval op de Burcht van Rode, zou men geheid óók vinden in andere bronnen, maar zelfs de Kloosterdagboeken van Rolduc, die over andere Bokkenrijders-gerelateerde zaken een van de belangrijkste bronnen is, schrijft er geen woord over. We kunnen er dus van uitgaan dat deze aanval op de Burcht van Rode niét echt is gebeurd.

[kimengelen]

Germany->Netherlands-> China, August/September 2017

I have moved to China to work as an art teacher for 1-3 or more years. This is my first Sun-Penetration at the school where I work.

———————————————————————————————————

ONGOING ART PROJECT: Sun-Penetrations (images and videos)

Kim Engelen // Sun-Penetrations // China

———————————————————————————————————

ONGOING ART PROJECT:   Self-portraits (text-based) Via email Nao: “Liebe Kim, echt Wahnsinn! In China… ein ganz neues Leben! in Beijing, oder wo? Ich komme gerne am 23. vorbei, unbedingt!”

———————————————————————————————————

FOOTNOTES; (*Bold is what I liked/I find interesting)

Read:

Li, M. „Zhong Wen: basiscursus Mandarijn Chinees.” Li, M. Zhong Wen: basiscursus Mandarijn Chinees. Vol. 1. Lunteren: Actua uitgeverij, 2009. 197. (CHAPTER 1)

Liu, Yang. „East Meets West.” Liu, Yang. East Meets West. Berlin: Taschen GmbH, 2015. 100.

Loesje. „We zijn allemaal tijdreizigers op zoek naar een toekomst.” Loesje. We zijn allemaal tijdreizigers op zoek naar een toekomst. Amsterdam: A.W. Bruna Uitgevers B.V., 2016. 190.

Vitaliteit

via Libby, Chapman, Gary D. „The Five Love Languages: How to Express Heartfelt Commitment to Your Mate.” Chapman, Gary D. The Five Love Languages: How to Express Heartfelt Commitment to Your Mate. Chicago: Northfield Publishing, 1995. 204.

Ich werde gemobbt – was kann ich tun? (14 Tipps gegen Mobbing), accessed 2017, read in DE>>

Robert van der Wolk Awaken Possibilities to Manifest Your Greatest Ideals, accessed 2017, read online>>

Chris Wilson, The ultimate guide to getting illustration clients, accessed 2017, read online>>

Kim Engelen, S.M.A.R.T goal, Learning Chinese, August 19, 2017, read online>>

Film/Sound:

Kim Engelen, Learning Chinese (week 9-12: Medical reason), 2017, watch online>>

Kim Engelen, Learning Chinese (week 13: Teacher meeting tips), 2017, watch online>>

Kim Engelen, Learning Chinese (week 14: Exhibition "Please Donate"), 2017, watch online>>

Kim Engelen, Learning Chinese (week 15: Vaccinations), 2017, watch online>>

Kim Engelen, Learning Chinese (week 16: iPhone broken), 2017, watch online>>

Kim Engelen, Learning Chinese (week 17: S.M.A.R.T. goal ), 2017, watch online>>

Kim Engelen, Learning Chinese (week 18: Z-Visa ), 2017, watch online>>

THE GIFT & STRUGGLE - Motivational Speech for Success [ MOTIVATION 2017 ], uploaded by Motivation Addicts, 2017, watch online>>

How to Craft a 5 Year Plan | Brian Tracy, uploaded by Brian Tracy, 2017, watch online>>

How to Create an Effective Action Plan | Brian Tracy, uploaded by Brian Tracy, 2015, watch online>>

Tips to Structure Your Day | Brian Tracy, uploaded by Brian Tracy, 2014, watch online>>

Episode 2 | Advice From The Most Successful People On The Planet | Progress Is Everything |, uploaded by Absolute Motivation, 2017, watch online>>

Episode 3 | Advice From The Most Successful People On The Planet | Progress Is Everything |, uploaded by Absolute Motivation, 2017, watch online>>

Episode 4 | Advice From The Most Successful People On The Planet | Progress Is Everything |, uploaded by Absolute Motivation, 2017, watch online>>

Episode 5 | Advice From The Most Successful People On The Planet | Progress Is Everything |, uploaded by Absolute Motivation, 2017, watch online>>

Episode 6 | Advice From The Most Successful People On The Planet | Progress Is Everything |, uploaded by Absolute Motivation, 2017, watch online>>

Episode 7 | Advice From The Most Successful People On The Planet | Perspective |, uploaded by Absolute Motivation, 2017, watch online>>

Episode 8 | Advice From The Most Successful People On The Planet | Perspective |, uploaded by Absolute Motivation, 2017, watch online>>

Episode 9 | Advice From The Most Successful People On The Planet | Perspective |, uploaded by Absolute Motivation, 2017, watch online>>

Episode 10 | Advice From The Most Successful People On The Planet | Perspective |, uploaded by Absolute Motivation, 2017, watch online>>

THE FEELING INSIDE - [ MOTIVATION ] Motivational Speech For Success, uploaded by Motivation Addicts, 2017 watch online>>

Seven Ways to Improve Your Empathy, uploaded by Don Crawley, 2014, watch online>>

What is empathy, uploaded by CogSai, 2012, watch online>>

How to Cope With Bureaucracy, uploaded by The School of Life, 2016, watch online>>

The Wealthy Artist: 6 Myths and 6 Tips on Marketing your Art, uploaded by CanvasPop, 2015, watch online>>

Marketing for Artists 101, uploaded by Bobby Chiu, 2015, watch online>>

Content Marketing for Artists, uploaded by How to Sell Art Online, 2013 watch online>>

12 ARTIST HACKS for EVERY Artist!, uploaded by Chloe Rose Art , 2017, watch online>>

How To Fix This cable or accessory is not certified (Version. 2.) uploaded by JonnyBoyAdventures, 2015, watch online>>

How 5 Seconds of your Time can Change a Life, Every Day | Ett Venter | TEDxPretoria, 2017, watch online>>

How to get over sh*t and be happy | Brad Banton | TEDxCluj, 2015, watch online>>

How to Be Happy Every Day: It Will Change the World | Jacqueline Way | TEDxStanleyPark, 2017, watch online>>

How To Skip the Small Talk and Connect With Anyone | Kalina Silverman | TEDxWestminsterCollege, 2016, watch online>>

The Secret Ingredient to Feeling Good in your Body | Marla Mervis-Hartmann | TEDxSalinas, 2017, watch online>>

Johan Nijenhuis, Rokjesdag 2016

Tony Bancroft, Barry Cook, Mulan, 1998

Joseph Kosinski, TRON: Legacy, 2010

Michel Poulette, Swept Under, 2015

Cameron Labine, Mountain Men, 2014

Martin Brest, Meet Joe Black, 1998

Jodie Foster, Money Monster, 2016

Adrian Lyne, Unfaithful, 2002

Michael Almereyda, Experimenter, 2015

Gary Ross, Free State of Jones, 2016

Brian DeCubellis, Manhattan Night, 2016

Clint Eastwood, Hereafter, 2010

Tony Scott, Crimson Tide, 1995

Thea Sharrock, Me Before You, 2016

Mark Elijah Rosenberg, Approaching the Unknown, 2016

Pedro Almodóvar, Julieta, 2016

Alexander Payne, Nebraska, 2013

Sarah Gavron, Suffragette, 2015

Martin Zandvliet, Land of Mine, 2015

Drake Doremus, Equals, 2015

Brian De Palma, Carlito's Way, 1993

Philippe Gagnon, Run to Me, 2016

Diederick Koopal, Bloed, Zweet & Tranen, 2015

John Crowley, Brooklyn, 2015

Tom McCarthy, Spotlight, 2015

Atom Egoyan, Remember, 2015

Julian Jarrold, Becoming Jane, 2007

Exhibition:

Gallery 1 Flat Wall, Kim Engelen: My Gift, website>>

Museum van Bommel van Dam, Venlo, Netherlands, website>>

Museum Beelden aan Zee, Zhang Dali: Body and Soul, Nero / Alessandro Neretti Life is a burning tire, website>>

[kvademecum]

[ ] dijknimf • hij is zo goed te zien omdat zijn vacht zo afsteekt tegen het groene gras en de roze en witte klaver. achter de mannen aan, in de berm, loopt nu een dijknimf, zij laat de kat verdwijnen. de kat is weg (dijknimfen zijn van oorsprong duinnimfen of broeknimfen) [ ] boerenkater • pas als de man uit het midden over het prikkeldraad stapt en over de dijkweg naar het dorp wandelt besluiten de twee achtergeblevenen hem te volgen. de drie mannen worden bekeken door een zwartwitte boerenkater, die helemaal aan de andere kant van het veld zit [ ] takkenis • al die vuren, al die takken. elke tak moet je leren kennen om hem in het vuur te kunnen gebruiken. en dan is hij verbrand en komt de volgende. en dat al miljoenen jaren lang door miljarden mensen biljoenen takken die gekend zijn [ ] witches' marks • flower-like designs made with compasses and dividers, pentangles, intertwined Vs and Ms for the Virgin Mary, and tangles of lines which it was believed confused spirits who attempted to follow them [ ] staande • niet de uitgebreidheid (res extensa) bepaalt het zijnde van de natuur maar de traagheid van al het bestaande • de traagheid van het bestaan • als de traagheid er niet was zou oorzaak en gevolg samenvallen en het heelal al voorbij zijn • het weer is een mooi voorbeeld van traagheid [ ] stevie • a coruscating whirl of circles that by their tangled multitude of repeated curves, uniformity of form, and confusion of intersecting lines suggested a rendering of cosmic chaos, the symbolism of a mad art attempting the inconceivable ~the secret agent, joseph conrad [V] de stagiriet • "whatsoever Aristotle may have said on the subject, I don't care"  ~William of Occam (An Outline of European Architecture, Nicolaus Pevsner) [ ] aandacht~ het vermogen details waar te nemen [ ] kleermakerszit • de mens kleedt alles aan. zichzelf, de ander, de wereld en de werkelijkheid [ ] hoe nu? zanik ik nu of pis ik mis, naast de pot is ten halve gedwaald: ook de muren zullen het bezuren. genoeg geleuterd, genoeg getreurd, draal niet langer. één woord is genoeg. één naam maar. en a a r z e l [ ] ABÎME SUPERFICIELLE op de kopieermachine vergroot je iets en dat vergroot je weer. herhaal dat oneindig. uit een spatje ontstaat een wereld (installatie 1988) [ ] ABRIGO DO LAGAR VELHO grot in portugal waar resten van een kind met kenmerken van zowel homo sapiens als neandertaler zijn gevonden. beschreven door E r i c T r i n k a u s [ ] ABSTRACT is het genereren van beelden van binnenuit. niet nabootsend maar zelfstandig. d e t a i l s zijn per definitie abstract (het zijn de atomen van een verschijnsel) [ ] ACADEMIA MOIR BRANDTS HONK bbs te den haag. nam deel aan de digitale stad en het iane kunstbbsnetwerk. 1993-1997. Huyb Stegeman, Abel Boerema, Thomas van Putten [ ] ACHTERBERGEN achter de bergen liggen nog meer bergen even aan het zicht onttrokken waar een verborgen weg naar toe loopt [ ] ADAM door allerlei lijnen in de afkomst komen twee gewone mensen bij elkaar en krijgen ze een bijzonder kind omdat het dezelfde genen heeft als de allereerste mens [ ] ÆTHER is het tegenovergestelde van ruimte. tangentiale imaginaire ruimteDe ruimte krimpt en de aether groeit alsmaar. Uit het m a s s a p u n t stroomt de aether deze ruimte in [ ] afrikaans hoekje—vergeten stukjes rommelig land. zoals daar bij de haven in Enkhuizen. met veel werkelijkheid en geen regelgeving [ ] afschrijving—dat je geacht wordt dingen weg te gooien na een aantal jaar en niet om ze te repareren en zo lang mogelijk te houden is stuitend [ ] afstapelen—de stapel afwas zodanig herstapelen dat het minder lijkt en je weer een dag kunt wachten [ ] agfa—de partizaan wist alleen dat ze agfa heette want dat stond achter op de foto. ze was niet van hier. die wenkbrauwen, die volle lippen [V] agfa—de partizaan wist alleen dat ze agfa heette want dat stond achter op de foto. ze was niet van hier. die wenkbrauwen, die volle lippen [ ] aire de cuaresma—warme wind in de weken voor pasen [ ] alas de cuervo~ soort gesteente. hard en zwart. wordt gevonden in Piloña. letterlijk 'ravenvleugels' [ ] ALFABETISEREN Volgens ERNEST BREHAUT uitgevonden door VERRIUS FLACCUS: 'introduced the method of alphabetical arrangement' [ ] ALLERGIE dat het lichaam zich actie te weer stelt tegen het eigen immuunsysteem en als teweersysteem faalt er allergische reacties optreden. (die er dus eigenlijk altijd zijn maar actief onderdrukt worden) [ ] allium ursinum daslook. op vochtige kalkhoudende grond. eetbaar. ook op Fontebona [ ] ana perez ventura—beeldend kunstenaar, muzikant. Santiago de Compostela, Paris. indrukwekkend abstract, repetitief werk [ ] angst—als veroorzaker van het zelfbewustzijn, het subject. wat zei kierkegaard daarover? Ook dieren hebben psychologische problemen. Ook dieren kennen angst [ ] anguis fragilis hazelworm, slow worm. pootloze hagedis die naaktslakken eet [ ] ANGUIS FRAGILIS hazelworm, slow worm [ ] ANNA FYLAKSY prinses uit het diepe woud met dodelijke wespentaille [ ] annalogie—als een mooie vrouw net zo mooi is als iets anders dat net zo mooi is als een mooie vrouw. het woord annalogie is een e p p o n i e m. kantonees [ ] antropisch principe | geen verklaring van al het zijnde maar een valkuil voor de menselijke onderzoeker. una trampa! [ ] antropos | installatie. in ruis lost ruimte op. stilstaande ruis en bewegende ruis (waar iemand voorbij liep) uit de ruis staat de a n t r o p o s op [ ] apostellijn—stroming in de schilderkunst waarbij met elke lijn die geschilderd wordt een nieuwe apostel verschijnt. vooral in het werk van Ferdinand Peer zijn er veel voorbeelden van te vinden [ ] aquarium—kleine toegankelijke onderwaterwereld. spiegelwereld, voor zijn bewoners. gene zijde en geluidloos behalve het gebrom(p) van de pomp. samen met mijn vader naar stekelbaarzen en modderkruipers en bermpjes zoeken. stopverf, voorntjes wateroest en duizendblad, zoetwaterwalvisje [ ] ARCHETYPES zie je overal om je heen als je een egocentrische persoonlijkheid hebt [ ] ARGANDSE LAMP een lamp met holle lont waardoor lucht stroomt met nagenoeg rook- en reukloze verbranding [ ] ARTEFACT vormen (kunst)beelden een te onderscheiden verzameling fourierfuncties of -reeksen? en is er verschil daarin te zien van stromingen? [ ] ARTES LIBERALES: TRIVIUM: grammatica, dialectica, retorica; QUADRIVIUM: aritmetica, geometria, astronomia, musica [ ] ARTHUR C. VERKOREN fotograaf, sinistroloog (linkshandigheidsdeskundige) en docent. krachtig en oorspronkelijk denker [ ] artic ocean— project van het maken van een hele wereldbol van een planeet die alleen maar oceaan is [ ] artica—natuurkunde van de (beeldende) kunst [ ] ásatók itt egy lyukat—kan ik hier een kuil graven. expositie van ubique in szentendre, hongarije (1993) [ ] ASGAYA overvloed (asturiaans) [ ] asphodelus albus gamon, affodil. de witte lelie-achtige bloem van die je veel in de bergen (van Asturias) ziet [ ] asphodelus albus—gamon, affodil. de witte lelie-achtige bloem van die je veel in de bergen (van Asturias) ziet [ ] azijn—is het afval van zuurstofminnende bacteriën die alcohol omzetten in azijnzuur. het werkt dus goed als ontsmettingsmiddel tegen zuurstofminnende bacteriën. je kunt het zelf maken van bijvoorbeeld cider. azijn is ook gevoelig voor licht maar wat gebeurt er dan als je het blootstelt aan licht? [ ] BAARD hij hervond zijn zelfbeheersing en staakte het kroegbezoek. hij verzorgde zich weer enigermate. ja hij schoor zelfs die vuige baard af [ ] ballast— zo weinig mogelijk ballast hebben, dat is het geheim [ ] BANDURRIA asturiaans snaarinstrument. soort beenviool. hypnotiserend monotoon [ ] BANGTARI:ER omdat jij bang bent van een beetje bloed mag ik geen vlees eten? [ ] be·eigenen—een vorm van begrijpen is het eigen maken. maar dat moet je dan ook maar eigen wíllen maken [ ] BEBOGEEN iets dat je vroeger heel lekker vond maar nu niet meer [ ] BEDDENSPECIALIST iemand die je vertelt dat je een JONGE POERINK-BED nodig hebt als je rugpijn hebt bij het opstaan. En gelijk heeft [ ] BEELDIG in deze wereld moet je of heel talig zijn - of heel beeldig [ ] BEGRIJPEN is een menselijke aangelegenheid. onbegrip is meer iets van de natuur [ ] BEGRIP wat is begrijpen? accepteren en reproduceren of een dialectische (zelfveranderende) stap? [ ] BELACHELIJK het onvoorstelbare is nog onvoorstelbaarder dan het onbegrijpelijke [ ] Ben Holliday—'A great portion of this vast machinery—these hundreds of men and coaches, and thousands of mules and horses—was in the hands of Mr. Ben Holliday' —Roughing It, Mark Twain [ ] bergverhuizing de nieuwe berg verscheen ineens en niemand had hem ooit eerder gezien. Was daar altijd mist? Wat beweegt er op de helling. En hoe kom je er? [ ] berk—betula. zetel van de wijze keltische godin Brigit. de berk verdeelt en beheerst de heldere winterlucht [ ] berkebast—als dakbedekking of onderlaag bij grasdaken. "in de Scandinavische landen werd de schors als dakbedekking gebruikt omdat deze licht, waterafstotend en zeer duurzaam is" (wikipedia) [ ] BESEF tot aan de weer verschrikkende dode lichamen in de geest ze lijken geestig tot 'gespenste' toch te gewoon voor het ogenblik, berustend, verhullend, ze lijken ontdaan van de waarheid. die zo in aller eenvoud afkomt van de mooiste [ ] betrouwbaar | om een betrouwbare robot te maken moet er een lijfsbehoudalgoritme in zitten. maar is hij dan nog te vertrouwen? [ ] betula | berk. zetel van de wijze keltische godin Brigit — de berk verdeelt en beheerst de heldere winterlucht [ ] bezeten—alles wat de moderne kapitalistische mens heeft is een berg rotzooi waar hij heel moeilijk afstand van doet [ ] BICAMERALISM hypothesis by Julian Jaynes in the human brain cognitive functions were once divided in a speaking and a listening part (1976) (wikipedia) GOD woont in je rechterhersenhelft [ ] BIG BANG het was de katholieke priester GEORGES LEMAÎTRE die deze theorie opperde. Zo kwam GENESIS door de voordeur de EVOLUTIE binnen [ ] bij·zonder—dat we niet weten hoe we hier kwamen maar wel dat je er dankbaar voor moet zijn en dat het leven bijzonder, uniek en waarschijnlijk eenmalig is [ ] bladkunst—een partituur voor beeldende kunst voor verschillende technieken. zoals vroeger bladmuziek de muziek distribueerde. een scheiding in conceptie en uitvoering [ ] blank verse—niet-rijmende regels van een gegeven aantal voeten. Shakespeare gebruikt het veel [ ] BLINDE VLEK als je heel goed kijkt naar iets zul je zien dat het niet bestaat [ ] BLUF het belangrijkste wapen van de mens [ ] BOLETUS APPENDICULATUS als eekhoorntjesbrood maar dan met gele stam en geel vlees. eetbaar en lekker [ ] boletus appendiculatus— als eekhoorntjesbrood maar dan met gele stam en geel vlees. eetbaar en lekker [ ] BOOMSTROOM het benutten van het potentiaalverschil tussen de binnenste, opgaande stroom en de buitenste, neergaande stroom van ionen —en dan nog het idee om trillingen in een boom, als die van de wind, te gaan gebruiken [ ] BORRELPRAAT dat je in het geruis en geborrel van een beek denkt stemmen te horen. en zingen en lachen [ ] bosregen—in het bos regent het nog een tijdje door als in het veld al lang opgehouden is [ ] brandhout~ al die vuren, al die takken. elke tak moet je leren kennen om hem in het vuur te kunnen gebruiken. en dan is hij verbrand en komt de volgende. en dat al miljoenen jaren lang door miljarden mensen biljoenen takken die gekend zijn [ ] BRANDTS HONK de club van mensen die nergens bij horen [ ] BUISFACETCAMERA van zwarte electra-pvc, omdat ik daar nu eenmaal veel van heb [ ] BUISLAGER een LAGER bestaande uit ruim omsluitende ringen of buizen die elkaar ALLEEN raken in het drukpunt [ ] BURORIJ 'de man aan de breij en de vrouw achter de keij, dat is verkeerde burorij' - zoiets stond op een tegeltje dat bij ons in de huiskamer hing [ ] camarophyllus pratensis kaneelkleurige hoed. Aflopende lamellen, holle steel en vlees zijn crèmekleurig. één van de laatste paddenstoelen in het najaar [ ] camarophyllus pratensis— kaneelkleurige hoed. Aflopende lamellen, holle steel en vlees zijn crèmekleurig. één van de laatste paddenstoelen in het najaar [ ] cambio de sentido —constituent van het kvademecum [ ] CANTHARELLUS TUBAEFORMIS trechtercantarel, ANGULA DEL MONTE, één van de meest voorkomende paddestoelen op FONTEBONA. eetbaar [ ] CAPICÚA palindroom van cijfers. bijvoorbeeld 191, 1234321 [ ] carombo | kunst gemaakt door de natuur, een teken achtergelaten door niemand. genoemd naar een plek in de Picos de Europa waar er veel voorbeelden van te vinden zijn [ ] CARTESIAAN alle ideeën helder en welonderscheiden. Alleen dat wat ik zelf zeker weet of na kan gaan [ ] CAS RAMMEL & JEET PLOK toneelschrijversduo uit oostgroningen wiens grote successen vooral in de vroege jaren negentig waren: vorige donderdag, kanaken en meer [ ] CHARGE OF THE LIGHT BRIGADE 'Half a league, half a league, Half a league onward, All in the valley of Death Rode the six hundred. —Forward, the Light Brigade! —Charge for the guns! —he said. Into the valley of Death Rode the six hundred' —Alfred, Lord Tennyson [ ] CHIOGLOSSA LUSITANICA goudstreepsalamander, op FONTEBONA, bij de bron [ ] CHOMOLUNGMA de tibetaanse naam voor mount everest [ ] CHRISTIAAN HUYGENS verklaart ZWAARTE zonder onzichtbare krachten op afstand. maar zijn voorbeeld is PLAT, gebaseerd om de centrifugale krachten, hoe maak je dat RUIMTELIJK? door de PUNTROTATIE [ ] CHUTE [ ] CINCHONA "from which we derive the febrifuge bark. The medicinal strength of this bark is said to increase in proportion to the degree of moisture imparted to the foliage of the tree by the light mists which form the upper surface of the clouds resting over the plains." (von humboldt, cosmos) [ ] circulatie~ het klinkt middeleeuws maar veel kwalen komen voort uit een slechte doorbloeding —verwijder de beknelling en het lichaam geneest zichzelf [ ] CLOSE-UP when you look at something really close up, you will see that it does not exist [ ] co:incident—installatie. onmiddellijke sturing door toeval. samenval van wil en blik. scheppen in ruis. weergegevens als 3d Fourier reeksen die geleidelijk kantelen... [ ] cocido madrileño—alles samen koken maar in aparte gangen (vuelcos) serveren kikkererwten met kool, ham en meer. zo ook is mijn documentatie [ ] cocido madrileño—ontstaan uit het sefardische gerecht adafina. alles wordt samen gekookt maar in afzonderlijke gangen (vuelcos) geserveerd. kikkererwten, kool, wortels, aardappelen, spek, chorizo, bloedworst, ham, soepbot, vet rundvlees en bolas (gehaktballen met broodkruim en peterselie) of eieren [ ] COGITO ERGO SUM ik denk dus ik ben. eigenlijk ík denk dus ík ben. preciezer: ík ben het die twijfelt aan mijn bestaan dus er is een ík (Descartes) [ ] COÏNCIDENTIA OPPOSITORUM het samenvallen der tegendelen. Cusanus. doet denken aan de dialectiek van Hegel. Wim Nijenhuis: een geliefde stijlfiguur bij dichters van het maniërisme. Zie Gustav Rene Hocke: "Die Welt als Labyrint" [ ] COLLYBIA FUSIPES paddestoel puntige, elastische steel met plooien. bruine hoed. steel en (wijde en ongelijke) plaatjes crème juni, op Fontebona [ ] communicatie staat niet gelijk aan grammatica —je kunt heel goed gedachten overbrengen met fout taalgebruik en slechte spelling. maar als de ontvanger niet je wíl begrijpen gaat het ook met correcte grammatica niet gebeuren. daarvoor is de taal te beperkt [ ] COMPOSITIE alle compositie is herhaling en afwisseling en uitzondering. en herhaling van de uitzondering. en ritme is herhaling. herhaling is de bron van alle kennis én schoonheid [ ] CONCREET Geeft Plato aan de idee concrete waarde? Iets móet bestaan als je het kan bedenken? Dat er toen geen scheiding was tussen hoofd en wereld? [ ] CONCRETISEREN geeft Plato aan de idee concrete waarde? Iets móet bestaan als je het kan bedenken? Dat er toen geen scheiding was tussen hoofd en wereld? [ ] concursus—het begon die dag dat de slagersvrouw bij mij kwam. haar man was verdwenen en weer teruggekeerd. en al zag hij er hetzelfde uit, hij was iemand anders geworden. daarna kwam iedereen met dergelijke verhalen. niemand was meer zichzelf! iedereen verliet het dorp. ik ga nu ook weg [ ] COPRINUS COMATUS geschubde inktzwam. zwarte sporen, kegelvormig, witte steel met los ringetje. eetbaar [ ] dagzoom | waar een gesteente aan het oppervlak komt wordt het oppervlaktegesteente genoemd en zegt men dat het gesteente 'dagzoomt'. Als er geen bodem of recent zand en grind overheen ligt, zegt men dat het ontsloten is https://nl.wikipedia.org/wiki/Dagzomen [ ] daphnia—watervlo, samen met #cyclops. goed voer voor de vissen in het #aquarium. vangen met een #schepnet gemaakt van een oude nylonkous op een warme zomernamiddag [ ] daslook— allium ursinum. op vochtige kalkhoudende grond. eetbaar. gevonden en aangeplant op Fontebona [ ] de kunst van het begrijpen—en het niet-begrijpen—en het onbegrip—en de kunst [ ] de mens kleedt alles aan. inclusief de werkelijkheid [ ] de nieuwe berg verscheen ineens en niemand had hem ooit eerder gezien. Was daar altijd mist? hoe kom je er?— [ ] de storm van onbegrijpelijke maar aanwezige gevoelens is het voor de rede ondoordringbare domein van de driften die het daarom het god noemt —religie, geloof [ ] de tijdmaker—Einstein zegt het zelf: ergens wordt tijd gemaakt. ergens komt het vandaan. ergens is er een bron van tijd—dat heeft hij nooit gezegd— [ ] de traagheid van het bestaan —constituent van het kvademecum [ ] de traagheid van het bestaan—de werkelijkheid bestaat bij de gratie van de traagheid. als er geen hysterese was bestond er niks, waren er geen natuurkrachten [ ] DEGENE die dingen doet als jij er niet bent die je behoorlijk in de weg zitten [ ] DEGENE die dingen doet als jij er niet bent. die je verdomd in de weg zitten. die je zelf blijkt te zijn [ ] DEMIURG door de handen van de maker werken de goden hun schepping [ ] DEMOCRATIE sommigen verwarren redelijkheid met democratie. in een democratie wint niet degene met de beste argumenten maar die met de meeste stemmen—debatten in een parlement zijn ook volstrekte larie omdat geen partij ooit een andere van mening deed veranderen door argumenten [ ] dialectiek~ niet zijn hypothese maar de onderzoeker verandert zelf door zijn waarnemingen [ ] DIAMANTGETAL - - een getal dat onindrukbaar is in het ene STALSEL kan in een ander STALSEL wel indrukbaar zijn. bv PI - een stelsel van niet-natuurlijke getallen, kan dat? bv pi-tallig [ ] DIAMANTGETAL getal dat niet verder indrukbaar is. het heeft de hoogst mogelijke dichtheid. het is niet uit te drukken op enig ander manier dat het minder plaats inneemt. dus zelfs gezipt is het niet kleiner [ ] diazidostilbene | vervanger van dichromaten in fotografie bij ondermeer de k o o l d r u k [ ] dierbaar | dat deze storm van onbegrijpelijke maar aanwezige gevoelens dus als hogere het voor de rede ondoordringbare domein van de driften is die het daarom het goddelijke noemt. religie is de verzameling van alle instincten van de mens, al het dierlijke wat wij bezitten. en het kostbaarste [ ] DIFFERENTIËREN het gaat om het benaderen om het moment [ ] DILLETANTE haar echte naam kennen we niet. prinses die moest trouwen maar liever werkte in haar dilletuin. een aardman genaamd maakte misbruik van haar en de situatie. hij werd gedood door een prins die de dilletante echter niet wist te bevrijden van de vloek [ ] DINSDAGDROOM vaak droom ik en heb ik dat niet eens door omdat het saaie en nietszeggende beelden zijn [ ] DOEALISME dat je met het ene ook het andere doet. de twee doelen ontmoeten, het leven zonder spoor, de twee kanten van de doejong. leven zonder afval. leven in een kring. dat alles dat je doet invloed heeft op de rest. de actie en reactie van een situatie proberen te buigen en te bundelen [ ] DOEJONG oorsprong van alles. heeft de perfecte VORM en INHOUD. maakte de wereld en wij. ooit waren zelf, wereld, geloof en wetenschap hetzelfde en eens zullen ze dat weer zijn. de doejong staat naast de wereld en er voor en erna, de god die zich niet interesseert voor de mens en dat is maar goed ook [ ] DOEJONG zeezoogdier met de perfecte vorm. voorbeeld voor het convergente streven naar het ideale totaalgereedschap. vereerd door een stam van zeepapoea's als voorouder en voedselbron [ ] doejong-principe—streven naar eenvoud in ontwerp en leven [ ] dom ga er van uit dat als je iemand niet begrijpt dat die iemand dan dom is en er niet toe doet [ ] DOM ik ben eruit. om de wereld te begrijpen kun je er veel beter van uitgaan dat je dom bent dan wordt alles veel duidelijker [ ] DONDERJAGEN een heel oud woord. Het komt nog van de Wilde Jacht met Donar en consorten [ ] DONDERS zeer oude heidense uitroep, aanroepen van de god DONAR [ ] DOOD bestaat niet. er is alleen overgang. van de ene ondefinieerbare toestand naar de andere. hout dat dood is is vol met leven. zwammen en kevers en mossen. voor de dood van de geest geldt hetzelfde. ga maar na: was je er voor je geboorte? kwam je niet ergens vandaan, was het triest en eenzaam? [ ] DOOD ook dieren hebben recht op een hero:ische dood. al willen mensen hem niet meer [ ] dood/je moet ermee leren leven [ ] DORPSRAND dat zij die daar wonen uitzicht hebben op de heide en het bos. terwijl zij van de brink die wereld alleen kennen van horen zeggen [ ] DORST dat je zoveel water moet drinken lijkt me onzinnig. hoe meer je drinkt hoe meer je zweet en plast. je kunt je lichaam beter trainen zuinig met water te zijn [ ] drents nagelhout—soort rookvlees. erg lekker. voor het eerst gegeten bij márti en jean-michel in groningen [ ] droge boon | groninger gedroogde bonen. de hele peul wordt gedroogd en later geconsumeerd [ ] DROGE BOON groninger gedroogde bonen [ ] DUBBELBLINDPROEF iets lekkers wil ik zowel links als rechts in de mond proeven. maar waarom aan beide kanten? ík proef het toch al? [ ] DUBISTME zoek de goddelijkheid in jezelf [ ] DUIZENDBLAD dat ik dat in het AQUARIUM stopte omdat ik dacht dat het hetzelfde was als waterpest [ ] E6B—The E6B flight computer, or simply the "whiz wheel", is a form of circular slide rule used in aviation. https://en.m.wikipedia.org/wiki/E6B [ ] eating is cheating—in de Ierse pub [ ] ecce homo, wie man wird, was man ist— Friedrich Nietzsche http://m.gutenberg.org/ebooks/7202.mobile [ ] een golf bestaat alleen als er iets is dat het in beweging brengt. alle electromagnetische straling veroorzaakt beweging. maar waar? als het vele atomen laat trillen heet het infrarood [ ] eenzijdige willekeur— unilateral randomness [ ] eerste antizwaartekrachtmachine | hier op de expositie van u b i q u e in szentendre, hongarije, 1993 [ ] EERSTE ANTIZWAARTEKRACHTMACHINE door Thomas van Putten, hier op de expositie van u b i q u e in Szentendre, Hongarije, 1993 [ ] EFFE ZITTEN eenakter over een oude herbergier tijdens zijn laatste werkdag [ ] Eiche soll man weichen, Buche soll man suchen—een beuk wortelt oppervlakkig maar een eik wortelt diep. dus als het onweert… [ ] EIERBAL [ ] EL CANGREO (via martien) de franquistische beul in zijn zwarte auto met kreeftsymbool. later de buurman van één van zijn slachtoffers die wist te ontsnappen en toen verdween hij [ ] ELEA De school van Elea en de kwantumleer: de werkelijkheid neemt pas vorm aan als je er naar kijkt. Als je ergens betekenis aanhecht. Anders blijft het ruis. [ ] ELEANOR RIGBY Aah, look at all the lonely people — All the lonely people / Where do they all come from? / All the lonely people / Where do they all belong? —Beatles, 1966 [ ] ELEMENTAIR aarde, water, lucht en vuur komen met de moderne aggregatietoestanden vast, vloeibaar, gas en plasma. het zijn SOORTEN MODDER [ ] ELKERLIK~ANDERMAN wie is diie man die die deur steeds afsluit en mijn gereedschap verstopt? als een geest [ ] EMMA GOLDMAN "if voting changed anything, the government would make it illegal" [ ] ENUMERATIO het opsommen en classificeren als hoogste vorm van aristoteliaanse kennis: subject noch wereld veranderen. tegenover de dialectiek - waarbij het subject zichzelf aanpast door vergaarde kennis van het object [ ] epicycles | emblematisch voorbeeld van foute wetenschap: als de werkelijkheid zich niet voegt naar het model voeg je een subregel toe [ ] EPPONIEM woord waarin een eigennaam zit en lijkt op een bestaand woord zoals ANNALOGIE en THEOLOGIE [ ] equisetum arvense/aftreksel van heermoes tegen meeldauw. handvol gedroogde heermoes in 3 liter water kort koken. daarna nog eens 3 liter water erbij en daar de planten mee bestuiven/Pilar [ ] ERVARING alleen de directe en onmiddellijke ervaring telt. alles wat je van anderen leert moet je zelf zien. dit weet ik uit eigen ervaring [ ] ETAGELINDE gecultiveerde levensboom. sommige zo groot dat er op de eerste etage een dansvloer was en op de tweede een orkest (gait berk) [ ] ETYMOLOGIE als entomologie, maar dan van woorden. nu niet waar komen ze vandaan, maar waar gaan ze naar toe. wordwatching [ ] EULER-ROTATIE als je iets in 3 dimensies VRIJ om 2 assen laat draaien krijg je niet een PUNTROTATIE maar een EULER-ROTATIE: 1 resultante as [ ] EVERNIA PRUNASTI eikenmos. een korstmos, vooral op de eik hoger op de berg (zuivere lucht). lindegroen, geweivormig. wordt gebruikt in bereiding van parfum [ ] EVOLUTIE de evolutiewet is mooi omdat er geen heersend principe aan ten grondslag ligt. de dingen gebeuren um sonst en dat wat niet in de weg zit van iets anders overleeft. die afwezigheid van sturing maakt deze natuurwet boven alle andere zo schokkend voor gelovigen omdat het de grote leegte toont [ ] EVOLUTIE is het streven naar s t i l s t a n d en daardoor altijd v e r a n d e r i n g veroorzakend omdat de wereld v o o r t d u r e n d verandert. dat is het w e z e n van het h e e l a l [ ] EXPLOSIE uit je raamwerk van dimensies ploffen. de enige manier. explosie van kracht: als IETS niet past past het daarna gek genoeg wél [ ] EXPOSURE de moderne mens is blootgesteld (exposed) aan vele gevaren. gelukkig zijn er veel regels van de overheid om ons te beschermen! [ ] EZEL een goede spoorzoeker. ingenieurs die wegen of paden moesten aanleggen in de bergen lieten ezels zelfstandig het beste pad te zoeken omdat zij daar het beste in zijn [ ] FACTOTUM de man van wie alles was -maar je mag het hebben hoor! als je er wel zuinig op bent!- die hij ontmoette toen hij bij de rand van het bos aankwam en daar ging zitten om van het uitzicht te genieten [ ] FILESOFEREN overpeinzen in de file [ ] FONTEBONA natuurbelevingsterrein je wordt lid en beheer een stukje berg als goede huisvader. met je voeten in het gras. mensen laten ervaren dat je kunt leven en genieten met heel weinig en direct in de natuur. dat is de beleving die we willen bieden op fontebona [ ] FONTINALIS ANTIPYRETICA bronmos. waterplant die in de winter groeit en vers blad krijgt. alleen in helder, kalkrijk en snelstromend water (forellenzone). blijft groen en groeit in de winter [ ] FOURIER Franse wiskundige die verzon hoe vissen door golfjes op golfjes de droge werkelijkheid zien (groot vishaakjesboek) [ ] FOURIER-GRAMMATICA de f o u r i e r-transformatie van een zin: g ö d e l - g e t a l op de literatuur [ ] FRAMED HTML-kunst Thomas van Putten, 1995 http://framed.fontebona.es [ ] FRANSE AALHAAK gorge, anzuelo. de oervorm van de haak is de franse aalhaak. feitelijk een staafje dat in het midden is vastgemaakt aan de vislijn. hij werkt als haak doordat hij uit gaat staan in de vissekeel bij de aanslag. een harpoen bedekt met aas. tussen jacht en verleiding [ ] FUNCTIONALITEIT dingen doen die je anders nooit zou doen: functionaliteit invullen omdat apparaten het kunnen [ ] FURMITY "She slowly stirred the contents of the pot. The dull scrape of her large spoon was audible throughout the tent as she thus kept from burning the mixture of corn in the grain, flour, milk, raisins, currants, and what not, that composed the antiquated slop in which she dealt." (thomas hardy) [ ] GAMMAWETENSCHAP is een foto maken van de zee, daarvan de golfbergen en -dalen beschrijven en er vervolgens achter komen dat alles anders is [ ] gebruikte spijsolie | goed voor het aanmaken van de houtkachel en voor het smeren van de ketting van de kettingzaag [ ] gefrituurde courgetbloem—de bloem vullen met mon chou of pic frisch (lidl) verse kaas dan door een beslag van bier en meel halen en 20 seconden in de frituur. erg handig zeker voor alle mannelijke bloemen waar toch geen vrucht aan komt [ ] gefrituurde courgetbloem~ de bloem vullen met mon chou of pic frisch (lidl) verse kaas dan door een beslag van bier en meel halen en 20 seconden in de frituur. erg handig zeker voor alle mannelijke bloemen waar toch geen vrucht aan komt [ ] GEKETEND de keten van productie, onderhoud, regelgeving, etc die gepaard gaat met hoogtechnische middelen en waar de d o e jo n g zich van afwendt [ ] gekreukeld (zilver)papier met gekleurde ledjes in de rand van de lijst om de verschillende laadruimen aanlichten [ ] GELAZENHEIT gelassenheit. —meister Eckhart, Amish [ ] GEMEENTE:OLIFANT riooluitzuigwagen van het gemeentelijke nutsbedrijf [ ] GENARIO generieke ezelnaam in de c u e n c a m i n e r a. als je de naam van een ezel niet kent noem je hem Genario. bijna altijd goed. oorspronkelijk een ezel in een populaire tv-serie [ ] GENERATIE processen die beeld genereren zijn interessanter dan zelf bewust iets proberen te tekenen. MARMERDRUK, RUIS, KREUKELS, etc [ ] GENEREN erfelijk gedrag dat zich herhaalt in generaties in zichzelf zo in stand houdt. zich voortplant. zoals incest en voetbal [ ] GENESIS toen werd Anastasia geboren en die trouwde na dertig jaar met Alexei, en ze kregen twee kinderen, Rodney en Sabah. en Sabah trouwde met Gulliver... en al die mensen gingen ook dood [ ] GENISTA LEGIONENSIS anabio, enabiu, etc. endemische vlinderbloemige in de cordillera cantabrica. zeer geschikt om een vuur mee aan te maken http://www.asturnatura.com/especie/genista-legionensis.html [ ] genius—'A man of genius belongs to no period and no country. He speaks the language of nature, which is always everywhere the same' —William Carew Hazlitt [ ] GEOMALACUS MACULOSUS it appears we have the KERRY SLUG on Fontebona (rolled up in a ball) https://t.co/NFpmmozKQa https://t.co/LSJQWzVVhC [ ] GEREEDSCHAP alleen gebruiken waar het voor bedoeld is. anders gaat het KAPOT [ ] GERSOM Die baarde een zoon; en hij noemde zijn naam Gersom; want hij zeide: Ik ben een vreemdeling geworden in een vreemd land — Soy un extranjero en tierra extraña — I have been a stranger in a strange land.” (Exodus 2.22) [ ] GESCHIEDENIS wat gebeurd is kun je nooit helemaal wegstrijken. het laat zijn sporen na in het spiegelend OPPERVLAK [ ] GETALROMAN roman waarin alle contingenties zijn uitgewerkt tot hun abstractie. 1971 is zo'n roman. Er is er overigens maar één van nodig [ ] GETALSMATIG de waarde des getals versus de inhoud des getals versus de vorm des getals versus de geschiedenis des getals versus de positie des getals [ ] gforge door het dikke wolkendek ontwaarden we de eerste teekenen der beschaving dier wilden http://twitpic.com/37n3vx [ ] GFORGE/PBMFORGE door het dikke wolkendek ontwaarden we de eerste teekenen der beschaving dier wilden [ ] GLASHELDER dat stenen onderwater mooier en duidelijker zijn [ ] GOED te weten dat je weet dat er meer is dan het egoïsme dan het genot dan de begeerte dat je weet dat er een oordeler is dat er een geweten is dat er een goedheid is die je kunt vinden dat er een godheid waar je deel van uitmaakt [ ] GOLVEN bewegen altijd op een grensvlak. transversaal in een andere dimensie. longitudinale golven, die bewegen in dezelfde dimensie [ ] GOLVEN zijn er eigenlijk niet. periodiek veranderende toestanden van energie en traagheid. ze bestaan alleen in onze waarneming. ze zijn virtueel. de werkelijkheid is niets anders dan een staande golf. een golf bestaat alleen als er iets is dat het in beweging brengt [ ] GORGE engels voor de oudste vorm van vishaak, de franse aalhaak [ ] GOUD aurum: ochtendgloren, a u r o r a! (amanacer radiante.) edelmetaal. oxideert niet, geleidt goed en houdt straling goed tegen. vanaf drie gram goud per ton grond wordt het commercieel interessant. gemeten in karaat (quilato) [ ] GRAMMATICA als taal het voertuig van de geest is dan is grammatica de barokke decoratie op het koetswerk van dat voertuig [ ] grotschildering—dat grotschilders de moeilijke grotten opzochten. omdat de vorm zich in díe muren openbaarde en niet andere mensen het publiek waren maar de natuur zelf [ ] grotschildering—dat grotschilders de moeilijke grotten opzochten. omdat de vorm zich in díe muren openbaarde en niet andere mensen het publiek waren maar de natuur(god) zelf [ ] HABERMAS zelfs voor opmerkingen over de natuur is het van belang dat je een samenleving hebt waar je denken niks in de weg wordt gelegd. geen kerk of traditie [ ] HAMLET Laertes: Know you the hand? King: Tis Hamlets character. Naked, and in a postscript here, he says, alone. (Hamlet, act IV, scene VII) [ ] HAN VENEMAN almeloos schilder. vroomshoop 1939? enschede 1991? [ ] HANDBOEK boeken mogen nooit te groot en zwaar zijn: je moet hem met één hand boven de dekens kunnen houden [ ] HEART OF DARKNESS Joseph Conrad http://www.gutenberg.org/files/219/219-h/219-h.htm [ ] HECHTING De school van ELEA en de KWANTUMLEER: de werkelijkheid neemt pas vorm aan als je er naar kijkt, als je ergens betekenis aan hecht [ ] hemaris tityus — glasvleugelpijlstaart. gedrag lijkt erg op de kolibrivlinder, maar hij houdt van scabiosa en knautia [ ] HERHALING alle compositie is herhaling en afwisseling en uitzondering. en herhaling van de uitzondering. en ritme is herhaling. herhaling is de bron van alle kennis en schoonheid [ ] HERKOMST als ik ergens de tweede keer kom verheug ik me. maar het geldt alleen voor de tweede keer. alleen dan is het een herinnering aan de thuiskomst [ ] het avondmaal was heerlijk, de wijn bijzonder, de bediening foutloos, het bed was warm en zacht en de lakens fris en glad maar zegt u me toch waar die twee spijkers in de balk van het plafond toe dienen. de hele nacht lag ik wakker want ik begreep niet waartoe ze dienden—de twee spijkers [ ] het boek ik—bert schierbeek [ ] het boek lecocq—bert schierbeek [ ] het dier heeft een mens getekend —bert schierbeek [ ] het gaat om het benaderen om het #moment [ ] het gelijk van het ongerijmde —constituent van het kvademecum [ ] het GELOOF in het MALINGENIE is net als het geloof in GOD een BIJGELOOF gebaseerd op instincten die onterecht getriggerd door een handeling waarvan de impact niet geheel overzien werd [ ] het onvoorstelbare is nog onvoorstelbaarder dan het onbegrijpelijke [ ] het resoneren van oudere dierlijke instincten—hoe mijn kauwen en slikken en autonoom wezen is. een dier. [ ] HET WEER een verweerde spiegel waar de werkelijkheid door de reflectie kiert. dát is een goed schilderij [ ] het weer en de kunst (co-incidentia oppositorum) [ ] het weer—een verweerde spiegel waar de werkelijkheid door de reflectie kiert. dát is een goed schilderij [ ] het weer~ een verweerde spiegel waar de werkelijkheid door de reflectie kiert. dát is een goed schilderij [ ] hier lopen wij, kameraden voor het leven, over vaste paden. de zon schijnt zwaar, bedrukt ons even, maar de lasten op onze rug zijn hoog opgeladen, het hoofd blijft zo koel en ongenaakbaar [ ] HIERONYMUS BOSCH [ ] HINDERLAAG de noordelijke rovers lagen in hun vertrouwde stek te wachten op de broers die dat niet wisten en met open ogen in de val reden [ ] HINTERMOUNTAINS "There was a degree of mysterious grandeur in mountain behind mountain, with the deep intervening valleys," (Darwin) [ ] HIP het ONVERMOGEN van zowel beeldend kunstenaar als zijn publiek om nog beeldend te denken. alleen de HIP is nog van belang. men ZIET niks meer [ ] HIT daarop liet ik de hit 4 kruiken gevuld met kokend water in het bed van de zieke stoppen in de hoop zo de kwâlijke koortsen te verdrijven [ ] hoe meer de natuur zichzelf openbaart, hoe beter. minder inbreng van de kunstenaar zelf maar een sterker werk http://t.co/JZv0PPw705 [ ] hoe nu? zanik ik nu of pis ik mis, naast de pot is ten halve gedwaald: ook de muren zullen het bezuren. genoeg geleuterd, genoeg getreurd, draal niet langer. één woord is genoeg. één naam maar. en aarzel—ontdaan van betekenis [ ] hoe vrouwen lijken te weten dat je naar ze kijkt, zelfs als ze mee niet kunnen zien [ ] hollywoodregen—regen die valt als de zon schijnt [ ] HOLTERBERG een scherp getekende berk, verlicht zwevend tegen wazig paarse heideballen [ ] homo orthograficans—soort mens die de taal belangrijker acht dan de boodschap. lett. de spellende mens. 'mijn spel(l)en is we(t)ten' [ ] HONDERD toen de mensen verdwenen namen de honden de steden over. ze lieten het platteland aan de wolven maar de steden werden bestierd door honden. honderden honden, miljoenen honden. ze werden niet slimmer maar wel zelfstandiger. in hun gedrag bewaarden ze een ragfijne afdruk van hun oude bazen [ ] HONDEWIJN water uit een regenplas, liefst met wat smeerolie, koeiepoep en paardepis erin, dat vinden honden veel lekkerder dan vers bronwater [ ] honi soit qui mal y pense—schande hij die er kwaad van denkt [ ] HUDO Houdt Uw Darmen Open. ander woord voor kakhuisje [ ] HUNEVUUR er komt rook uit de top van de berg — ook reuzen hebben het koud. kom je zelf op de top blijkt het vuur uitgemaakt en zijn alle sporen verdwenen [ ] HUTTIST iemand die niet in een (groot) huis wil wonen en de afgezonderde functies liever verdeeld over verschillende hutten [ ] HUYGENS verklaart ZWAARTE zonder krachten op afstand. zijn CENTRIFUGAAL voorbeeld is PLAT, hoe maak je dat RUIMTELIJK? door de PUNTROTATIE [ ] hydrangea aspera—de enige acceptabele variant van de hortensia [ ] HYPHOLOMA FASCICULARE gewoon zwavelkopje http://t.co/67FbvJPaAO [ ] IETS is in zichzelf of in iets anders (SPINOZA) [ ] il faut cultiver notre jardin—men moet zijn tuin bewerken. helemaal waar—Candide, Voltaire [ ] INERTIA één van de twee krachten in de natuur. al dat is, wil niet van zijn plek. de onwil tot veranderren of bewegen [ ] INERTIE de bekendste vorm is ZWAARTEKRACHT. daardoor ontstaat onze wereld, brandt onze zon en geven de wolken regen. zij is de TRAAGHEID van het bestaan, het antwoord van de natuur op de wilgedreven krachten. zie HYSTERESE [ ] INFLATIE als ik als land mijn eigen geld uitgaf wist ik het wel: dan hief ik de belastingdienst op want inde ik door elk jaar 20 procent geld bij te drukken [ ] INFORMATIE Alle natuur is informatie en informatie zit alleen in DIAMANTGETALLEN [ ] INGEHOUDEN ik hield mij dus in. niet zoals men een driest paard tot kalmte maant, maar als noodweer dat spoorslags de hemel verduistert [ ] INSPIRATIE want hij voelde hoe de muzen hem bij elke nieuwe frisse ademtocht wat schoons influisterden [ ] INSTALLATIE dialectiekmachine. (tijdelijke) opstelling of samenstelling met een stichtend doel. de bezoeker ervaart iets dat die verandert [ ] INTER(NET)CITY interactieve installatie online realtime gegenereerde VRML-objecten van bestaande HTML-pagina's waar de ondergedompelde deelnemer dan ruimtelijk doorheen reist. ism GER HOBBELT. op SPRINGTIJ, UTRECHT 1995 [ ] INTERESSANT alles wat ik maak is voornamelijk voor mezelf interessant. voor me jongere zelf. toen ik het allemaal nog niet zo goed begreep [ ] INTERESSANTE GETALLEN verzameling onsamendrukbare getallen. niet te schrijven met minder tekens. de verhouding tekens/inhoud is perfect [ ] INVULLING functionaliteit invullen omdat apparaten het kunnen. dus je doet dingen die je anders niet zou doen [ ] INZICHT in de essentie van kunst is nabij als je beseft dat de oude grotkunst van bijvoorbeeld lascaux nooit bedoeld is gezien te worden [ ] it has long been an axiom of mine that the little things are infinitly the most important— sherlock holmes—a case of identity [ ] IZLAJOT (1990) over de stammen der neerlandsche taal 17.356 in getal. 17 litouwse dichters presenteren hun sonnetten in vrije versvoet [ ] JACHT de krijg stamt niet af van de jacht maar de jacht van de krijg. Bij welke andere soort jagen de mannen wel en de vrouwen niet? [ ] JACK BUTLER YEATS iers schilder. expressionist die zijn eigen weg ging. hoogstens verwant met de GROTESKEN van het romeinse DOMUS AUREA https://theartstack.com/artist/jack-butler-yeats/for-the-road [ ] Jan, pak de leuning~ vaste uitdrukking van mijn vader. om aan te geven dat iets heel erg (schandalig (duur)) is [ ] je denkt het één te zeggen maar je zegt heeel wat anders [ ] je kunt god alleen in je zelf vinden. door jezelf niet door anderen [ ] je moet wel het hele programma draaien anders werkt het niet — project Gemini [ ] John Martin— negentiende eeuwse amerikaans-engelse schilder van het overweldigende [ ] JOSAFAT katholiek heilige achter wiens hagiografie het leven van BOEDDHA schuilgaat [ ] JULIANUS DE AFVALLIGE romeins keizer van november 361 tot 26 juni 363. ging terug naar het heidendom en wilde een tolerante samenleving [ ] KABELTRUI een flinke wollen kabeltrui heb ik aan - ik kijk niet naar u, maar ik kan mij niet verraden. mijn nek zit op slot in beleefdheid [ ] KANAAL ALMELO-NORDHORN [ ] KANTELAAR een 5 of 6 of 7-assige tuimelaar moet ok zzichtbaar in 4d kntelen [ ] kanton bubahsky—schrijver van het kvademecum, ofwel kanton bubahskys vademecum, en spreekstalmeester van het circus hermanos bros [ ] kantonees~ woorden en uitdrukkingen verzonnen en gebezigd door Kanton Bubahsky, de hoofdredacteur van het schilderboek van Ferdinand Peer [ ] KANTONS KAM de natuur houdt zich totaal niet aan occam's razor. vaak is de ongelooflijkste verklaring de juiste. als het logisch lijkt, is het niet waar [ ] kanttekeningen~ zie marginalisme [ ] KAPOT de natuurlijke staat der dingen is kapot: laat je ze met rust dan gaan ze vanzelf kapot [ ] KENMERK van kunst is dat je eromheen kunt. je kunt er iets mee doen maar het hoeft niet [ ] KENNETH KAUNDA One Zambia, one nation! One nation, one leader! One leader, Dr. Kenneth David Kaunda! [ ] KENNING oude dichtvorm waarbij na de eerste regel een tweede regel een variant of andere naam wordt gegeven [ ] kenning—heidense dichtvorm waarbij de tweede helft van de regel hetzelfde maar in een andere vorm vertelt [ ] KENTHEORIE in hoeverre is menselijke kennis van de wereld een artefact ontstaan door gebruik van taal en in het geheel niet relevant aan de werkelijkheid? bijvoorbeeld het concept van meervoud [ ] KETEN van producent, distributie, onderhoud, regelgeving, etc die gepaard gaat met hoogtechnische gereedschappen of middelen. en waar je ver weg van wilt blijven omdat je er anders aan wordt vastgelegd [ ] KEUKEN VAN 3 de meeste gerechten kun je herleiden tot drie hoofdingredienten. de rest zijn vaak alleen maar toevoegingen van anderen om het recept toe te eigenen [ ] KLADJES als herhaalde waarschuwingen van een verre kennis. verbeten opblijven van een kleuter. zal het zich kijken laten. als achteraf gemerkte kladjes. als het sluiten van de handen, het schijnduister van de nacht. als kastanjeboomschaduwen ontsluierd van het licht verheldert de ruimte [ ] KLEIGRENS daar waar de capillaire werking tussen de de deeltjes zijn intrede doet: als het zand zo fijn wordt dat het vocht vast houdt [ ] KLEUTERSCHOOL was de rest van het onderwijs maar als de kleuterschool: de hele dag tekenen en sleutelen aan installaties en aan het eind een verhaaltje van wipneus en pim [ ] KLOTSBAK televisie. systeemrijmt op glotzen (duits voor TV kijken), aquarium en rijmt op kotsbak (kabibih) [ ] knoflooksaus—knoflook, mayonaise, yoghurt, dille, coffee creamer [ ] KNUFFELEN vinden mensen knuffelen leuk omdat ze eigenlijk apen zijn en apen nemen hun kleintjes zo mee de bomen in - hou me vast - ik laat je niet vallen - en vinden daarom honden knuffelen niet leuk, omdat het geen apen zijn? [ ] koel | hier lopen wij, kameraden voor het leven, over vaste paden. de zon schijnt zwaar, bedrukt ons even, maar de lasten op onze rug zijn hoog opgeladen, het hoofd blijft zo koel en ongenaakbaar [ ] KOELIE de zon schijnt zwaar, bedrukt ons even, maar de lasten op onze ruggen zijn hoog opgetast, het hoofd blijft fijn koel en ongenaakbaar [ ] KOELSTAVEN stukken brandhout die stiekem toch vochtig zijn en zo de temperatuur van het vuur laag houden [ ] KOFFIE is te gebruiken als ontwikkelaar [ ] KOHLFAHRT met een bolderkar vol met alcoholische dranken door BREMEN rijden en daarna KOHL UND PINKEL eten [ ] kolk | dat Huygens' beeld van de zwaarte, dat het een gevolg is van de geometrie van de ruimte, en niet een actio in distans, en in die zin moderner is dan newton [ ] koolsoep—gedroogde macrolepiota, laurier en zout in water laten weken en daarna koken, fijngesneden kool met suiker en paprikapoeder bakken en erbij doen en tijdje koken [ ] KREUKELZONE als kind al verkreukelde ik zilverpapier om het dan weer helemaal glad te wrijven. lukte nooit want de weerbarstige werkelijkheid zat ertussen [ ] KRIJT in mij krijt het, blij, binnen te gaan in de razende tunnel. het natriumlicht dat oranje spat tegen het paarse omspansel knalt de lyriek uit elkaar in rondspinnende splinters. zijn betekenis en verwachting afgeknelde zenuwuiteinden een kristal tot zand geknapt [ ] krimppunt—(krimpend) wat als het heelal niet uitdijt maar krimpt? dan bewegen de dingen die niet meekrimpen dichter naar elkaar [ ] kunst | is altijd dat wat de toeschouwer er van maakt. het hoeft ook niet gemaakt te zijn door iemand, het kan ook gevonden worden. het wordt alleen maar gevonden [ ] KUNSTKAPITAAL kunst is als bitcoins: je verzint iets, geeft het substantie en verkoopt dat voor goed geld [ ] KUNSTWERK een kunstwerk is zowel de boodschap als de grammatica. een taal en verhaal in één. je kijkt ernaar alsof het de werkelijkheid is. (wat het ook is) het kunstwerk proberen te lezen heeft geen zin want het is meer dan taal [ ] KVADEMECUM verzameling termen die mij dierbaar zijn. Maar het geeft me zelf een heel PERIPATETISCH gevoel: altijd maar weer een naam moeten verzinnen. alsof het dan pas bestaat [ ] kvademecvm: soorten modder; ontdaan van betekenis; de traagheid van het bestaan; het gelijk van het ongerijmde [ ] KVANTVM alles heeft zijn resonantie. elk deeltje bestaat bij de gratie van een frequentie en laat een gegeven hoeveelheid energie los. elk deeltje is niet meer dan dat [ ] la braña-arintero~ vindplaats in León waar blauwoog met donkere huid ('swarthy') is gevonden van 7000 jaar geleden—in 1986 vertelden Toeareg me over een mythische stam negers met blauwe ogen in de Sahara [ ] laag onder laag —constituent van het kvademecum [ ] LANDBOUWPLASTIEK zwerf-landbouwplastic bewerken met de soplete [ ] landkwal leeg plastic zakje dat zich door de wind verplaatst over het land tot het een plekje vindt waar het 10.000 jaar kan overwinteren [ ] LANDKWAL leeg plastic zakje dat zich door de wind verplaatst over het land tot het een plekje vindt waar het 10.000 jaar kan overwinteren [ ] landkwal—leeg plastic zakje dat zich door de wind verplaatst over het land tot het een plekje vindt waar het 10.000 jaar kan overwinteren [ ] lanoline—vettige substantie in natuurlijke wol die ook beschermd tegen bacteriën en schimmels. dus niet weghalen [ ] lanoline—vettige substantie in verse wol die ook beschermd tegen bacteriën en schimmels. dus niet weghalen [ ] Las Médulas—Ruina Montium [ ] LAT-EX ik ontdek net dat gewone muurkalk zelfs beter werkt dan tipp-ex. Het droogt wat langzamer maar het schrijft daarna veel mooier [ ] leña-madera — hoe je in het Spaans voor alles een apart woord hebt. heel aristotelisch en verwarrend. voor hun en de rest van de wereld. zo is brandhout leña en gewoon hout madera. hoe kan een mens zo een coherent wereldbeeld opbouwen? [ ] leven—proberen zelfvoorzienend te zijn betekent heel hard werken. zeker voor een westerling jonger dan tachtig [ ] LICHTKOOI een vorm van voortdurende fotografie - net als de stroboscoop [ ] LIMIET je hebt grenzen nodig om vorm te geven [ ] linde—als ik je zie is het als of ik in de zon kijk: je verblindt me met je schoonheid en je vragen. maar toch kan ik niet wegkijken—daarna ben je op mijn netvlies gebrand [ ] LINEAGE expositie [ ] LITTLE THINGS "It has long been an axiom of mine that the little things are infinitly the most important" (Sherlock Holmes in "a case of identity") [ ] LOOS lege oceaan, zeewaanzin, eeuwige wereld, donkere randen. water alom, blauwe duisternis, kalme eenzaamheid, zilte wind en scherpe wolken [ ] LYOPHYLLUM DECASTES eetbare elastische ridderzwamachtige.gevorkte lamellen, witte steel, olijfgrijze hoed groeiend in groepjes. op fontebona. of is het toch de MEGACOLLYBIA PLATYPHYLLA? [ ] MACADAM hoe alles precies in elkaar past. macadam is een soort wegdek van steen en grind waarbij het kleine materiaal de gaten tussen het grote materiaal vult [ ] macadam—mooi gemaakte steenslagweg. bijna asfalt. de gaten rond de grote stenen worden opgevuld door de kleinere. hoe alles precies in elkaar past [ ] MALINGENIE de boze. volgens DESCARTES bestaat hij niet maar dat is niet waar. hij bestaat wel degelijk en stuurt alle onbezielde dingen. zijn invloed is aawezig als het OCCAMS SCHEERMES niet werkt [ ] MAN "Where are the mothers of these twenty and odd men on the Ghost? It strikes me as unnatural and unhealthful that men should be totally separated from women and herd through the world by themselves. Coarseness and savagery are the inevitable results" (The Sea Wolf, Jack London) [ ] marasmius oreades~ senderuela, weidekringzwam. in corros de brujas (heksekringen). kleur van oudivoor. plaatjes. elastische steel. eetbaar [ ] MARMERDRUK verf op water laten drijven en het papier laten opkomen. met olieverf werkt het in ieder geval niet. met acryl wel. wat gebruikten de Turken? [ ] MARTN SJARDIJN [ ] MASSA "mass as a measure of quantity is to be considered dimensionally distinct from mass as a measure of inertia." (huntley, wikipedia) [ ] massapunt~ andere benadering. wat als het heelal niet uitdijt maar krimpt? en overal krimpt—dan bewegen zaken dichter naar elkaar. tot ze worden tegengehouden door andere krachten [ ] MEEDENKEN ga er van uit dat als je iemand niet begrijpt dat die iemand dan dom is en er niet toe doet [ ] meedieren~ het resoneren van oudere dierlijke instincten—hoe mijn kauwen en slikken en autonoom wezen is. een dier [ ] MEERFOUT aristoteliaanse wetenschap borduurt voort op het begrip meervoud [ ] MEERVOUD in de natuur is geen enkel verschijnsel gelijk aan een ander. hoe kun je dan het bestaan van wetten veronderstellen? bestaat meervoud wel buiten de taal? [ ] MEI de zon gaat dra weer fluiten door het gordijn van de vlierstruiken. tevens vederlicht lopen en berijden het heldere lachen gevat toch een stugge kop een stom gezicht. twee wanverhoudingen, mooi tegenlicht [ ] MENSJE het mens is een dier. zelf gelooft het alles wat de cultuur haar influistert maar dat is allemaal onzin en mallepraat. alleen het dier is waar [ ] MICROREGEN regen die je wel hoort (op de bladeren van de bomen) maar niet voelt [ ] millennials — the demographic cohort following generation x with birth years from early 1980s to the early 2000s (wikipedia) [ ] MIRADOR hoe meer de natuur zichzelf openbaart, hoe beter. minder inbreng van de kunstenaar zelf maar een sterker werk http://t.co/JZv0PPw705 [ ] MOBY DICK, OR, THE WHALE by Herman Melville http://t.co/KkrLNHcoK3 #matterbook [ ] MOIR BRANDTS HONK [ ] mollebonen | geroosterde boerentenen (soort tuinbonen). Gronings, maar oorspronkelijk uit Indonesië [ ] MOLLEBONEN geroosterde boerentenen (soort tuinbonen). Gronings, maar oorspronkelijk uit Indonesië. je eet ze als pinda's [ ] MONOLIET een gereedschap moet zo dicht mogelijk de monoliet benaderen om goed te zijn. #doejong [ ] mooie luchten heb je overal op aarde. in stad en land. het is gratis, het meest democratisch en tegelijk het meest onbereikbare natuurschoon [ ] MOOIE LUCHTEN heb je overal op aarde. in stad en land. het is gratis, het meest democratisch en tegelijk het meest onbereikbare natuurschoon [ ] mother lode | a principal vein or zone of veins of gold or silver ore. The term is also used metaphorically to refer to the origin of something valuable or in great abundance https://en.wikipedia.org/wiki/Mother_lode [ ] MOUNTAIN BEHIND MOUNTAIN "There was a degree of mysterious grandeur in mountain behind mountain, with the deep intervening valleys, all covered by one thick, dusky mass of forest." (Darwin, A Naturalist's Voyage Round the World) [ ] muggen leggen eieren in elke plas of pot met wat water. het zijn pakketjes die als kleine schuitjes drijven op het wateroppervlak (tim) [ ] muggen—leggen eieren in elke plas of pot met wat water. het zijn pakketjes die als kleine schuitjes drijven op het wateropvlak. (tim) [ ] na enige studie blijkt dat de kerstening noordeuropa vrouwonvriendelijk, feodaal en ondemocratisch heeft gemaakt [ ] NAADLOOS schuif je door van het ene leven naar het andere. van het ene moment naar het andere. van het ene heelal naar het andere [ ] nabuurten | van die vergeten buurten van vroeger die in je dromen vervormen tot vrijwel onherkenbare fantastische landschappen [ ] NABUURTEN van die vergeten buurten van vroeger die in je dromen vervormen tot vrijwel onherkenbare fantastische landschappen [ ] NACHTAUTO op het plafond lopen er stralen licht van rechts naar links afkomstig van een auto buiten die voorbij rijdt. aan het eind, tegen de muur tellen ze elkaar op en sterven weg. net als het uitdovende geluid van de auto [ ] NACHTSCHOT dat je 's nachts dingen kunt herinneren die je overdag maar niet te binnen schoten [ ] nachtwandelaars voor het huis langs liepen ze, voor de heg liepen ze door. ze hadden de vaart er goed in en zonder op te kijken liepen ze verder. oh nee: één kijkt er om maar ziet niets. nu zijn ze verdwenen in de nacht. ik vroeg me af waar ze heen gingen. het wordt weer koud en ik kruip weer in bed [ ] NAPAKU symbolen tussen de grottekeningen die van dezelfde hand zijn maar duizenden kilometers en duizenden jaren apart en die een gecodeerde boodschap blijken te bevatten tot moderne grafitti [ ] NAPAKU tekens in grotten van dezelfde hand maar duizenden kilometers en duizenden jaren apart die een boodschap blijken te bevatten—dat het paradijs was voordat de landbouw kwam en dat er geen oorlog was [ ] NATIJD tijd waarin we nu leven. de laatste belangrijke uitvinding is al 15.678 jaar geleden gedaan. dat was de enkelvoudige VISHAAK [ ] NATRIX MAURA Adderringslang, niet giftig, tijdens het paddestoelzoeken net naast Fontebona [ ] NATURA DOCET laat de natuur de natuur schilderen... http://t.co/pS3XNk2vVa [ ] natura me fecit | een goede kunstenaar laat de natuur het werk doen [ ] NATUUR- EN WISKUNDE zijn ander vormen van (schilder)kunst: de w e r k e l ij k h e i d vangen in een model [ ] NATUURANGST veel natuurprogramma's maken je zo bang om te genieten van de natuur (door ervan te eten bijvoorbeeld) dat mensen er maar ver weg van blijven [ ] natuurlijk—de natuur houdt zich niet aan occam's razor. vaak is de meest ongelofelijke verklaring de juiste. als het logisch lijkt, is het niet waar [ ] NATUURWET in de natuur is geen enkel verschijnsel gelijk aan een ander. hoe kun je dan het bestaan van wetten veronderstellen? [ ] NATUURWET voorbeeld van EVOLUTIE in de natuur. een verschijnsel werkt onder dezelfde omstandigheden hetzelfde. totdat het niet meer zo is [ ] NEERLAND ooit was het een land van hoge bergen maar men vond dat maar niks want het was ongelijk en slordig daarom zijn de bergen opgeruimd [ ] NIETSZEGGEND juist als ik heel tevreden ben over iets dat ik geschreven heb, blijkt het bij herlezing na enige tijd nietszeggend en zinloos [ ] non-verbaal—niet verbale maar non-verbale communicatie is de norm en maat. verbale communicatie zou eigenlijk atypische communicatie moeten heten [ ] NOODWEER dat, met zijn groene licht, zijn bestendig donderen, de alles doordringende koude en de geur van herfst, dan toch nog overdrijft [ ] NORMAAL wat jij normaal vindt vind ik raadselachtig en wat ik normaal vind vind jij onbegrijpelijk [ ] NUT al diegene voorbijgegaan voor met verrotte veronderstelsels, dingen die blijven kleven en plakken maar hun werk goed doen uitstekend verhullen, voornamelijk de onuitsprekelijkheid daar, zonet, ertussen, behelsen gelukkig nuttigheden als afwas, dagblad, navenant [ ] nutteloos—ik bestrijd alle pogingen kunst een nut toe te schrijven: kunst is de mens en de mens is kunst. al wordt dat af en toe vergeten [ ] occam's razor — "Never increase, beyond what is necessary, the number of entities required to explain anything." William of Ockham (1285-1349) [ ] OERSPRONG dat je altijd weer uitkomt bij de DOEJONG. dat je een PRINCIPE nodig hebt om je te leiden in de CHAOS. het BEGIN is hetzelfde als het EINDE [ ] OMKIJKDAG die dag dat je zoveel foto's en video's hebt opgenomen dat je niet meer genoeg tijd in je leven over hebt om alles te bekijken [ ] ON(EINDIG)TALLIG (STALSEL) het oneindigtallig stelsel: elk getal heeft maar één positie maar er zijn oneindig veel symbolen. elk getal heeft zijn eigen symbool [ ] ONBEGRIJPELIJK je hoeft niet alles meteen te begrijpen. ook de wereld is mooi omdat hij onbegrijpelijk is [ ] ONBEGRIPSVORMEN een oplossing voor een onbekend probleem [ ] onbezield — als je machines (onbezielde energie) nodig hebt om je doel te bereiken ga je te snel of wil je teveel of beide [ ] ONDEEL is het denkbaar een complex apparaat te maken dat maar één onderdeel beslaat. zoals het ene orgaan niet is te scheiden van het andere [ ] ONDERBREKING het leven is onderbrekingen die dan onderbroken worden waar je nooit meer uitkomt. het leven is een onderbreking [ ] onderzoek | de natuur opnieuw op basis van eigen ervaring en waarneming [ ] ONEINDIGTALLIG het oneindigtallig stelsel: elk getal heeft maar één positie maar er zijn oneindig veel symbolen. elk getal heeft zijn eigen symbool [ ] ONMEUNOCRATIE hoe groter de staat, hoe minder democratisch. ga maar na: in een staat met oneindig veel kiezers betekent je stem niets meer [ ] ontdaan van betekenis [ ] ontdaan van betekenis —constituent van het kvademecum [ ] ONTKENNING vorm van KENNING waarbij de tweede term zo overduidelijk is dat hij achterwege kan blijven (zie SYSTEEMRIJM) [ ] ontzinnig | na de tweede zin raak ik vaak de weg al kwijt in mijn eigen verhaal [ ] ONVOLLEDIG je doet de werkelijkheid onrecht als je volledig wilt zijn in de weergave ervan. Probeer liever onvolledig te zijn. Dat is echter [ ] ONVRIJ er wordt wel beweerd dat wij leven in vrijheid. maar feitelijk zijn we onvrij. gebonden door zelfgekozen regelmakers en overbevolking [ ] ONWEER dat met aanwakkerende wind de bomen striemt en de onderkant hunner blaren tegen de donkere lucht laat lichten [ ] OORDOPPEN Als ik mijn oorbeschermers op zet hoor ik andere, diepere geluiden. Zijn er ook dingen die je alleen kunt zien met je ogen dicht? [ ] OORSPRONG inzicht in de essentie van kunst is nabij als je beseft dat de oude grotkunst van bijvoorbeeld lascaux nooit bedoeld is gezien te worden [ ] OOSTINDISCHE KERS (nasturtia,) blad, bloem en vrucht zijn eetbaar. goede bron van ASCORBINEZUUR. de vrucht kan als kappertje ingelegd worden. op een vorstvrije plaats groeit het hele jaar door [ ] oostindische kers—tropaeolum majus. blad, bloem en vrucht zijn eetbaar. veel vitamine c. groeit hele jaar door, op vorstvrije plekken. beschermd andere koolachtigen tegen rupsen [ ] OPENBARING hoe meer de natuur zichzelf openbaart, hoe beter. minder inbreng van de kunstenaar zelf maakt een sterker werk [ ] OPLOSSING in ruis lost ruimte op. stilstaande ruis en bewegende ruis (waar iemand voorbij liep) [ ] OPTELLEN Elk element kun je tellen maar is daardoor anders van de anderen. Dus niet meer van hetzelfde [ ] ORION markant sterrebeeld dat des winters opkomt om een uur of zeven. vroeger stond het bekend als FREYA's spinnewiel [ ] OVER DE ZWAARTE studie van de verbeelding van enige modellen van de zwaartekracht. zoals de p u n t r o t a t i e en de r u i m t e k r i m p [ ] over de zwaarte—studie van de verbeelding van enige modellen van de zwaartekracht. zoals de puntrotatie en het krimpen van de ruimte [ ] over de zwaarte—studie van de verbeelding van enige modellen van de zwaartekracht. zoals de puntrotatie en het krimpen van de ruimte [ ] OVERDINGEN dingen doen die je anders nooit zou doen: functionaliteit invullen omdat apparaten het kunnen [ ] PAARDEVLEES omdat de germanen paarden offerden aan Wodan was eten van paardevlees na de kerstening taboe. En dat is het nog steeds. Schande! [ ] PALEOTHEOLOGIE over de tijd dat theologie en fysica nog één waren [ ] PANIEKKNOOP [ ] PANISME video's gemaakt tijdens het koken in de oneindige diepte van de pan [ ] PANJEPANJE ritselen, regelen. (kiswahili) Letterlijk: het pad van de rat [ ] PANLINGUÏST iemand die gelooft dat alles uit te drukken is in taal. Is dat waar? [ ] PANNE eenakter over twee stellen die tegelijkertijd panne krijgen aan de tegenoverliggende kant van de weg [ ] PANRIDDER op zijn hoofd droeg hij een oude pan die hij van zijn vrouw gekregen had. de pan was lek maar dat deerde de ridder niet [ ] PANSCIENTIST iemand die gelooft dat de hele werkelijkheid bedekt wordt door de wetenschappelijke methode. zie ook p a n l i n g u ï s t. [ ] peña—een knokkelige bergtop. als een vuist [ ] PERIODIEK middels een ruisbron stuurt een beschouwer een schermvullingo,online, realtime en multi-user [ ] PERMACULTUUR manier van tuinieren die het bijzonder goed doet in powerpointpresentaties [ ] piblokto—als een inuit doordraait en schreeuwend, nakend en malend rondloopt heet dat volgens Robert Peary piblokto [ ] piepe la republique—hoe de muizen hun eigen republiek uitriepen en de wereld voortaan regeerden zoals zij het goed achtten en alles ging zoals het hoorde. en de olifanten precies volgens plan de oude stad opruimden en de slang gehoorzaam alle misdadigers vond en opat [ ] pilspannekoekjes met zelfgemaakte appelcompôte —keukenvan3 —dessert [ ] pisgele tornado— samenwerkingsverband van Abel Boerema, Huyb Stegeman en Thomas van Putten. 1994 o.m. project ruiseiland [ ] PLAN B er is geen plan B. Ga terug naar plan A! [ ] PLINT er is iets in de kamer. maar de kamer is leeg. denkt hij terwijl hij open ogen de donkere kamer rondkijkt. plinten kruipen over de vloer langs de muren, terwijl een pvc-buis daar overheen gebogen om een stopcontact op geringe hoogte te bereiken [ ] pompoensoep—water, zout, pompoen, knoflook, rode peper, kerrie, gemberbollen. koken, afgieten en pureren [ ] popcorn—mijn favoriete deuntje van Stan Free uit 1972, mijn favoriete jaar http://blogfiles.wfmu.org/KG/popcorn/Hot-Butter-Popcorn.mp3 Kraftwerk-versie: blogfiles.wfmu.org/KG/popcorn/Kraftwerk-Popcorn.mp3 [ ] popeye's boomhut~ (de skele man) als voorbeeld van een mooi huis [ ] populisme—mijn geest is als een lange laan met populieren die ver voorbij de horizon verdwijnt. als ik in de ene boom zit weet ik niet meer wat ik in de andere boom dacht [ ] PORTOLAAN handgetekende zeekaart, 13e eeuw of later. komt van portolani is afgeleid van het latijnse portus, haven (wikipedia) [ ] PRINCIPE dat je altijd weer uitkomt bij de DOEJONG. dat je een principe nodig hebt om je te leiden in de chaos. het begin is hetzelfde als het einde [ ] privatio boni—the absence of good. a theological doctrine that evil, unlike good, is insubstantial so thinking of it as an entity is misleading. instead, evil is rather the absence or lack ("privation") of good. it is attributed to st. Augustine of Hippo [ ] PROJECT GEMINI de wasmachine staat voor de doop in de Jordaan door Johannes de doper waarna je loopt in de heerlijkheid Gods [ ] PROJECT GEMINI tweeling eenling tweeling anderling drieling tweeling waarling - en waarom zou pindakaas niet blauw zijn? [ ] project gemini—een tweeling van een arme wasvrouw ontdekt waarom sokken verdwijnen in de wasmachine. samen met een zonderlinge uitvinder bouwen ze een enorm grote wasmachine om op zoek te gaan naar de sokken. dan bemoeit de geheime dienst zich ermee [ ] PRUIMEBOLEET xerocomus pruinatus. Fontebona. Fluwelige donkergroene hoed ('berijpt'), gele buismondjes, gele steel, wijnrood laagje net onder hoedhuid. Oneetbaar [ ] PUNTROTATIE dat alle punten op een bol in dezelfde tijd reizend over de oppervlak een rotatie rond het centrum maken in een vlak dat door het centrum gaat [ ] PUNTROTATIE elk punt reist in tijd T over een cirkel die het snijvlak is van een vlak met de bol waarop ook het centrum van de bol ligt. alle punten van het oppervlak hebben een gemeenschappelijk punt waar om ze roteren - geen as. welke kant deze beweging opgaat is niet meer van belang [ ] PUNTROTATIE elk punt reist in tijd T over een cirkel die het snijvlak is van een vlak met de bol waarop ook het centrum van de bol ligt. alle punten van het oppervlak hebben een gemeenschappelijk punt waar om ze roteren -geen as. welke kant deze beweging opgaat is niet meer van belang [ ] PUNTROTATIE hoe maak je de werveling van huygens ruimtelijk. een rotatie in twee dimensies is voorstelbaar maar als je iets in drie dimensies vrijelijk om twee assen laat draaien krijg je niet een complexe nieuwe rotatie met de gewenste analoge eigenschappen… [ ] puntrotatie—een gelijktijdige rotatie om twee of meer assen. in een dergelijke rotatie verandert de onderlinge positie van punten op het roterende oppervlak [ ] PUZZA deeg van bloem, olijfolie, zout, azijn en bier. goed kneden en uitrollen en 15 min voorbakken op 180° dan omdraaien. beleg met diverse groenten, wat olijfolie, oregano, peper-op-zuur en geraspte kaas. 10 min afbakken op 150° [ ] puzza—deeg van bloem, olijfolie, zout, azijn en bier. goed kneden en uitrollen en 15 min voorbakken op 180° dan omdraaien. beleg met diverse groenten, wat olijfolie, oregano, peper-op-zuur en geraspte kaas. lekker met reepjes kipfilet. 10 min afbakken op 150° [ ] RAAMVERTELLIING zal ik jou eens wat vertellen? over tellen en telramen en ramvertellingen [ ] raamvertelling ik zag niets toen ik door het raam naar buiten keek want het was donker. ik zag dat het koud was. ik was ziek en mocht al dagen niet naar buiten. ik zou niet eens kunnen. uit het duister kwamen drie figuren aangelopen, en, ik wist niet wat ze van plan waren. wat waren ze van plan? [ ] RAAMVERTELLING ik zag niks toen ik naar buiten keek. uit het donker doken drie figuren op. ze liepen langs het huis en verdwenen in de nacht [ ] raamvertelling—eerst zag ik niets toen ik door het raam naar buiten keek want het was donker. ik zag dat het koud was. ik was ziek en mocht niet naar buiten [ ] raamvertelling—eerst zag ik niets toen ik door het raam naar buiten keek want het was donker. ik zag dat het koud was. ik was ziek en mocht niet naar buiten [ ] raamvertelling—ik zie niets als ik door het raam naar buiten kijk want het is donker. ik zie dat het koud is. ik ben ziek en mag niet naar buiten. uit het duister komen drie figuren gelopen. ze lopen langs de heg. één kijkt om maar ziet niets. dan verdwijnen ze in de nacht. ik kruip weer in bed [ ] RABINDRANATH TAGORE "de mens zoekt de mens in mij en ik? ik zie mezelf en ren naar buiten" (vertaling simon vinkenoog) [ ] RADIATOR alles in de natuur genereert warmte. je kunt de stoffelijkheid definiëren als datgene dat warmte genereert. en warmte is ook elektromagnetische straling. alle electromagnetische straling veroorzaakt beweging. maar waar? als het vele atomen laat trillen het het infrarood [ ] RAFAEL TROBAT fotograaf uit andalusië. bekend van zijn werk in nicaragua in de jaren negentig http://t.co/hzppMuxys4 (https://twitter.com/kabubah/status/543485461180989442 [ ] RAMBAM bijnaam van Maimonides, een beroemde middeleeuwse arts. mogelijk heeft de uitdrukking 'krijg de rambam' daardoor de betekenis van een enge ziekte gekregen (wikipedia) [ ] ranunculus repens—kruipende boterbloem. vervelend onkruid. alleen uittrekken werkt, onderspitten werkt niet. giftig, maar eenmaal gedroogd kan het vee het eten [ ] REAL "He had opened up for me the world of the real, of which I had known practically nothing and from which I had always shrunk." — Jack London, The Sea Wolf [ ] REALITIVISME schilderkunstige stroming waarbij vorm en inhoud versmelten tot een bijna herkenbare brij [ ] REALITIVISTIC PAINTING 1993/23 (Thomas van Putten) http://s1159.photobucket.com/user/kabubah/media/Realitivity/CALVINA_zpsgcmosogq.jpg.html [ ] REALITIVISTIC PAINTING 1990/1 http://s1159.photobucket.com/user/kabubah/media/Realitivity/realpond_zpsq8lixqgj.jpg.html [ ] REALITIVISTIC PAINTING 2002/173 http://s1159.photobucket.com/user/kabubah/media/Realitivity/2002-173_zpsau4ohpv9.jpg.html [ ] RECHTERONDERHOEK is altijd saai volgens de wet van ABEL vooral in het werk van FERDINAND PEER [ ] RECUERDO van zwerfvuil gevonden tijdens wandelingen. maak de schilderijen met de soplete [ ] REDUCTIE als je tekent, of hertekent, ben je voortdurend aan het reduceren, op zoek naar de essentie [ ] REFLECTIES Een serie van twaalf reflectionistische chocoladereepverpakkingen van Astrid [ ] reflectionisme— beeldende kunst stroming ontwikkelt door de checheense kunstenaar Kanton Bubahsky waarin realiteit gelijkgeschakeld wordt met haar reflectie [ ] REFLECTIONISTIC 2015/320/4 http://s1159.photobucket.com/user/kabubah/media/IMG_20151116_162653_zpsyhwvkdtf.jpg.html [ ] REGEL de herhaling en de UITZONDERING (het zelfde en het andere) [ ] REGELAAR komt kijken hoe de boer alles doet en schriijft dat op. komt later terug om te vertellen dat de boer het niet goed doet - boete - kippen zaaien oogsten kraaien [ ] regelgeving—in het chinees kun je niet je eigen woorden maken. alleen een centraal orgaan kan een woord verspreiden. dat zouden de regelbakkers hier ook wel willen [ ] REGILIE obsessief geloof in de waarheid en werking van regelgeving [ ] REINHEITSGEBOT wet die stelt dat bier alleen mag bestaan uit bier, gerstemout en hop. uitgevaardigd in 1516 in Beieren was het de eerste voedingswet [ ] RELIGIE de storm van onbegrijpelijke maar aanwezige gevoelens is het voor de rede ondoordringbare domein van de driften die het daarom het god noemt • religie is de verzameling van alle instincten van de mens, al het dierlijke wat wij bezitten. en misschien het meest kostbare [ ] REST ons op de gebarsten lippen - als ik ze krul proef ik van dat rode spul - de laatste vraag: zou ik kou vatten, zonder mijn stalen kraag? [ ] reuzenland—er is rook op de top van de berg. ook reuzen hebben het koud. kom je dichterbij blijkt het vuur uitgemaakt en zijn alle sporen verdwenen [ ] reuzenland—er komt rook uit de top van de berg. ook reuzen hebben het koud. kom je dichterbij blijkt het vuur uitgemaakt en zijn alle sporen verdwenen [ ] reuzenland—er komt rook uit de top van de berg. ook reuzen hebben het koud. kom je dichterbij blijkt het vuur uitgemaakt en zijn alle sporen verdwenen [ ] RIJKDOM en EENVOUD liggen dicht bij elkaar: goed BIER, BROOD en KAAS. meer heb je niet nodig [ ] RIMPELING de rimpeltjes in de voeten van de man van zes miljoen in het titelfilmpje — bij elke voet die ik zie moet ik daar aan denken [ ] ROBERT K. NILSEN interessante noorse geometrisch-abstracte schilder http://www.robert-nilsen.com/images/rn_hu_13-2.jpg [ ] ROBLINAL ontwikkelaar van eikels (zit meer loog in) #organogram [ ] ROCKETSTOVE [ ] ROMAN 1 er is iets in de kamer. maar de kamer is leeg. denkt Roman terwijl hij met de ogen wijdopen de donkere kamer rondkijkt. [ ] ROMAN 2 er kruipen plinten over de vloer langs de muren, terwijl een pvc-buis daar overheen gebogen is om een stopcontact op geringe hoogte te bereiken. [ ] ROMAN 3 op het plafond lopen er stralen licht van rechts naar links van een auto buiten die voorbij rijdt. aan het eind, tegen de muur tellen ze elkaar op en sterven weg. net als het geluid van de auto die in de nacht verdwijnt. [ ] ROMAN 4 twee meisjes fietsen voorbij. ze giechelen als ze in van de natrium verlichte gladde weg plots het donkere en onregelmatige zandpad op fietsen. [ ] ROMAN 5 onder hun fietslamplicht zien de oneffenheden eruit als grote kloven en gaten in hard graniet. ze verstevigen de greep op het stuur en wachten op de klappen. [ ] ROUGHING IT by Mark Twain http://t.co/NMYAIJhZFp [ ] ruimte is niet krom maar krimpt. je kunt ook zeggen, alles groeit behalve ruimte [ ] RUIMTEROTATIE een rotatie in 2 dimensies is voorstelbaar maar als je iets in 3 dimensies vrijelijk om 2 assen laat draaien krijg je niet een p u n t r o t a t i e maar een e u l e r r o t a t i e: er ontstaat een nieuwe as waarom heen de zaak draait [ ] RUIS uit de ruis komt de vorm. de ruis is de ether én de ruimte. de ruis is de middenstof en al wat zonder taal is. alles vloeit voort uit de ruis. in de ruis ziet de mens de wereld [ ] RUISREUS uit zijn vlees werd de aarde geschapen, de zee uit zijn zweet , uit zijn beenderen de bergen, uit zijn haren de boomen ... (edda) [ ] RUISSPIEGEL installatie in wording. een spiegel waarin je jezelf NIET ziet en daardoor juist WEL [ ] ruscus aculeatus— muisdoorn, rusco, butchers broom. familie van de asperge, groenblijvend. de rode besjes zijn oneetbaar maar de geroosterde besjes als koffie substituut. op Fontebona [ ] russula aurea— juni @fontebona, piloña, asturias https://t.co/0QVOcR8jFy [ ] SAILING ALONE AROUND THE WORLD van JOSHUA SLOCUM. na MOBY DICK het belangrijkste boek vóór de verschijning van FINNEGAN'S WAKE [ ] SANTIAMEN in een oogwenk [ ] SCHAAPSKOOI uitspanning in WIERDEN van de vader van de vader van mijn moeder. tweemaal verbrand door die FIJNEN oet RIJSSEN [ ] SCHADUW pas als er licht is komt er schaduw [ ] schapenscheren~ (Fontebona manier ) op een kant leggen, langs de achterpoot omhoog tot die kant gedaan is, dan rechtop zetten en de rest doen. eventueel bijpunten, vooral op borst en buik [ ] SCHEPNET [ ] SCHERPTE scherpte is onscherpte die je niet kunt zien (ARTHUR VERKOREN) [ ] SCHETSEN als je tekent, of hertekent, ben je voortdurend aan het reduceren, op zoek naar de essentie [ ] SCHILDERBOEK one-on-one kenning palimpsest [ ] SCHILDERBOEK VAN FERDINAND PEER meesterwerk over de samenhang der DINGEN. over FOURIER, de FASE, het GETAL, de KUNST en de WERKELIJKHEID [ ] schilderboek van ferdinand peer, het—over de kunst van het begrijpen en het begrijpen van de kunst. dit boek is ook wel bekend als "Kanton Bubahsky's Vademecum" [ ] SCHILDERKUNSTEN natuurkunde en wiskunde zijn ander vormen van (schilder)kunst: de werkelijkheid vangen in een model [ ] schoorsteen~ er komt rook uit de top van de berg. ook reuzen hebben het koud. kom je dichterbij blijkt het vuur uitgemaakt en zijn alle sporen verdwenen [ ] schoot | dat ik vergeefs zocht mijn doelen te bereiken en dat wat me in de schoot geworpen werd niet zag of waardeerde [ ] schuifmaat—het zou me niks verbazen als alle constanten in de natuur(kunde) langzaam verschuiven [ ] sea-wolf, the— Jack London http://www.gutenberg.org/files/1074/1074-h/1074-h.htm [ ] seconde we zijn in staat een seconde lang een seconde terug te brengen. precies een seconde. en die seconde kunnen we van alle kanten bekijken, eindeloos [ ] SECONDE waarom heet de seconde seconde? dat betekent tweede. maar waarom? [ ] seconde~ 'we zijn in staat een seconde lang een seconde terug te brengen. precies een seconde.' - 'wat heb je daar nou aan?' -'we kunnen dat in die seconde opnieuw doen en vervolgens eindeloos herhalen' [ ] secret agent, the— Joseph Conrad http://www.gutenberg.org/files/974/974-h/974-h.htm [ ] SELFIE alleen politici geloven dat de politiek de samenleving bestuurt en alleen marketeers geloven dat reclame waarheid bevat [ ] serapias lingua—gewone tongorchis https://t.co/0ihajffoKm [ ] SINASAPPEL in een schrift met oneindig veel tekens - een soort superchinees - zijn alle teksten 1 teken lang [ ] SKARN donkere kalksteensoort waarin goud kan zitten. verwant aan dolomía [ ] slangewarmte—de makkelijkste manier om warm water te krijgen is een lange slang in het veld te leggen en te wachten op de zon [ ] SLAVENKETEN dat loopt zo licht. de zon in het gezicht en de gang achterna. wie zou er klagen? wij hebben toch allemaal lege magen [ ] slavenketen—het is zo licht lopen. die daar vooraan zal zeker en vast de weg wel weten. wie zou er klagen? wij hebben toch zeker allen lege magen. de ketens zijn zo diep al ingesleten, onze vragen reeds lang vergeten [ ] slavenketen—het is zo licht lopen. die daar vooraan zal zeker en vast de weg wel weten. wie zou er klagen? wij hebben toch zeker allen lege magen. de ketens zijn zo diep al ingesleten, onze vragen reeds lang vergeten [ ] SLEUTELBLOEM de bloem van de sleutelbloem kun je eten en is ook lekker. de (jonge) bladeren eet je als spinazie. de bloem van de GASPELDOORN kun je ook eten maar die smaakt naar rauwe bonen [ ] SMOESJE maar daarmee nam zij geen genoegen: hoe kom je daarbij? hoe weet je dat? - en ze ging door [ ] sneeuwkoningin, de— hans christian andersen http://www.beleven.org/verhaal/de_sneeuwkoningin [ ] SOFA installatie 1994 statisch mobiel kritiek op de VR [ ] soorten modder —constituent van het kvademecum [ ] soorten modder | er zit een klein beetje lucht in water en een klein beetje water in lucht. maar de overgang is heel wel afgescheiden [ ] SOORTEN MODDER er zit een klein beetje lucht in water en een klein beetje water in lucht. maar de overgang is heel wel te onderscheiden: claire et distincte [ ] sophomore— wise fool. zo worden tweedejaars college studenten in de VS genoemd [ ] sorbus aria— meelbes, mostaya. Famille van de lijsterbes. De bladeren blijven in de herfst enige tijd wit en vormen zo een mooi contrast tegen de rode en bruine kruinen eromheen [ ] sorbus aucupatia— wilde lijsterbes. Serbal de los cazadores [ ] SOUVENIR als je vuur kunt maken heb je wat van afrika bij je [ ] SPAANS spaans is een compacte maar niet al te flexibele taal. niet dialectisch. de dingen zijn er vast en onveranderlijk en alles dat er is heeft een naam en alles dat geen naam heeft is er niet. het past goed bij een aristoteliaans wereldbeeld [ ] spaans/vermijdt generalisaties. als je het over eten hebt moet je telkens aangeven over welk geformaliseerd eetmoment je het hebt anders begrijp men je niet [ ] SPIEGEL een schilderij is de spiegel van de geest een spiegel van de werkellijkheid een venster op alle mogelijkheden (contingenties) in de blik van beschouwer [ ] spiegel historiaal — een encyclopedie als reflectie van de wereld kennis [ ] SPIEGELBEELD een spiegel onder de juiste hoek en de juiste afstand geeft geen zelfportret maar een portret van de ander [ ] SPIELEREI al het beleid dat niet gericht is op een vermindering van de wereldbevolking is SPIELEREI, fröbelen in de marge [ ] SPIJKERS het avondmaal was heerlijk, de wijn bijzonder, de bediening foutloos en het bed was warm en zacht, de lakens fris en glad maar zegt u me toch waar die twee spijkers in de balk van het plafond toe dienen. de hele nacht lag ik wakker omdat ik niet begreep waar toe ze dienden [ ] spin / de (punt)rotatie is geen onbekende in de kwantummechanica. alleen heet het daar 'spin' [ ] SPLINTERKUNDE fysica van elementaire deeltjes is het kapotslaan van een vaas en dan stellen dat die was opgebouwd uit scherven en splinters [ ] SPRAY gebouwd door JOSHUA SLOCUM met de lijnen van een oude oesterkotter van dezelfde naam. Hij voer er als eerste solo mee rond de wereld [ ] staat | de staat moet het goede voor hebben met ál zijn burgers. anders is het geen staat maar een criminele organisatie [ ] STACK OVERFLOW 2 stacks vormen elkaars geheugen modulerend rond de nul [ ] STAKEN als in een verlaten dorpskern een bebouwing van staken en aarde strak afgetekend tegen een blauwwitheldere lucht als mierenhoop omhoogstekend neergeregend afgesmolten leem naast hoopjes gras rond grijsdode takken als anorganische kernen krommen zich van de aarde het leven aanwijzend [ ] STALSEL (over de aantallen per getal) waar vorm symbool waarde getal en eigenschap elkaar ontmoeten. elk oneindigtallig getal is een DIAMANTGETAL. kies je STALSEL om te comprimeren. in welk stalsel is een getal DIAMANT? zijn er getallen die in alle stalsels DIAMANT zijn? [ ] standpuntloze ruimte—kent geen a b s o l u u t referentiepunt en is relatief en oneindig in alle opzichten. in deze ruimte vervalt elke p u n t r o t a t i e tot een e u l e r r o t a t i e en is z w a a r t e k r a c h t onmogelijk [ ] STAPELING elke keer als één zorg verdwijnt, verschijnt er een nieuwe. zijn de zorgen dan wel echt? of zijn het noodzakelijkheden van onze geest? [ ] status van de dader— over ongewenste intimiteiten in cyberspace. 1993 VRproject van UBIQUE (presentatie in Paleis de Schone Kunsten, Antwerpen Culturele Hoofdstad) [ ] STEVIE drawing circles, circles, innumerable circles, concentric, eccentric; a coruscating whirl of circles that by their tangled multitude of repeated curves, uniformity of form, and confusion of intersecting lines suggested a rendering of cosmic chaos, the symbolism of a mad art [ ] Stevie—'A coruscating whirl of circles that by their tangled multitude of repeated curves, uniformity of form, and confusion of intersecting lines suggested a rendering of cosmic chaos, the symbolism of a mad art attempting the inconceivable' —The Secret Agent, Joseph Conrad [ ] STINKENDE GOUWE het gele sap heeft vanwege het hoge jodiumgehalte volgens sommigen (Efren) een antiseptische werking [ ] STOEL een stoel ontstaat als je er op gaat zitten [ ] STRAND soort modder. grenszone tussen drie andere soorten modder #soortenmodder [ ] STREVEN probeer niets, hoop niets, betreur niets, vraag niets en vrees niets maar leef en verwonder [ ] STROOIEN DOOD overlijden in bed. Geen groter schande. de verloren gegane mannelijke deugden in zowel man áls vrouw zien en dan verbaasd zijn over zinloos geweld, sensatiezucht, autisme etc... En vergis je niet de vrouwen wouwen vroeger ook geen strooien dood [ ] STUCCEN bovenaan beginnen (!), goed nathouden, mortel op de achterkant van de troffel tegen de vorige aanleggen en vlaksmeren in één beweging [ ] SUBSIDIE is in eerste plaats een sturingsmiddel van de uitgevende instantie: blijf daar verre van omdat het je belemmert in je ontwikkeling [ ] suillus luteus— bruine ringboleet. eetbaar. herkenbaar aan ringresten. hydrofaan met een slijmerige maar afstroopbare hoedhuid. vaak wat later dan andere boleten (tot april!) [ ] summae~ het opsommen en classificeren als hoogste vorm van scholastische kennis tegenover de dialectiek: de wetenschap die zichzelf voortdurend verandert door de vergaarde kennis van het bestudeerde [ ] SURFACE emphasize the pattern which is already present in the surface of the noise (ruis) [ ] taal kan alleen iets overbrengen als de ander dezelfde ervaringen en achtergrond heeft als de spreker en het ook nog eens een keer helemaal eens is. anders gaat het mis (net sociale media) [ ] TAALGRENS accepteer ik een wereldbeeld dat door taal gedicteerd wordt terwijl ik weet dat er ook velen zijn die er anders over denken maar dat niet kunnen uitspreken omdat hun de woorden ontbreken. makkelijker is het om gewoon onder kunstenaars te blijven dan de wereld te veranderen [ ] TALENT in deze wereld moet je of heel talig zijn - of heel beeldig [ ] TALIG hoe meer taal een dier heeft, hoe dommer het is [ ] tangentialisme— periode in het werk van Ferdinand Peer rond 2002/3. gekenmerkt door evenwijdigheid en duidelijkheid spreekt het iedereen keihard aan [ ] TAXUS de boom waar al sinds homerus' dagen bogen van gemaakt worden, is die genoemd naar de boog zelf: TOXON in het grieks? [ ] taxus— de boom waar al sinds homerus' dagen schietbogen van gemaakt worden, is die genoemd naar de boog zelf: 'toxon' in het grieks? en het woord 'schieten' is dat ook niet net als 'boog' een synoniem voor tak of twijg? [ ] TEGENWEER een verweerde spiegel waar de werkelijkheid door de reflectie kiert [ ] tegenwoordigheid—raadselachtig hoe snel je dingen vergeet, angstwekkend hoe sluipend vergeten zaken hun opwachting maken in het portiek der tegenwoordigheid [ ] TEKEN iets staat voor zichzelf of voor iets anders [ ] TERRA SIGILLATA romeins rood geglazuurd aardewerk met rolstempeldecoratie [ ] TESLASPOEL als energie-opslag een wisselstroomvliegwiel. zie WISSELSTROOMACCU [ ] the last american man/elizabeth gilbert [ ] THE SEA WOLF, Jack London http://www.gutenberg.org/files/1074/1074-h/1074-h.htm [ ] The Secret Agent, Joseph Conrad http://www.gutenberg.org/files/974/974-h/974-h.htm [ ] the tradition of splashing cold water on your face to refresh yourself isn’t just an empty ritual—it provokes a physical change within us—http://ideas.ted.com/science_of_freediving/ [ ] TOEGANKELIJKE KUNST dat grotschilders de moeilijke grotten opzochten. niet omdat ze ontoegankelijk zijn maar omdat de vorm zich in díe muren openbaarde [ ] TRASGU zijn de mythische trasgus van asturias nog levende kleine oermensen? ik kwam onlangs in het bos naast ons terrein een soort nest tegen waarvan de zin mij ontging. een hert of zwijn zie ik niet gras snijden en ergens naar toe slepen. maar dit alles bedacht ik pas veel later [ ] tricholoma saponaceum (~cea?)— zeepzwam. 2014/11/18 Fontebona, op de weg boven de bron. Astrid [ ] trizo— todoenuno, kant en klaar mengsel van scherp zand en grind om beton van te maken [ ] TRUTH 'Perhaps the facts most astounding and most real are never communicated by man to man' —Walden, Henry David Thoreau [ ] TUNNELS:iNDROOM video-installatie met lichteffecten. ook voor de betere bioscoop of toneelzaal [ ] TUUR om met de natuur om te gaan hebben we methoden ontwikkeld. dat noemen we cultuur. wij en onze cultuur zijn onderdeel van de natuur [ ] TWEE meisjes fietsen voorbij. ze giechelen als ze in de nacht van het gladde asfalt de donkere en onregelmatige ZANDWEG op fietsen. in de straal van hun fietslamp zien de kleine oneffenheden eruit als grote kloven in hard graniet. ze verstevigen de greep op het stuur en wachten op de klappen [ ] TWEEZIJDIGHEID eerst was ik tegen - eenduidig is wat je moet zijn - maar nu ben ik voor omdat je zo met hetzelfde aantal tekens meer kunt overbrengen. meerdere betekenislagen geven minder schrijfwerk en minder dikke boeken [ ] twijfel—ik zal twijfelen aan u, u zult twijfelen aan mij [ ] über·Lacan~ niet the symbolic, the imaginary and the real — maar the symbolic, the imaginary, the animal and the real [ ] UBIQUE martin sjardijn, wim nijenhuis, karoly toth, huyb stegeman, abel boerema, bert van riel, wolter schraa, jos post, thomas van putten [ ] UITVLUCHT dan maar naar de uitvluchten, de zeer strenge ernstige gelegenheden aan een bijzonder dierbaar wezen de woorden waard. straks lekker denken waar het gaat, dat zaad, zonder stil staan blijven hangen [ ] UNICITEIT het ene kunstwerk is niet hetzelfde als het andere [ ] VEREENVOUDIGING kennis van de werkelijkheid is erkennen van de eenheid. hoe groter de kennis van de mens hoe meer hij de eenheid van de werkelijkheid realiseert. uiteindelijk is alles een. de wetenschap probeert te unificeren. wetenschap is een ander woord voor vereenvoudiging [ ] VERGEEFS zocht ik mijn eerzuchtige doelen te bereiken en zag niet hetgeen mij zomaar in de schoot geworpen werd [ ] VERGIF zij beklopt, verstijfd en verstikt al wat in wezen mijn gewezen wijlen wezen zijns uitmaakte, het besef. verrek de verleden tot een krampachtig wederleven. de stilstand achter de toestand van nu, gegeven is de te vergeven vergiffenis [ ] VERKLARING wetenschap verklaart een verschijnsel altijd alleen met het reeds bekende (de zichtbare dingen) en zo moet het ook [ ] vermogen—niet het vermoeden maar de onderzoeker verandert door de waarneming [ ] VERNEZUIL Ja mijnheer, met kwik vermengd vormt het een amalgama, dat in de Bunsensche elementen het zink kan vervangen; het kwik wordt nooit opgelost; dit is slechts het geval met het sodium, doch dit levert de zee mij telkens weder op—Nemo, 20.000 mijlen onder zee [ ] veronderstelling—doe de dingen met aandacht. denk erover na: waarom doe ik dit zus en niet zo? dat scheelt uitleg. veronderstel niks [ ] veronderstelling—doe de dingen met aandacht. denk erover na: waarom doe ik dit zus en niet zo? dat scheelt uitleg. veronderstel niks [ ] VERSLAAFD is elk mens. want het principe van verslaving vormt de basis van de geest. d i a l e c t i e k en d r a n g worden erdoor gedreven [ ] VERSTOMPT als je met een hamer op de dunne kant van een steen verwacht je dat hij daar stomper wordt. niet dus. hij wordt er juist scherper [ ] VERZUIMEN bierdrinken, geluchtig, lichtelijk walgend. trefzeker uitbenen, een baar, een voet in de trein gevoelig gedempt, gelukkig gedempt. wat dan nog? een flinke zon een warme trui. een nevenschikking een koppig gevalletje [ ] vijand—wie is de werkelijke vijand? niet de domme bange man die je in elkaar slaat omdat hij bang voor je is — maar de cultuur die vindt dat ze het beste met je voor hebben [ ] VINGT SUR VINGT ... Vive la France! Me v'la ébouillantée, alors bravo! Vingt sur vingt! Vingt sur vingt! En plein dans le mille! (le fabuleux destin d'amelie poulain) [ ] VISHAAKSOORTEN aberdeen carlisle limerick roundbend parfait gaelic supreme vikingbend sneck kirby [ ] VITEX PURPUREA [ ] voetzool—de rimpeltjes in de voeten van de man van zes miljoen [ ] voetzoolrimpels | de rimpels op de voet van de man van zes miljoen in de leader van de serie. is hij zo oud dan? en dan blijkt iedereen ze te hebben http://youtu.be/bGO57y4td-c [ ] VOLBOEK aantekenboek dat al vol is en waar alle woorden al in staan. je moet ze alleen nog maar even aanstippen [ ] VOLBOEK een aantekenboek dat al vol is als je het koopt en waar alle letters en alle woorden die bestaan al in gezet zijn. je hoeft ze alleen nog maar even aan te stippen [ ] VOLHARDING de kunstenaar zoekt de onderliggende logica en volgt die compromisloos in de voltooiing van het kunstwerk [ ] VOLLEDIG je doet de werkelijkheid onrecht als je probeert volledig te zijn in je weergave. je kunt beter proberen onvolledig te zijn. dat is echter [ ] VOORHANDEN als je het goed doet heeft ontwerpen geen zin want wordt je geleid door de situatie en je materiaal voorhanden. elk kotje of vletje openbaart zich terplekke [ ] VOORNTJES [ ] VOORUITGANG dat we de verkeerde kant opgaan. altijd. hoe dan ook. elke stap dichter bij het onheil. elk jaar dichter bij het einde. weg van het paradijs [ ] VORMEN (kunst)beelden een te onderscheiden verzameling fourierfuncties of -reeksen? en is er verschil daarin te zien van stromingen? [ ] vraag—er rest ons slechts op de gebarsten lippen -als ik ze krul proef ik van dat rode spul- de laatste twijfel, wat vage begrippen, vormen samen een vraag: zou ik kou vatten, zonder mijn stalen kraag? [ ] vraag—er rest ons slechts op de gebarsten lippen -als ik ze krul proef ik van dat rode spul- de laatste twijfel, wat vage begrippen, vormen samen een vraag: zou ik kou vatten, zonder mijn stalen kraag? [ ] vraag/er rest ons slechts op de gebarsten lippen -als ik ze krul proef ik van dat rode spul- de laatste twijfel, wat vage begrippen, vormen samen een vraag: zou ik kou vatten, zonder mijn stalen kraag? [ ] VRAAGTEKEN het vraagteken is niet noodzakelijk (in het nederlands) maar kunnen we ook zonder de vraag [ ] VREDE vrede is oorlog op grotere schaal (ARTHUR VERKOREN) [ ] VRIJ·HEIDEN geloof niet wat ze zeggen: we zijn steeds minder vrij. omdat we steeds afhankelijker zijn van anderen. voor ons eten, onze communicatie, alles. geloof niks en wees vrij [ ] waakvlam—de geboorte van het zelfbewustzijn door een schokkende of pijnlijke ervaring en dat daarna in stand blijft. bij mij was dat de bof [ ] WAARACHTIG de natuur houdt zich totaal niet aan Occam's Razor. vaak is de ongelooflijkste verklaring de juiste. als het logisch lijkt, is het niet waar [ ] WALDEN (and On The Duty Of Civil Disobedience) Henry David Thoreau 1854 http://m.gutenberg.org/ebooks/205.mobile [ ] walden, and On The Duty Of Civil Disobedience —Thoreau, Henry David, https://m.gutenberg.org/ebooks/205.mobile [ ] Walden, and On The Duty Of Civil Disobedience / Henry David Thoreau [ ] WALIPINI halfondergrondse broeikas van goedkope materialen [ ] WANTGETAL berekenen van reeksen die op elkaar lijken als de reeksen op elkaar lijken. zodat je de verwantschap kan zien [ ] ware | tot aan de weer verschrikkende dode lichamen in de geest ze lijken geestig tot 'gespenste' toch te gewoon voor het ogenblik, berustend, verhullend, ze lijken ontdaan van de waarheid. die zo in aller eenvoud afkomt van de mooiste [ ] warmte—alles in de natuur genereert warmte. je kunt de werkelijkheid definiëren als datgene wat warmte genereert [ ] warmwatervoorziening—de makkelijkste manier om warm water te krijgen is een lange slang in het veld te leggen en te wachten op de zon [ ] WASLIJN II een expositie van watervaste schilderijen gemaakt van zwerfplastic genaaid op kunstmest- en veevoerzakken hangend aan waslijnen in het bos [ ] wat heb je werkelijk nodig in het leven? roggebrood, bakleverworst, droge worst (met kruidnagel), sambal en oude kaas. heb ik wat gemist? [ ] wat is de oppervlakte? [ ] waterpest/samen met mijn vader naar stekelbaars modderkruiper en bermpje zoeken/stopverf, voorntjes waterpest en duizendblad, zoetwaterwalvisje [ ] we leven helemaal niet in een beeldcultuur maar in een taalomgeving. als je een klacht over iets hebt, stuur je een brief, geen foto [ ] WEER een verweerde spiegel waar de werkelijkheid door de reflectie kiert. dát is een goed schilderij [ ] WEERKELIJKHEID maar wat is de werkelijkheid en wat de weerspiegeling? [ ] WEERSTANDLOOS SCHOUWEN (1997) installatie van THOMAS VAN PUTTEN. door te kijken maak je je eigen beeld en wat is dat dan waard [ ] WEERWERK een verweerde spiegel waar de werkelijkheid door de reflectie kiert. dát is een goed schilderij [ ] WELHAAST dat je in je dromen altijd haast hebt en nooit stil kan staan bij iets of iemand omdat je weet dat je snel ontwaken moet [ ] WERK de handeling, de taak die je telkens opnieuw moet doen. die WEERKEERT. werk is verwant aan werkelijkheid [ ] WERKWIJZE doe de dingen met aandacht: denk erover na: waarom doe ik dit zus en niet zo? dat scheelt uitleg. veronderstel niks: onderzoek of vraag het [ ] WET VAN ABEL je weet dat het een kunstwerk is als de rechter-onderhoek saai is. deze wet geldt zeker voor de werken van FERDINAND PEER [ ] WET VAN LESS bij elke nieuwe en snellere hardware wordt software geïnstalleerd die net teveel vraagt zodat alles toch nog langzaam loopt [ ] WETENSCHAP gelooft dat er voor alles een rationele verklaring is. Dat is alleen maar een veronderstelling, een GELOOF [ ] WETENSCHAP je kunt ook zeggen: wetenschap is een zoektocht naar het ene, naar het bewijs van GOD [ ] WETENSCHAP uitgangspunt is het verklaren van natuurverschijnselen zonder invloed van goddelijke werking. maw er is de wetenschap geen plaats voor een actieve god [ ] WETENSCHAP zoekt altijd een verklaring die niet bovennatuurlijk is: de logische verklaring: wetenschap sluit bijgevolg altijd god uit: dat is haar taak. het principe van de uitgesloten vierde (god) [ ] wetenschap zoekt altijd een verklaring die niet bovennatuurlijk is: wetenschap sluit bijgevolg altijd god uit: dat is haar taak [ ] WETENSCHAP zoekt altijd een verklaring die niet bovennatuurlijk is: wetenschap sluit bijgevolg altijd god uit: dat is haar taak. je kunt ook zeggen: wetenschap is een zoektocht naar het ene, naar het bewijs van god (óf dat hij niet bestaat) [ ] wetgeving | hoe meer wetten een land introduceert hoe dommer haar bevolking wordt [ ] wetten? er is de natuur en voor de rest zijn er alleen maar idioten [ ] wetten? er is de natuur en voor de rest zijn er alleen maar idioten [ ] WIL ik ben niet van de wil. wil is een CONSTRUCT. een verzinsel. net als GOD. de WERELD is beter te verklaren zonder wil. en GOD [ ] WILDBOUW in places the sea had eaten out enormous blue grottoes. At one spot, several of these had broken into each other to form a huge domed cavern, the roof of which hung one hundred feet above the sea. The noble portico was flanked by giant pillars - The Home of the Blizzard, Douglas Mawson [ ] wiskoorts/als ik koorts heb, ga ik wiskundige problemen oplossen. ik ben er dan ook beter in. ze blijven alleen in mijn hoofd zitten [ ] WISKUNDE studie van al het mogelijke—is kunst dan de studie van al het onmogelijke? [ ] WISKUNST natuur en wiskunde zijn ander vormen van (schilder)kunst: de w e r k e l ij k h e i d vangen in een model [ ] wisselkind—kindje dat door zijn trolleöuders is ingewisseld tegen een mensenkind. waren de trollen neanderthalers? en zijn wij de afstammelingen van wisselkinderen? [ ] wolf-rayet star—massive star that lost most hydrogen and is fusing helium and heavier elements in the core (@marsrader) [ ] wonderbaarlijk | evolutie is het ontkennen van wonderen. een wereld zonder magie, een wereld zonder kans? [ ] WOORDBEELD beeld alleen telt. taal is twijfelachtig. alleen het zicht in een droom is niet altijd waar. of toch ja, ook dan is het echt. onwaar is alleen taal. de leugen bestaat alleen in taal [ ] xanthoria elegans— geeloranje korstmos die voorkomt in de zuivere lucht van de Picos de Europa maar ook overleeft in het vacuüm van de ruimte [ ] xerocomus pruinatus — pruimeboleet ook op fontebona. fluwelige donkergroene hoed ('berijpt'), gele buismondjes, gele steel, wijnrood laagje net onder hoedhuid. oneetbaar [ ] xerocomus rubellus—rode boleet. lijkt op de roodvoetfluweelboleet maar dan met rodere hoed. zeer gevoelig voor wormpjes dus snel eten [ ] yammaschooner [ ] YE asturiaans voor 'er is' of 'er zijn' of 'het is' of 'het zijn' [ ] ZABRISKIE POINT film van Michelangelo Antonioni. Aan het eind lange explosie die werkelijkheid en maatschappij ontrafelt http://t.co/6NqrJtE [ ] ZAK toch vrij snel na het gereedschap is uitgevonden dat de moeite van het behouden waard was moet de zaak zijn uitgevonden [ ] ZEE onduidelijkheid, blauwe duisternis (finsternis) [ ] ZELFBEELD alleen politici geloven dat de politiek invloed heeft, alleen marketeers geloven dat reclame waarheid bevat, alleen architecten geloven dat gebouwen mensen veranderen en alleen kunstenaars geloven dat kunst de geest verandert [ ] ZELFBEGRIP vaak begrijp ik mezelf niet. nu weet ik waarom. dat heeft ergens mee te maken [ ] Zensur—"Die deutschen Censoren -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- ---- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- - -- -- -- -- Dummköpfe -- -- -- -- -- -- -- --." Heinrich Heine: "Reisebilder. Zweiter Teil: Ideen. Das Buch le Grand" [ ] ZEVEN Mijn beste jaar was toen ik zeven was. Lekker in mijn vel, mooie projecten. Heel soms voel ik me nog zo [ ] ZILVERPAPIER (aluminiumfolie) als kind verkreukelde ik zilverpapier om het dan weer helemaal glad te wrijven. lukte nooit want de weerbarstige werkelijkheid zat ertussen [ ] zin | als je altijd doet waar je zin in hebt, doe je nooit waar je zin in hebt [ ] ZIN als je altijd doet waar je zin in hebt, doe je nooit waar je zin in hebt [ ] ZINNIG dat kunst door sommigen als zinloos wordt gezien weten we maar wat vinden zij dan wel zinnig? geld, macht? geloof? nut? eten? [ ] ZONDAGNACHTDIENST eenakter. (zware sirene) HERMAN altijd eerst je spel afmaken, johan JOHAN het papier in lijn 4 is gescheurd we moeten er op af! JOOP eerst uitkomen johan JOHAN ok ok ...de ruitenboer JOOP pas HERMAN ik ook (sirene stopt) [ ] ZONE'S LAW Toen ontdekte Marius Zone de wet van de indirecte wilsbestemming. Als je het ene wil, gebeurt er het tegenovergestelde [ ] zonnebrandcrème/is wel de grootste en gevaarlijkste onzin die de farmaceuten ons verkopen. bedek jezelf en koop een strohoed, dat werkt veel beter [ ] zuurkool-kikkererwtensoep/veel gefruite uien met knoflook en rode peper/zuurkool met kerrie/kikkererwten met tomatenpuree [ ] zuurkoolpotje—schijfjes gestoomde aardappelen in een gietijzeren pan met olijfolie, chorizo in schijfjes daaroverheen, eigengemaakte zuurkool daaroverheen, dan een laag bockwurst in schijfjes, een laag bananeschijfjes en geraspte kaas. verwarmen tot de kaas smelt [ ] zuurkoolpotje—schijfjes gestoomde aardappelen in een gietijzeren pan met olijfolie, voorgebakken chorizo in schijfjes daaroverheen, eigengemaakte zuurkool daaroverheen, dan een laag bockwurst in schijfjes, een laag bananeschijfjes en geraspte kaas. verwarmen tot de kaas smelt [ ] zuurkoolschotel met moestuinsla en pilspannekoekjes met zelfgemaakte appelcompòte [ ] zwaarte volgens Huygens: dat alle voorwerpen vrijelijk een complexe draaiing meekrijgen die hun onderlinge toestand en oriëntatie ongemoeid laat maar ze wel naar elkaar toe beweegt [ ] ZWAARTEKRACHT de bekendste vorm van INERTIE. hierdoor ontstond onze wereld, brandt onze zon en geven de wolken regen. zij is de traagheid van het bestaan, het antwoord van de natuur op de wilgedreven krachten. Huygens verklaart de zwaarte uit wervelingen van de ether✴ [ ] ZWAARTEKRACHT een EPIFENOMEEN (bijverschijnsel) van een geometrische verschuiving van het al naar het andere. verdere magie of ACTIO IN DISTANS is overbodig [ ] ZWAARTEKRACHT zo ontstond onze wereld. Hierdoor brandt onze zon en hierdoor geven de wolken regen. Zij is de TRAAGHEID van het bestaan zij is het antwoord van de natuur op de wilgedreven krachten [ ] zwaartevortex—Huygens volgt Descartes in zijn voorstelling van de wervelingen en verdiept dat. de zwaarte zou het gevolg zijn van een draaiing van de ether. zoals zijn model van zegellak op de draaitafel het in twee dimensies laat zien maar dan vertaald naar drie dimensies